1. A byi tsrhamisise kuyini wutomi byaku na u nga si na sungula ku dondzra Bibele?

 A byi tsrhamisise kuyini wutomi byaku na u nga si sungula ku dondzra Bibele ni Timboni ta Yehovha? Ku tala kwezru hi patsra ni ku txhava loko hi dzrimuka leswi a byi li xiswone. Mayanakanyela yezru ni mahanyela yezru a ma kutxeteliwa hi mavonela ya misava leyi. Phela ‘a[hi] nge na ku dumba [hi] nge na Xikwembu Nkulukumba a misaveni’. (Ef 2:12) Kambe loko hi dondzre Bibele wutomi byezru byi txintxile.

2. I yini leswi u swi gunguliki loko u sungule ku dondzra Bibele?

² Ntsrhaku ka loko u sungule ku dondzra Bibele u gungule leswaku Yehovha i papayi lwa ku zrandzraka ngopfu swinene. Nakone u gungule leswaku akuva u mu nyonxisa ni kuva u hamba xiyenge xa ndangu wake, u fanela ku yentxa ku txintxa lokukulu ka ndlela leyi u pimisaka ha yone. Swi djule u dondzra ku yentxa leswi a liki i swinene ni ku tsrhika ku yentxa leswi a liki swi bihile.—Ef 5:3-5.

3. Hi kuya hi Ba-le-Kolosa 3:9, 10, i yini leswi Yehovha a djulaka kuva hi swi yentxa? I yini leswi hi ta ka swi vona ka xidondzro lexi?

³ Muvumbi ni Papayi wezru wa le matilweni, Yehovha, a ni mfanelo ya ku hlaya leswi swizro swa ndangu wake swi fanelaka ku swi yentxa, nakone na hi nga si na babatisiwa Yehovha a djula leswaku hi tsrhika wumhunu bya khale ni mintizro ya byone. * (Dondzra Ba-le-Kolosa 3:9, 10.) Xidondzro lexi xi ta pfuna lava djulaka ku babatisiwa akuva va kuma tinhlamulo ta swivutiso swizrazru: 1) I yini wumhunu bya khale? 2) Ha yini Yehovha a djula leswaku hi byi hlivila? 3) Hi nga swi yentxisa ku yini leswo? Nakone xidondzro lexi xi ta tlhela xi pfuna  lava babatisiwiki akuva va nga ha tlheli va yentxa mintxhumu ya ku biha leyi a va yi yentxa khale.

4. Xana mhunu lweyi a lawuliwaka hi wumhunu bya khale a tsrhamisise kuyini?

⁴ Hi ntolovelo mhunu lweyi a lawuliwaka hi wumhunu bya khale a pimisa ni ku yentxa mintxhumu leyi khunguvanyisaka Yehovha. A nga na mhaka ni vambeni, a ni xikwatisana, a nga tlangeli nakone a wa tikulisa. A nga ha zrandzra ku vona ponografiya, mafilme lawa ma kombisaka mahanyela ya ku biha ni madzolonga. Kambe mhunu lweyo a nga ha va ni matsrhamela ya kukazri lamanene nakone a nga ha kazrateka hi mintxhumu ya ku biha leyi a yi hlayaka ni ku yi yentxa, kambe a swi mu nyiki ku txintxa mapimisela yake ni swiyentxo swake. —Ga 5:19-21; 2Tm 3:2-5.

5. Xana hi nga swi kota ku susa hi ku helela wumhunu bya khale? Tlhamuxela.

⁵ Hinkwezru a hi hetisekanga xileswo a hi nge swi koti ku susa hi ku helela ku navela ni mimpimiso ya ku biha. Minkama yimbeni hi ta khanela kumbe ku yentxa ntxhumu lowu hi ta ka tisola ha wone. (Yr 17:9; Yk 3:2) Kambe loko hi hlivila wumhunu bya khale a ha ha lawuliwi hi mahanyela ni mayanakanyela ya ku biha. Hi ndzruluka mhunu lwemumpshwa.—Eza 55:7; dondzra Amintiṛo 3:19.

