Skip to content

Skip to table of contents

NHLOKO MHAKA YA XIDONDZRO 46

Ndlela Leyi Yehovha A Hi Pfunaka Ha Yone Ku Tiyisela Hi Ku Nyonxa

Ndlela Leyi Yehovha A Hi Pfunaka Ha Yone Ku Tiyisela Hi Ku Nyonxa

‘Yehovha a ta zrendzrela, a djula ku n’wi yentxela timpswalu; kolahu a ta kulisiwa a n’wi tsretsrelela.’—EZA 30:18.

LISIMU 3 Hi Dumba Yehovha, Ntamu Wezru

NKATSRAKANYU WA LESWI TAKA DONDZRIWA a

1-2. a) He swini swivutiso leswi hi taka swi hlamula? b) Hi swi tivisa kuyini leswaku Yehovha a swi djula ngopfu ku va mupfuni wezru?

 YEHOVHA a nga hi pfuna ku langusana ni swikazratu leswi hi kumanaka na swone a wuton’wini byezru ni ku tama hi nyonxa nkama lowu hi mu tizrelaka. Xana a swi yentxisa kuyini leswo? Hi nga dzri susisa kuyini londzrovota ka mpfunu lowu a hi nyikaka wone? Xidondzro lexi xi ta hi pfuna ku kuma tinhlamulo ta swivutiso leswo. Kambe ku sungula hi ta hlamula xivutiso lexi: Xana hakunene Yehovha awa swi djula ku hi pfuna?

2 Ka papela ledzri Pawulo a dzri tsraleliki Vaheberu, a tizrise zritu ledzri hi nyikaka nhlamulo ya xivutiso lexi. A tsrale leswi: ‘Hosi [Yehovha] i mupfunisi wanga, ndzri nga ka ndzri nga txhavi leswi mhunu a nga ndzri yentxaka swone.’ (Hb 13:6) Swidondzri swin’wana swa Bibele swi hlaya leswaku a zritu “mupfunisi” ledzri dzri tizrisiwiki ka ndzrimana leyi, dzri vulavula hi mhunu lweyi a lulameliki ku lamulela mhunu lweyi a vilelaka mpfunu. Yanakanya Yehovha na a tsrutsruma akuva a huluxa lweyi a nga khombyeni. Handle ka ku ganaganeka, ntlhamuxelo lowu wu fambisana ngopfu na Yehovha. Phela a swi djula ngopfu ku va mupfuni wezru. Hi ku pfuniwa hi Yehovha, hi ta swi kota ku tsremakanya ndzringo wun’wana ni wun’wana na hi nyonxile.

3. He tini tindlela tizrazru leti Yehovha a ti tizrisaka akuva a hi pfuna ku langusana ni swikazratu swezru na hi nyonxile?

3 Xana Yehovha a hi pfunisa kuyini ku langusana ni swikazratu na hi nyonxile? Akuva hi hlamula xivutiso lexo, hi ta vona tindzrimana ta kukazri ka buku dzra Ezaya. Ha yini? Hikusa wuprofeta byinyingi lebyi Ezaya a huhuteliwiki ku byi tsrala, bya tizra ni le ka hine namunhla. Handle ka leswo, makhambi manyingi Ezaya a tlhamuxela Yehovha hi ndlela leyi nabyalaka ku va hi yi twisisa. Hi xikombiso, vona ndzrima 30 ya Buku dzra Ezaya. Ka ndzrima leyi, Ezaya a tizrise swifananiso swa ku xonga leswi kombisaka ndlela leyi Yehovha a va pfunaka ha yone vhanu vake. A tsrale leswaku Yehovha a hi pfuna hi 1) ku hi yingiseta ha hombe ni ku hlamula swikhongoto swezru, 2) ku hi nyika minkongomiso ni 3) ku hi tovokisa swoswi ni le nkameni lowu taka. Kutani swoswi a hi kambisiseni tindlela tizrazru leti Yehovha a hi pfunaka ha tone.

