1-2. Ha yini mukriste a nga fanisiwaka ni predu dzra ku leha? (1 Vakorinte 15:58)

 A KU heleni ka lembe dzra 1970 ku sungule ku yakiwa predu ledzri a dzri ni 60 wa maandari a doropeni dzra Tóquio a Japão. Vhanu a va lavisa muyaku luwani na va tala hi ku hlamala. A va tivutisa leswaku a muyaku luwani a wu ta swi kota ku tiyisela ka ku tsrekatsreka ka misava loku a ku tolovela ku yentxeka ka doropa ledzriyani. Xana a xi li xini xihundla xa mayakela? A vayaki va kunguhate muyaku lowu a wu ta tiya kambe hi hala tlhelo swi koteka kuva wu tiyisela loko ku va ni ku tsrekatsreka ka misava. Vakriste va fana ni predu ledzri dzra ku leha. Hi ndlela yini?

² A mukriste a fanela ku dzringanisela a makazri ka ku yima a tiya ni ku va lwa nabyaliki. A fanela ku yima a nga tsrekatsreki loko a yimelela ni ku yingiseta milawu ni minsinya ya milawu ya Yehovha. (Dondzra 1 Vakorinte 15:58.) Yene a “lulamela ku yingiseta” ni kuva a nga pfumeleli ntxhumu xi mu yentxa a txintxa mavonela. Hi tlhelo dzrin’wana a fanela ku tiyimisela ku “yanakanyela” kumbe ku nabyala, nkama wini ni wini lowu swi vilelekaka. (Yk 3:17) Mukriste lweyi a tikazratelaka ku dzringanisela a nga ti tikazratisa kambe hi tlhelo dzrin’wana a nga ti pfumelela xin’wana ni xin’wana. Ka xidondzro lexi, hi ta dondzra leswaku he dzrini lani hi nga yimaka hi tiya hi va hi nga tsrekatsreki. Hi ta tlhela hi vona ntlhanu wa mintxhumu leyi Sathana a yi yentxaka akuva a dzringisa ku tsranisa ku tiyimisela kwezru hi tlhela hi dondzra ndlela leyi hi nga lwisanaka ni minzamu yake ha yone.

3. He yini milawu leyi Yehovha a yi nyikeliki ka Mintizro 15:28, 29?

³ O va Yehovha ntsena lweyi a nga ni mfanelo ya ku bekela vhanu vake milawu nakone milawu leyo yi nabyalile. (Eza 33:22) Hi xikombiso, a Huvo leyi Zrangelaka ya le dzaneni dzra ku sungula  yi khanele hi mintxhumu yizrazru leyi vakriste va fanelaka ku yima va tiyile ka yone. 1) Ku fambela kule ni ku gandzrela swifaniso, kambe va gandzrela Yehovha ntsena, 2) ku hlonhipha ngati, ni 3) ku yingeseta milawu ya Bibele mayelanu ni kuva hi nga tikhomi hi ndlela ya ku biha. (Dondzra Mintizro 15:28, 29.) Xana vakriste va nga yingeseta Yehovha ka mintxhumu leyizrazru leyi kongomiki hi ndlela yini?

4. Xana hi gandzrela Yehovha ntsena hi ndlela yini? (Mpfuletelo 4:11)

⁴ Hi fambela kule ni ku gandzrela swifaniso hi kuva hi gandzrela Yehovha ntsena. Yene a leleti Vaisrayele leswaku va gandzrela yene ntsena. (Dt 5:6-10) Loko a dzringiwa hi Sathana, Yesu a swi beke livaleni leswaku hi fanela ku gandzrela Yehovha ntsena. (Mt 4:8-10) Xileswo, a hi gandzreli swifaniso swa wukhongoti. Hine a hi gandzreli mhunu. Hi xikombiso, muzrangeli wa wukhongoti, wa politika, mutlangi wa swa ku tiyisa mizri lweyi a nga ni ndhuma kumbe mutxhayi. A hi va teki swanga swikwembu. Hine hi gandzrela Yehovha a nga yene lweyi a “tumbuluxiki mintxhumu hinkwayu”.—Dondzra Mpfuletelo 4:11.

