1. He wini ntiyiso lowu u wu dondzriki loko wa ha sungula ku dondzra Bibele?

 XANA wa ha dzrimuka loko u sungula ku dondzra Bibele? Swi nga yentxeka swi ku hlamalisile ku tiva leswaku Xikwembu Nkulukumba a ni vito. Kumbe swi nga yentxeka u nyonxile hi ku tiva leswaku Xikwembu Nkulukumba a nga xanisi vhanu ka infernu. Swi nga yentxeka u nyonxile hi ku tiva leswaku vazrandzriwa vaku lava fiki u ta tlhela u va vona ni ku hanya na vone a paradeyisini kola misaveni.

2. Handle ka ku dondzra Bibele ntsena, he wini nhluvuku lowu u wu yentxiki? (Vaefesa 5:1, 2)

² Loko u ya u dondzra Zritu dzra Xikwembu Nkulukumba, lizrandzru dzraku ha Yehovha a dzri ya dzri kula. Nakone lizrandzru ledzro a dzri ku kutxa ku hanya hi leswi a wu swi dondzra. U sungule ku teka swiboho swa wutlhazri leswi tiseketeliwiki ka minsinya ya milawu ya Bibele. U yampswise matsrhamela yaku ni mayanakanyela yaku hikusa a wu djula ku nyonxisa Xikwembu Nkulukumba. Nakone hi lani a n’wana a yetiselaka papayi wake wa lizrandzru ha kone, na wene a wu yetisela Papayi waku wa le tilweni.—Dondzra Vaefesa 5:1, 2.

3. He swini swivutiso leswi hi nga ha tihambaka swone?

³ Hi nga ha tivutisa leswi: Xana lizrandzru ledzri ni nga na dzrone ha Yehovha swoswi dzri tiyile ku tlula ledzri a ni li na dzrone hi nkama lowu ni ndzrulukiki mukriste ha wone? Xana ndlela leyi ni yanakanyaka ni ku yentxa mintxhumu ha yone, ntsrhaku ka loko ni babatisiwile, ya fana ni ya Yehovha? Xana swa tikomba leswaku na va zrandzra vamakwezru? Loko hi ndlela ya kukazri a “lizrandzru ledzri a wu li na dzrone a ku sunguleni” dzri holile, u nga godoli. Ntxhumu lowu fanaka wu ke wu humelela vakriste va ku sungula. Yesu a nga va tsrhikanga nakone a nge ti ku tsrhika na wene. (Mpf 2:4, 7) Awa swi tiva leswaku hi nga swi kota ku tlhela hi hlanganyetela lizrandzru ledzri a hi li na dzrone nkama lowu hi sunguliki ku dondzra ntiyiso ha wone.

4. I yini leswi hi taka swi vona ka xidondzro lexi?

 ⁴ Xidondzro lexi xi ta hi pfuna ku vona leswaku hi nga tama hi kulisa lizrandzru dzrezru ha Yehovha ni van’wana hi ndlela yini. Nakone hi ta tlhela hi vona matovoko lawa hi taka ma kuma loko hi tama hi zrandzra Yehovha ni vamakwezru.

5-6. He swini swikazratu leswi Pawulo a kumaniki na swone ka wutizreli byake, kambe i yini lexi mu pfuniki ku tama a tizrela Yehovha?

⁵ Mupostola Pawulo a nyonxe ngopfu hi ku tizrela Yehovha. Kambe a hi minkama hinkwayu a swi mu nabyalela. Pawulo a a fanela ku yendzra mimpfhuka ya ku leha, kambe a nkameni wake a swi nga nabyali ku yendzra. Minkama yin’wana ka mayendzro yake a a kumana ni “tinghozi ta milambu” ni “tinghozi ta vayivi”. Nakone makhambi man’wana Pawulo a biwile. (2Ko 11:23-27) Hi tlhelo dzrin’wana a hi minkama hinkwayu vamakwavu a va ku nyika lisima ku tikazrata hinkwaku loku Pawulo a a ku yentxa akuva a va pfuna.—2Ko 10:10; Flp 4:15.