YEHOVHA AWA HI YINGISETA

4. a) Xana Yehovha a va vitanise kuyini Vayuda va le nkameni wa Ezaya nakone i yini leswi a swi pfumeleliki kuva swi yentxeka? b) He dzrini dumbo ledzri Yehovha a dzri nyikiki Vayuda va ku dumbeka? (Ezaya 30:18, 19)

4 A ku sunguleni ka ndzrima 30 ya buku dzra Ezaya, Yehovha a tlhamuxela Vayuda swanga ‘vana lava tiyalisaka . . . va tiyengetela swidoho henhla ka swidoho’. A ye mahlweni a ku: ‘I tiko ledzri tiyalisaka, . . . vana lava yalaka ku yingiseta milawu ya Yehovha.’ (Eza 30:1, 9) Ezaya a profete leswaku Yehovha a a ta pfumelela leswaku tiko dzrake dzri khatisiwa, hi leswi dzri kalaka dzri nga yingisetanga zritu dzra Yehovha. (Eza 30:5, 17; Yr 25:8-11) Nakunene hi swoswo swi yentxekiki. A tiko dzri yisiwe wukazraweni a Babilona. Kambe Vayuda van’wana a va dumbekile ka Yehovha, nakone Ezaya a a va tamelele dzrungula ledzri va nyikaka dumbo. A hlaye leswaku siku dzrin’wana Yehovha a a ta va pfuna ku va va tlhelela a Yerusalema. (Dondzra Ezaya 30:18, 19.) Xidumbiso lexo xi hetiseke loko Yehovha a ntsrhunxa vhanu vake a Babilona. Kambe leswo a swi tekelanga ku yentxeka. A mazritu lama liki ‘Yehovha a ta zrindzrela, a djula ku n’wi yentxela timpswalu’, ma kombisa leswaku Yehovha a a ta ntsrhunxa vhanu vake ntsrhaku ka malembe manyingi. Vaisrayele va tsrhame 70 wa malembe a Babilona na van’we vavu va nga si kuma mpfumelelo wa ku tlhelela a Yerusalema. (Eza 10:21; Yr 29:10) Minyembeti hinkwayu ya xidzrilo leyi va yi halatiki loko va li a wukazraweni Babilona, swoswi a yi ndzruluke minyembeti ya ku nyonxa.

5. He xini xitiyisekiso lexi hi xi kumaka ka Ezaya 30:19?

5 Hi nga kutxiwa ngopfu hi mazritu lama kumekaka ka Ezaya 30:19 lama liki: ‘A ku bandlukana kwaku, a ta ku tsretsrelela kunene.’ Ezaya a hi tiyisekisa leswaku Yehovha a swi yingiseta ha hombe swikhongoto swezru nakone a nga hlweli ku swi hlamula. Nakone Ezaya a tlhele a ku: ‘Loko a yingela ku vitana kwaku a ta ku yangula.’ Mazritu lawo lama tiyisanaka, ma hi dzrimuxa leswaku papayi wezru a swi djula ngopfu ku pfuna lava va tsrhindzrekelaka kwake. Ku tiva leswo swi ta hi pfuna ku tiyisela na hi nyonxile.

6. Xana mazritu ya Ezaya ma swi kombisa hi ndlela yini leswaku Yehovha a yingiseta swikhongoto swa mun’wana ni mun’wana wa malandzra yake?

6 He xini xitiyisekiso lexi hi xi kumaka ka Ezaya 30:19 mayelanu ni swikhongoto swezru? Yehovha a xi yingiseta ha hombe xikhongoto xa mun’wana ni mun’wana wezru. Ha yini hi hlaya leswo? Ka tindzrimana ta ku sungula ta Ezaya 30, loko Yehovha a vulavula hi tiko dzrake a tizrisa zritu “n’wi”, ku kombisa leswaku a vulavula hi vhanu vake swanga ntlawa. Kambe ka ndzrimana 19 a tizrisa zritu “wene”, hikusa a yisa dzrungula dzrake ka mun’wana ni mun’wana wa malandzra yake. Ezaya a tsrale leswi: ‘U nga ka u nga ha dzrili! A ku bandlukaneni kwaku, a ta ku tsretsrelela kunene; loko a yingela ku vitana kwaku, a ta ku yangula.’ Swanga papayi lwa nga ni lizrandzru, Yehovha a a nga ti txhuka a byela n’wanake wa n’hwanyana kumbe wa djaha lweyi a heliki ntamu a ku ‘u fanela ku tiya ku fana ni makwenu’. A matsrhan’wini ya leswo, a zron’weka hi mun’wana ni mun’wana wezru nakone a swi yingiseta ha hombe swikhongoto swezru.—Ps 116:1; Eza 57:15.