5. Ha yini hi yingiseta nawu wa Yehovha mayelanu ni ku xwenga ka wutomi ni ngati?

⁵ Hine hi yingiseta nawu wa Yehovha mayelanu ni ndlela leyi ngati ni wutomi swi xwengiki ha yone. Ha yini? Hikusa a ngati i nyiko ya ku hlawuleka leyi pfaka ka Yehovha nakone yi yimela wutomi. (Lv 17:14) Loko Yehovha a nyikele mpfumelelo wa leswaku vhanu va da nyama ya swihazri, a va nyike xileleto xa leswaku a va fanelanga va da ngati. (Gn 9:4) A tlhele a phinda nawu lowu wa ku yilisa ku da ngati ka nawu wa Moxe lowu a wu nyikiki Vaisrayele. (Lev. 17:10) Nakone Yehovha a tlhele a kongomisa Huvo leyi zrangelaka ya le dzaneni dzra ku sungula akuva yi dondzrisa vakriste leswaku va “tsrhika ngati”. (Min 15:28, 29) Nakone hine hi wu yingiseta hi ku tiya a nawu lowu loko hi teka swiboho mayelanu ni madahela lawa hi taka ma yamukela. b

6. He kwini ku tikazrata loko hi nga ku yentxaka akuva hi yingiseta milawu ya mahanyela leyi Yehovha a hi nyikaka yone?

⁶ Hine hi landzra minsinya ya milawu leyi tlakukiki ya mahanyela leyi Yehovha a yi bekiki. (Hb 13:4) Mupostola Pawulo a hi kutxe kuva hi “dlaya swizro swa mizri wezru” leswi tlhamuxelaka ku fambela kule ni hinkwaswu leswi nga swa ku biha. Hine a hi yentxi ntxhumu ni wun’we lowu nga hi yentxeka hi tikhoma hi ndlela ya ku biha hi tlhelo dzra tinkuku nambi ku lavisa mintxhumu leyi yelanaka ni leswo. (Ko 3:5; Yb 31:1) Loko hi dzringeka ku yentxa leswi bihiki, hi ku kahlula hi ma bakanyela kule mayanakanyela ni swiyentxo leswi nga honisaka wuxaka byezru na Yehovha.

7. I yini leswi hi fanelaka ku tiyimisela ku swi yentxa nakone ha yini?

⁷ Yehovha a yimela leswaku hi va “lava yingisetaka hi timbilu”. (Ro 6:17) Minkama hinkwayu leswi yehovha a hi kombelaka swi pfuna hine, nakone a hi nge yi txintxi milawu yake. (Eza 48:17, 18; 1Ko 6:9, 10) Hine hi tikazratela ku nyonxisa Yehovha ni ku kombisa mayanakanyela ya ku fana ni ya Mupsalma lwa tiki: ‘Ndzri byekamisele mbilu yanga ndzri bekisa xileleto xaku hi masiku ku kondzra ku va vugan’wini.’ (Ps 119:112) Kambe Sathana a dzringisa ku tsranisa ku tiyimisela kwezru. He tini tindlela leti a ti tizrisaka akuva a yentxa leswo?

8. Xana Sathana a wu tizrisa hi ndlela yini nkaneto akuva a tsranisa ku tiyimisela kwezru?

⁸ Ku xanisiwa. Sathana a tizrisa tihanyi ni ku hi yentxa hi pimisa hi ndlela leyi nga liki  yone akuva a tsranisa ku tiyimisela kwezru. Nkongometo wake i ku hi “hahlulela” kumbe ku helisa wuxaka byezru na Yehovha. (1Pe 5:8) A vakriste va ku sungula va txhaviseliwile, va biwa ni ku tlhela va dlayiwa hi kola ka ku tiyimisela kwavu ka ku tama va yima na va tiyile. (Min 5:27, 28, 40; 7:54-60) Namunhla wa siku, Sathana a tama a tizrisa nkaneto. Leswo hi swi vona hikusa vamakwezru va khomiwa hi ndlela ya tihanyi hi mfumu wa le Rússia ni matiko man’wana. A misaveni hinkwayu, a vakaneti va landzrelela vamakwezru hi tindlela ta ku siyanasiyana.

