1. Hi wini ntxhumu wun’we lowu nyonxisaka swinene hi wumhunu bya Yesu? Tlhamuxela.

NTXHUMU wun’we lowu nyonxisaka swinene hi wumhunu bya Yesu i wuswikoti byakwe bya ku twisisa swizralanganya leswi hine vhanu hi kumanaka naswu. Loko a ha li la misaveni, Yesu a kote ku ‘tsrhava ni lava tsrhavaka’ ni ku ‘dzrila ni lava dzrilaka’. (Ro 12:15) Hi xikombiso, loko vadondzrisiwa vakwe va 70 va tlhelele ka yene na va nyonxile a ntsrhaku ka ku heta ha hombe ntizro wavu wa ku txhumayela, Yesu a nyonxe ngopfu swinene. (Lk 10:17-21) Hi tlhelo dzrin’wana, loko a vone leswi lifu dzra Lazaru dzri tsrhovisiki xiswone timbilu ta lava a va mu zrandzra, Yesu a ‘zruzrumele a moyeni wakwe, a txhuka’.​—Yh 11:33.

2. I yini lexi pfuniki Yesu ku kombisa ntwela-wusiwana ka vhanu?

² I yini leswi pfuniki mhunu lweyi wa ku hetiseka ku kota ku kombisa lizrezre ledzrikulu ni ku tsretsra vhanu lava nga vadohi loko a tizrisana navu? Ngopfu-ngopfu hi leswi Yesu a a zrandzra vhanu. Hi laha swi khumbiwiki ha kone ka nhloko-mhaka leyi khalutiki, a a ‘tsrhavela’, kumbe a a zrandzra, ‘vana va vhanu’. (Pr 8:31) Ndlela leyi a a zrandzra vhanu ha yone yi mu susumetele ku tolovelana swinene ni mapimisela ya vhanu. Mupostola Yohane a tlhamuxela leswi: ‘Afa a tiva leswi nga kone dzreni ka mhunu.’ (Yh 2:25) Yesu a a ni lilondzro ledzrikulu ka van’wana. Vhanu a va swi vona leswaku awa va zrandzra nakone va pfumele madzrungula ya Mfumu lawa a a va byela wone. Kutani ke, na hine loko hi va ni lilondzro dzra ku fana ni dzra Yesu ka vhanu, hi ta kota ku humelela swinene loko hi hetisisa wutizreli byezru.​—2Tm 4:5.

3-4. a) Loko hi li ni ntwela-wusiwana, xana hi ta va byi vonisa kuyini wutizreli byezru? b) I yini leswi hi taka swi kambela ka nhloko-mhaka leyi?

³ Mupostola Pawulo a a swi tiva leswaku a a ni ntsrhwalu wa mfanelo wa ku zrezra. Na hine ha swi tiva leswaku hi ni ntsrhwalu lowu. (1Ko 9:16) Nambitanu, loko hi li ni ntwela-wusiwana, wutizreli byezru a hi nge ti byi vona byi li ntsrhwalu wa mfanelo ntsena. Ku hambana  ni swoswo, hi ta djula ku kombisa leswaku ha zron’weka hi vhanu nakone hi navela ku va pfuna hi mbilu hinkwayu. Ha swi tiva leswaku ‘a tovoko dzra ku hanana dzri tlula tovoko dzra ku hananiwa’. (Min 20:35) Loko wutizreli byezru hi byi vonisa xileswo, hi ta byi zrandzrisisa ngopfu.

⁴ Ka nhloko-mhaka leyi, hi ta vonisana ndlela leyi ha yone hi nga kombisaka ntwela-wusiwana a nsin’wini. Xa ku sungula, hi ta vona leswi hi nga swi dondzraka ka ndlela leyi Yesu a a titwa ha yone hi vhanu. A ntsrhaku, hi ta kambela mune wa tindlela leti ha tone hi nga tekelelaka xikombiso xa Yesu.​—1Pe 2:21.

5-6. a) I vamani lava Yesu a va kombisiki ntwela-wusiwana? b) Hi laha a swi profetiwe ha kone ka Ezaya 61:1, 2, ha yini Yesu a twele wusiwana vhanu lava a a va txhumayela?