Xana Ezaya a a djula ku hlaya yini hi mazritu lama liki ‘n’wi nga mu nyikeni nkama [Yehovha]’? (Vona yava 7)

7. Xana Ezaya na Yesu va swi kombise hi ndlela yini leswaku i swa lisima ku phikelela a swikhongotweni swezru?

7 Loko hi khongota ka Yehovha hi mu byela leswi swi hi vilelisaka, ntxhumu wa ku sungula lowu Yehovha a nga ha hi nyikaka wone i ntamu lowu hi wu vilelaka akuva hi tiyisela. Nakone loko ndzringo lowu hi langutanaka na wone wu nga khaluti hi lani a hi swi yimeli ha kone, swi nga ha djula hi khongota makhambi manyingi akuva hi kota ku tiyisela. Ku hlaya ntiyiso, Yehovha a djula hi yentxa swoswo. Hi leswi mazritu ya Ezaya ma hi pfunaka ku twisisa swone loko a te: ‘N’wi nga mu nyikeni nkama [Yehovha].’ (Eza 62:7) Xana swi tlhamuxela yini leswo? Hi fanela ku phikelela swikhongotweni swezru, leswi fanaka ni ku va hi nga mu nyiki nkama Yehovha. A mazritu ya Ezaya ma hi dzrimuxa leswi Yesu a swi hlayiki mayelanu ni xikhongoto ka Luka 11:8-10, 13. Ka tindzrimana leto, Yesu a hi kutxe ku va hi khongota hi ku ‘sindzrisa’ ni ku kombela hi nga kazrali. Hi nga tlhela hi khongota ka Yehovha hi mu kombela kuva a hi nyika wutlhazri bya ku va hi kota ku teka swiboho leswinene.

YEHOVHA AWA HI KONGOMISA

8. Xana mazritu ya Ezaya 30:20, 21 ma hetiseke hi ndlela yini a nkameni lowu khalutiki?

8 Dondzra Ezaya 30:20, 21. Loko masotxha ya Babilona ma tsrandzrele muti wa Yerusalema ku dzringana lembe ni hamfu, a swikazratu a tikweni a swo ya swi yengeseleka. Hi ku ya hi tindzrimana 20 ni 21, Yehovha a dumbise leswaku loko Vayuda va tisola va va va txintxa, a a ta va huluxa. Ezaya a vitane Yehovha a ku i ‘Mudondzrisi Lwenkulu’ nakone a byele tiko leswaku Yehovha a a ta va dondzrisa ku mu gandzrela hi ndlela leyi nga yone. A mazritu lawo ma hetiseke loko Vayuda va ntsrhunxiwa Babilona. Nakunene, Yehovha a ve Mudondzrisi Lwenkulu ka Vayuda nakone hi ku landzra nkongomiso wa Yehovha, va swi kotile ku pfuxeta wugandzreli bya ku xwenga. Na hine namunhla hi tovoke swinene hi ku va ni Mudondzrisi Lwenkulu, Yehovha.

9. He yini yin’we ya tindlela leyi Yehovha a yi tizrisaka akuva a hi kongomisa namunhla?

9 Ka Ezaya 30:20, 21, Ezaya a hi fananisa ni swidondzri leswi dondzrisiwaka ha Yehovha. Yehovha a hi dondzrisa hi ku tizrisa tindlela tibidzri. Ezaya a hi byela ndlela ya ku sungula: ‘A mahlu yaku ma ta langusa [Mudondzrisi waku Lwenkulu].’ Ka xifananiso lexi, swi yentxa ingiki hi loko a mudondzrisi o va a mahlweni ka swidondzri. Hi hine swidondzri swoleswo nakone hi ni tovoko dzrikulu dzra ku dondzrisiwa ha Yehovha. A hi dondzrisa hi ndlela yini? A hi dondzrisa hi ku tizrisa nhlengeletanu yake nakone hi yi tlangela ngopfu swinene minkongomiso leyi hi yi yamukelaka ka nhlengeletanu ya Yehovha! Hinkwayu minkongomiso leyi hi yi yamukelaka a mintlhanganwini ya bandla, ka makongresu, ka mabuku yezru, ka wuhaxi bya JW ni hi tindlela tin’wana, yi hi pfuna ku tama hi tiyisela na hi nyonxile ka mindzringo hinkwayu leyi hi tlhanganaka na yone.