9. He wini mfambu lowu kombisaka leswaku hi fanela ku tivonela ka ndzringo lowu tumbeliki?

⁹ Ndzringo lowu tumbeliki. Handle ka ku tizrisa mindzringo leyi kongomiki, Sathana a tlhela a tizrisa “mazrengu” akuva a hi hlasela. (Ef 6:11) Vona xikombiso xa Bob lweyi a a baxarile a xipiritana akuva a hambiwa wuhandzruli lebyikulu. Yene a byele vadokodela leswaku a nge pfumeli ku txheliwa ngati nambi swo yini. Dokodela a pfumelile ku mu handzrula na a nga tizrisi ngati. Ka wusiku bya kukazri na a nga si hambiwa wuhandzruli, a mutlhavi wa anastesiya a ye vulavula na Bob ntsrhaku ka loko va ndangu wake va mukile. A mu byele leswaku swi nga yentxeka vadotori va nga ti mu txhela ngati, kambe loko a txhuka a yi djula a nga yi kuma. Swi nga yentxeka mutlhavi lwiyani wa Anastesiya a yanakanye leswaku leswi va ndangu wa Bob a va nge kone a swi ta koteka leswau a txintxa xiboho. Kambe Bob a tame a tiya a va a hlaya leswaku a nge ti pfumela ku txheliwa ngati nambi swo yini.

10. Ha yini swi ni kombo ku va ni mayanakanyela ya vhanu va misava? (1 Vakorinte 3:19, 20)

¹⁰ Ndlela leyi lava nga yingisetiki Yehovha va yanakanyaka ha yone. Loko hi yanakanya ku fana ni vhanu lava kalaka va nga yi nyiki lisima milawu ya Yehovha hi nga hetelela hi ku wongeka. (Dondzra 1 Vakorinte 3:19, 20.) “A wutlhazri bya misava” minkama yinyingi byi yentxa vhanu va nga mu yingiseti Xikwembu Nkulukumba. Vakriste van’wana a Pergamosi ni Tiyatira a va kutxeteliwa hi vhanu lava a va hanya na vone lava a va tikhoma hi ndlela ya ku biha ni ku gandzrela swifaniso. Yesu a kawuke mabandla wolawu hikusa a ma pfumelela ku tikhoma hi ndlela ya ku biha hi tlhelo dzra tinkuku. Namunhla a nkutxetelo wa ku pfumela mayanakanyela ya misava i wukulu. Maxaka yezru ni vhanu lava hi tivaka swi nga ha yentxeka va dzringisa ku hi kholwisa leswaku hi kazratisa mintxhumu ni leswaku a ku na mhaka loko hi pfa hi nga wu yingiseti nawu wa kukazri wa Yehovha. Vone va nga ha hlaya leswaku a swi bihaga ku pfa hi landzra ku navela kwezru ni leswaku a minsinya ya milawu ya Bibele yi khaluteliwe hi nkama.