⁶ I yini lexi pfuniki Pawulo ku tama a tizrela Yehovha? Pawulo a dondzre ngopfu mayelanu ni matsrhamela ya Yehovha ka matsralweni ni ka mimfambu leyi a viki na yone a wuton’wini. Yene a a tiyiseka leswaku Yehovha Xikwembu Nkulukumba a a mu zrandzra. (Ro 8:38, 39; Ef 2:4, 5) Leswo swi mu yentxe a ya a mu zrandzra ngopfu Yehovha. Pawulo a kombise lizrandzru dzrake ha Yehovha hi ku “tizrela vaxwengi ni ku tama a va tizrela”.—Hb 6:10.

7. He tini tindlela leti ha tone hi nga yengeselaka lizrandzru dzrezru ha Yehovha?

⁷ Hi nga yengesela ndlela leyi hi mu zrandzraka ha yone Xikwembu Nkulukumba hi kuva hi dzri dondzra ha hombe Zritu dzrake. Loko u dondzra Bibele zama ku twisisa leswi wudzrunguli lebyo byi ku dondzrisaka swone ha Yehovha. Tivutisi: ‘Xana wudzrunguli lebyi byi swi kombisa hi ndlela yini leswaku Yehovha awa ni zrandzra? Xana wudzrunguli lebyi byi ni yentxa ni kulisa lizrandzru dzranga ha Yehovha hi ndlela yini?’

8. Xana he yini ndlela yin’wana leyi ha yone hi nga yengeselaka lizrandzru dzrezru ha Xikwembu Nkulukumba?

⁸ Ndlela yin’wana ya ku kulisa lizrandzru dzrezru ha Yehovha i kuva hi mu byela ta le mbilwini hi ku tizrisa xikhongoto. (Ps 25:4, 5) Yehovha awa swi hlamula swikhongoto swezru. (1Yh 3:21, 22) Makwezru lweyi a vitaniwaka Khanh lweyi a tsrhamaka Ásia a hlaye leswi: “A ku sunguleni a ni mu zrandzra Yehovha hi leswi ni dondzriki ha yene, kambe hi ku famba ka nkama loko ni xiye ndlela leyi Yehovha a hlamulaka ha yone swikhongoto swanga ni sungule ku mu zrandzra hi lani ku yengetelekiki. Leswo swi ni kutxe ku yentxa swa kukazri akuva ni mu nyonxisa.” b

9. Hi swi tivisa kuyini leswaku Timotewu a a ya a va zrandzra vamakwavu?

⁹ Ntsrhakunyana ka malembe ya kukazri na Pawulo a ndzruluke mukriste a tive mumpshwa wa kukazri lweyi a vitaniwaka Timotewu. Timotewu a a mu zrandzra ngopfu Yehovha ni vhanu van’wana. Pawulo a hlaye leswi ka Vafilipiya: “Hikusa a ni na mun’wana lweyi a nga ni ku tiyimisela loku fanaka ni kwake [Timotewu], lweyi a taka mi hlayisa hi mbilu hinkwayu.” (Flp 2:20) Lani Pawulo a a nga vulavule hi wuswikoti bya Timotewu bya ku zrangela kumbe bya ku va xikaneli lexinene. Ku hlaya ntiyiso, Pawulo a a hlamalisiwa ngopfu hi lizrandzru ledzri Timotewu a a li na dzrone hi vamakwavu. Handle ka ku ganaganeka, a mabandla lawa a ma yendzreliwa ha Timotewu a ma tsrhama na ma hlunyela ku mu yamukela—1Ko 4:17.