10. Xana hi dzri yingelisa kuyini Zritu dzra Xikwembu Nkulukumba a ‘ntsrhaku kwezru’?

10 Ezaya a kombisa ndlela yimbeni leyi Yehovha a yi tizrisaka kuva a hi dondzrisa. A te: ‘Tindleve taku ti ta yingela zritu a ntsrhaku kwaku.’ Lani Ezaya a tlhamuxela Yehovha swanga mudondzrisi lweyi a yimiki ntsrhaku a kongomisa swidondzri, a swi komba ndlela leyinene leyi swi fanelaka ku famba ha yone. Ni namunhla ha dzri yingela Zritu dzra Xikwembu Nkulukumba. Hi ndlela yini? Mazritu lama huhutiwiki ya Xikwembu Nkulukumba, ma tsraliwe a Bibeleni a nkameni lowu khalutiki. Loko hi dondzra Bibele swi fana ni loko hi yingela zritu dzra Xikwembu Nkulukumba.—Eza 51:4.

11. Akuva hi tiyisela na hi nyonxile, he yini mintxhumu yibidzri leyi hi fanelaka ku yi yentxa nakone ha yini?

11 Xana hi nga dzri susisa kuyini londzrovoto ka minkongomiso leyi Yehovha a hi nyikaka yone hi ku tizrisa nhlengeletanu yake ni Bibele? Xana u yi xiyile mintxhumu yibidzri leyi Ezaya a vulavuliki ha yone? Wa ku sungula: ‘Ndlela hi leyi.’ Wawubidzri: ‘Fambani ha yone.’ (Eza 30:21) Ku tiva “ndlela leyi nga yone” a swi yanelanga. Swi djula hi tlhela hi “famba ha yone”. Hi ku tizrisa Zritu dzra Yehovha ni mintlhamuxelo leyi hi yi kumaka ka nhlengeletanu yake, hi dondzra ku yentxa ku zrandzra ka Yehovha. Nakambe Yehovha a hi dondzrisa ku tizrisa leswi hi swi dondzriki. Akuva hi tiyisela na hi nyonxile a ntizrweni wa Yehovha, swi djula hi tiva ndlela hi tlhela hi famba ha yone. Loko hi yentxa leswo, hi nga tiyiseka leswaku Yehovha a ta hi tovokisa.

TINDLELA LETI YEHOVHA A HI TOVOKISAKA HA TONE

12. Hi ku ya hi Ezaya 30:23-26, xana Yehovha a va tovokise hi ndlela yini vhanu vake?

12 Dondzra Ezaya 30:23-26. Xana wuprofeta lebyi byi hetiseke hi ndlela yini ka Vayuda lava tlheleliki a Israyele ntsrhaku ka malembe manyingi na va li wukazraweni a Babilona? Va yamukele matovoko manyingi hi tlhelo dzra nyama ni hi tlhelo dzra moya. Tovoko dzra Yehovha dzri yentxe leswaku tiko dzri va ni swakuda swinyingi. Kambe xa lisima ku tlula hinkwaswu, Yehovha a tovokise vhanu vake akuva va va ni swakuda swinyingi swa moya, leswi yentxiki leswaku va kota ku gandzrela Yehovha hi ndlela leyi a yi yamukelaka. A tiko dzra Yehovha a nkameni lowo dzri tovokisiwe hi ndlela leyikulu swinene ku tlula khale. A matovoko lawa vhanu va Xikwembu Nkulukumba va ma yamukeliki a nkameni lowo, a ma ma tlula swinene lawa va samiki va ma yamukela. A ndzrimana 26, yi kombisa leswaku Yehovha a ye a va vaningela, a va pfuna kuva va dzri twisisa ha hombe Zritu dzrake. (Eza 60:2) A matovoko ya Yehovha ma pfune vhanu vake kuva va tama va mu tizrela na va ni ku nyonxa ni ku tiyimisela ‘hi ku tsrhava ka timbilu tavu’.—Eza 65:14.

