Skip to content

Skip to table of contents

NHLOKOMHAKA YA XIDONDZRO 19

A Mululami A Nga Khunguvanyisiwi Hi Ntxhumu

A Mululami A Nga Khunguvanyisiwi Hi Ntxhumu

‘Vana ni ku zrula lokukulu a va zrandzri va nawu waku; a ku na xikhunguvanyiso ku vone.’​—PS 119:165.

LISIMU 122 A Hi Tiyeni, Hi Nga Tsrekatsreki

NKATSRAKANYU WA LESWI TAKA DONDZRIWA *

1-2. I yini leswi mutsrali wa kukazri a swi hlayiki, nakone hi ta vona yini ka xidondzro lexi?

VHANU va ntsrandzra vahlayi namunhla va hlaya leswaku va pfumela ka Yesu, kambe a va ti landzri tindondzro takwe. (2Tm 4:3, 4) Leswo swi fambisana ni leswi mutsrali wa kukazri a swi hlayiki, a tsrale leswi: “Yanakanya loko a ko buya Yesu mumbeni kutani a hlaya mintxhumu leyi fanaka ni leyi Yesu wa hakakunene a yi hlayiki, xana a hi ta mu yala ku fana ni leswi hi mu yalisiki xiswone 2.000 wa malembe lama khalutiki? A nhlamulo hi leyi: ‘Ina, a hi ta mu yala.’”

2 Vanyingi a dzaneni dzra ku sungula va twe tindondzro ta Yesu, va va va mu vona loko a hamba mahlolana, nambi swi li tanu a va kombisanga lipfumelo ka yene. Ha yini? Ka xidondzro lexi khalutiki hi vone mune wa swivangelo leswi yentxiki vhanu va khunguvanyeka hi leswi Yesu a swi hlayiki ni leswi a swi yentxiki. Ka xidondzro lexi, hi ta vona swivangelo swimbeni swa mune. Hi ta tlhela hi vona leswaku ha yini vhanu namunhla va venga valandzreli va Yesu nakone hi ta tlhela hi vona leswaku i yini leswi hi nga swi yentxaka akuva hi nga khunguvanyeki.

1) YESU A A NGA NA XIHLAWUHLAWU

Vhanu vanyingi va khunguvanyekile hikusa Yesu a a nga na xihlawuhlawu. Xana mintxhumu leyi yi va khunguvanyisa hi ndlela yini vhanu namunhla? (Vona yava 3) *

3. I yini leswi Yesu a swi yentxiki leswi khunguvanyisiki vambeni?

3 Yesu a a li munghanu wa vhanu hinkwavu. A a da ni vhanu lava ganyiki ni lava nga ka swiyimu leswi tlakukiki, kambe a a tlhela a tinyika nkama wa ku va ni swisiwana ni lava tsrhovekiki timbilu. Handle ka leswo, a a kombisa ntwelawusiwana ka lava va a va voniwa swanga “vadohi”. Van’wana lava a va tivona na va lulamile va khunguvanyekile loko va vona swiyentxo swa Yesu. Va vutise vadondzrisiwa vakwe va ku: ‘Xa ke n’wi dela yini ni vahlengisi ni swidohi, n’wi nwela yini navu?’ Yesu a va hlamula a ku: ‘Lava nga vatomi a va djuli n’aga, va ku va lava vabyaka, a ndzri telanga ku vitanela valulami a ku ndzrulukeni, swa ku va swidohi.’​—Lk 5:29-32.

4. Hi ku ya hi wuprofeta bya Ezaya, i yini leswi Vayuda a va fanela ku yimela leswaku a swi ta yentxeka ha Mesiya?

4 Xana Matsralwa ma li yini? Na ka ha sale nkama wunyingi leswaku Mesiya a buya, muprofeta Ezaya a a hlayile leswaku vhanu a va ta mu yala. A wuprofeta a byi ku: ‘A vi lwe wa ku soliwa, wa ku dzreliwa hi vhanu; a mhunu wa mahlomulo lwa tivaka muvabyi; lwa nyenyiwaka swanga hi lwe va tivisaka mahlu loko va mu vona, kutani a hi hlayanga ntxhumu ha yene.’ (Eza 53:3) Hi lani wuprofeta byi kombisaka ha kone, Mesiya a a ta dzreliwa hi vhanu, kutani a Vayuda va le dzaneni dzra ku sungula a va swi tiva leswaku Mesiya a a ta dzreliwa.

