Papayi a a li mufundhisi wa Kezreke dzra Unida dzra Canadá nakone vhiki dzrin’wana ni dzrin’wana a a zrumela mine ni makwezru wa xisati akuva hi ya ka tindondzro leti a kezreke a dzri ti nyikela ka swivanana ka mixo wun’wana ni wun’wana hi tisonto. Ntsrhaku ka tindondzro a hi tlhangana hi ma 11 wora akuva hi yingela nkozo a kezrekeni. A nhlikanhini a hi ya a ndlwini ya wugandzreli na mamana nakone a swi li livaleni leswaku a ku ni ku hambana kukulu a makazri ka wukhongoti lebyi.

Mamana a yavelane ni vanghanu vake Bob na Marion Hutcheson, nakone vone va wu yamukelile ntiyiso. Hi 1958, a vatekani lava kun’we ni vanavu vazrazru va ni tekile akuva hi ya hlalela nhlengeletanu ya matiko leyi a yi ni nhlokomhaka leyi liki “Vontade Divina” a doropeni dzra Nova Iorque. Namunhla hi kone ni swi xiyaka leswaku swi va nyike ntizro ku famba na mine ka liyendzro ledzriyani kambe a nhlengeletanu liyani ku ve wun’we wa mintxhumu ya lisima a wuton’wini byanga.

A wumpshweni byanga a ni tsrhama a ntlhaveni ka mbangu lowu a ku wundliwa swihazri. Ni ve ni yanakanya hi ku va dokodela wa swihazri. Mamana a vulavule ni nkulu wa kukazri wa bandla hi mhaka leyo nakone yene hi lizrandzru a ni dzrimuxe leswaku hi hanya ka masiku ya wugamu ni leswaku a ku ya a univhersidadi lani a ni ta heta malembe ya manyingi a swi ta hona a wuxaka byanga na Yehovha. (2Tm 3:1) Xileswo, ni teke xiboho xa ku ni nga yi a univhersidadi.

Kambe a na ha yanakanya hi leswi ni ta ka swi yentxa loko ni heta a xikola secundária. Nambi leswi vhiki ni  vhiki a ni ya ku zrezreni a ni nga swi zrandzri ku zrezra, nakone a ni nga yanakanyi hi ku tizra swanga phayona, hi nkama wolowo papayi wanga lweyi a a nga li mukriste ni tiyu wanga a va ni kutxa ku heta mawora manyingi na ni tizra ka komponi ya maseguro. A tiyu wanga a a ni xitsrhamu lexi tlakukiki ka komponi leyo, xileswo ni wu yamukelile a ntizro lowo.

A Toronto a ni tizra yi nga txhayi ni tlhela ni heta nkama wunyingi ni vhanu lava kalaka va nga li va tizreli va Yehovha, leswo swi ni yentxe ni nga ha kumeki ha hombe mintlhanganinwini ni le ku zrezreni. A ku sunguleni a ni hanya ni vhovho wanga lweyi a nga liki Mboni ya Yehovha, ntsrhaku ka ku fa kwake swi vileli kuva ni djula mbangu wun’wana wa kuva ni tsrhama ka wone.

A va tekani va ka Hutcheson lava samiki va ni teka va famba na mine ka nhlengeletanu leyi viki kone hi 1958 va ndzruluki vapswali ka mine, va ni zrambe ku ya tsrhama navu nakone va ni pfune ku yentxa nhluvuku hi tlhelo dzra moya. a Ni babatisiwe hi 1960, kun’we ni n’wanavu John. John a sungule ku tizra swanga phayona, leswi swi ni yentxe ni tama ni patsreka a ku zrezreni. Vamakwezru a bandleni va wu xiyile a nhluvuku wanga, xileswo hi ku famba ka nkama va ni yavele kuva ni tizra swanga nandzra wa Xikolo Xa Vutirheli Bya Le Tilweni.

