1. Xana Yehovha a titwisa kuyini hi malandzra yake?

 I YINI leswi Yehovha a swi vonaka loko a langusa malandzra yake lani misaveni? Awa ma vona loko ma nyonxile ni loko ma vavisekile. (Amaps. 37:18) Loko Yehovha a vona leswaku hi yentxa hinkwaswu leswi hi nga swi kotaka akuva hi mu tizrela nambiloko hi kazratekile awa nyonxa. Handle ka leswo yene a lulamele ku hi tiyisa ni ku hi txhavelela

2. Xana Yehovha a va yentxela yini lava tlhavekiki timbilu, nakone hi nga pfunekisa kuyini hi ndlela leyi a zron’wekaka ha yone ha hine?

² Amapsalma 147:3 yi li Yehovha a ‘tsrimbelela timbanga’ ta lava tlhavekiki timbilu. Ndzrimana leyi yi tlhamuxela ndlela leyi Yehovha a zron’wekaka ha yone hi lava heliki ntamu. Kutani i yini leswi hi fanelaka ku swi yentxa akuva hi pfuneka hi ndlela leyi Yehovha a zron’wekaka ha yone ha hine? Vona xikombiso lexi: Dokodela lweyi a nga ni wuswikoti a nga swi kota ku pfuna mhunu lweyi a vavisiwiki, kambe akuva mhunu lweyo a daheka swi djula kuva a landzra minkongomiso hinkwayu ya dokodela lweyo. Ka nhlokomhaka leyi, hi ta vona leswi Yehovha a swi hlayaka a Bibeleni ka lava heliki ntamu nakone hi ta tlhela hi vona ndlela leyi hi nga swi landzraka ha yone switsratsriyo swake swa lizrandzru.

HI NI LISIMA DZRIKULU KA YEHOVHA

3. Ha yini van’wana va titwa na va nge na lisima?

³ Hi hanya a misaveni leyi kalaka yi nge na lizrandzru. A vhanu a va kombisani lizrandzru. Vanyingi va yentxa van’wana va titwa na va nga khomiwi ha hombe ni kuva va nge na lisima. Makwezru lweyi a vitaniwaka Helen a a li: “Ni wundliwe ka ndangu lowu a wu nge na lizrandzru nikutsrongo. Papayi a a ni tihanyi nakone nkama hinkwawu a a tsrhamela ku hi byela leswaku a hi pfuni ntxhumu.” Swi nga yentxeka ku fana na Helen na wene u nga khomiwanga ha hombe, minkama yin’wana va ku solasola kutani u vona leswaku a ku na lweyi a ku zrandzraka. Loko leswo swi ku yentxekelile, swi nga ha kazrata  ku pfumela leswaku ku ni lweyi a zron’wekaka ha wene.

4. Hi ku ya hi Amapsalma 34:18, i yini leswi Yehovha a hi tiyisekisaka swone?

⁴ Nambiloko u ke u khomiwa hi ndlela ya ku biha hi vhanu van’wana, tiyiseka leswaku Yehovha a ku zrandzra ngopfu swinene a tlhela a ku nyika lisima. Yene ‘a le kusuhi ni lava nga ni mbilu leya ku tsrhoveka’. (Dondzra Amapsalma 34:18.) Loko u titwa na u hele ntamu he moyeni dzrimuka leswaku Yehovha a vone mintxhumu leyinene a mbilwini yaku nakone hi yene a ku kokeliki kwake akuva u mu tizrela. (Yoh. 6:44) Minkama hinkwayu Yehovha a lulamele ku ku pfuna hikusa u ni lisima dzrikulu kwake.

5. Hi nga dondzra yini ka ndlela leyi Yesu a va khomiki ha yone lava a va titwa na va nga pfuni ntxhumu?

⁵ Hi nga dondzra swinyingi mayelanu ni matitwela ya Yehovha loko hi vona xikombiso xa Yesu. Nkama lowu na a ha li misaveni, Yesu a kombise ku zron’weka hi vhanu lava a va titwa na va nga pfuni ntxhumu va tlhela va nga kombisiwi lizrandzru. (Mat. 9:9-12) Hi xikombiso, loko wansati wa kukazri a ve ni ku dumba ka leswaku a ta hanyisiwa ka mavabyi yake lamakulu a ye khumba mpahla ya Yesu nakone Yesu a mu txhavelelile a tlhela a mu kulungela hi leswi a kombisiki lipfumelo. (Mar. 5:25-34) Ha swi tiva leswaku Yesu a yetisele hi ku helela matsrhamela ya Papayi wake. (Yoh. 14:9) Xileswo, u nga tiyiseka leswaku ka Yehovha u ni lisima dzrikulu nakone a ma nyonxela ngopfu matsrhamela yaku, lipfumelo ni lizrandzru ledzri u nga na dzrone ha yene.