5. Xana vhanu vanyingi namunhla va va vonisa kuyini valandzreli va Yesu?

5 Xana hi ni xikazratu lexi fanaka namunhla? Ina. Ku tala ka vazrangeli va wukhongoti namunhla, a makezrekeni yavu va yamukela vhanu lava ganyiki, lava nga ni ndhuma ni vhanu lava voniwaka hi misava swanga tintivi. Va yamukela vhanu volavo nambi loko va ni mahanyela lama nga fambisanikiki ni milawu ya Xikwembu Nkulukumba. Vazrangeli volavo va dzrela vhanu va Yehovha. Nambi leswi va hisekaka va tlhela va hanya hi ku landzra milawu ya Xikwembu Nkulukumba, vakriste va xihlayelamfuzri a hi vhanu va lisima ka misava leyi. Hi lani mupostola Pawulo a tsraliki ha kone, Xikwembu Nkulukumba a hlawuli ‘leswi dzreliwaka’. (1Ko 1:26-29) Kambe ka Yehovha malandzra yakwe hinkwawu i ya lisima swinene.

6. I yini leswi Yesu a swi hlayiki ka Matewu 11:25, 26, nakone hi nga mu yetisela hi ndlela yini?

6 Hi nga tivonelisa kuyini akuva hi nga khunguvanyeki? (Dondzra Matewu 11:25, 26.) U nga kanganyisiwi hi mavonela lawa vhanu va misava va nga na wone hi vhanu va Xikwembu Nkulukumba. Pfumela ntiyiso wa leswaku Xikwembu Nkulukumba a tizrisa ntsena vhanu lava titsrongahataka akuva va hetisisa ku zrandzra kwakwe. (Ps 138:6) Nakone yanakanyisisa hi mintxhumu leyi Yehovha a yi yentxiki hi ku tizrisa vhanu lava misava yi va vonaka na va nga na wutlhazri kumbe wutivi.

2) YESU A SOLE TINDONDZRO TA MADZRIMI

7. Ha yini Yesu a vitane Vafarisi a ku i vakanganyisi, nakone va yangulise kuyini?

7 Hi xivindzri, Yesu a sole leswi vazrangeli va wukhongoti va nkama luwani a va swi yentxa. Hi xikombiso, Yesu a paluxe wukanganyisi bya Vafarisi, hikusa a va zron’wekela ngopfu ndlela ya ku hlamba ha yone mavoko ku tluka leyi a va hlayisa ha yone vapswele vavu. (Mt 15:1-11) Swi nga yentxeka vadondzrisiwa va Yesu va hlamalisiwe hi leswi Yesu a swi hlayiki, lakakuva va mu vutisa leswi: “Xana wa swi tiva leswaku a Vafarisi va khunguvanyekile hi leswi u swi hlayiki?” Kambe Yesu a va hlamule a ku: “Nsinya wun’wana ni wun’wana lowu Papayi wanga wa le matilweni a kalaka a nga wu byalanga wu ta tsruvuliwa. Va tsrhikani, i vakongomisi lava fiki matihlo. Loko mhunu lweyi a fiki matihlo a kongomisa mhunu lweyi a fiki matihlo, hi wubidzri byavu va ta pela xikheleni.” (Mt 15:12-14) Yesu a nga tsrhikanga ku vulavula ntiyiso hi mhaka ya ndlela leyi vazrangeli va wukhongoti va yanguliki ha yone.

8. Xana Yesu a swi kombise hi ndlela yini leswaku Yehovha a nga pfumeli wukhongoti hinkwabyu?

8 Yesu a tlhele a paluxa tindondzro ta wukhongoti ta madzrimi. A a nga yimi na yone mhaka ya leswaku Yehovha a yamukela wukhongoti hinkwabyu. A matsrhan’wini ya leswo, a hlaye leswaku vhanu vanyingi a va ta famba hi ndlela leyi yanamiki leyi yisaka a ku suvisiweni ni leswaku a va ta va vatsrongo lava a va ta famba hi ndlela leyi laliki leyi yisaka wuton’wini. (Mt 7:13, 14) Yesu a tlhele a swi beka a livaleni leswaku vanyingi a va ta yentxa ingi va tizrela Xikwembu Nkulukumba na kasi a va mu tizreli. A hi basopise leswi: “Tivonelani ka vaprofeta va madzrimi lava mi telaka ingiki i tihamba, kasi hi ntiyiso wa kone i timbyana ta nhova leti hahlulelanaka. Mi ta va tiva hi mihandzru yavu.”​—Mt 7:15-20.

