Skip to content

Skip to table of contents

NHLOKOMHAKA YA XIDONDZRO 20

Ndlela Leyi Wuprofeta Bya Buku Dzra Apfuletelo Byi Va Khumbaka Ha Yone Valala Va Xikwembu Nkulukumba

Ndlela Leyi Wuprofeta Bya Buku Dzra Apfuletelo Byi Va Khumbaka Ha Yone Valala Va Xikwembu Nkulukumba

‘Ma ku ti hlengeletela a mbangwini lowu hlayiwaka Armagedon hi Xiheberu.’—MPF 16:16.

LISIMU 150 Djulani Yehovha Akuva Mi Huluxiwa

NKATSRAKANYU WA LESWI TAKA DONDZRIWA *

1. Xana a buku dzra Apfuletelo dzri li yini hi vhanu va Xikwembu Nkulukumba?

 A BUKU dzra Apfuletelo dzri hi byela leswaku a Mfumu wa Xikwembu Nkulukumba wu sungule ku fuma nakone Sathana a hlongoliwile a ta la misaveni. (Mpf 12:1-9) Leswo swi yentxe leswaku ku va ni ku zrula a matilweni kambe swi tise swikazratu swinyingi la misaveni. Ha yini? Hikusa Sathana a hlundzruke ngopfu swinene nakone a mahlundzru yake a ma txhululela ngopfungopfu ka malandzra ya Yehovha ya ku dumbeka.—Mpf 12:12, 15, 17.

2. I yini lexi taka hi pfuna ku tsrhama na hi dumbekile ka Yehovha?

2 Hi nga swi kotisa kuyini ku tama hi dumbeka ka Yehovha nambiloko Sathana a tama a hi hlasela? (Mpf 13:10) Xin’we xa leswi nga hi pfunaka i ku tiva leswi taka yentxeka a nkameni lowu taka. Hi xikombiso, ka buku dzra Apfuletelo mupostola Yohane a vulavula hi man’we ya matovoko lawa hi taka tikholisa ha wone ku nga li khale. Dzrin’we dzra wone, i ku tiva leswaku a valala va Xikwembu Nkulukumba va ta helisiwa. A hi voneni ndlela leyi buku dzra Apfuletelo dzri va tlhamuxelaka ha yone valala volavo ni leswi taka va humelela.

SWIFANANISO LESWI FANEKISELAKA VALALA VA XIKWEMBU NKULUKUMBA

3. He swini swin’wana swa swifananiso leswi kumekaka ka buku dzra Apfuletelo?

3 Ka ndzrimana ya ku sungula ya buku dzra Apfuletelo, hi vhela hi swi vona leswaku leswi hi taka swi dondzra swi hlayiwa hi ndlela ya ku fananisa. (Mpf 1:1) Hi twisisa leswaku a valala va Xikwembu Nkulukumba va fanekiseliwa hi swihazri swa ku txhavisa. Hi xikombiso, Yohane a vone ‘xihazri lexi humaka likhulwini, xi na khume dzra timhondzro, na ntlhanu wa tinhloko na tinhloko tibidzri’. (Mpf 13:1) Ntsrhaku ka lexo, a vone ‘xin’wana xihazri xi tlhantuka misaveni’. Xihazri lexo a xi vulavula ku fana ni dragona nakone a xi ‘xikisa ndzrilo wa le tilweni a misaveni’. (Mpf 13:11-13) A tlhele a vona xihazri xin’wana lexi hambaniki, ku nga ‘xihazri le xa libungu’, nakone a henhla ka xone a ku ni wansati wa nghwavana. Swihazri leswo swizrazru swi fanekisela valala lava va nga ni malembe manyingi na va lwa na Yehovha Xikwembu Nkulukumba ni Mfumu wake. Xileswo i swa lisima ku tiva leswaku swihazri leswo swi fanekisela vamani.—Mpf 17:1, 3.

MUNE WA SWIHAZRI LESWIKULU

Swi huma ‘a likhulwini’. (Dn 7:1-8, 15-17) Swi fanekisela mimfumu leyi fumiki yi tlhela yi khumba vhanu va Xikwembu Nkulukumba hi ku kongoma, ku sukela a masikwini ya Daniyele (Vona mayava 4, 7)

4-5. Xana Daniel 7:15-17 yi hi pfunisa kuyini ku twisisa swifananiso leswi nga ka buku dzra Apfuletelo?