6. U nga yentxa yini loko u titwa na u nga pfuni ntxhumu?

⁶ U nga yentxa yini loko u nga kholwi leswaku u ni lisima dzrikulu ka Yehovha? Dondzra matsralwa lama kombisaka ndlela leyi Yehovha a ku nyikaka lisima ha yone u tlhela u tinyika nkama wa ku yanakanyisisa hi matsralwa wolawo. b (Amaps. 94:19) Loko u nge si na swi kota ku tlhaselela kungu  dzra kukazri kumbe u titwa na u hele ntamu hi leswi u kalaka u nga koti ku yentxa swinyingi ku fana ni van’wana, u nga titwi nandzru ku tlula mpimu hikusa Yehovha a nga yimeli kuva u yentxa leswi u kalaka u nge na ku swi kota. A yimela kuva hi yentxa leswi hi swi kotaka. (Amaps. 103:13, 14) Loko u same u khomiwa hi ndlela ya nsele, ku nga ha va hi tlhelo dzra matitwela kumbe hi tlhelo dzra tinkuku, u nga tinyike nandzru hi leswi mhunu yelweyo a ku yentxeliki swone. I ntiyiso leswaku a u nga fanelanga u khomiwa hi ndlela leyo! Kambe dzrimuka leswaku ka Yehovha a nandzru i wa lweyi a yentxaka nsele ku nga li wa lweyi a yentxeliwiki nsele. (1 Pet. 3:12) Sandra lweyi a yentxiwiki nsele na a ha li ntsrongo a li: “Nkama hinkwawu ni khongota ka Yehovha akuva a ni pfuna kuva ni tivona hi ndlela leyi a ni vonaka ha yone.”

7. Xana swiyimu leswi hi kumaniki na swone a nkameni lowu khalutiki swi nga pfuna ka ntizro lowu hi wu yentxelaka Yehovha hi ndlela yini?

⁷ U nga txhuki u ganaganeka ka leswaku Yehovha a nga ku tizrisa akuva u pfuna van’wana. Yehovha a ku nyike ndjombo ya kuva mi tizra xikan’we a ku zrezreni. (1 Kor. 3:9) Nakone a swiyimu leswi u khalutiki ka swone a wuton’wini swi nga ku pfuna kuva u tibeka a mbangwini wa vambeni, ni ku tlhela u twisisa ha hombe ndlela leyi lava xanisekaka va titwaka ha yone. Hi ndlela leyo u nga yentxa leswi yengetelekiki akuva u va pfuna. Helen a pfuniwile, nakone swoswi hi yene a kotaka ku pfuna van’wana. A li: “‘A ni titwa na ni nga pfuni ntxhumu’ kambe Yehovha a ni yentxe ni titwa na ni zrandzriwa nakone a ni tizrisa akuva ni pfuna van’wana.” Swoswi Helen a nyonxe ngopfu nakone a tizra swanga phayona dzra nkama hinkwawu.

PFUMELA KU DZRIVALELIWA HA YEHOVHA

8. I yini leswi Yehovha a hi byelaka swone ka Ezaya 1:18?

⁸ Malandzra man’wana ya Yehovha ma ha titwa nandzru ni ku hlatiyela hi kola ka swihoxo leswi ma swi yentxiki a nkameni lowu khalutiki na ma babatisiwile kumbe na ma nge si na babatisiwa. Kambe i swinene ku dzrimuka leswaku Yehovha a nyikele xitlhavelo xa xitizrulo hikusa a hi zrandzra ngopfu swinene. Nakone a djula leswaku hi yamukela nyiko leyi. Yehovha a hi tiyisekisa leswaku loko hi ‘kanelisana timhaka’ c na yene, a ta hi dzrivalela hi ku helela. (Dondzra Ezaya 1:18.) Kuva Yehovha a hi dzrivalela swidoho leswi hi swi yentxiki khale, leswo swi kombisa leswaku a hi zrandzra ngopfu swinene. Nakone hi nkama wu li wun’we a hlaya leswaku minkama hinkwayu a ta dzrimuka mintxhumu leyinene leyi hi yi yentxaka.—Amaps. 103:9, 12; Heb. 6:10.