Vhanu vanyingi va khunguvanyekile hikusa Yesu a a sola tindondzro ni swihena swa madzrimi. Xana mintxhumu leyi yi va khunguvanyisa hi ndlela yini vhanu namunhla? (Vona yava 9) *

9. Xana he tini tindondzro tin’wana ta wukhongoti bya madzrimi leti Yesu a ti paluxiki?

9 Xana Matsralwa ma li yini? A Bibele dzri profete leswaku Mesiya a a ta hisekela yindlu ya Xikwembu Nkulukumba. (Ps 69:9; Yh 2:14-17) I ku hiseka koloko ku yentxiki leswaku Yesu a paluxa tindondzro ni swihena swa wukhongoti bya madzrimi. Hi xikombiso, a Vafarisi a va pfumela ka leswaku a moya a wu fi; kambe Yesu a dondzrise leswaku a vafi ve yetlela. (Yh 11:11) A Vasaduki a va nga pfumeli ka dondzro ya ku pfuka ka lava fiki; kambe Yesu a pfuxe munghanu wakwe Lazaru. (Yh 11:43, 44; Min 23:8) A Vafarisi a va ku hinkwaswu leswi yentxekaka swi tsralisiwe xiswoswo nakone swimbeni swi vangiwa ha Xikwembu Nkulukumba; kambe Yesu a dondzrise leswaku vhanu va nga langa loko va djula ku gandzrela Xikwembu Nkulukumba kumbe im-him.​—Mt 11:28.

10. Ha yini tindodzro tezru ti khunguvanyisa vhanu vanyingi?

10 Xana hi ni xikazratu lexi fanaka namunhla? Ina. Vanyingi va khunguvanyeka loko hi va komba a Bibeleni leswaku tindondzro ta kukazri ta wukhongoti i ta madzrimi. Hi xikombiso, akuva va lawula vhanu, vazrangeli va wukhongoti va dondzrisa leswaku Xikwembu Nkulukumba a xanisa vhanu hi ndzrilo. Swanga vagandzreli va Yehovha, Xikwembu Nkulukumba wa lizrandzru, hi komba vhanu leswaku leswo a hi ntiyiso. Vazrangeli va wukhongoti va tlhela va dondzrisa leswaku a moya a wu fi. Kambe hine hi nyikela wumboni bya leswaku a ndondzro leyo a yi kone a Bibeleni. Loko a ku li ntiyiso leswaku a moya a wu fi, a swi nga ti twala kuva ku vani dumbo dzra ku pfuxiwa ka vafi. Nambi leswi wukhongoti byinyingi byi dondzrisaka leswaku a mintxhumu leyi yentxekaka a wuton’wini byezru yi yentxeka hi leswi swi tsralisiwiki xiswoswo, hine hi dondzrisa leswaku mhunu a ntsrhunxekile ku langa leswaku awa swi djula kumbe im-him ku tizrela Xikwembu Nkulukumba. Xana vazrangeli va wukhongoti va yangulisa kuyini loko hi paluxa leswaku i vadondzrisi va madzrimi? Minkama yinyingi va kwata ngopfu swinene!

11. Hi ku ya hi mazritu ya Yesu lama kumekaka ka Yohan 8:45-47, i yini leswi Yehovha a swi yimeliki ka malandzra yakwe?

11 Hi nga tivonelisa kuyini akuva hi nga khunguvanyeki? Loko hi zrandzra xihlayelamfuzri hi fanela ku pfumela leswi Xikwembu Nkulukumba a swi hlayaka. (Dondzra Yohan 8:45-47.) Hine a hi fani na Sathana Diyavulosi hikusa hi yima hi tiya a xihlayelamfuzrini. A hi nge txhuki hi yentxa leswi nga fambisaniki ni leswi hi swi pfumelaka. (Yh 8:44) Xikwembu Nkulukumba a djula leswaku malandzra yakwe ma ‘hambula leswimfani’ ma ‘namazrela leswinene’, hi lani Yesu a yentxiki ha kone.​—Ro 12:9; Hb 1:9.