⁵ Vona xikombiso xa ndlela leyi Yesu a kombisiki ha yone ntwela-wusiwana. Khambi dzrin’wana, Yesu ni vadondzrisiwa vakwe a va hete siku hinkwadzru na va txhumayela madzrungula lamanene. Nambi hi ‘nkama wa ku da’ a va wu kumanga. Kutani, Yesu a va teke a va yisa ka ‘mbangu wa mananga na ve swavu’ akuva va ya ‘wisa kone’. Nambitanu, vhanu va vanyingi swinene va suke hi ku tsrutsruma va va va txhangwela na Yesu ni vadondzrisiwa vakwe lomu a va ya kone. Xana Yesu a yentxe yini loko a tlhasa a vona xitsrhungu lexi? ‘A xi twela wuzrombe *, hikusa afa xi fana ni tihamba leti ngeke na mubyisi. A sungula ku va dondzrisa leswa ku tala.’​—Mr 6:30-34.

⁶ Xiya leswaku i yini lexi yentxiki Yesu a twela vhanu wuzrombe, kumbe wusiwana. A xiye leswaku vhanu lavaya a ‘va fana ni tihamba leti ngeke na mubyisi’. Swi nga yentxeka Yesu a swi vonile leswaku van’we ka vone a va swelile nakone a va tizra yi nga txhayi akuva va kuma swa ku disa ndangu. Kumbexana van’wana a va ha dzrila vazrandzriwa vavu lava fiki. Loko swi li tanu, Yesu a ta va a xi twisisile xiyimu xavu. Hi laha hi buliki ha kone ka nhloko-mhaka leyi khalutiki, swi nga yentxeka na yene Yesu a kumane na swone swin’wana swa swizralanganya leswo. Leswi Yesu a a zron’weka hi vambeni swi mu nyike ku va byela  mazritu ya ku va txhavelela.​—Dondzra Ezaya 61:1, 2.

7. Hi nga tekelelisa kuyini xikombiso xa Yesu?

⁷ Hi dondzra yini ka xikombiso xa Yesu? Ku fana na Yesu, a matlhelweni yezru hi vona vhanu lava fanaka ni ‘tihamba leti ngeke na mubyisi’. Vhanu lava va kumana ni swikazratu swa ku tala. Kambe hine, hi ni leswi nga va pfunaka​—ku nga madzrungula ya Mfumu. (Mpf 14:6) Kutani ke, hi ku tekelela Mudondzrisi wezru, hi txhumayela madzrungula lamanene hikusa hi ni ‘lilondzro ku xisiwana ni le ku lwe wa ku pfumala’. (Ps 72:13) Ha va tsretsra vhanu, xileswo hi djula ku yentxa xa kukazri akuva hi va pfuna.

8. Hi yini yin’we ya tindlela leyi hi nga kombisaka ha yone ntwela-wusiwana a nsin’wini? Nyikela xikombiso.

⁸ I yini lexi nga hi pfunaka ku kombisa ntwela-wusiwana ka lava hi va txhumayelaka? Hi djula ku tibeka a mbangwini wa lava hi va kumaka a nsin’wini ni ku va yentxela leswi hi djulaka leswaku vambeni va hi yentxela swone. * (Mt 7:12) A hi kambisiseni mune wa tindlela ta ku kongoma leti ha tone hi nga yentxaka leswo. Ku sungula, pimisa hi swivileleko swa mhunu mun’wana ni mun’wana. Loko hi txhumayela madzrungula lamanene, ntizro wezru wu djula ku fana ni wa dotori. A dotori lwa nga munene a kambisisa swivileleko swa mbabyi yin’wana ni yin’wana. A hamba mbabyi swivutiso a gama a yi yingiseta ha hombe loko yi tlhamuxela leswi yi titwisaka xiswone kumbe leswaku ku vavisa kwini. A matsrhan’wini ya ku tekela ku tsralela mbabyi muzri wa ku sungula lowu hatlaka wu mu buyela miyanakanywini, dotori a nga ha tsrhika nkama wu khaluta akuva a kota ku vonisisa lomu mbabyi yi liki ku vavisa kone, a gama a yi tsralela muzri lowunene. Hi ku fanana, na hine a hi fanelanga ku dzringisa ku tizrisa matxhumayelela wolawa ya man’we ka mhunu mun’wana ni mun’wana lweyi hi mu kumaka a nsin’wini. Ku hambana ni swoswo, hi pimisa hi swiyimu swa ku kongoma ni mavonela ya mhunu ni mhunu.