10. Xana makwezru Anna ni nuna wake va dzri kombise hi ndlela yini lizrandzru ka vamakwezru?

¹⁰ Na hine hi djuletela tindlela ta ku pfuna vamakwezru. (Hb 13:16) Vona mfambu wa makwezru Anna lweyi hi buliki ha yene ka xidondzro  lexi khalutiki. Ntsrhaku ka kuva ku be xidzedze lexikulu, yene ni nuna wake va ye pfuxela ndangu wa kukazri wa Timboni ta Yehovha. Kone va ye gungula leswaku a ku ni mbangu wa kukazri a henhla ka yindlu a ku hohlokile. Hi kola ka leswo, a va ndangu a va nge he na mpahla ya ku basa. Makwezru Anna a li: “Hi teke mpahla hi ya yi hlampswa hi va hi yi tlhelisa na yi pasariwile ni ku tlhela yi hindzreleliwa. Hi vone na leswi hi swi yentxeki swi nga tati nkombe kambe hi kola ka leswo hi vanghanu ku ta tlhasela ni namunhla.” Lizrandzru ledzri Anna kun’we ni nuna wake a va li na dzrone hi vamakwezru dzri va susumetele ku va pfuna hi swiyentxo.—1Yh 3:17, 18.

11. a) Xana van’wana va titwisa kuyini loko hi va komba lizrandzru? b) Hi ku ya hi Amaproverbia 19:17, he yini ndlela leyi Yehovha a yangulaka ha yone loko hi kombisa lizrandzru?

¹¹ Loko hi kombisa wunene ni lizrandzru ka van’wana va nga ha swi xiya leswaku hi zama ku yetisela Yehovha. Swi nga yentxeka hi nga swi tivi leswaku va byi nyika lisima ku ya tlhasela kwini wunene byezru. Makwezru Khanh, lweyi hi buliki ha yene, a va dzrimuka hi lizrandzru lava mu pfuniki. Yene a li: “Ni va tlangela ngopfu vamakwezru va xisati lava a va ni teka hi ya nsin’wini. Vone a va ya ni teka kaya, a va ni zramba akuva hi ya fihlula va tlhela va ya ni siya kaya na ni sizrelelekile.” Swi le livaleni leswaku a hi hinkwavu lava taka hi tlangela hi kola ka mintxhumu leyi hi va yentxelaka yone. Loko Khanh a vulavula hi vhanu lava mu pfuniki a li: “A ni navela ku tlhelisa wunene hinkwabyu lebyi va ni kombiki byone kambe a ni swi tivi swaku va tsrhama kwini. Kambe Yehovha awa swi tiva nakone ni khongota akuva a va yentxela leswi ni hlulekaka ku swi yentxa.” Khanh a tiyisile, Yehovha a swi nyika lisima hinkwaswu leswi hi swi yentxaka akuva hi kombisa wunene nambi ka swiyentxo leswitsrongo. A ku nyika lisima ku tikazrata hinkwaku hi ku yentxeka nakone a swi teka swanga xikweneti lexi a taka hi hakela.—Dondzra Amaproverbia 19:17.

12. Xana vamakwezru va xinuna va nga swi kombisa hi ndlela yini swaku va dzri zrandzra bandla? (Tlhela u vona xifaniso.)

 ¹² Loko u li makwezru wa xinuna, xana u nga dzri kombisa hi ndlela yini lizrandzru ka van’wana ni ku yentxa mintxhumu akuva u va pfuna? Mumpshwa lweyi a vitaniwaka Jordan a vutise nkulu wa kukazri mayelana ni leswi a nga swi yentxaka a kuva a tama a pfunisa a bandleni. A nkulu lwiyani a mu kulungelile hi kola ka nhluvuku lowu a a wu yentxile a tlhela a mu nyika swilayu mayelanu ni leswaku a nga yentxisa kuyini akuva a yentxa leswi yengetelekiki akuva a pfuna bandla. Hi xikombiso, a nyike Jordan xidzringanyeto xa kuva a kahlula a tlhasa a Ndlwini ya Wugandzreli ni kuva a losa van’wana. Handle ka leswo, a a fanela ku nyikela tinhlamulo leti yengetelekiki a mintlhanganwini, a ya ku zrezreni ni ntlawa wake wa nsimu nkama ni nkama ni ku djuletela tindlela leti kongomiki ta ku pfuna van’wana hi swiyentxo. Jordan a xi landzrile xilayu lexo. Hi kola ka leswo, handle ka ku dondzrela ku va ni wuswikoti lebyimpshwa a tlhele a dondzrela ku kulisa lizrandzru dzrake hi vamakwezru. Jordan a dondzre xa kukazri. Loko makwezru a va nandzra wa wutizreli a ngo sungula ku pfuna van’wana kambe o ya mahlweni a va pfuna.—1Tm 3:8-10, 13.