3) YESU A LANDZRELELIWILE

Vhanu vanyingi va khunguvanyekile hikusa Yesu a dlayiwile a mhandzrini ya nxanisa. Xana mintxhumu leyi yi va khunguvanyisa hi ndlela yini vhanu namunhla? (Vona yava 12) *

12. Ha yini ndlela leyi Yesu a dlayiwiki ha yone yi khunguvanyisi Vayuda vanyingi?

12 He wini ntxhumu wumbeni lowu khunguvanyisiki Vayuda a masikwini ya Yesu? Pawulo a te: ‘Hine hi dondzrisa Kriste lweyi a [dlayiwiki] ku Vayuda swi nga xikhunguvanyiso.’ (1Ko 1:23) Ha yini Vayuda vanyingi va yale Yesu hileswi a dlayiwiki a mhandzrini ya nxanisa? Ka vone akuva Yesu a dlayiwile a mhandzrini ya nxanisa a swi kombisa leswaku Yesu a a nga li Mesiya, kambe a a li xigevengu ni mudohi.​—Dt 21:22, 23.

13. I yini leswi Vayuda lava khunguvanyekiki va kalaka va nga swi tekelanga hlokweni?

13 Vayuda lava khunguvanyekiki, a va kambisisanga ha hombe timhaka. Ya leswaku Yesu a a nga na nandzru, ya leswaku a a hehliwile ni ya leswaku a a khomiwa hi ndlela ya ku kala wululami. Lava va nga yavanyisa Yesu a va nga na mhaka ni ku landzra milawu, va hlengeletane hi ku kahlula nakone a va zanga va landzra milawu leyi a va fanela ku yi landzra loko va thethisa mhunu. (Lk 22:54; Yh 18:24) Loko vayavanyisi lavayani a va nga na xihlawuhlawu, i na va kambisise wumboni mayelanu ni leswi Yesu a a hehliwa ha swone, a matsrhan’wini ya leswo vone va fambe “va djuletela wumboni bya madzrimi mayelanu na Yesu akuva va mu dlaya”. Loko zrengu ledzro dzringa humelelanga muprista lwenkulu a dzringise ku yentxa swa kukazri akuva Yesu a hlaya ntxhumu lowu a va ta mu phasa ha wone. Leswo a swi nga fambisani ni milawu ya nkama luwani. (Mt 26:59; Mr 14:55-64) Nambi ntsrhaku ka loko Yesu a pfuxiwile, vayavanyisi lavayani va tame va kombisa ku kala wululami va hakele “mali ya yinyingi ya prata” ka masotxha lawa a ma lavisela sizra dzra Yesu akuva masotxha ma hembela vhanu mayelanu ni ndlela leyi mizri wa Yesu wu nyamalaliki ha yone.​—Mt 28:11-15.

14. I yini leswi matsralwa a ma swi profetile mayelanu ni lifu dzra Mesiya?

14 Xana Matsralwa ma li yini? Vayuda va le masikwini ya Yesu a va nga pimisi leswaku Mesiya a a ta fa, kambe xiya leswi matsralwa a ma swi profetile: ‘A txhululiki a hika dzrakwe a ku feni, ni leswi a hlayiwiki a makazri ka vadohi; kambe yene a zrwalile a swidoho swa vhanu lavanyingi, naswone a kombelele vadohi.’ (Eza 53:12) Hi mhaka ya leswo Vayuda a va nga na xivangelo xa ku khunguvanyeka hileswi Yesu a dlayiwiki swanga mudohi.