6. Ha yini Yehovha a hi kutxa ku tsrhika mapimisela ni swiyentxo leswi a hi li na swone na hi nga si sungula ku dondzra Bibele?

⁶ Yehovha a hi kutxa ku tsrhika mahanyela ni mapimisela ya ku biha hikusa a wa hi zrandzra nakone a djula leswaku hi va ni wutomi lebyi nyonxisaka. (Eza 48:17, 18) A wa swi tiva leswaku loko hi nga tivoneli ka ku navela ka ku biha, hi ta tivavisa hi tlhela hi vavisa vambeni, nakone Wa vaviseka loko swi nga hi fambeli hahombe.

7. Hi kuya hi Ba-le-Roma 12:1, 2, he xini xiboho lexi hi fanelaka ku xi teka?

⁷ Van’we ka vanghanu vezru ni maxaka va nga ha hi hleka hileswi hi dzringisaka ku txintxa wumhunu byezru. (1Pe 4:3, 4) Va nga ha hi byela leswaku hi fanela ku tiyentxela leswi hi swi djulaka a wuton’wini nakone a hi fanelanga hi pfumelela vambeni va hi byela leswi hi fanelaka ku swi yentxa. Kambe ku tlula milawu ya Yehovha a swi hi nyiki ntsrhunxeko. Ku hlaya ntiyiso hi va na hi lawuliwa hi misava ya Sathana. (Dondzra Ba-le-Roma 12:1, 2.)  Lexi tiyiki hi leswaku hi fanela ku teka Xiboho xa leswaku hi ta tama hi lawuliwa hi misava ya Sathana kumbe hi ta pfumelela Yehovha a hi pfuna ku yampswisa wumhunu byezru.—Eza 64:8.

8. I yini leswi Yehovha a swi tizrisaka akuva a hi pfuna ku yentxa ku txintxa?

⁸ Yehovha a wa swi tiva leswaku ahi nge swi koti ku txintxa wumhunu byezru swa kola ni kola. (Ps 103:13, 14) Kambe a hi nyika mpfunu lowu hi wu vilelaka akuva hi yentxa ku txintxa loku vilelekaka. A hi pfuna hi ku tizrisa moya wa ku xwenga, Bibele ni nhlengeletanu yake. Yehovha a tlhela a hi nyika wutlhazri, ntamu ni ku hi seketela akuva hi yentxa ku txintxa loku vilelekaka. Handle ka ku ganaganeka u yi xiyile ndlela leyi Yehovha a ku pfuniki ha yone. Kutani swoswi a hi voneni leswi u nga swi yentxaka akuva u hlivila wumhunu bya khale ni kuva u lulamela ku babatisiwa.

9. Xana Zritu dzra Xikwembu Nkulukumba dzri nga ku pfuna hi ndlela yini?

⁹ Tizrisa Bibele akuva u tikambela. Zritu dzra Xikwembu Nkulukumba dzri fana ni xipelhu lexi hi xi tizrisaka akuva hi tikambela. Hi xikombiso dzri nga hi pfuna ku kambela mapimisela, mavulavulela ni swiyentxo swezru. (Yk 1:22-25) Lweyi a ku dondzreliki Bibele kumbe mukriste mumbeni lwa wupfiki na vone va nga pfuna. Hi xikombiso, va nga ha tizrisa Bibele akuva va ku komba mintxhumu leyinene leyi u yi yentxaka ni leyi u fanelaka ku yi yampswisa. Va nga ha ku dondzrisa ku hamba wusetxhi akuva u kuma dzrungula ledzri ta ka ku pfuna ku lwisana ni ku tsrana kwaku. Dzrimuka leswaku Yehovha a djula ku ku pfuna minkama hinkwayu. Nakone hi yene mhunu wa ku yampswa lwa nga ku pfunaka hikusa a tiva mbilu yaku. (Pr 14:10; 15:11) Xileswo, ku sukela swoswi titolovete ku khongota kwake ni ku dondzra Bibele siku ni siku.