Hi 1966, ni txhati na Randi Berge, phayona dzra ku hiseka ledzri a adzri tiyimisele ku tizra kun’wana ni kun’wana lomu ku nga ni xivileleko. Mulaviseli wezru wa muganga a hi kutxe kuva hi zruzrela ka bandla dzra Orillia, a Ontario, akuva hi ya pfunisa. Xileswo hi lulamisele mimala yezru hi va hi famba.

He na ku tlhasa a Orillia, ni sungule ku tizra swanga phayona dzra nkama hinkwawu kun’we na Randi, ku hiseka kake ku ni khumbile. Ntsrhaku ka loko ni ti kazratile akuva ni tizra swanga phayona ledzrinene, ni sungule ku nyonxa hi kuva ni kota ku tizrisa Bibele leswaku ni pfuna van’wana ku dondzra ntiyiso. Ku ve tovoko dzrikulu ku pfuna vatekani va ku kazri lava zrandzrekaka, a Orillia, kuva va hamba ku ntxintxa a wuton’wini byavu ni ku tlhela va ndzruluka vatizreli va Yehovha.

Ka dzrin’we dzra liyendzro a Toronto ni kumane na Arnold MacNamara, lweyi a a li mun’we ka vamakwezru  lava a va zrangela a Betele. A vutise leswaku a hi swi nyonxela ku tizra swanga maphayona ya ku hlawuleka. Hi nkama wolowo ni tekeli ku mu hlamula ni ku: “Hi ntsrhunxekile ku ya kun’wana ni kun’wana handle ka Quebec!” A ni kutxeteliwa hi xihlawuhlawu lexi vhanu va Canadá lava khanelaka xinghiza a va li na xone hi vhanu va Quebec lava khanelaka xifaransa. Hi nkama wolowo a ku ni ntlawa wa politika lowu a wu djula leswaku xifundzra nkulu xa Quebec xi ntsrhunxeka xi nga ha lumbi Canadá.

Makwezru Arnold a hlamule a ku: “Wa tiva, a mbangu lowu Betele dzri zrumelaka vhanu ka wone swoswi o va Quebec ntsem.” Ni tekele ku pfumela hikusa a ni swi tiva leswaku Randi a a ta swi nyonxela ngopfu ku ya tizrela ka mbangu luwani. Ntsrhaku, ni twisise leswaku lexo a ve xin’we xa swiboho swa lisima a wuton’wini bya nga!

Ntsrhaku ka ntlhanu wa mavhiki na hi dondzra xifaransa, mine na Randi kun’we ni vatekani van’wana hi zruzrele a Rimouski lani ku suka kone u ya Montreal swi tekaka 540 wa ma kilometro. A hi nga xi tivi ha hombe xifaransa, nakone leswo swi voneke ha hombe loko ka ntlhanganu wa ku kazri ni dondzre switiviso. Loko ni tivisa hi ta kongresu ledzri a dzri tava kone, ni pfilunganyise mazritu, a matsrhan’wini ya ku hlaya leswaku a hi ta yamukela va “delegadu lava taka hi Áustria”, ni te a hi ta yamukela va “delegadu va tiyintxa kumbe ma avestruzes.”

Loko hi le Rimouski, hi yamukele mpfuno wa mune wa vamakwezru va xisati lava a va nga txhatanga lava ava hiseka ngopfu, hi tlhele hi yamukela mpfunu wa ndangu wa ka Huberdeaus lowu a wu ni vana vabidzri va xisati. Va ka Huberdeaus va lugare yindlu ya yikulu leyi a yi ni 7 wa makwarto, lani a swi koteka kuva hinkwezru a hi li maphayona hi ya tsrhama kone, a maphayona a ma pfunisa ku hakela muti. A mbangu luwani a hi wu vitana casa branca hikusa a wu pendiwe hi pende dzra ku basa. Nkama wunyingi a hi hanya ka muti luwani na hi li kolomo ka 12 kumbe 14 wa vhanu. Swa nga maphayona ya ku hlawuleka, mine na Randi a hi zrezra ku sukela mixweni ku ya tlhasa wusikwini, xileswo a hi nyonxa loko hi ni mhunu mun’wana wa ku hi heleketa a ku zrezreni—nambi a wusikwini kumbe hi nkama wa wuxika lani ku titimetaka ngopfu.

