1. Hikuya hi Malaki 3:16, i buku muni ledzri Yehovha a dzri tsralaka nakone a tsrala yini ndzreni ka dzrone?

 YEHOVHA a le ku tsraleni ka buku dzra ku hlawuleka swinene nakone a sungule ku dzri tsrala khale ka khaleni. Buku ledzro dzri ni nxaxamelo wa mavito ya malandzra ya Yehovha ya ku dumbeka ku sukela ka Abele. * (Lk 11:50, 51) Loko nkama wu tama wu famba, Yehovha a yengesela mavito ka buku ledzro, nakone namunhla dzrini mavito ya ntsrandzra vahlayi. A Bibeleni buku ledzro dzri vitaniwa ‘buku dzra xidzrimuxo’ ni ‘buku dzra vutomi’. Ka xidondzro lexi, buku ledzro hi ta dzri vitana “buku dzra wutomi”.—Dondzra Malaki 3:16; Mpf 3:5; 13:8.

2. I mavito ya vamani lawa ma tsraliwaka bukwini dzra wutomi nakone hi nga yentxa yini akuva ni yezru ma tsraliwa?

² A bukwini dzra wutomi, ku ni mavito ya hinkwavu lava gandzrelaka Yehovha hi mbilu hinkwayu ni ku hlonipha vito dzrake. Vhanu volavo va ni dumbo dzra ku nyikiwa wutomi lebyi nga helikiki. Mavito yezru na wone ma nga tsraliwa bukwini dzra wutomi. Akuva leswo swi koteka, hi fanela ku va ni wuxaka lebyi tiyiki na Yehovha ni ku va ni lipfumelo ka xitlhavelo xa N’wanake, Yesu Kriste. (Yh 3:16, 36) Swi nge na mhaka leswaku hi ni dumbo dzra ku ya hanya matilweni kumbe a misaveni, hinkwezru hi djula kuva mavito yezru ma tsraliwa a bukwini dzra wutomi.

3-4. a) Loko vito dzraku dzri tsraliwile bukwini dzra wutomi, swi djula ku hlaya leswaku dzri ta tsrhama hi lani ku nga helikiki? Tlhamuxela. b) Hi ta vona yini ka xidondzro lexi ni lexi landzrelaka?

 ³ Xana swi hlaya leswaku hinkwavu lava kutani mavito yavu ma tsraliwiki bukwini dzra wutomi va ta kuma wutomi lebyi nga helikiki? A nhlamulo hi yi kuma ka mazritu lawa Yehovha a ma byeliki Moxe ka Eksoda 32:33. Yehovha a te: ‘Lwa dzri doheliki, hi yene ndzri taka mu hlangula, bukwini dzranga.’ Swi fana ni loko Yehovha a tsrale mavito lawo hi lapi, leswi liki, a mavito lawa kutani ma tsraliwiki ma nga ha timiwa. (Mpf 3:5) Hi fanela ku yentxa hinkwaswu leswi hi nga swi kotaka akuva mavito yezru ma tama ma va kone a bukwini dzra wutomi ku ya tlhasela nkama lowu ma ta ka kala ma nga ha timiwi ku fana ni loko ma tsraliwe hi kaneta.

⁴ Kambe leswo swi nga ha pfuxa swivutiso swa kukazri. Hi xikombiso, xana Bibele dzri hlaya yini swin’wana hi lava mavito ya vone ma tsraliwiki ni lava ma kalaka ma nga tsraliwanga a bukwini dzra wutomi? Xana lava mavito ya vone ma tsraliwiki a bukwini dzra wutomi, va ta nyikiwa nkama muni wutomi lebyi nga helikiki? Xana lava fiki na va nga mu tivanga Yehovha, va ha tava ni mukhandlu wa kuva mavito yavu ma tsraliwa bukwini dzra wutomi? A tinhlamulo ta swivutiso leswo hi ta ti kuma ka xidondzro lexi ni lexi landzrelaka.

I MAVITO YA VAMANI LAMA TSRALIWIKI BUKWINI DZRA WUTOMI?

5-6. a) Hi ku ya hi Ba-le-Filipi 4:3, i vamani lava tsraliwiki a bukwini dzra wutomi? b) Xana mavito yavu ma to kala ma nga ha timiwi nkama muni?