9. Ha yini hi nga fanelanga ku tsrhamela ku pimisa hi swihoxo leswi hi swi yentxiki khale?

⁹ Loko u titwa nandzru hi kola ka mintxhumu leyi u yi yentxiki khale, yentxa hinkwaswu leswi u nga swi kotaka akuva u beka miyanakanyu ka leswi u swi yentxaka swoswi ni ka leswi wa ha taka kota ku swi yentxa a nkameni lowu taka. Vona xikombiso xa mupostola Pawulo. A xanise Vakriste hi ndlela ya tihanyi, nakone handle ka ku ganaganeka a a navela kuva a inhaka a nga zanga a swi yentxile leswo. Kambe a a swi tiva leswaku Yehovha kutani a a mu dzrivalelile. (1 Tim. 1:12-15) Xana a a tsrhamela ku gayela hi swihoxo leswi a swi yentxiki nkameni lowu khalutiki? Nikutsrongo. Ku fana ni leswi a a nga tsrhameli ku pimisa hi hinkwaswu leswi a a swi yentxa na a ha li mufarisi lweyi a a hloniphiwa. (Filp. 3:4-8, 13-15) A matsrhan’wini ya leswo, Pawulo a ye mahlweni a yentxa leswi a a swi kota a ntizrweni wa ku zrezra ni ku beka miyanakanyu ka wumundzruku. Ku fana na Pawulo, na hine hi nge swi koti ku txintxa leswi hi swi yentxiki khale. Kambe hi nga kota ku dzrumisa Yehovha hi mintxhumu leyi hi yi yentxaka swoswi ni ku lavisa mahlweni, ka wumundzruku ni ka swidumbiso swa ku xonga leswi Yehovha a hi dumbisaka swone.

10. I yini leswi hi nga swi yentxaka loko leswi hi swi yentxiki khale swi khunguvanyise van’wana?

 ¹⁰ Swi nga yentxeka u titwa nandzru hi kola ka mintxhumu leyi u yi yentxiki khale leyi khumbiki kumbe yi khunguvanyisiki vhanu van’wana. I yini lexi nga ku pfunaka? Yentxa hinkwaswu leswi u nga swi kotaka akuva u lulamisa leswi u swi yentxiki, hi ku hlaya kumbe ku kombisa leswaku wa tisola hi leswi u swi yentxiki. (2 Kor. 7:11) Handle ka leswo, kombela Yehovha akuva a pfuna lava xanisiwiki hi kola ka swiyentxo swaku. Handle ka ku ganaganeka, Yehovha a nga pfuna wene kun’we ni lava u va khunguvanyisiki akuva mi tama mi tiyisela ni ku va ni ku zrula.

11. Xana hi nga dondzra yini ka xikombiso xa muprofeta Yonasi? (Tlhela u vona ka kapa.)

¹¹ Dondzra ka swihoxo leswi u swi yentxiki khale, nakone pfumela kuva Yehovha a ku tizrisa hi ndlela leyi a yi vonaka na yi yampswa. Vona leswi yentxekiki ka muprofeta Yonasi. Yehovha a a mu kombele kuva a ya Ninivha, kambe amatsrhan’wini ya leswo a tsrutsrume a ya ka mbangu wun’wana. Yehovha a mu layile Yonasi, nakone a dondzre xa kukazri ka xihoxo xake. (Yon. 1:1-4, 15-17; 2:7-10) Yehovha a nga tsrhikanga ku tizrisa Yonasi. A tlhele a mu nyika mukhandlu wa ku ya Ninivha, nakone ka khambi ledzro a yingisetile a va a tekela ku ya Ninivha. I ntiyiso leswaku swi nga yentxeka a tisolile hi leswi a kalaka a nga yingisetanga ka khambi dzra ku sungula, kambe leswo a swi mu sivelanga kuva a tlhela a yamukela xiyavelo xa ku ya Ninivha.—Yon. 3:1-3.

YEHOVHA A TIZRISA MOYA WAKE WA KU XWENGA AKUVA A HI TXHAVELELA

12. Xana Yehovha a hi nyika ku zrula hi ndlela yini loko hi kumana ni swiyimu swa ku kazrata kumbe ku feliwa? (Vafilipiya 4:6, 7)

¹² Hi ku tizrisa moya wake wa ku xwenga, Yehovha awa hi txhavelela loko hi kumana ni swiyimo swa ku kazrata kumbe loko hi feliwa. Vona leswi humeleliki Ron na Carol. N’wanavu wa xinuna a tisungile. Vone va li: “Hi same hi lwisana ni swiyimu swa ku kazrata, kambe lexi ku ve xa ku bindzra xa kone ku tlula hinkwaswu. Hi hete wusiku byinyingi hi nga yetleli na hi khongota ka Yehovha, nakone hi swi kotile ku kuma ku zrula loku tlhamuxeliwa ka Vafilipiya 4:6, 7.” (Dondzra.) Loko a li leswaku u kumane ni xiyimu lexi ku tlhaviki mbilu, byela Yehovha hinkwaswu leswi u kumanaka na swone hi xikhongoto nakone u nga yentxa leswo makhambi manyingi hi lani u nga kotaka ha kone. (Amaps. 86:3; 88:1) Nkama hinkwawu kombela moya wa ku xwenga wa Yehovha. Tiyiseka leswaku Yehovha a nge ti txhuka a swi ba hi makatla swikombelo swaku.—Luk. 11:9-13.