13. Xana wuprofeta bya ku pfuxetiwa ka wugandzreli bya ku xwenga byi hetiseka hi ndlela yini a masikwini yezru?

13 A nga va leswaku wuprofeta bya ku pfuxetiwa ka wugandzreli bya ntiyiso bya tizra ni namunhla? A hi na ku ganaganeka! Hi ndlela yini? Ku sukela hi 1919, vhanu vanyingi va tsrhike ku va swikazrawa swa Babilona Lwenkulu, ku nga wukhongoti bya madzrimi bya misava leyi. Va kongomisiwa ka tiko dzra ku yampswa ku tlula Israyele wa khale. Va kongomisiwa ka Paradeyisi dzra moya. (Eza 51:3; 66:8) I yini paradeyisi dzra moya?

14. I yini Paradeyisi dzra moya nakone i vamani lava hanyaka ka dzrone namunhla? (Vona ntlhamuxelo wa zritu.)

14 ku sukela hi 1919, a vatotiwa va hanya ka paradeyisi dzra moya. b Hi ku famba ka nkama, lava nga ni dumbo dzra ku hanya la misaveni hi la ku nga helikikiki, ku nga lava tihamba tin’wana, na vone va sungule ku patsreka ka paradeyisi ledzro dzra moya ni ku yamukela matovoko manyingi lama pfaka hi ka Yehovha.—Yh 10:16; Eza 25:6; 65:13.

15. Xana dzri kumeka kwini paradeyisi dzra moya?

15 Xana hi nga dzri kuma kwini paradeyisi dzra moya namunhla? A vhanu va Yehovha va kumeka a misaveni hinkwayu, xileswo hi nga hlaya leswaku a paradeyisi dzra moya dzri kone a misaveni hinkwayu. Hi ndlela leyo, swi nge na mhaka leswaku hi tsrhama kwini, hinkwezru hi nga hlengela ka paradeyisi ledzro dzra moya loko hi hisekela wugandzreli bya ku xwenga.

Xana mun’wana ni mun’wana wezru a nga yentxa yini akuva a hlengela ka wuxongi bya paradeyisi dzra moya? (Vona mayava 16-17)

16. I yini leswi hi fanelaka ku swi yentxa akuva hi vona ku xonga ka paradeyisi dzra moya?

16 Akuva hi tama hi hlengela ka paradeyisi dzra moya hi fanela ku yentxa swimbeni, ku nga ku kombisa ku tlangela ni ku tikazratela ku bekisa wumun’we lebyi nga kone a misaveni hinkwayu a bandleni dzra wukriste. Hi nga swi yentxisa kuyini leswo? Hi ku lavisisa matsrhamela ya ku xonga ku nga li ku kala ku hetiseka ka lava hi hlengemelaka na vone ka paradeyisi dzra moya. (Yh 17:20, 21) Ha yini leswo swi li swa lisima? Loko hi yendzra ka jaradi dzra kukazri, hi yimela ku vona minsinya ya ku hambanahambana ka jaradi ledzro. Hi ndlela leyi fanaka, ka paradeyisi dzra moya a bandleni dzra wukriste namunhla, hi kuma vamakwezru lava nga ni matsrhamela lama hambaniki ku fana ni minsinya. (Eza 44:4; 61:3) Hi fanela ku lavisisa ku xonga ka jaradi ku nga li ka mintxhumu ya ku biha leyi hi nga ha yi kumaka ka minsinya yimbeni. A hi djuli ku pfumelela leswaku ku kala ku hetiseka ka vambeni, ku hi sivela ku vona wuxongi bya wumun’we bya vhanu va Xikwembu Nkulukumba lebyi nga kone a misaveni hinkwayu.

17. I yini leswi mun’wana ni mun’wana wezru a nga swi yentxaka akuva a hlengela a ku kondleteleni ka ku zrula a bandleni?

17 I yini leswi mun’wana ni mun’wana wezru a nga swi yentxaka akuva hi tama hi va ni wumun’we? I ku kondletela ku zrula. (Mt 5:9; Ro 12:18) Loko hi va va ku sungula ku kondletela ku zrula ni vambeni a bandleni, hi va na hi patsreka a ku bekiseni ka wuxongi bya Paradeyisi dzra moya. Hi fanela ku dzrimuka leswaku Yehovha a kokeli mun’wana ni mun’wana a paradeyisini dzra moya akuva a mu gandzrela hi ndlela leyi xwengiki. (Yh 6:44) Yanakanya ndlela leyi Yehovha a nyonxaka ha yone loko a hi vona na hi tikazratela ku va ni wumun’we ni ku kondletela ku zrula ni malandzra yake lama nga ya lisima swinene kwake!—Eza 26:3; Hg 2:7.