13. Xana lizrandzru dzri mu susumetele hi ndlela yini makwezru lweyi a vitaniwaka Christian ku tlhela a tizra swanga nkulu wa bandla?

¹³ Kambe swi li yini loko a nkameni lowu khalutiki u same u tizra swanga nandzra wa wutizreli kumbe nkulu wa bandla? Yehovha awa wu dzrimuka ntizro hinkwawu u wu yentxiki ni lizrandzru ledzri a dzri ku susumetela ku yentxa leswo. (1Ko 15:58) Nakone awa dzri vona lizrandzru ledzri u yaka mahlweni u dzri kombisa. Makwezru lweyi a vitaniwaka Christian a xukuvalile loko a tsrhike ku va nkulu, nambi tanu loko a dzrungula a li: “Ni bohe leswaku a ni ta yentxa hinkwaswu leswi ni nga swi kotaka akuva ni tama ni tizrela Yehovha ni ku mu zrandzra swi nge na mhaka swaku ni ni xiyavelo xa kukazri a  bandleni kumbe im-him.” Hi ku famba ka nkama Christian a tlhele a tizra swanga nkulu wa bandla. Yene a li: “A ni txhavanyana ku tlhela ni va nkulu wa bandla, kambe ni bohe leswaku loko Yehovha, hi kola ka timpswalu take a djula leswaku ni tlhela ni tizra swanga nkulu hi swoleswo ni taka swi yentxa hi kola ka lizrandzru ledzri ni nga na dzrone ha yene ni vamakwezru.”

14. Hi nga dondzra yini ka xikombiso xa Elena?

¹⁴ Malandzra ya Yehovha ma tlhela ma kombisa lizrandzru ka vhanu van’wana. (Mt 22:37-39) Hi xikombiso, makwezru wa kukazri lweyi a tsrhamaka a Geórgia, lweyi a vitaniwaka Elena, a li: “A ku sunguleni lexi a xi ni susumetela ku zrezra i lizrandzru ledzri a ni li na dzrone ha Yehovha. Kambe hi ku famba ka nkama lizrandzru dzranga ha Yehovha dzri ye dzri kula. Na dzro lizrandzru dzranga hi vhanu a dzri ya dzri kula. A ni zama ku yanakanya hi xikazratu lexi mun’wana ni mun’wana a a kumana na xone ni leswaku he yini mhaka leyi a yi ta khumba mbilu ya mun’wana ni mun’wana. Loko ni ya ni yanakanya hi ndlela leyi hi vhanu a ni ya ni djula ku va pfuna.”—Ro 10:13-15.

15-16. Hi lani swi kombisiwiki ha kone ka swifaniso, he yini mintxhumu leyinene leyi nga ha humelelaka loko hi kombisa lizrandzru ka van’wana?