10. U dondzre yini ka mfambu wa Elie?

¹⁰ Tiyiseka leswaku milawu ya Yehovha yi pfuna hine. Hinkwaswu leswi Yehovha a kombelaka kuva hi swi yentxa swi pfuna hine. Hinkwavu lava hanyaka hi ku landzra milawu ya Yehovha va tizrandzra, va ni nkongometo wuton’wini nakone va tsrhama na va nyonxile. (Ps 19:7-11) Kambe lava kalaka va nga landzri milawu ya Yehovha, va tsrhovela mihandzru ya ku biha leyi tisiwaka hi ku yentxa leswi bihiki. Twana leswi hlayiwiki ha Elie, mayelanu ni ku tsrhika ku landzra milawu ya Xikwembu Nkulukumba. A wundliwe hi vampsele lava nga vakriste lava a va li xikombiso lexinene. Kambe loko a ye a kula, a ve ni vanghanu va ku biha. A sungule ku dzraha, ku nwa ngopfu ni ku va ni mahanyela ya ku biha hi tlhelo dzra tinkuku. A hlaye leswaku a sungule ku va mhunu wa mahlundzru ni tihanyi. A te: “Ni nga ku, a ni yentxa mintxhumu leyi ni dondzriki leswaku Mukriste a nga fanelanga a yi yentxa.” Kambe a a nga dzrivalanga leswi a swi dondzriki na a ha li ntsrongo. Ntsrhaku ka nkamanyana a tlhele a sungula ku dondzra nakone a tikazratele ku tsrhika swihena swa ku biha a va a babatisiwa hi 2000. Xana ku hanya hi minsinya ya milawu ya Bibele swi mu pfunise kuyini? Elie, a li: “Swoswi ni ni ku zrula ka miyanakanyu ni lipfalu ledzri basiki.” * Mfambu lowu wu swi beka livaleni leswaku loko mhunu a tsrhika ku hanya hi minsinya ya milawu ya Yehovha, o tivavisa yene n’winyi. Nambitanu Yehovha a wa swi djula ku pfuna vhanu lavo akuva va txintxa.

11. He yini mintxhumu leyi Yehovha a yi vengaka?

 ¹¹ Venga leswi Yehovha a swi vengaka. (Ps 97:10) A Bibele dzri kombisa mintxhumu leyi Yehovha a yi vengaka, ‘mahlu ya ku tikukumuxa, ni lidzrimi la madzrimi, ni mavoko lama halataka ngati leyi ngeke na nandzru’. (Pr 6:16, 17) A tlhela a venga ‘lava halataka ngati ni vakanganyisi’. (Ps 5:6, BX) Yehovha a ma venga ngopfu mahanyela lawo lakakuva a ze a helisa vhanu a masikwini ya Nowa hi mhaka ya leswi ava hanya hi madzolonga. (Gn 6:13) Vona xikombiso xin’wana. Yehovha a tizrise muprofeta Malaki a kuva a byela vhanu leswaku a venga lava kunguhataka ku tsrhika nuna kumbe nsati hi xivangelo lexi kalaka xi nga twali. Ka Xikwembu Nkulukumba a wugandzreli bya vhanu lava yentxaka leswo a byi pfuni ntxhumu nakone a ta va yavanyisa.—Mlk 2:13-16; Hb 13:4.

12. Xana swi tlhamuxela yini ku venga leswi bihiki?

¹² Yehovha a hi byela leswaku hi fanela ku hambula leswi bihiki. (Ro 12:9) Ntxhumu lowu hi wu hambulaka ha wu nyenya. Nakone hi titwa hi ndela leyi fanaka loko mhunu wa kukazri o hi kombela kuva hi da swakuda swa ku bola. Swi nga yentxeka ntsena hi ku pimisa leswo hi phekuka ni timbilu. Hi fanela ku titwa hi ndlela leyi fanaka ntsena hi ku pimisa ku yentxa mintxhumu leyi Yehovha a liki yi bihile.