9. I yini leswi hi kalaka hi nga fanelanga ku tibyela swone? Tlhamuxela.

⁹ Loko u kumana ni mhunu wa kukazri a nsin’wini, u nga tekele ku pimisa leswaku wa swi tiva swiyimu leswi a nga ka swone kumbe mintxhumu leyi a kholwaka ka yone ni leswi mu yentxaka a yi kholwa. (Pr 18:13) Ku hambana ni swoswo, mu hambe swivutiso swa wutlhazri leswi taka mu yentxa a humexa leswi nga mbilwini yakwe. (Pr 20:5) Loko swi nga soliwi a mugangeni wenu, mu vutise hi ntizro wakwe, va ndangu wakwe, leswi a samaka a swi vona ni mavonela yakwe hi timhaka ta kukazri. Loko hi yentxa vhanu va hi pfulela xifuva, hi ntshima-ntshima ho va nyika nkama wa ku hi byela leswaku ha yini va fanela ku twa madzrungula lamanene. Loko kutani hi swi tivile leswo, hi nga va kombisa ntwela-wusiwana hi ku ya hi swivileleko swavu swa ku kongoma hi tlhela hi va pfuna ha hombe, swanga heswi Yesu a yentxisiki xiswone.​—Dzringanisa 1 Ba-le-Korinte 9:19-23.

10-11. Hi ku ya hi 2 Ba-le-Korinte 4:7, 8, hi yini ndlela ya wubidzri leyi hi nga kombisaka ha yone ntwela-wusiwana? Nyika xikombiso.

 ¹⁰ Xa wubidzri, dzringisa ku yanakanya leswaku va nga va na va kumana na yini siku ni siku. Hi tindlela ta kukazri, swi nga yentxeka hi fana navu. Phela, na hine hi kumana na swone swikazratu leswi vhanu va ku kala ku hetiseka va kumanaka na swone. (1Ko 10:13) Ha swi tiva leswaku ku hanya ka misava leyi a swi nabyalanga. Ho kota ku tiyisela ntsena hi ku pfuniwa ha Yehovha. (Dondzra 2 Ba-le-Korinte 4:7, 8.) Kambe pimisa hi lava dodombisanaka ni wutomi a misaveni leyi na va nge na wuxaka bya le kusuhi na Yehovha. Ku fana na Yesu, ha va tsretsra, nakone a hi tiyi ku kala hi nga va byeli ‘timhaka letinene ta ndjombo’.​—Eza 52:7.

¹¹ Yanakanya hi xikombiso xa makwezru lwa vitaniwaka Sergey. Na a nga si na dondzra ntiyiso, Sergey a a txhavana ni vhanu. A swi mu bindzrela ku vulavula. Hi ku famba ka nkama, a pfumele ku dondzra Bibele. A li: “Loko ni ya ni dondzra Bibele, ni twisise leswaku vakriste va ni ntsrhwalu wa mfanelo wa ku khanela hi lipfumelo dzravu ni van’wana. A ni kholwa swinene leswaku a ni nge na ku swi kota ku yentxa leswo.” Kambe a yanakanye hi lava a va ngi ngi sama va wu twa ntiyiso, swi mu tsrona wuzrongo loko a pimisa hi leswi va hanyisaka xiswone na va nga mu tivi Yehovha. Sergey a ya mahlweni a ku: “Leswi a ni swi dondzra swi ni tisele ku nyonxa lokukulu ni ku zrula ka miyanakanyu. A ni swi tiva leswaku van’wana na vone a va swi djula ku dondzra timhaka leti.” Ina, loko ntwela-wusiwana wa Sergey wu ya wu kula, xixixi xakwe xa ku txhumayela na xone xi ye xi kula. Sergey a li: “Lexi ni hlamalisiki swinene hi leswaku ku bula ni van’wana hi Bibele nakunene swi ni yentxe ni tiya nhlana. Swi tlhele swi yentxa tindondzro letimpswha leti kutani a ni ti kholwa ti yakela mbilwini yanga.” *

12-13. Ha yini swi djula kuva hi va lehisela mbilu lava hi va dondzrisaka a nsin’wini? Hamba xifaniso.