11. I yini leswi hi nga fanelangakiki ku swi yentxa?

¹¹ Minkama yin’wana hi nga ha yanakanya leswaku minkongomiso ya Yehovha a yi khanyanga ha hombe. Swi nga yentxeka hi dzringeka ku “tlula mpimu wa leswi tsraliwiki”. (1Ko 4:6) Hi leswi a swi yentxiwa hi vazrangeli va wukhongoti va le masikwini ya Yesu. A va yengesela swinawanawana ka Nawu wa Moxe, leswi a swi yentxa leswaku swi kazrata kuva vhanu va wu yingiseta. (Mt 23:4) Yehovha a hi nyika minkongomiso leyi kongomiki ni leyi basiki hi ku tizrisa a Zritu dzrake ni nhlengeletanu yake. A ku na xivileleko xa ku yengesela swa kukazri ka minkongomiso leyi a hi nyikaka yone. (Pr 3:5-7) Hi ndlela leyo a hi nge ti tlula mpimu wa leswi tsraliwiki a Bibeleni kumbe ku bekela vamakwezru swinawanawana ka mintxhumu leyi mun’wana ni mun’wana a fanelaka ku titekela xiboho.

12. Xana Sathana a ku tizrisisa kuyini ku “wukanganyisi lebyi kalaka byi nga pfuni ntxhumu”?

¹² Madzrungula lama kanganyisaka. Sathana a tizrisa “wukanganyisi lebyi kalaka byi nga pfuni ntxhumu” ni “mintxhumu leyi nga yone ya ntshima ya misava;” akuva a tsravukanisa vhanu. (Kl 2:8) a nkameni wa vapostola, leswo a swi patsra tindondzro ta filosofiya leti ti seketeliki ka mavonela ya vhanu, tindondzro ta Vayuda leti a  ti nga seketeliwanga ka matsralwa ni ka tindondzro ta leswaku vakriste a va nga fanelanga ku yingiseta Nawu wa Moxe. Mavonela lawa a ma kanganyisa vhanu hikusa a ma tsravukanisa vhanu ni nhlovo ya wutlhazri bya ntiyiso, ku nga Yehovha. Namunhla, Sathana a tizrisa ma televhizawu ni maredi sosiyali akuva a hangalasa moya wa wupfukeli ni madzrungula ya madzrimi leswi swi hlohloteliwaka hi vazrangeli va politika. Leswo swi yentxeke ngopfu hi nkama wa ntungu wa COVID-19. c Timboni ta Yehovha leti landzriki minkongomiso leyi nyikeliwiki hi nhlengeletanu ya Yehovha ti swi kotile ku fambela kule ni ku vilela loku lava yingisetiki madzrungula lawo ya madzrimi va viki na kone.—Mt 24:45.

13. Ha yini hi fanela ku tivonela ka ku hingeletiwa?

¹³ Ku hingeletiwa. A hi fanelanga ku pfumelela ku luzekeliwa hi “leswi nga swa lisima ngopfu”. (Flp 1:9, 10) Loko hi hingeletiwa, hi luza nkama wunyingi ni ntamu, leswi a hi ta swi tizrisa akuva hi yentxa mintxhumu ya lisima. Mintxhumu leyi tolovelekiki ya siku ni siku ya ku fana ni ku da, ku nwa, ku hunghata ni ntizro swi nga ha ndzruluka xihinga loko hi swi pfumelela kuva swi va swa lisima ngopfu a wuton’wini byezru. (Lk 21:34, 35) Siku ni siku hi lavisana ni madzrungula lama yelanaka ni switereka kun’we ni mavonela lama yelanaka ni politika. Hi fanela ku tivonela akuva hi nga hingeletiwi hi timhaka leti. Loko hi nga tivoneli hi nga ha sungula ku yima ni tlhelo dzra kukazri ka timhaka leti, he miyanakanywini kumbe he mbilwini. Sathana a tizrisa mintxhumu hinkwayu leyi hi buliki ha yone lani hi nkongometo wa ku tsranisa ku tiyimisela kwezru ka ku yentxa leswi lulamiki. A hi voneni leswaku hi nga tiyimisela hi ndlela yini ku tiyisa ku tiyisela loku hi nga na kone ni ku tama hi yima na hi tiyile.