15. He swini swihehlo mayelana ni Timboni ta Yehovha leswi yentxiki vanyingi va khunguvanyeka?

15 Xana hi ni xikazratu lexi fanaka namunhla? Handle ka ku ganaganeka. Yesu a lumbetiwile a tlhela a nyikiwa nandzru na swi nga fanelanga nakone vhanu va yentxa leswi fanaka hi Timboni ta Yehovha. Vona swikombiso leswi landzrelaka. A Estados Unidos hi 1930 kuya va 1940, a vhanu va Xikwembu Nkulukumba va ye makhambi manyingi a tribunali akuva va yimela ntsrhuxeko wavu wa ku gandzrela Xikwembu Nkulukumba. Vayavanyisi van’wana a va nga tlhoti leswaku va hi nyenya. A Quebec, a Canadá, a kezreke ni mfumu va tizrisani xikan’we akuva va helisa ntizro wezru. Vazrezri vanyingi va nghene djele ntsena hikuva va vulavule ni vayakelani mayelanu ni Mfumu wa Xikwembu Nkulukumba. A Alemanha vampswha vanyingi va dlayiwile hi mfumu wa Vanazi. Ka malembe ya swoswi vamakwezru vanyingi a Rússia va khomiwile vava va pfaleliwa hikuva va vulavula hi Bibele, ku nga ntizro lowu voniwaka ku li ku “pfukela mfumu”. Nambi Vuhundzuluxeri Bya Misava Leyintshwa Bya Matsalwa Yo Kwetsima hi Xirusso byi tsimbisiwile, hi leswi a dzri tekiwa swanga ledzri pfukelaka mfumu ntsena hikuva dzri tizrisa vito ledzri liki Yehovha.

16. Hi ku ya hi 1 Yohan 4:1, ha yini hi nga fanelanga hi kanganyisiwa hi madzrimi lawa vhanu va ma hlayaka mayelanu ni vhanu va Xikwembu Nkulukumba?

16 Hi nga tivonelisa kuyini akuva hi nga khunguvanyeki? Tiva mhaka hinkwayu. Na a li Nhaveni ya Minhlwazri Yesu a hlaye leswaku vhanu a va ta lumbeta vadondzrisiwa vakwe hi “mintxhumu ya yinyingi ya ku biha”. (Mt 5:11) Madzrimi lawu ma huma ka Sathana. A hlohlotela vapfukeli akuva va hangalasa madzrimi hi lava va zrandzraka Xihlayelamfuzri. (Mpf 12:9, 10) A hi fanelanga hi pfumelela leswaku madzrimi wolawu ma hi yentxa hi chava kumbe ma tsranisa lipfumelo dzrezru.​—Dondzra 1 Yohan 4:1.

4) YESU A WONGIWILE A VA A TSRUTSRUMIWA

Vhanu vanyingi va khunguvanyekile hikusa Yesu a xengiwile ha Yudasi. Xana mintxhumu leyi yi va khunguvanyisa hi ndlela yini vhanu namunhla? (Vona mayava 17-18) *

17. Xana leswi yentxekeliki Yesu na a nga si fa swi nga va swi khunguvanyisi van’wana hi ndlela yini?

17 Na a li kusuhi ni ku fa, Yesu a wongiwe hi mun’we ka vapostola vakwe va 12. Mupostola mumbeni a yale Yesu kazrazru, kasi lavan’wana hinkwavu va mu tsrutsrumile wusiku byolebyo na ali kusuhi ni ku fa. (Mt 26:14-16, 47, 56, 75) Leswo a swi mu hlamalisanga Yesu. Yene ha wuswakwe a a hlayile leswaku leswo a swi ta yentxeka. (Yh 6:64; 13:21, 26, 38; 16:32) Leswo swi nga ha va swi yentxe vhanu vambeni va khunguvanyeka va va va pimisa leswi: ‘Loko vapostola va Yesu va yentxa leswi a ni swi djuli ku tipatsra ni ntlawa lowu!’

18. He byini wuprofeta lebyi hetisekiki na Yesu a li kusuhi ni ku fa?

18 Xana Matsralwa ma li yini? Na ku sale kolomu ka dzana dzra malembe akuva Mesiya a fa, Yehovha a profete leswaku Mesiya a a ta wongiwa hi 30 wa mamoeda ya prata. (Zk 11:12, 13) Lweyi a a ta va muwongi wa Yesu a a ta va mun’we ka vanghanu vakwe va le kusuhi. (Ps 41:9) Muprofeta Zekariya a tlhele a tsrala leswi: ‘Bana mubyisi a tihamba ti ta hangalaka.’ (Zk 13:7) Lava a va ni mbilu leyinene a va nga ti khunguvanyeka hi mhaka ya leswi yentxekiki, A matsrhan’wini ya leswo a lipfumelo dzravu a dzri taya dzri tiya hi ku vona swiyentxakalu leswo.