4 Na hi nge se na swi tiva leswaku i vamani valala va Xikwembu Nkulukumba, ku sungula hi fanela ku tiva ntlhamuxelo wa swihazri ni wansati lwe wa nghwavana. Ndlela leyinene ya ku twisisa swifananiso leswo, i ku pfumelela leswaku Bibele dzri titlhamuxela. Swifananiso swinyingi leswi kumekaka ka buku dzra Apfuletelo, swi tlhamuxeliwile ka mabuku man’wana ya Bibele. Hi xikombiso, loko muprofeta Daniyele a lozra, a vone mune wa swihazri leswikulu na swi huma likhulwini. (Dn 7:1-3) Nakone Daniyele a hi byela leswi swihazri leswo swi fanekiselaka swone. Swihazri leswo swa mune, swi fanekisela mune wa ‘tihosi’ kumbe mimfumu. (Dondzra Daniel 7:15-17.) Ntlhamuxelo lowo wu hi yentxa hi twisisa leswaku swihazri leswi ku vulavuliwaka ha swone ka buku dzra Apfuletelo, na swone swi fanekisela mimfumu.

5 A hi voneni ndlela leyi swifananiso swi tizrisiwaka ha yone ka buku dzra Apfuletelo. A nkama lowu hi yentxaka leswo, hi ta vona ndlela leyi Bibele dzri hi pfunaka ha yone ku twisisa ntlhamuxelo wa xifananiso ha xin’we. Ku sungula hi ta twisisa leswaku swihazri leswo swi fanekisela vamani, ntsrhaku hi ta vona leswi yentxekaka hi swihazri leswo. Hi wugamu, hi ta vona leswaku swiyentxakalu leswo swi tlhamuxela yini kwezru.

VALALA VA XIKWEMBU NKULUKUMBA VA BEKIWA LIVALENI

XIHAZRI XA 7 WA TINHLOKO

Xi ‘huma likhulwini’, xi ni 7 wa tinhloko, 10 wa timhondzro ni 10 wa tingiyana. (Mpf 13:1-4) Xi fanekisela mimfumu hinkwayu ya vhanu leyi fumiki ku ta ta tlhasa namunhla. A 7 wa tinhloko ti fanekisela 7 wa mimfumu leyi khumbiki vhanu va Xikwembu Nkulukumba hi ku kongoma (Vona mayava 6-8)

6. Xana xihazri lexi kombisiwaka ka Apfuletelo 13:1-4 xi fanekisela yini?

6 Xana xihazri xa 7 wa tinhloko xi fanekisela yini? (Dondzra Apfuletelo 13:1-4.) Xihazri lexo xi fana ni yingwe kambe xi ni milenge ya bere, ni nomu wa nghonyama, xi tlhela xi va ni 10 wa timhondzro. Ka buku dzra Daniel ndzrima 7, ku vulavuliwa hi bere, nghonyama, yingwe ni xihazri xa ku txhavisa. Kambe a xihazri lexi hi vulavulaka ha xone la, ka buku dzra Apfuletelo, xi ni matsrhamela hinkwawu lawa ya mune na xi li xin’we. Xihazri lexo a xi fanekiseli mfumu wun’we. Ku hlayiwa leswaku xi ni ‘vuhosi a henhla ka tinxaka hinkwatu, ni tintsrhundzru, ni tindzrimi ni matiko’. Xileswo, xi ni ntamu lowukulu ku tlula mfumu wun’we. (Mpf 13:7) Leswo swi hlaya leswaku xihazri lexo xi fanekisela mimfumu hinkwayu ya vhanu ku ta tlhasela namunhla. *Ekl 8:9.