14. I yini lexi taka hi pfuna ku tama hi yima na hi tiyile ka Yehovha?

¹⁴ Pimisa hi lexi ku yentxiki u tinyiketela ni ku babatisiwa. U teke magwansu lawo hikusa a wu djula ku yima na Yehovha. Dzrimuka lexi ku yentxiki u tiyiseka leswaku u kume ntiyiso. U tive leswaku i mani Yehovha u va u sungula ku mu zrandzra ni ku mu hlonipha swanga Papayi waku wa le tilweni. U kulise lipfumelo  dzraku nakone u susumeteleke ku tisola. Lizrandzru dzraku ha Yehovha dzri ku susumetele ku tsrhika mintxhumu ya ku biha u va u sungula ku yentxa leswi nyonxisaka Xikwembu Nkulukumba. Loko u twisisa leswaku Xikwembu Nkulukumba a ku dzrivalelile, u titwe na u zrulile. (Ps 32:1, 2) U sungule ku ya mintlhanganwini nakone u sungule ku yavelana ni van’wana mintxhumu ya ku hlamalisa leyi a wu yi dondzra. Swanga Mukriste lweyi a tinyiketeliki ni ku babatisiwa, swoswi u famba ka ndlela ya wutomi nakone u tiyimisele ku yentxa hinkwaswu akuva u tama u famba ku yone.—Mt 7:13, 14.

15. Ha yini ku dondzra ni ku yanakanyisisa hi Zritu dzra Xikwembu Nkulukumba swi li swa lisima?

¹⁵ Dondzra Zritu dzra Xikwembu Nkulukumba u va u yanakanyisa ha dzrone. Loko timitsru ta nsinya ti ya ti yenta, a nsinya wu ya wu tiya. Hi ndlela leyi fanaka loko hi ya hi dondzra Zritu dzra Xikwembu Nkulukumba, lipfumelo dzrezru dzri ta ya dzri tiya, hi ndlela leyo hi ta tama hi yima na hi tiyile. Loko hi dondzra Zritu dzra Xikwembu Nkulukumba ni ku yanakanyisisa ha dzrone, hi ya hi tiyiseka leswaku leswi Yehovha a hi kombelaka swone i swinene kwezru. (Kl 2:6, 7) Yanakanyisisa hi ndlela leyi minkongomiso ya Yehovha, swilayu swake ni nsizrelelo wake swi ma pfuniki ha yone malandzra yake ya le nkameni lowu khalutiki. Hi xikombiso, Ezekiel a yingelisise ha hombe loko ka xivono xa kukazri a vone ntsrumi na hi pima tempele. A xivono lexo xi mu tiyisile Ezekiel nakone xi hi dondzrisa leswaku hi nga swi kota ku yingiseta ni ku yimelela minsinya ya milawu ya Yehovha mayelanu ni wugandzreli bya ku xwenga. d (Ezk 40:1-4; 43:10-12) Nakone hi nga tlhela hi pfuneka loko hi dondzra ni ku yanakanyisisa hi wutsrhokotsrhoko bya mintxhumu leyi yentiki leyi kumekaka a Zritwini dzra Xikwembu Nkulukumba.

16. Xana ku va ni mbilu leyi tiyiki swi mu sizrelele hi ndlela yini Bob? (Amapsalma 112:7)

¹⁶ Tiyisa mbilu yaku. Hosi Davhida a hlaye leswaku a a nge ti txhuka a tsrhika ku zrandzra Yehovha. A yimbelele a ku: ‘A mbilu yanga yi tiyile, Xikwembu Nkulukumba.’ (Ps 57:7) Na hine hi nga va ni mbilu leyi tiyiki hi va hi dumba Yehovha hi lani ku heleliki. (Dondzra Amapsalma 112:7.) Vona leswaku ku yentxa leswo swi mu pfune hi ndlela yini Bob lweyi kutani hi buliki ha yene. Loko vadokodela va mu byele leswaku  loko ku txhuka ku vileleka ngati hi nkama wa wuhandzruli a nga yi kuma, Bob a nga zanga a djikadjika. E vhela a hlaya leswaku loko va xipiritana va djula ku mu txhela ngati a a to vhela a huma hi ku kahlula. Ntsrhaku, Bob a hlaye leswi. “A ni nga na ku ganaganeka ka leswaku hi leswi a ni djula ku swi yentxa nakone a ni nga txhavi leswi a swi ta txhuka swi yentxeka hi kola ka leswo.”