18. I yini leswi hi fanelaka ku yanakanyisisa ha swone minkama hinkwayu nakone ha yini?

18 Xana hi nga susa londzrovoto dzrikulu ka matovoko lawa Yehovha a hi nyikaka wone hi ndlela yini? Hi nga yentxa leswo hi ku yanakanyisisa hi leswi hi swi dondzraka a Zritwini dzrake ni le ka mabuku yezru. Leswo swi ta hi pfuna ku va ni matsrhamela ya Wukriste lama taka hi susumetela ku kombisa lizrandzru dzra wumakwezru ni ‘ku zrandzrana hi vuxaka’ a bandleni. (Ro 12:10) Loko hi yanakanyisisa hi matovoko lawa hi nga na wone, wunghanu byezru na Yehovha byi ta ya byi kula. Nakone loko hi yanakanyisisa hi matovoko lawa Yehovha a taka hi nyika a nkameni lowu taka, a dumbo dzrezru dzra ku mu tizrela hi la ku nga helikiki, dzri ta ya dzri va dzra hakakunene. Hinkwaswu leswo swi ta hi pfuna ku tama hi tizrela Yehovha na hi nyonxile swoswi.

KU TIYIMISELA KU TIYISELA

19. a) Hi ku ya hi Ezaya 30:18, hi kwini ku tiyiseka loku hi nga na kone? b) I yini lexi taka hi pfuna ku tama hi tiyisela hi ku nyonxa?

19 Yehovha a ta hi seketela akuva a hi huluxa loko a helisa lava ku biha. (Eza 30:18) A hi na ku ganaganeka ka leswaku Yehovha, Xikwembu Nkulukumba lwa lulamiki, a nga ti txhuka a pfumelela leswaku misava leyi ya Sathana yi va kone hi nkama lowu tlulisaka, nambi ko va hi siku dzrin’we. (Eza 25:9) Hi lehisa mbilu hi yimela siku ledzri Yehovha a taka hi tizrula ka misava leyi ya Sathana. Hi tiyimisele ku tama hi kombisa ku tlangela tovoko ledzri hi nga na dzrone dzra ku khongota, ku dondzra, ku tizrisa leswi hi swi dondzraka a Zritwini dzra Xikwembu Nkulukumba ni ku yanakanyisisa hi matovoko lawa hi nga na wone. Loko hi yentxa leswo, Yehovha a ta tama a hi pfuna akuva hi tiyisela hi ku nyonxa nkama lowu hi mu gandzrelaka.

LISIMU 142 Hi Khomelela ka Dumbo Dzrezru

a Ka xidondzro lexi hi ta vona mintxhumu yizrazru leyi kombisaka leswaku Yehovha a pfuna malandzra yake akuva ma langusana ni swikazratu na ma nyonxile. Akuva hi swi twisisa, hi ta dondzra tindzrimana ta kukazri ka Ezaya ndzrima 30. Loko xidondzro xi ya xi famba hi ta vona lisima dzra ku khongota ka Yehovha nkama ni nkama, ku dondzra Zritu dzrake ni ku yanakanyisisa hi matovoko lawa hi ma yamukelaka swoswi ni lawa hi taka ma yamukela a nkameni lowu taka.

b NTLHAMUXELO WA ZRITU: “Paradeyisi dzra moya” ku hlayiwa mbangu lowu sizrelelekiki lani hi gandzrelaka kone Yehovha hi wumun’we. Ka paradeyisi ledzro dzra moya, hi yamukela swakuda swinyingi leswi kalaka swi nga patsriwanga ni madzrimi ya wukhongoti. Nakone hi ni ntizro lowu wu hi nyikaka ku nyonxa lokukulu ku nga ku zrezra madzrungula lamanene ya Mfumu wa Xikwembu Nkulukumba. Hi ni wunghanu bya le kusuhi na Yehovha nakone hi hanya hi ku zrula ni vamakwezru lava zrandzrekaka, lava hi pfunaka ku tiyisela hi ku nyonxa loko hi langutana ni swikazratu a wuton’wini. Hi hanya ka paradeyisi ledzro dzra moya loko hi gandzrela Yehovha hi ndlela leyi a yi yamukelaka ni loko hi yentxa leswi hi nga swi kotaka akuva hi yetisela Xikwembu Nkulukumba wezru.