13. Xana moya wa ku xwenga wu nga hi pfuna kuva hi tama hi gandzrela Yehovha hi ku dumbeka hi ndlela yini? (Vaefesa 3:16)

¹³ Xana u titwa na u nge na ntamu wa ku yentxa xa kukazri hi leswi u kumanaka ni xiyimu lexi tlhanyisanaka nhloko? Loko swi li tanu, a moya wa ku xwenga wu nga ku nyika ntamu akuva u tama u gandzrela Yehovha hi ku dumbeka. (Dondzra Vaefesa 3:16.) Vona leswi humeleliki makwezru lweyi a vitaniwaka Flora. Na va ha tizra xikan’we swanga vazrumiwa nuna wake a hambe wumbuye va va va dlaya wukati. Makwezru Flora a li: “Ni khunguvanyeke ngopfu hi kola ka leswi a ni yentxeliki swone, a ni khongota ka Yehovha ni kombela moya wa ku xwenga akuva ni kota ku tiyisela. Yehovha a ni nyike hinkwaswu leswi a ni swi vilela akuva ni tlhela ni tiya ni ku lwisana ni xiyimu lexi ku sunguleni a xi tikomba na xi nga tiyiseleleki.” Flora a swi xiyile leswaku Yehovha a mu pfunile akuva a tama a mu dumba nakone a a tiyiseka leswaku Yehovha a ta tama a mu seketela ka xikazratu xin’wana ni xin’wana. Hi wugamu a te: “A mazritu lama nga ka Amapsalma 119:32 ma tlhamuxela ha hombe ndlela leyi Yehovha a ni pfuniki ha yone: ‘Ndzri ta tsrutsruma ndleleni ya swileleto swaku, loko u tava u yanamise mbilu yanga.’”

14. Xana hi nga pfumelela moya wa ku xwenga wa Xikwembu Nkulukumba wu tizra kwezru hi ndlela yini?

¹⁴ Ntsrhaku ka loko u khongote ka Yehovha u kombela moya wa ku xwenga, i yini leswi u nga swi yentxaka akuva u hanya hi ku fambisana ni  xikhongoto xaku? Zama hi la u nga kotaka ha kone akuva u patsreka ka mintizro leyi taka ku pfuna ku yamukela moya wa ku xwenga. Hi xikombiso, ku va kone mintlhanganwini, ni ka ntizro wa ku zrezra. Dondzra Zritu dzra Yehovha siku ni siku, leswo swi ta ku pfuna ku va ni mayanakanyela yake. (Filp. 4:8, 9) Loko u dondzra Bibele, xiyisisa ha hombe swikombiso swa vhanu va kukazri va le Bibeleni lava kumaniki ni swikazratu, nakone dzringisa ku vona ndlela leyi Yehovha a va pfuniki ha yone leswaku va tiyisela. Sandra, lweyi a xanisekiki ngopfu swinene hi kola ka swikazratu leswi a kumaniki na swone a wuton’wini a li: “A wudzrunguli bya Yosefa byi ni khumba ngopfu. Yosefa a kumane ni swikazratu swinyingi ni ku va a nga kombisiwi wululami, kambe a nga swi pfumelelanga swikazratu leswo swi tsranisa wunghanu byake na Yehovha.”—Gen. 39:21-23.