17. Hi dondzra yini ka mfambu wa Bob? (Tlhela u vona xifaniso.)

¹⁷ Bob a kote ku yima na a tiyile hikusa na a nge si ya a xipiritana kutani a a teke xiboho xa leswi a a ta swi yentxa. Xa ku sungula, a a djula leswaku Xiboho xake xi nyonxisa Yehovha. Xa wubidzri, a dzri dondzre ha hombe Bibele ni mabuku yezru lawa ma vulavulaka hi ku xwenga ka wutomi ni ngati. Xa wuzrazru, a a tiyiseka leswaku xa xinene kwake a ku li ku landzra minkongomiso ya Yehovha. Na hine hi nga va ni mbilu leyi tiyiki swi nge na mhaka swikazratu leswi hi nga ha lavisanaka na swone.

18. Xana xikombiso xa Baraki xi hi dondzrisa yini mayelanu ni ku dumba Yehovha? (Vona xifaniso lexi nga ka kapa.)

¹⁸ Dumba Yehovha. Vona ndlela leyi Baraki a humeleliki ha yone hi kola ka ku dumba minkongomiso ya Yehovha. A nkameni wake, a vhanu va Israyele a va nga lulamanga akuva va lwa yimpi hikusa nambi matlhazri a ve nge na wone. Kambe Yehovha a byele Baraki leswaku a famba a ya lwa ni muzrangeli wa masotxha ya Vakanana, Sisera, lweyi a a ni matlhazri manyingi. (Abaṭ 5:8) Muprofeta wa xisati, Debora, a byele Baraki leswaku a ya ka mbangu lowu a wu li livala akuva a ya kumana na Sisera, lweyi a a ni 900 wa mimovha wa yimpi. Vakanana a swi ta va nabyalela ku lwa ka mbangu lowu pfulekiki hi leswi a va ni tin’qolo. Nambi tanu Baraki a yingisetile. Loko va ya va xika a Nhaveni ya Tabor, Yehovha a nise mpfula leyikulu. A mimovha ya yimpi ya sisera yi nghene madakeni kutani Yehovha a nyika Baraki ku hlula. (Abaṭ 4:1-7, 10, 13-16) Hi ndlela leyi fanaka, Yehovha a ta hi nyika ku hlula loko hi mu dumba ni ku dumba minkongomiso leyi a hi nyikaka hi ku tizrisa nhlengeletanu yake.—Dt 31:6.

19. Ha yini u djula ku tama u tiya u nga tsrekatsreki?

¹⁹ Leswi ha ha yaka hi hanya ka xiyimu lexi xa misava, ha ha ta tama hi lwa yimpi ya ku tsrhama na hi tiyile. (1Tm 6:11, 12; 2Pe 3:17) Ingiki hi nga tiyimisela ku kala hi nga tsrekatsrekisiwi hi nkaneto, ndzringo lowu tumbeliki , mayanakanyela ya vhanu lava kalaka va nga yingiseti milawu ya Yehovha, mandzrungula lama kanganyisaka ni mintxhumu leyi nga ha hi hingeletaka. (Ef 4:14) A matsrhan’wini ya leswo, a hi tameni hi yima na hi tiyile hi nga tsrekatsreki, hi zrandzra Yehovha ni ku yingiseta minkongomiso yake. Hi tlhelo dzrin’wana hi fanela ku va lava dzringaniselaka. Ka xidondzro lexi landzrelaka hi ta vona leswaku Yehovha na Yesu i swikombiso leswi hetisekiki swa ku dzringanisela hi ndlela yini?