13. Hayini hi fanela ku sizrelela miyanakanyu yezru?

¹³ Sizrelela miyanakanyu yaku. Hi talisa ku yentxa leswi hi hetaka nkama wunyingi na hi swi yanakanya. Hi leswi swi yentxiki Yesu a ku hi fanela ku bakanya miyanakanyu leyi nga hi yentxaka hi doha. (Mt 5:21, 22, 28, 29) Handle ka ku ganaganeka leswi hi swi djulaka ngopfu wuton’wini i ku nyonxisa Yehovha. Akuva leswo swi koteka, hi fanela ku hatla hi bakanya miyanakanyu hinkwayu leyi bihiki leyi nga hi buyelaka a miyanakanywini.

14. Xana mavulavulela yezru ma kombisa yini? He swini swivutiso leswi nga hi pfunaka ku tikambela?

¹⁴ Tivoneli ka leswi u swi vulavulaka. Yesu a te: “hinkwaswu leswi humaka hi le non’wini swi sukela mbilwini.” (Mt 15:18) Leswi hi swi hlayaka swi kombisa leswi hi nga xiswone hi le ndzreni. Xileswo tivutise leswi: Xana minkama hinkwayu ni khanela ntiyiso nambi loko ni ta khatisiwa hi ku yentxa leswo? Xana na mu hlonipha nkatanga hikuva ni nga tlangi hi ku gangisana ni vhanu vambeni? Xana na tikazrata hakunene akuva ni nga khaneli mintxhumu leyi humiki ndleleni? Xana na swi kota ku  va mhunu wa ku zrula nambi loko ni pfukiwa? Ku yanakanyisisa hi swivutiso leswi swi nga ku pfuna ku tikambela. Ku fana ni leswi swi kazrataka ku hlivila hembe na u nga pfulanga tibitawu, swi nga kazrata ku tsrhika wumhunu bya khale loko hi tama hi vulavula hi ndlela ya xiphatlu, hi hemba ni ku vulavula leswi humiki ndleleni.

15. Swi tlhamuxela yini ku ‘gongondzrela mhunu wa khale a mhandzrini’?

¹⁵ Yentxa leswi vilelekaka. Mupostola Pawulo a tizrise xikombiso xa kukazri akuva a hi dondzrisa lisima dzra ku yentxa ku txintxa. A hlaye leswaku hi fanela ku ‘gongondzrela mhunu wa khale a mhandzrini’. (Ro 6:6, NM) Hi mazritu man’wana, hi fanela ku landzra xikombiso xa Yesu. A a tiyimisele nambi ku fa akuva a nyonxisa Yehovha. Leswi liki hi fanela ku tikazrata hi lani hi nga kotaka ha kone akuva hi tsrhika mintxhumu leyi khunguvanyisaka Yehovha hi va yentxa leyi mu nyonxisaka. Loko hi djula ku va ni lipfalu ledzri basiki ni wutomi lebyi nga helikiki hi fanela ku teka magwansu lawo. (Yh 17:3; 1Pe 3:21) Hi fanela ku dzrimuka leswaku Yehovha a nga ti txintxa milawu yake akuva a hi nyonxisa. Amatsrhan’wini ya leswo hi hine hi fanelaka ku txintxa akuva hi mu nyonxisa.—Eza 1:16-18; 55:9.