7. I yini leswi nhloko ha yin’we ka tinhloko ta 7 yi fanekiselaka swone?

7 Xana nhloko ha yin’we yi fanekisela yini? A ndzrima 17 ya buku dzra Apfuletelo yi hi pfuna ku swi twisisa hikusa yi vulavula hi xihazri lexi ku vulavuliwaka ha xone ka ndzrima 13. Apfuletelo 17:10 yi li: ‘Nakone hi tihosi leta ntlhanu na tibidzri; a ntlhanu ti wile; a yin’we yi kone; a yin’wana a yi si tlhasa; ni loko yi tlhasile, yi fanela ku tsrhama nkamanyana ntsena.’ Ka mimfumu ya politika leyi Sathana a yi tizrisiki, 7 wa yone yi fanisiwa ni ‘tinhloko’ hikusa yi ve ni ntamu lowukulu. Mimfumu yoleyo yi va khumbe hi ndlela leyikulu vhanu va Xikwembu Nkulukumba. A masikwini ya mupostola Yohane, ntlhanu wa minfumu yoleyo kutani a yi humelelile, ku nga Egipta, Asiriya, Babilona, Medo-Pérsia ni Grécia. Nkama lowu mupostola Yohane a viki ni xivono xa Apfuletelo, a ku fuma mfumu wa wu 6 ku nga Roma. Kambe a wu ta va wini mfumu wa wugamu kumbe nhloko ya wu 7?

8. He wini mfumu lowu fanekiseliwaka hi nhloko ya wu 7?

8 Hi lani hi taka swi vona ha kone, a wuprofeta bya buku dzra Daniyele byi hi pfuna ku tiva nhloko ya wu 7, ku nga mfumu wa wugamu. Hi wini mfumu lowukulu wa misava lowu fumaka a masikwini ya wugamu, kumbe hi ‘siku dzra Hosi’? (Mpf 1:10) I mimfumu yibidzri leyi tizrisanaka ku nga Reino Unido ni Estados Unidos da América. Mimfumu leyi, yi vumba mfumu wa misava hinkwayu wa Anglo-América. Leyi i nhloko ya wu 7 ya xihazri lexi ku khaneliwaka ha xone ka buku dzra Apfuletelo 13:1-4.

XIHAZRI LEXI NGA NI TIMHONDZRO TIBIDZRI LETI FANAKA NI TA HAMBA

‘Xi tlhantuka misaveni’ nakone ‘xi vulavula swanga ha dragon’ ‘ni ku xikisa ndzrilo wa le tilwini’ nakone xi yentxa swikombiso leswikulu swa nga ‘muprofeta wa madzrimi’. (Mpf 13:11-15; 16:13; 19:20) A xihazri xa timhondzro tibidzri xi fanekisela a mfumu wa misava hinkwayu wa Anglo-América lowu vitaniwaka muprofeta wa madzrimi hikusa wu byela vhanu leswaku va ‘hamba xithombe xa xihazri’ lexi nga ni 7 wa tinhloko ni 10 wa timhondzro (Vona yava 9)

9. Xana xihazri lexi nga ni ‘timhondzro tibidzri swa nga hambana’ xi fanekisela yini?

9 A ndzrima 13 ya buku dzra Apfuletelo, yi hi byela leswaku a nhloko ya wu 7 ku nga mfumu wa misava hinkwayu wa Anglo-América, yi ni ‘timhondzro tibidzri swanga hambana’, nakone yi ‘vulavula swanga dragon’. Handle ka leswo xihazri lexo ‘xi yentxa swikombiso leswikulu; xi yentxa ni ku xikisa ndzrilo wa le tilwini a misaveni a mahlweni ka vhanu’. (Mpf 13:11-15) A tindzrima 16 ni 19 ta buku dzra Apfuletelo, ti li a xihazri lexo i ‘muprofeta wa madzrimi’. (Mpf 16:13; 19:20) Daniyele a hlaye hi ku fana loko a ku a mfumu wa misava hinkwayu wa Anglo-América a wu ta ‘hona hi ku hlamalisa’. (Dn 8:19, 23, 24.) Leswo hi leswi yentxekiki hi nkama wa Yimpi ya Wubidzri ya Misava. Ku buluxiwa ka mabomba mabidzri loku yimisiki a yimpi a Pacífico, ku yentxeke hi kola ka ntizrisanu wa vasiyentixta va América ni Britânia. Hi ku yentxa leswo, a mfumu wa misava hinkwayu wa Anglo-América wu ‘xikise ndzrilo wa le tilwini a misaveni’.