Hi ndzruluki vanghanu lava kulu ni maphayona lawo, lakakuva a hi va teka swa nga va ndangu wezru. Minkama yin’wana a hi tsrhama hi wozra ndzrilo kumbe hi hlawula siku akuva hinkwezru hi sweka xikan’we. Mun’we ka vamakwezru lava a a li muyimbeleli nakone hi wusiku bya mugqivela wun’wana ni wun’wana a hi tlhangana akuva hi yimbelela ni ku tlhela hi kina.

Vhanu vanyingi a Rimouski a va dzri nyonxela Bibele. Ku dzringana ntlhanu wa malembe, hi nyonxe ngopfu hi ku vona swidondzro swa Bibele leswi yentxiki nhluvuku ni ku tlhela swi babatisiwa. Hi tlhele hi nyonxa hi ku vona a bandla dzri kula lakakuva dzri va ni 35 wa va zrezri.

A Quebec hi dondzrisiwe tindlela tinene ta ma zrezrela. Hi vone ndlela leyi Yehovha a hi pfuniki ha yone ka wutizreli byezru ni ka swivileleko swezru swa nyama. Handle ka leswo hi dondzre ku zrandzra vhanu va muganga luwani, ntumbuluku wavu ni lidzrimi dzra xifaransa, leswo swi hi pfune ku va hi zrandzra mintumbuluku yin’wana.—2Ko 6:13.

Na hi nga swi yimelanga, a zrwavi dzri hi kombele ku txintxa hi ya a doropeni dzra Tracadie, ledzri kumekaka ka tlhelo dzra le wuxeni dzra Nova Brunswick. Ku yentxa leswo a ku li xikazratu xikulu hikusa a ha ha ku lugara yindlu nakone a na ha ha ku sinara contrato dzra ku tizra swa nga mudondzrisi ku dzringana mawora ma nga li mangani hi vhiki ka xikole xa ku kazri. Handle ka leswo, van’we va swidondzro swezru a va ha ku ndzruluka vazrezri lava nga siki babatisiwa, nakone hine a hi patsreka ka ku yaka yindlu yezru ya wugandzreli.

Ku heleni ka vhiki ledzro hinkwadzru hi khongote yi nga txhayi hi tlhele hi yendzrela a doropa dzra Tracadie, ledzri a dzri hambani ngopfu ni Rimouski. Kambe hi bohe leswaku leswi Yehovha a djulaka leswaku hi ya ka mbangu luwani a hi ta famba. Hi dzringe Yehovha hi va hi vona ndlela leyi a swi susiki ha yone swikazratu  hinkwaswu leswi a hi kumana na swone (Mlk 3:10) Nakone swa nga hi leswi Randi a a ni wuxaka lebyi tiyiki na Yehovha, ku tiyimisela ku tizra ni ku tsrhama na a nyonxile swi yentxe leswaku swi nabyala kuva hi zruzra. A swi zanga swi hi kazratela.

A bandleni dzrezru a ku ni nkulu mun’we lweyi a vitaniwaka Robert Ross. Yene a tsrhame a tizra swa nga phayona ni nsati wake, lweyi a vitaniwaka Linda, nakone va teke xiboho xa ku tsrhama ka mbangu luwani ntsrhaku ka loko va pswale n’wana wavu wa mativula, nambi leswi a va fanele va tama va hlayisa n’wana a va ha tama va hiseka a ntizrweni wa ku zrezra ni ku kombisa malwandla. Leswo swi hi kutxe ngopfu.