YEHOVHA A TIZRISA VAMAKWEZRU AKUVA VA HI TXHAVELELA

15. Hi nga wu kuma ka mani ntxhavelelo nakone va nga hi pfuna hi ndlela yini? (Tlhela u vona ni mufoto.)

¹⁵ Loko hi li ku xanisekeni, vamakwezru va nga hi “tiyisa ngopfu swinene”. (Kol. 4:11) Yehovha a tizrisa vamakwezru swanga yin’we ya tindlela leti a ti tizrisaka akuva a hi kombisa lizrandzru dzrake. Vamakwezru va hi txhavelela hi ku hi yingiseta ni ku va va dzringisa ku twisisa ndlela leyi hi titwaka ha yone. Kambe minkama yimbeni, ntsena hi kuva tlhelweni kwezru nambi va nge na xa ku xi hlaya swoleswo i swinyingi. Va nga ha hi komba ndzrimana ya kukazri ya le Bibeleni kumbe kuva va khongota na hine. d (Rom. 15:4) Minkama yin’wana  vamakwezru va nga hi pfuna kuva hi dzrimuka mayanakanyela ya Yehovha a mhakeni leyo, hi ndlela leyo, hi ta titwa na hi zrulile ni ku tiyisela. Minkama yinyingi vamakwezru va hi pfuna hi tindlela tin’wana, ku fana ni ku hi nyika swakuda akuva va hi yentxa hi titwa ha hombe.

16. Hi fanela ku yentxa yini akuva hi yamukela mpfunu wa vambeni?

¹⁶ Leswaku vambeni va kota ku hi pfuna, swi djula kuva va tiva leswi hi swi vilelaka. Vamakwezru va hi zrandzra ngopfu swinene nakone va djula ku hi pfuna. (Amapr. 17:17) Kambe swi nga yentxeka va nga swi tivi leswi hi titwisaka xiswone kumbe leswi hi swi vilelaka. (Amapr. 14:10) Loko u li ku kazratekeni hi tlhelo dzra matitwela, zama ku byela munghanu lweyi a nga mukriste lwa wupfiki. Mu byele leswi nga ku pfunaka. Kumbexana u nga ha vulavula ni nkulu mun’we kumbe vabidzri lava u titwaka na u ntsrhunxekile akuva u bula navu. Kutani ka vamakwezru va xisati, kumbexana va nga ha titwa na va ntsrhunxekile akuva va bula ni makwezru wa xisati lwa wupfiki.

17. Xana i yini leswi nga hi sivelaka ku yamukela ntxhavelelo wa vamakwezru nakone hi nga swi hlulisa kuyini?

¹⁷ U nga heti nkama wunyingi na u li wuswaku. Loko hi vavisekile minkama yin’wana hi nga ha titsravuxa ni vhanu van’wana. I ntiyiso leswaku minkama yin’wana swi nga yentxeka vamakwezru va nga hi twisisi kumbe ku khanela mintxhumu leyi taka hi yentxa hi ya hi xukuvala. (Yak. 3:2) U nga pfumeleli kuva leswo swi ku sivela ku va kun’we ni vamakwezru. Yehovha a nga va tizrisa akuva va ku yentxa u nyonxa. Nkulu wa bandla lweyi a vitaniwaka Gavin, lweyi a xanisiwaka hi mavabyi ya ku hlatiyela a li: “Minkama yinyingi a ni djuli ku bula ni mhunu kumbe ku va ni vanghanu vanga.” Nambitanu Gavin a tama a tikazratela kuva a va ni vamakwezru, nakone minkama yinyingi a titwa ha hombe loko a yentxa leswo. Makwezru wa kukazri wa xisati lweyi a vitaniwaka Amy a li: “Hi kola ka mintxhumu leyi nga ni yentxekela, swa ni kazratela ku dumba vhanu. Kambe ni dondzra ku zrandzra ni ku dumba vamakwezru hi lani Yehovha a yentxaka ha kone. Na swi tiva leswaku leswo swa mu nyonxisa Yehovha, kutani hi kola ka leswo na mine na nyonxa.”

A SWIDUMBISO SWA YEHOVHA HI WUMUNDZRUKU SWA HI TXHAVELELA

18. I yini leswi hi nga swi yimelaka a nkameni lowu taka nakone hi nga yentxa yini swoswi?

¹⁸ Hi nga lavisela wumundzruku hi ku dumba, na hi tiva leswaku ku nga li khale Yehovha a ta hi daha hi ku helela ka ku vavisa kun’wana ni kun’wana ka le mizrini kumbe ka matitwela. (Mpful. 21:3, 4) Loko siku ledzro dzri tlhasa, mintxhumu hinkwayu leyi yi hi vavisiki ngopfu yi nge he hi ‘buyeli a miyanakanwini’. (Eza. 65:17) Hi lani hi swi voniki ha kone ka xidondzro lexi, Yehovha ‘a tsrimbelela timbanga’ tezru na ke he swoswi. Xileswo, londzrovota hinkwaswu leswi Yehovha a swi yentxaka akuva a ku txhavelela ni ku ku pfuna. U nga txhuki u ganaganeka nikutsrongo leswaku Yehovha awa ‘zron’weka ha wene’.—1 Pet. 5:7.