XIHAZRI XA LIBUNGU

Wansati wa nghwavana, ku nga Babilona Lwenkulu. Lwa tsrhamiki henhla ka xihazri. (Mpf 17:3-6, 8, 11) A ku sunguleni, wansati lweyo a kongomisa xihazri, kambe ntsrhaku xa mu ndzrulukela xi mu helisa. Wansati wa nghwavana a fanekisela wukhongoti hinkwabyu bya madzrimi. A xihazri xi fanekisela Ntlhanganu wa Matiko (ONU), lowu hambaka ntizro lowu fambisanaka ni politika dzra misava leyi (Vona mayava 10, 14-17)

10. Xana xihazri xa libungu xi fanekisela yini? (Apfuletelo 13:14, 15; 17:3, 8, 11)

10 Hi ku landzrela hi vona xihazri ximbeni. Xihazri lexi, xa fana ni le xa ku sungula, kambe ku hambana ka swone hi leswaku lexi i xa libungu. Xi vitaniwa ‘xithombhe xa xihazri’ nakone ku hlayiwa leswaku i hosi ‘ya vuntlhanu na tizrazru’. * (Dondzra Apfuletelo 13:14, 15; 17:3, 8, 11.) Ku hlayiwa leswaku a hosi leyi, a yi ta humelela, yi nyamalala, kambe hi wugamu yi tlhela yi humelela. A ntlhamuxelo lowu, wu wu fanela ha hombe a Ntlhanganu wa Matiko (Organização das Nações Unidas), lowu hambaka mintizro leyi fambisanaka ni politika dzra mimfumu ya misava hinkwayu. A ku sunguleni wu humeleli swanga Ntwananu wa Matiko (Liga das Nações), kambe hi nkama wa Yimpi ya Wubidzri ya Misava wu nyamalalile. Hi wugamu wu humeleli hi lani wu tiviwaka hakone namunhla swa nga Ntlhanganu wa Matiko.

11. I yini leswi mimfumu yi swi yentxaka nakone ha yini hi nga fanelanga hi txhava?

11 Swihazri leswo, ku nga mimfumu, swi kutxa vhanu kuva va pfukela Yehovha ni vhanu vake. Hi ndlela ya ku fanekisela, mimfumu leyo yi hlengeleta ‘tihosi ta misava hinkwayu’ akuva ti lwa ka yimpi ya Armagedoni, ku nga ‘siku ledzrikulu dzra Xikwembu Nkulukumba wa ntamu hinkwawu’. (Mpf 16:13, 14, 16) Kambe hine a hi fanelanga hi txhava. Yehovha, Xikwembu Nkulukumba wezru, a ta yentxa xa kukazri akuva a huluxa hinkwavu lava seketelaka wuhosi byake.—Ezk 38:21-23.

12. I yini leswi nga ta yentxekela swihazri hinkwaswu leswi hi buliki ha swone?

12 I yini leswi taka yentxekela swihazri hinkwaswu leswi hi buliki ha swone? A nhlamulo hi yi kuma ka Apfuletelo 19:20, leyi liki: ‘Ka ku khomiwa xihazri, kun’we ni muprofeta wa madzrimi, lwa nga yentxa mahlolana a mahlweni ka xone, lawa a hambukixiki ha wone lava nga yamukela xifungu xa xihazri, ni lava va nga khinsamela xithombe xa xone; hi vubidzri byavu va txukumetiwa, na va ha hanya, a tiveni dzra ndzrilo lowu pfuzraka hi xivavula.’ Mimfumu leyo ya ha ni wulawuli kambe ku nga li khale valala volavo va Xikwembu Nkulukumba va ta heliseliwa wugamu.

13. He swini swikazratu leswi mimfumu yi swi vangelaka Vakriste?

13 Xana leswo swi tlhamuxela yini kwezru? Swanga Vakriste, hi fanela ku dumbeka ka Xikwembu Nkulukumba ni le ka Mfumu wake. (Yh 18:36) Akuva leswo swi koteka, a hi fanelanga hi nghenelela ta politika dzra misava leyi. Kambe leswo a swi nabyalanga, hikusa a mimfumu ya misava leyi yi djula leswaku hi yi seketela hi mazritu ni hi swiyentxo. Lava welaka ntlhan’wini lowo va yamukela mfungu wa xihazri. (Mpf 13:16, 17) Mun’wana ni mun’wana lweyi a yamukelaka a mfungu lowo, a tsrhika ku yamukeliwa ha Yehovha a va a luza wutomi lebyi nga helikiki. (Mpf 14:9, 10; 20:4) Xileswo nambiloko mimfumu, yo hi hlohlotela kumbe ku hi xanisa ku ya tlhasa kwini, hi fanela ku tama hi bekisa wukalatlhelo byezru!