¹⁵ Vanhu van’wana va nga ha pfuneka loko hi kombisa lizrandzru ka vamakwezru. Ntsrhaku ka loko ku sungule a ntungu wa COVID-19, makwezru lweyi a vitaniwaka Paolo ni nsati wake va pfune vamakwezru vanyingi va xisati lava kuliki hi ntanga akuva va dondzra ku tizrisa switizrisiwa swa eletroniku akuva va kota ku zrezra. A ku ni makwezru wa kukazri wa xisati lweyi a swi mu kazratela ngopfu kambe a game a swi kota ku tizrisa  switizrisiwa leswi swa eletroniku akuva a kota ku zrezra. A swi tizrise ha hombe akuva a zramba maxaka yake leswaku ma va kone a xidzrimuxweni. 60 wa maxaka ya makwezru lweyi wa xisati ma ve kone a xidzrimuxweni hi ku tizrisa vídeoconferência. Makwezru lweyi wa xisati ni maxaka yake va pfunekile hi kola ka ku tikazrata ka Paolo ni nsati wake. Ntsrhaku makwezru lweyi wa xisati a tsralele Paolo a ku: “Khanimambu hi kuva u pfuna vamakwezru lava kuliki hi ntanga a bandleni. Ni nge txhuki ni dzrivala ndlela leyi Yehovha a hi zron’wekelaka ha yone ni ku tikazrata loku mi ku yentxiki.”

¹⁶ Mimfambu ya ku fana ni leyi yi siyele Paolo tindondzro ta lisima. A dondzre leswaku lizrandzru i dzra lisima swinene ku tlula wutivi kumbe wuswikoti. Loko a dzrimuka a li: “A ni tizra swanga mulaviseli wa muganga nakone namunhla ni vona leswaku nambi leswi vazrezri vanyingi swi nga yentxekaka va nga dzrimuki a wukaneli byanga vone va ha dzrimuka leswi ni swi yentxiki akuva ni va pfuna.”

17. Hi mani mun’wana a nga buyeliwaka loko hi kombisa lizrandzru?

¹⁷ Loko hi komba van’wana lizrandzru na hine ha buyeliwa hi ndlela leyi hi kalaka hi nga yi yanakanyi. Jonathan, lweyi a tsrhamaka a Nova Zelândia, a yi tiva ha hombe mhaka leyi: “Hi mugqivela wa kukazri a nhlikanhini na ku hisa swinene, a vone phayona dzra kukazri na dzri zrezra wuswadzrone. Jonathan a teke xiboho xa ku tizra ni phayona ledzriyani ka nhlikanhi wun’wana ni wun’wana ka mugqivela leyi a yi ta landzrela. A a nga yi yanakanyi ndlela leyi a wunene lebyo a byi ta mu pfuna ha yone.” Jonathan a hlaya leswi: “A nkameni luwani a ni nga swi zrandzri ngopfu ku zrezra. Kambe ntsrhaku ka loko ni vone ndlela leyi phayona ledzriyani a dzri zrezra ha yone ni mabindzru lawa a dzri ma kuma hi kola ka ntizro wa dzrone ni sungule ku zrandzra ntizro wa ku zrezra. Handle ka leswo, ni kume munghanu wa lisima lweyi a ni pfuniki ku kula hi tlhelo dzra moya, ku zrandzra ntizro wa ku zrezra ni ku ya ni tsrhindzrekela kusuhi na Yehovha.”

18. I yini leswi Yehovha a djulaka kuva hi swi yentxa?

¹⁸ Yehovha a djula leswaku hinkwezru hi yengesela lizrandzru ledzri hi nga na dzrone ha yene ni van’wana. Hi lani hi swi voniki ha kone ka xidondzro lexi hi nga tiyisa lizrandzru dzrezru ha Yehovha hi ku dondzra Zritu dzrake, hi yanakanyisisa ha dzrone ni ku khongota kwake nkama ni nkama. Hi nga kulisa lizrandzru dzrezru hi vamakwezru hi ku yentxa xa kukazri akuva hi va pfuna. Loko lizrandzru dzrezru dzri ya dzri kula, hi ya hi tsrhindzrekela kusuhi na Yehovha ni ndangu wezru wa moya. Nakone a wunghanu byezru na Yehovha kun’we ni vamakwezru byi ta va bya hi lani ku nga helikiki.