Ntsrhaku ka malembe mabidzri na hi tizra swa nga maphayona a Tracadie, hi kume swin’wana leswi a hi nga swi yimelanga, ku nga xizrambu xa ku tizra swa nga valaviseli va muganga. Hi tizre ku dzringana ntlhanu wa malembe na mabidzri ka miganga ya ku siyanasiyana leyi vulavulaka lidzrimi dzra xinghiza, ntsrhaku hi yaveliwe ku ya tizra ka miganga leyi a yi vulavula Xifaransa a Quebec, mulaviseli wezru wa xifundzra a Quebec, makwezru Léonce Crépeault b a a zrandzra ku kulungela a wukaneli bya nga. Minkama hinkwayu ntsrhaku ka ku ni kulungela , a a gama a ni vutisa leswi: “U vona leswaku u nga yentxa yini akuva u yampswisa wukaneli byaku?” Ku tikazrata kwake ka ku djula ku ni pfuna ku yentxe leswaku ni ya ni yampswisa wukaneli byanga akuva byi va lebyi kongomiki ni lebyi nabyalaka ku byi twisisa.

Xin’we xa swiyavelo lexi ni xi dzrimukaka hi lizrandzru, hi lexi ni viki na xone ka nhlengeletanu ya matiko leyi a yi ni nhlokomhaka leyi liki “Fé Vitoriosa” a Montreal hi 1978. A ni tizrela ka ndzrawulo ya ta swakuda. A hi yimela ku yamukela 80.000 wa vhanu, nakone a ha ha ku yamukela minkongomiso leyimpshwa mayelana ni ndlela ya matizrela. Hinkwaswu a swi li leswi swimpshwa. Switizro, swakuda,ni ndlela ya ku swi lulamisela ha yone. A hi ni 20 wa ma gilera ya makulu, lawa minkama yin’wana a ma nga tizri ha hombe. Hi kola ka mintlangu ya ku tiyisa mizri leyi a yi li kone, he kota ku nghena a xitado, akuva hi kota ku lulamisela mintxhumu, ka mpundzru wa siku dzra kongresu. A hi fanela ku lulamisela txana a mixweni na dambu dzri nga si huma! A he pfotlo hi ku kazrala, kambe ni dondzre swinyingi ka vamakwezru lava wupfiki lava tinyiketeliki a kuva va tizra. Va tizre ngopfu swinene na va nyonxile. Ka kongresu ledzriyani hi hambe vanghanu vanyingi lava ku ta tlhasela ni namunhla ha ha tamaka hi va vanghanu. Hine hi nyonxe ngopfu swinene hi kuva hi ve kone ka kongresu ledzriyani dzra ku hlawuleka a Quebec, ka muganga lowu hi 1940 na 1950 ku viki ni nkaneto lowukulu!

Ni dondzre ngopfu ka vamakwezru va ku siyanasiyana lava a va vonelela swiyenge swa ma kongresu lamakulu a Montreal. Ka ve ni lembe dzrin’we lani makwezru David Splane, lweyi swoswi a tizraka swanga  xizro xa Huvo leyi Zrangelaka, a veke mulaviseli wa kongresu. Ka kongresu dzrin’wana ni nyikiwe xiyavelo xake, nakone David a ni pfune ngopfu.

Mine na Randi hi hete 36 wa malembe na hi tizra swanga valaviseli, ntsrhaku, hi 2011 ni zrambiwe ku tizra swanga mudondzrisi ka xikole xa vakulu va bandla. A ka malembe mabidzri lawa hi ma hetiki ka xiyavelo lexo, hi yetlele ka 75 wa mibede ya ku siyanasiyana, kambe ku tikazrata loko hinkwaku ku pfunile. A ku heleni ka vhiki dzrin’wana ni dzrin’wana dzra xikole a vakulu a va nyonxa ngopfu swinene, nakone a va tlangela hi mbilu hi ku vona ndlela leyi Huvo leyi zrangelaka a yi byi zron’wekela ha yone a wumoya byavu.