TINGANA LETI TAKA WELA WANSATI WA NGHWAVANA

14. Hi ku ya hi Apfuletelo 17:3-5, i xivono muni lexi hlamalisiki Yohane?

14 Leswi Yohane a swi voniki swi yentxe leswaku a ‘hlamala swa ku va ni khale’. A vone yini? A vone wansati na a tsrhame henhla ka xihazri. (Mpf 17:1, 2, 6) Wansati lweyo hi ‘lwe wa vumbuye lwenkulu’ lwa vitaniwaka ‘Babilona Lwenkulu’, ‘lweyi a tihosi ta misava ti nga yentxa a vumbuye naye’.—Dondzra Apfuletelo 17:3-5.

15-16. I mani ‘Babilona Lwenkulu’, nakone hi swi tivisa ku yini leswo?

15 I mani ‘Babilona Lwenkulu’? Wansati lweyo a nge fanekiseli mimfumu hikusa ku hlayiwa leswaku a yentxe wumbuye ni tihosi ta misava. (Mpf 18:9) Nakone kuva a tsrhame henhla ka xihazri, swi komba leswaku a ni wulawuli ka tihosi ta misava. Nakone a nge fanekiseli vafambisi va mabindzru va misava leyi lava va nga ni wukanganyisi. Vafambisi volavo va mabindzru va hlayiwa hi tlhelo ka buku dzra Apfuletelo. Va vitaniwa ‘vaxavisi va misava’.—Mpf 18:11, 15, 16.

16 A Bibeleni, zritu ledzri liki ‘wa vumbuye’, dzri nga ha tizriseliwa ku hlaya mhunu lweyi a tivitanaka mutizreli wa Xikwembu Nkulukumba, kasi a gandzrela swithombe kumbe hi ndlela ya kukazri a tiyentxa munghanu wa misava leyi. (1Mk 5:25; Yk 4:4) Ku hambana ni leswo, lava va tizrelaka Xikwembu Nkulukumba hi ku dumbeka ku hlayiwa leswaku hi lava va ku ‘basa’ kumbe ‘tinkwendzra’. (2Ko 11:2; Mpf 14:4) A tikweni dzra Babilona wa khale, a ku li ntsindzra wa wukhongoti bya madzrimi. Xileswo, Babilona Lwenkulu a fanekisela swiyentxo ni wugandzreli hinkwabyu bya madzrimi. Hi mahlayela man’wana, a fanekisela wukhongoti hinkwabyu bya madzrimi.—Mpf 17:5, 18; Vona nhlokomhaka leyi liki I yini Babilona Lwenkulu? ka jw.org.

17. Ku ta yentxeka yini hi Babilona Lwenkulu?

17 Ku ta yentxeka yini hi Babilona lwenkulu? Apfuletelo 17:16, 17 yi hi nyika nhlamulo: ‘A timhondzro leta khume leti u nga ti vona, ni xihazri, leswo swi ta venga lwe wa vumbuye, swi mu yentxa xizrombe ni xisweli, swi da nyama yakwe, swi mu hisa hi ndzrilo. Hikusa Xikwembu Nkulukumba a beki a timbilwini ta swone akuva swi hamba makungu yakwe.’ Ina, Yehovha a ta yentxa leswaku a xihazri lexa libungu, ku nga Ntlhanganu wa Matiko, xi ndzrulukela wukhongoti hinkwabyu bya madzrimi xi byi helisa byi ku jii!—Mpf 18:21-24.

18. I yini leswi hi fanelaka ku swi yentxa akuva hi nga patsreki ka Babilona Lwenkulu?

18 Xana leswo swi tlhamuxela yini kwezru? Hi fanela ku yentxa leswaku a wugandzreli byezru ‘byi tama byi va lebyi bya ku basa, lebyi ngeke na xisandzru a mahlweni ka Xikwembu Nkulukumba Tatana’. (Yk 1:27) A hi fanelanga hi pfumelela ku hlohloteliwa hi tindondzro ta madzrimi, minkhuvu leyi ngeke ya wukriste, mahanyela ya ku biha ni swiyentxo swa wudemona swa Babilona Lwenkulu! Nakone hi fanela ku tama hi kutxa vhanu akuva va ‘huma ku yene’ leswaku va nge te patsreka ka swidoho swake a mahlweni ka Xikwembu Nkulukumba.—Mpf 18:4.

