HI NTUMBULUKU hinkwezru hi djula leswaku van’wana va pimisa leswaku hi vhanu vanene. Nambitanu, ku kombisa wunene i ntlhontlho ka misava ya namunhla. Vhanu vanyingi hi lava ‘va nga zrandzrikiki leswinene’. (2Tm 3:3) Va bakanya milawu ya Yehovha. Va teka leswi a liki i swinene va ku swi bihile, ni leswi a liki swi bihile va ku i swinene. (Eza 5:20) Hi tlhelo dzrin’wana, swa kazrata ku va lwenene, n’waninkama hi kola ka ndlela leyi hi kulisiwiki ha yone ni ku kala ku hetiseka. Hi kola ka leswo, hi nga titwa ku fana ni makwezru lweyi hi taka ku i Ana, lweyi nambi leswi a tizrelaka Yehovha hi malembe manyingi, a liki: “Swa ha ni kazratela ku pfumela leswaku ni nga va mhunu munene.”

Lexi nyonxisaka, hinkwezru hi nga txutxela wunene! Tsrhamela ledzri dzri huma hi ka moya wa ku xwenga wa Xikwembu Nkulukumba, nakone moya lowu wu ni ntamu lowukulu ku tlula xihinga xini na xini lexi hi nga ha langutanaka na xone. A hi kambisiseni tsrhamela ledzri dzra wunene ha hombe, hi tlhela hi dondzra ndlela leyi hi nga dzri kombisaka ha yone.

Hi ku kongoma, wunene i tsrhamela dzra ku va mhunu munene. Dzri patsra ku va ni mahanyela manene, ya ku pfumala wubihi kumbe ku bola. A mhunu lwa nga munene minkama hinkwayu a djula tindlela ta ku pfuna vambeni ni ku va yentxela mintxhumu leyinene.

Kumbexana u swi xiyile leswaku van’we va yentxa mintxhumu leyinene akuva va pfuna maxaka ni vanghanu vavu. Kambe, xana wunene byi gamela kolanu? Kunene a swi tanu. Nambitanu, a hi na byone wuswikoti bya ku kombisa wunene minkama hinkwayu, hikusa a Bibele dzri li: ‘A ku na mhunu wa ku tlhazriha kumbe wa ku lulama misaveni lwa yentxaka leswinene, lwa nga honiki.’ (Ekl 7:20) Mupostola Pawulo a hlaye ntiyiso lowu: ‘Hikuva dzra swi tiva leswaku leswinene a swi yakanga a ndzreni kwanga, ndzri hlaya a nyameni yanga.’ (Ro 7:18) Xileswo, swa twisiseka leswaku loko hi djula ku txutxela tsrhamela ledzri dzra wunene, hi fanela ku dondzra ka xihlovo xa dzrone, ku nga Yehovha.

Yehovha a beka milawu ya leswi nga swinene. Bibele dzri hlaya leswi hi Yehovha: ‘Wene u munene, u yentxa leswinene, ni dondzrise milawu yaku.’ (Ps 119:68, Testamente Ledrimpswha) A hi kambisiseni mintxhumu yibidzri mayelanu ni wunene bya Yehovha lebyi hlayiwiki hi ndzrimana leyi.

Yehovha i munene. Wunene byi hamba xiyenge xa wumhunu bya Yehovha. Vona leswi humeleliki loko Yehovha byele Moxe a ku: ‘Ndzri ta hundzrisa vunene byanga hinkwabyu a mahlweni kwaku.’ Loko ku hundzra ku phatima ka Yehovha—ku patsra ni wunene byakwe—Moxe a twe mazrito lawa: ‘Yehovha, Yehovha, Xikwembu Nkulukumba wa timpswalu ni lizrezre, wa ku hlwela ku hlundzruka, wa ku yandzra vumbilu ni xihlayelamfuzri, wa ku tiyisa vumbilu ku yisa a lixakeni la khume dzra madzana, wa ku dzrivalela vusomboloki ni xidoho ni xihono; wa ku ka a nga landzruli nandzru wa lwe a nga nawu.’ (Eks 33:19; 34:6, 7) Leswi swi swi beka livaleni leswaku Yehovha i munene ka hinkwaswu. Nambi leswi Yesu a kombisiki wunene hi la ku heleliki loko a ha li la misaveni, a te: ‘A ku na lwenene loko a nge mun’we, Xikwembu Nkulukumba.’​—Lk 18:19.