¹² Xa wuzrazru, va lehisele mbilu lava u va dondzrisaka. Dzrimuka leswaku swi nga yentxeka va ngi ngi sama va yanakanya hi tin’wana ta tindondzro ta ntiyiso ta Bibele leti hine hi ti tivaka ha hombe. Nakone, mfuzri, vanyingi va ti zrandzra ngopfu swinene tindondzro leti va ti twaka makezrekeni yavu. Va nga ha vona wukhongoti  byavu swanga ntxhumu lowu va tlhanganisaka ni maxaka yavu, ni ntumbuluku wavu ni vayakelani. Xana hi nga va pfunisa kuyini?

¹³ Pimisa hi xifaniso lexi: Ku yentxeka yini loko ku djuleka kuva ku yakiwa buluwha dzra nyiwana akuva dzri pfaleta buluwha dzra khale ni ledzri nga kusuhi ni ku wa? Hakanyingi, a buluwha dzra nyiwana dzri yakiwa na ledzra khale dzra ha tizrisiwa. Loko ledzra nyiwana dzri helile ku yakiwa, hi kone ledzra khale dzri nga gilhitiwaka. Hi ku fanana, a matsrhan’wini ya ku byela vhanu leswaku va tsrhika tindondzro leta “khale” leti va ti zrandzraka swinene, ku sungula swi nga ha djula kuva hi va pfuna ku yaka lipfumelo dzra ku tiya ka tindondzro ta “nyiwana” ta ntiyiso​—ku nga tindondzro ta Bibele leti ku sunguleni ti lutukaka ka vone. Hi kone va taka swi kota ku titwa na va navela ku tsrhika leswi a va swi kholwa ku sunguleni. Swi nga ha teka nkama ku pfuna vhanu ku yentxa ku txintxa koloko.​—Ro 12:2.

14-15. Hi nga va pfunisa kuyini vhanu lava nga tivikiki swinyingi kumbe va ngiki twa ni switsrongo hi dumbo dzra ku hanya hi la ku nga helikiki a paradeyisini la misaveni? Nyika xikombiso.

¹⁴ Loko hi va lehisela mbilu vhanu a nsin’wini, a hi nge ti yimela leswaku va tekela ku twisisa kumbe ku pfumela ntiyiso wa Bibele hi siku dzra ku sungula ledzri va wu twaka. Im-him, kambe ntwela-wusiwana wu hi susumetela ku djuletela tindlela ta ku vonisana na vone hi Matsralwa hi nkama wa ku hlawanyana. Hi xikombiso, yanakanya hi ndlela leyi hi nga vonisanaka ha yone ni mhunu hi dumbo dzra ku hanya hi la ku nga helikiki a misaveni leyi nga paradeyisi. Vhanu va ku tala a va tivi swinyingi hi ndondzro leyi kumbe ni ku yi twa a va sami va yi twa. Swi nga yentxeka va kholwa leswaku loko u za u fa u file. Kumbe va nga ha pimisa leswaku hinkwavu vhanu lavanene va ya tilweni. Hi nga va pfunisa kuyini vhanu lava?

¹⁵ Makwezru mun’we waxinuna a dzrungula ndlela leyi a yi tizrisaka nakone yi pfunaka ngopfu. A zranga hi ku dondzra Genesis 1:28, a gama a vutisa n’winyi wa muti leswaku xana Xikwembu Nkulukumba a a djula kuva vhanu va hanya kwini nakone ka swiyimu swa ku yentxisa kuyini. Vanyingi va li: “Kola misaveni, va tihanyela ha hombe.” Kutani makwezru a dondzra Ezaya 55:11 a va a vutisa n’winyi wa muti leswaku xana Xikwembu Nkulukumba a tsrhikile leswi a a swi djula ke. Hakanyingi, n’winyi wa muti a ta ku im-him. Hi wugamu, makwezru a dondzra Amapsalma 37:10, 11 a gama a mu vutisa leswaku xana wumundzruku bya vhanu byi ta yentxisa kuyini. Hi ku vonisana ni vhanu hi Matsralwa, makwezru lweyi a kote ku pfuna vhanu va ku hlawa ku twisisa leswaku Xikwembu Nkulukumba a ha djula leswaku vhanu lavanene va hanya hi la ku nga helikiki a Paradeyisini la misaveni.

16-17. Hi ku landzra Amaproverbia 3:27, hi tini tin’we ta tindlela leti tizraka leti hi nga kombisaka ha tone ntwela-wusiwana? Kombisa.