16. Ha yini u fanela ku tama u lwa ni ku navela loku bihiki?

¹⁶ Tama u lwa ni ku navela loku bihiki. Nambi loko u babatisiwile wa ha ta tama u lwa ni ku navela loku bihiki. Vona Xikombiso xa wanuna lwa vitaniwaka Maurício. Loko a ha li mumpswha, a a gangisana ni vavanuna kulobye. Hi ku famba ka nkama a kumane ni Timboni ta Yehovha a va a sungula ku dondzra Bibele. Ntsrhaku ka ku hamba ku txintxa a wuton’wini byake a babatisiwile hi 2002. Nambi leswi a nga ni malembe manyingi na a tizrela Yehovha, Maurício a li: “Ni dzrimuka makhambi manyingi lani swi djuliki ni lwa ni ku navela loku bihiki.” Kambe a nga pfumeleli leswaku leswo swi mu heta ntamu. A tlhela a ku: “Na swi tiva leswaku loko ni lwa ni ku navela koloko ni nyonxisa Yehovha.” *

17. I yini lexi ku nyonxisiki ka mfambu wa makwezru Nabiha?

¹⁷ Khongota ka Yehovha u kombela mpfunu u tlhela u dumba moya wa ku xwenga ku nga li ntamu waku. (Ga 5:22; Flp 4:6) Swi djula ku tikazrata  akuva hi hlivila wumhunu bya khale. Vona xikombiso xa makwezru Nabiha. A tsrukuliwe hi papayi wake na o va ni 6 wa malembe. A li: “Leswo swi ni vavise ngopfu swinene.” Nabiha a ye a va mhunu wa xikwatisana ni tihanyi. Kutani a sungule ku dzraha ni ku xavisa timbangi. A game a khomiwa a va a tsrhama malembe ya kukazri a djele. Timboni ta Yehovha ti mu yendzrelile na a li djele tiva ti dondzra Bibele na yene. Nabiha a sungule ku yentxa ku txintxa. Ali: “Swi ni nabyalelile ku txintxa mikhuva leyimbeni kambe ku yima ku dzraha a nga vanga matlangwana.” Ku ze ku khaluta lembe na Nabiha a ha tikazratela ku tsrhika ku dzraha. A swikotise kuyini? Ali: “Lexi ni pfuniki a ve ku khongota swi phela ka Yehovha. Na dumba leswaku loko ni kote ku txintxa akuva ni nyonxisa Yehovha, mun’wana ni mun’wana a nga swi kota!” *

18. Hi ku ya hi 1 Ba-le-Korinte 6:9-11, he kwini ku txintxa loku malandzra manyingi ya Xikwembu Nkulukumba ma kotiki ku ku yentxa?

¹⁸ A dzaneni dzra ku sungula, vavanuna ni vavasati lava langiwiki ha Yehovha akuva va ya fuma na Yesu a matilweni, a va yentxe mintxhumu ya ku biha na va nga si va vakriste. Hi xikombiso, Van’wana a va ni mahanyela ya ku biha hi tlhelo dzra tinkuku kasi van’wana a va li vayivi. Kambe va kote ku yentxa ku txintxa hi ku pfuniwa hi moya lowa ku xwenga. (Dondzra 1 Ba-le-Korinte 6:9-11.) Hi ndela leyi fanaka, a Bibele namunhla dzri pfuna vhanu vanyingi akuva va yentxa ku tintxa a wuton’wini byavu. * Va kote ku tsrhika mikhuva leyi bihiki leyi a yi dzime timitsru a timbilwini tavu. Swikombiso swa vhanu hinkwavu lava swi kombisa leswaku na wene u nga swi kota ku txintxa wumhunu byaku, u hlula swihena swa ku biha u va u fanekela ku babatisiwa.

19. Xana hi ta bula ha hini ka nhlokomhaka leyi landzrelaka?

¹⁹ Lava djulaka ku babatisiwa va fanela ku yentxa leswi tlulaka ku susa wumhunu bya khale. Va fanela ku va ni wumhunu lebyimpshwa. Nhlokomhaka leyi landzrelaka yi ta hi pfuna ku vona ndlela leyi hi nga yambalaka ha yone wumhunu lebyimpshwa ni ndlela leyi van’wana va nga hi pfunaka ha yone.