KU YAVANYISIWA KA NALA LWENKULU WA XIKWEMBU NKULUKUMBA

DRAGONA DZRA LIBUNGU

Sathana a nyika wulawuli xihazri. (Mpf 12:3, 9, 13; 13:4; 20:2, 10) Sathana i nala lwenkulu wa Yehovha, nakone a ta pfaleliwa a xikheleni xa ku yenta ku dzringana 1.000 wa malembe. Ntsrhaku ka leswo a txukumeteliwa ‘a tiveni dzra ndzrilo ni xivavula’ (Vona mayava 19-20)

19. I mani dragona ‘ledzrikulu dzra libungu’?

19 A buku dzra Apfuletelo dzri tlhela dzri vulavula hi ‘dragon ledzrikulu dzra libungu’. (Mpf 12:3) A dragona ledzro, dzri lwa na Yesu ni tintsrumi take. (Mpf 12:7-9) Dzri hlasela vhanu va Xikwembu Nkulukumba dzri tlhela dzri nyika ntamu a swihazri kumbe mimfumu ya politika. (Mpf 12:17; 13:4) I mani dragona ledzro? I ‘nyoka ya khale, a nga Diyavulosi na Sathana’. (Mpf 12:9; 20:2) Hi yene muzrangeli wa valala hinkwavu va Yehovha.

20. I yini leswi taka yentxekela dragona?

20 I yini leswi taka yentxekela dragona? Apfuletelo 20:1-3 yi tlhamuxela leswaku ntsrumi ya kukazri yi ta pfalela Sathana a xikheleni xa ku yenta. Loko a li xikheleni lexo, Sathana a nge he te swi kota ku hambukisa matiko ‘ku ko ku hela khume dzra madzana ya malembe’. Hi wugamu, Sathana ni mademona yake va ta heliseliwa wugamu, ku fana ni loko va txukumeteliwe a ‘kheleni dzra ndzrilo ni xivavula’. (Mpf 20:10) Nakunene, swi ta nyonxisa ngopfu ku hanya a misaveni leyi Sathana ni mademona yake va taka va va nga ha li kone!

21. Ha yini hi fanela ku nyonxa hi leswi hi twisisiki leswi hi swi dondzriki ka buku dzra Apfuletelo?

21 Swa tiyisana ku twisisa ntlhamuxelo wa swifananiso leswi swi tizrisiwaka ka buku dzra Apfuletelo! Hi dondzre leswaku i vamani valala va Yehovha, hi tlhela hi dondzra ni leswaku i yini leswi taka va yentxekela. Nakunene, ‘ku tovoke lwa hlayaka ni lava yingelaka a zritu dzra vuprofeta’! (Mpf 1:3) Kambe he wani matovoko lawa ma ta ka kumiwa hi vagandzreli va Xikwembu Nkulukumba va ku dumbeka, ntsrhaku ka loko ku helisiwi valala vake? Hi ta bula hi mhaka leyi ka nhlokomhaka ya wugamu ya nxaxamelo lowu.

LISIMU 23 Yehovha A Sungule Ku Fuma

^ par. 5 A buku dzra Apfuletelo dzri tizrisa swifananiso akuva dzri kombisa leswaku i vamani valala va Xikwembu Nkulukumba. Kasi a buku dzra Daniyele dzri hi pfuna ku twisisa ntlhamunxelo wa swifananiso leswo. Ka xidondzro lexi, hi ta yelanisa wuprofeta byin’wana bya Daniel ni bya buku dzra Apfuletelo. Leswo swi ta hi pfuna ku tiva leswaku i vamani valala va Xikwembu Nkulukumba. Nakone ntsrhaku, hi ta vona leswaku i yini leswi taka va humelela.

^ par. 6 Ntxhumu wun’wana lowu kombisaka leswaku a xihazri xa 7 wa tinhloko xi fanekisela mimfumu hinkwayu hi leswaku xi ni ‘khume dzra timhondzro’. Hi ntolovelo a Bibeleni a nhlayu ya 10 yi fanekisela ntxhumu lowu heleliki.

^ par. 10 Ku hambana ni xihazri xa ku sungula, a xihazri xa libungu a xi na ‘tingiyana’ a timhondzrweni ta xone. (Mpf 13:1) Xivangelo hi leswaku a hosi leyi, ‘yi le ku le ta ntlhanu na tibidzri’ nakone hi tone ti yi nyikaka wulawuli.—Vona nhlokomhaka leyi liki, O Que É A Fera Cor De Escarlate De Apocalipse Capítulo 17? ka jw.org.