Mintizro ya Yehovha i yinene. Wunene bya Yehovha bya voneka ka hinkwaswu leswi a swi yentxaka.  ‘Yehovha i wa hombe ka hinkwavu; a timpswalu takwe ti li henhla ka mintizro yakwe hinkwayu.’ (Ps 145:9) Wunene bya Yehovha a byi na xihlawuhlawu, a hi nyika wutomi ni hinkwaswu leswi hi swi vilelaka leswaku hi tama hi hanya. (Min 14:17) Wunene byakwe byi tlhela byi voneka loko a hi dzrivalela swihoxo swezru. Mupsalma a tsrale leswi: ‘Hikusa wene, Hosi, u munene, u lwe a dzrivalelaka.’ (Ps 86:5) Hi nga dumba leswaku Yehovha ‘a nga va yalele ntxhumu lowa hombe lava fambaka hi ku lulama’.​—Ps 84:11.

Hinkwezru hi tumbuluxiwe a xifanisweni xa Xikwembu Nkulukumba, xileswo hi nabyu wuswikoti bya ku va vhanu lavanene ni ku yentxa mintxhumu leyinene. (Gn 1:27) Kambe leswo a swi tiyentxekeli. A Zritu dzra Xikwembu Nkulukumba dzri hi tsratsriya dzri ku: ‘Dondzrani ku yentxa leswinene.’ (Eza 1:17) Kambe hi nga dondzrisa kuyini ku yentxa leswinene? Vona tindlela tizrazru leti hi nga dondzraka ha tone.

Ya ku sungula, hi nga khongota hi kombela moya wa ku xwenga, lowu nga pfunaka vakriste ku kombisa wunene hi ntiyiso. (Ga 5:22) Ina, a moya wa Xikwembu Nkulukumba wu nga hi pfuna ku dondzra ku zrandzra leswi nga swinene hi va hi venga leswi bihiki. (Ro 12:9) Hi ntiyiso wa kone, a Bibele dzri hi byela leswaku Yehovha a nga hi ‘tiyisa mintizrweni hinkwayu ni le mazritwini hinkwawu ya ku lulama’.​—2Te 2:16, 17.

Ya wubidzri, hi fanela ku dondzra Zritu ledzri huhuteliwiki dzra Xikwembu Nkulukumba. Loko hi yentxa leswo, Yehovha a ta hi dondzrisa ‘mikhuva hinkwayu leminene’ a tlhela a hi lulamiselela ku yentxa ‘mintizro leminene’. (Pr 2:9; 2Tm 3:17) Loko hi dondzra Bibele hi tlhela hi yanakanyisisa hi leswi hi swi dondzraka, hi ta kota ku tata timbilu tezru hi mintxhumu leyinene mayelanu na Nkulukumba ni ku zrandzra kwakwe. Ku yentxa leswo swi fana ni loko hi yengesela wukosi mbilwini yezru lani ntsrhaku hi ta ka gama hi byi londzrovota akuva byi hi pfuna.​—Lk 6:45; Ef 5:9.

Ya wuzrazru, hi yentxa leswi hi swi kotaka akuva hi ‘yetisa leswa ku xonga’. (3Yh 11) Hi kuma swikombiso leswi hi nga swi yetiselaka a Bibeleni. Vhela, swikombiso leswikulu ku tlula hinkwaswu i Yehovha na Yesu. Kambe, hi nga tlhela hi kambisisa swikombiso swimbeni swa lava tiviwiki na va li vanene. Kumbexana u dzrimuka vabidzri va vone, ku nga Tabita na Barnabasi. (Min 9:36; 11:22-24) U nga pfuneka loko u dondzra hi swikombiso swavu leswinene leswi tsraliwiki a Bibeleni, u tlhela u xiyisisa ndlela leyi vone va pfuniki vambeni ha yone. Yanakanya hi leswi wene u nga swi yentxaka akuva u pfuna van’wana a ndangwini waku kumbe a bandleni. Tlhela u yanakanya hi ndlela leyi Tabita na Barnabasi va kumiki mabindzru ha yone hi kola ka mahanyela yavu ni ku tiviwa swanga vhanu lavanene. Na wene u nga ma kuma mabindzru hi ndlela leyi fanaka.

 Hi nga tlhela hi yanakanya hi vhanu va masikwini yezru lava nga swikombiso swa ku va vhanu lavanene. Hi xikombiso, yanakanya hi vakulu va bandla lava tizraka swinene, lava va nga ‘vazrandzri va leswinene’. Nakone u nga dzrivale vamakwezru vaxisati va ku dumbeka lava ‘dondzrisaka leswinene’ hi mazritu ni hi xikombiso xavu. (Ti 1:8; 2:3) Makwezru waxisati lwe va liki i Rosyln a li: “Munghanu wanga a tikazratela ku pfuna ni ku txhavelela van’wana a bandleni. A yanakanya hi xiyimu xavu a tlhela a va nyika xihiwanyana xa kukazri kumbe ku va pfuna hi leswi va swi djulaka. Ni mu teka na a li mhunu munene.”