Ntsrhaku ni yaveliwe ku tizra swa nga Mudondzrisi wa xikole xa Vazrezri va Mfumo. Minkama yinyingi a va dondzri a va titwa na va kazralile, ni ku tlhela va vilelisiwa hi xiyimiso xavu lexi a xi va yentxa va tsrhama na va khomekile. Ku heta ntlhanu wa mawora na mabidzri na wu dondzra, ku hamba ntizro wa le kaya ku dzringana mawora mazrazru ka wusiku byin’wana ni byin’wana, ni ku lulamisela mune kumbe ntlhanu wa swiyenge hi vhiki. Mine kun’we ni mu dondzrisi mun’wana a hi tlhamuxela vadondzri leswaku va to kota ku yentxa hinkwaswu leswo hi mpfunu wa Yehovha. Minkama hinkwayo ni ta dzrimuka ndlela leyi vadondzri a va hlamala ha yone loko va gungula leswaku loko va dumba Yehovha a va swi kota ku yentxa swa ku tlula leswi a va swi yanakanya.

A ku zron’weka loku mamana wanga a a ku kombisa ka van’wana, ku yentxe leswaku a swidondzro swake swi yentxa nhluvuku hi tlhelo dzra moya, nakone ku yentxe leswaku Papayi a ntxintxa miyanakanyu leyi a a li na yone mayelanu ni ntiyiso. Ntsrhaku ka masiku mazrazru na mamana a file, hi hlamale ngopfu hi kuva papayi a ye hlalela a wukaneli bya le livaleni a Ndlwini ya Wugandzreli, nakone a tame a hlalela mintlhanganu ka 26 wa malembe lawa ma landzreliki. Papayi a nga zanga hi ku babatisiwa, kambe vakulu va hlaye leswaku Papayi a a li wa ku zranga ku tlhasa a mi ntlhanganwini vhiki dzrin’wana ni dzrin’wana.

Mamana wanga a ve xikombiso lexinene kwanga ni ka vamakwezru vazrazru va xisati. Vone ni vanuna vavu va tizrela Yehovha hi ku dumbeka. Vabidzri va tizrela Betele, mun’we a le ka Betele dzra Portugal kasi mun’wana a le a Haiti.

Mine na Randi hi tizra swa nga maphayona ya ku hlawuleka a Hamilton, a Ontário. A nkama lowu a ha ha tizra swanga valaviseli a hi swi zrandzra ku famba ni vamakwezru ka swidondzro ni ka timpinda tavu. Kambe swoswi hi nyonxe ngopfu hi ku va ni swidondzro swezru swa Bibele ni ku swi vona swi yentxa nhluvuku hi tlhelo dzra moya. A bandleni dzrezru ledzrimpshwa hi ni wuxaka bya le kusuhi ni vamakwezru, nakone hi nyonxa ngopfu loko hi vona ndlela leyi Yehovha a hlayisaka ha yone mun’wana ni mun’wana wavu ka swiyimu swa ku biha ni leswinene.

Loko hi lavisa ntsrhaku, hi ku tlangela ngopfu ku zron’weka loku van’wana va ku kombisiki ha hine. Xileswo, na hine hi tikazratela ku kombisa ku “zron’weka ngopfu” hi van’wana hi ku va kutxa ku yentxa hinkwaswu leswi va nga swi kotaka a ntizrweni wa Yehovha. (2Ko 7:6, 7) Hi xikombiso, a ka ndangu wa kukazri mamana ni n’wanake wa xinuna ni wa xisati a va tizra ka ntizro wa nkama hinkwawu. Ni vutisi nhloko ya ndangu luwani leswaku yene a ke a yanakanya hi ku tizra swanga phayona. Yene a te: “Ku ni maphayona mazrazru lani kaya lawa kutani ni ma seketelaka. Kutani ni game ni mu vutisa leswi: “Xana a mpfunu lowu u va nyikaka wu yampswa ku tlula lowu Yehovha a va nyikaka wone?” Ni mu byele leswaku a a ta va ni ku nyonxa loku swizro leswin’wana swa ndangu swi nga na kone. Ntsrhaku ka ntlhanu wa tihweti na yin’we kutani na yene a a tizra swanga phayona.

Mine na Randi hi ta tama hi vulavula hi swiyentxo swa ku hlamalisa swa Yehovha ka tinxaka leti ta ha landzrelaka, nakone hi yimele leswaku na vone va kuma ku nyonxa loku na hine hi ku kumiki hi ku tizrela Yehovha.—Ps 71:17, 18.