19. I yini leswi lava nga ni mbilu leyinene va swi tivaka?

19 Xana hi ni xikazratu lexi fanaka namunhla? Ina. A masikwini yezru Timboni ta Yehovha leti tiviwaka ti tsrhike ntiyiso, ti ndzruluke madukwa nakone ti dzringisa ku hambukisa vambeni. Va tizrisa a majornal ni internet akuva va hangalasa madzrimi ni mintiyiso leyi kalaka yi nga helelanga mayelanu ni Timboni ta Yehovha. Kambe lava nga ni mbilu leyinene a va khunguvanyisiwi hi leswo. A matsran’wini ya leswo va swi tiva leswaku a Bibele a dzri profetile leswaku van’wana a va ta ndzruluka madukwa.​—Mt 24:24; 2Pe 2:18-22.

20. I yini lexi nga hi pfunaka kuva hi nga khunguvanyeki hi mhaka vhanu lava tsrhikaka ntiyiso? (2 Timoteo 4:4, 5)

20 Hi nga tivonelisa kuyini akuva hi nga khunguvanyeki? Hi fanela ku tama hi tiyisa lipfumelo dzrezru. Akuva hi kota ku yentxa leswo hi fanela ku dondzra Bibele ni ku khongota minkama hinkwayu, nakone hi fanela ku tsrhama na hi khomekile a ntizrweni lowu Yehovha a hi nyikiki wone. (Dondzra 2 Timoteo 4:4, 5.) Loko hi ni lipfumelo ledzri tiyiki a hi nga ti txhavisiwa hi madzrimi lawa vhanu va ma hangalasaka mayelanu ni Timboni ta Yehovha. (Eza 28:16) Lizrandzru dzrezru ha Yehovha, Zritu dzrakwe ni vamakwezru dzri ta hi pfuna kuva hi nga khunguvanyeki hi mhaka ya lava va tsrhikaka xihlayelamfuzri.

21. Nambi leswi vhanu vanyingi va yalaka dzrungula dzrezru, i yini leswi Zritu dzra Xikwembu Nkulukumba dzri hi tiyisekisaka swone?

21 A dzaneni dzra ku sungula, vhanu vanyingi va khunguvanyekile va tlhela va yala Yesu. Hi nkama wu li wun’we vanyingi va mu pfumelile Yesu. Mun’we wavu a ve xizro xa Huvo ya Sanedri ya le Yuda ni ‘wunyingi bya vaprista’. (Min 6:7; Mt 27:57-60; Mr 15:43) Ni namunhla vanyingi a va pfumeleli ntxhumu akuva xi va khunguvanyisa. Ha yini? Hikusa va yi tiva mintiyiso leyi nga matsralweni nakone va yi zrandzra. Hi lani Zritu dzra Xikwembu Nkulukumba dzri hlayaka ha kone: ‘Va na ni ku zrula lokukulu a va zrandzri va nawu waku, a ku na xikhunguvanyiso ku vone.’​—Ps 119:165.

LISIMU 124 Hi Ta Dumbeka Nkama Hinkwawu

^ par. 5 Ka nhlokomhaka leyi khalutiki, hi vone mune wa swivangelo leswi yentxiki vhanu va yala Yesu a nkameni lowu khalutiki ni leswi yentxaka va yala valandzreli vakwe namunhla. Ka xidondzro lexi, hi ta vona swivangelo swin’wana swa mune. Hi ta tlhela hi vona leswi yentxaka lava zrandzraka Yehovha va nga pfumeleli ntxhumu xi va khunguvanyisa.

^ par. 60 MINTLHAMUXELO YA XIFANISO: Yesu a daka na Matewu xikan’we ni vahakelisi va tinemba.

^ par. 62 MINTLHAMUXELO YA XIFANISO: Yesu a hlongolaka vaxavisi a tempeleni.

^ par. 64 MINTLHAMUXELO YA XIFANISO: Yesu a sindzrisiwaka ku tlakula mhandzri ya nxanisa.

^ par. 66 MINTLHAMUXELO YA XIFANISO: Yuda a wongaka Yesu hi ku mu nyunta.