Yehovha a tsratsriya malandzra yakwe kuva ma ‘djula leswa hombe’. (Am 5:14) Loko hi yamukela xitsratsriyu lexo, hi ta zrandzra milawu yakwe hi tlhela hi tiyisa nsunsumeto wezru wa ku yentxa leswinene.

A hi fanelanga ku yehleketa leswaku ku yentxa leswinene swi djula hi yentxa leswi taka hlamalisa van’wana kumbe ku va nyika swihiwa leswi dulaka ngopfu. Hi xikombiso: Mupendi wa swifaniso a nga pendi xifaniso hi ku tota pende kan’we kumbe kabidzri ntsena, kambe a xi tota makhambi manyingi akuva xi huma na xi xongile. Hi lani ku fanaka, wunene byezru byi nga voneka hi swiyentxo swinyingi leswi hi swi yentxaka.

Bibele dzri hi tsratsriya leswaku hi tibekisela hi tlhela hi lulamela ku yentxa leswinene. (2Tm 2:21; Ti 3:1) Loko hi xiyisisa swiyimu swa vambeni, hi nga vona tindlela ta ku nyonxisa vayakelani vezru hi va navelela ‘leswa hombe, leswi yakelisanaka’. (Ro 15:2) Leswo swi nga ha patsra ku va nyika leswi hi nga naswu. (Pr 3:27) Hi nga ha zramba mhunu ka xifihlulu kumbe hi da mabulu lama yakaka. Loko hi tiva leswaku manyana awa vabya, hi nga mu tsralela xipapelana kumbe mensaje hi mu dzrungula, hi nga mu pfuxela kumbe ku mu ligarela. Nakunene, hi nga kuma tindlela tinyingi ta ku hlaya ‘zritu ledzrinene ledzri yakisaka hi mfanelo, akuva dzri humexa timpswalu ku lava dzri yingelaka’.​—Ef 4:29.

Ku fana na Yehovha, hi djula ku yentxela vhanu hinkwavu leswinene. Hi kola ka leswo, a hi kombisi xihlawuhlawu ka vambeni. Yin’we ya tindlela letikulu ya ku kala hi nga kombisi xihlawuhlawu i ku byela hinkwavu madzrungula lamanene ya Mfumu wa Xikwembu Nkulukumba. Hi ku landzra xileleto xa Yesu, hi djula ku yentxa leswinene nambi ka lava va hi vengaka. (Lk 6:27) A swi bihanga mbangu ku va ni wumbilu hi tlhela hi yentxela vambeni leswinene, hikusa ‘a nawu a wu kone wa ku yala leswo’. (Ga 5:22, 23) Hi ku va ni mahanyela lamanene ndzreni ka ku hlongoliseliwa ni ka mindzrigo, hi nga kokela vambeni a xihlayelamfuzrini va tlhela va twalisa Yehovha.​—1Pe 3:16, 17.

“A mhunu lwenene a ta tsrhovela leswinene swa mintizro yakwe.” (Pr 14:14, Tradução do Novo Mundo) Hi yini yin’we ya mihandzru leyinene leyi hi yi kumaka? Loko hi yentxela vambeni leswinene, hi ntolovelo na vone va ta hi yentxela leswinene. (Pr 14:22) Nambi loko van’wana va nga yanguli ha hombe, ku khinyela kwezru a ku yentxeni ka leswinene ku nga txintxa mapimisela yavu va va va sungula ku hi khoma ha hombe.​—Ro 12:20.

Vanyingi va nga beka wumboni bya leswi va pfunekisiki xiswone hi ku yentxa leswinene va tsrhika leswi bihiki. Vona leswi yentxekiki ka Nancy. A li: “Ni kule na ni li ni moya wa wuhazri, ni hanya hi wungwhavana ni va ni nga hloniphi mhunu. Nambitanu, loko ni dondzre ni tlhela ni tizrisa milawu ya Xikwembu Nkulukumba ya leswinene, ni sungule ku nyonxa. Swoswi ni tinyika lisima ni tlhela ni tihlonipha.”

Xivangelo lexikulu ngopfu xa ku va hi txutxela wunene hi leswaku swi yentxa Yehovha a nyonxa. Nambi loko vanyingi va nga swi voni leswi hi swi yentxaka, Yehovha awa swi vona. Awa swi vona loko minkama hinkwayu hi yentxa leswinene hi tlhela hi va ni mimpimiso leyinene. (Ef 6:7, 8) Hi wani matovoko hi ma kumaka? ‘A mhunu wa vunene a ta kuma vumbilu ku Yehovha.’ (Pr 12:2) Xileswo, a hi yeni a mahlweni hi txutxela wunene. Yehovha a dumbisa ‘xidzrumu ni xitxhavu ni ku zrula ku lweyi a yentxaka vunene’.—Ro 2:10.