¹⁶ Xa wumune, djuletela tindlela leti tizraka ta ku kombisa ku yanakanyela. Hi xikombiso, hi nga ku yini loko hi tlhase kaya ka mhunu hi nkama lowu wu vonekaka na wu nga li wunene ka n’winyi wa muti? Hi nga kombela lidzrivalelo hi gama hi ku hi ta tlhela hi buya hi nkama wun’wana lowunene. Hi nga ku yini loko n’winyi wa muti a vilela ku pfuniwa  ku yentxa ntizronyana? Kumbe hi nga ku yini loko hi kuma mhunu lwa kalaka a nga humi kaya hi mhaka ya mavabyi, lwa vilelaka ku pfuniwa ku yentxa kumbe ku xava xa kukazri? A swiyin’wini leswo, hi nga tinyikela ku mu pfuna.​—Dondzra Amaproverbia 3:27.

¹⁷ Makwezru mun’we waxisati a ve ni mihandzru leyinene hi ku yentxa ntxhumu wa wumbilu lowu vonekaka ingiki a wu nyawuli. A khumbeke ngopfu loko a tive leswaku ndangu wa kukazri wu feliwe hi xin’wanana. A yentxe yini? A va tsralele papela ledzri a dzri ni mazritu ya ku txhavelela lama sukaka a Bibeleni. Xana ndangu lowo wu yangulise kuyini? Mamana lwa feliwiki a tsrale nhlamulo leyi: “Tolo a ni nga ha tidjuli hi ku vaviseka. Na dumba a wu swi tivi nikutsrongo leswaku a papela dzraku dzri hi pfunise kuyini. Ni pfumala ni mazritu ya ku ku tlangela kumbe ya ku tlhamuxela ndlela leyi papela dzraku dzri hi tlemiki timbilu ha yone. Ni pimisa leswaku a papela dzraku ni ta va ni dzri dondzre ku tlula ka 20 tolo. A ni nga kholwi leswaku hi mine ni dondzraka papela dzra ku tala hi wumbilu, ntwela-wusiwana ni ntxhavelelo. Hi li khanimambu hi mbilu hinkwayu.” Handle ka ku ganaganeka, hi nga kuma mihandzru leyinene loko hi tibeka a mbangwini wa lava xanisekaka hi va hi yentxa xa kukazri ku va pfuna.

18. Hi ku ya hi 1 Ba-le-Korinte 3:6, 7, xana hi fanela ku va ni vonela dzrini ledzri dzringaniseliwiki?

¹⁸ Nakunene, swa djuleka kuva hi va ni ku dzringanisela ka ndlela leyi hi wu vonaka ha yone ntizro lowu hi wu yentxaka a nsin’wini. Hi nga kota ku yentxa xiyenge a ku pfuneni ka vambeni akuva va dondzra mayelanu na Xikwembu Nkulukumba, kambe a hi hine hi yentxaka ntizro lowa lisima. (Dondzra 1 Ba-le-Korinte 3:6, 7.) Yehovha hi yene lwa kokaka vhanu. (Yh 6:44) Hi wugamu, mun’wana ni mun’wana a ta yamukela kumbe a yala madzrungula lamanene hi ku ya hi xiyimu xa mbilu yakwe. (Mt 13:4-8) Dzrimuka leswaku ku tala ka vhanu a va nga swi pfumeli leswi Yesu a a swi dondzrisa​—nambi leswi a a li Mudondzrisi lwenkulu wa ku tlula hinkwavu lava samaka va hanya la misaveni! Xileswo, a hi fanelanga ku hela mbilu loko vhanu vanyingi lava hi dzringisaka ku va pfuna va nga pfumeli.

19. Hi wani mabindzru lawa hi ma kumaka loko hi kombisa ntwela-wusiwana a nsin’wini?

¹⁹ Hi ta vona mabindzru loko hi kombisa ntwela-wusiwana a nsin’wini. Ntizro wezru wa ku txhumayela hi ta wu zrandzrisisa. Hi ta va ni ku nyonxa lokukulu loku kumiwaka hi ku va ni moya wa ku hanana. Nakone hi yentxa leswaku swi va nabyalela ‘lava bekiseliwiki wutomi lebyi nga helikiki’ ku yamukela madzrungula lamanene. (Min 13:48) Kutani ke, ‘leswi hi nga ni nkama, a hi tizreni, hi yentxela swinene hinkwavu’. (Ga 6:10) Lanu ke, hi ta va ni ku nyonxa hi ku yisa lidzrumu ka Tatana wezru wa le tilweni.​—Mt 5:16.