⁵ I vamani lava tsraliwiki bukwini dzra wutomi? Akuva hi hlamula xivutiso lexi, hi ta vona ntlhanu wa mintlawa, hi vona ni leswaku he yini mintlawa leyi vhanu va kone mavito yavu ma tsraliwiki a bukwini dzra wutomi.

⁶ A wa ku sungula wu vumbiwa hi lava  hlawuliwiki akuva va fuma na Yesu a matilweni. Xana mavito yavu kutani ma tsraliwile a bukwini dzra wutomi? Hi lani Pawulo a byeliki ha kone vamakwezru va le Filipi, a mavito ya vatotiwa lava zrambiwiki akuva va ya fuma na Yesu a matilweni, kutani ma tsraliwile a bukwini dzra wutomi. (Dondzra Ba-le-Filipi 4:3.) Kambe akuva mavito yavu ma nga timiwi a bukwini dzra wutomi, va fanela ku tsrhama na va dumbekile. Loko vatotiwa va fungiwa ka wugamu, a mavito yavu ma tsrhama hi lani ku nga helikiki a bukwini dzra wutomi. Ku fungiwa loko ku nga ha yentxeka loko mutotiwa a li kusuhi ni ku fa. Nakone ka lava va taka va na va ha hanya, ku nga ha yentxeka loko nhlomulo lowukulu wu li kusuhi ni ku sungula.—Mpf 7:3.

7. Xana mavito ya lava vumbaka ntlawa wa xitsrhungu lexikulu xa tihamba letin’wana, ma ta tsrhama hi lani ku nga helikiki a bukwini dzra wutomi nkama muni? Apfuletelo 7:16, 17.

⁷ Ntlawa wa wubidzri i wa xitsrhungu lexikulu xa tihamba letin’wana. Xana a mavito ya vhanu lava lumbaka ntlawa lowu ma tsraliwile a bukwini dzra wutomi? Ina. Xana ntsrhaku ka Armagedoni a mavito yavu ma tava na ma ha tsraliwile a bukwini? Ina. (Mpf 7:14) Yesu a hlaye leswaku vhanu volavo, lava fanaka ni tihamba a va ta nyikiwa “wutomi lebyi nga helikiki”. (Mt 25:46) Kambe ku nge ti va ntsrhakunyana ka Armagedoni lani va taka nyikiwa wutomi lebyi nga helikiki. Ha yini? Hikusa hi nkama wolowo a mavito yavu swi ta fana ni loko ma ha tsraliwe hi lapi, hikusa ma nga ha timiwa. Hi nkama wa Mfumu wa 1.000 wa malembe, Yesu a ta ‘va byisa, [a] va yisa tinhlobyeni ta mati ya vutomi’. Lava taka landzra minkongomiso ya Yesu, va hlayiwa lava lulamiki ha Yehovha, a mavito yavu ma ta tsrhama hi lani ku nga helikiki a bukwini dzra wutomi.—Dondzra Apfuletelo 7:16, 17.

8. I vamani lava mavito yavu ma nge ke kone a bukwini dzra wutomi nakone ku ta yentxeka yini ha vone?

⁸ Ntlawa wa wuzrazru wu vumbiwa hi timbuti, ku nga lava taka helisiwa ka yimpi ya Armagedoni. A mavito yavu a ma tsraliwanga bukwini dzra wutomi. Yesu a hlaye leswaku vone “va ta heliseliwa magamu”. (Mt 25:46) Pawulo a huhuteliwe ku tsrala leswaku va ta ‘biwa hi ku suva loku nga helikiki’. (2Te 1:9; 2Pe 2:9) Ku nga hlayiwa leswi fanaka hi lava doheliki moya wa ku xwenga wa Xikwembu Nkulukumba hi vomu. Swi le livaleni leswaku lavo a va nga ti pfuxiwa. A matsrhan’wini ya ku kuma wutomi lebyi nga helikiki, va ta helisiwa hi lani ku nga helikiki. (Mt 12:32; Mr 3:28, 29; Hb 6:4-6) Swoswi a hi voneni mintlawa yibidzri ya vhanu lava taka pfuxeliwa kola misaveni.

LAVA TAKA PFUXIWA

9. Hi ku ya hi Amintiṛo 24:15, he yini mintlawa ya vhanu lava taka pfuxeliwa ku hanya a misaveni nakone he kwini ku hambana loku nga kone makazri kwavu?

⁹ Bibele dzri vulavula hi mintlawa yibidzri ya vhanu lava taka pfuxeliwa ku hanya hi la ku nga helikiki kola misaveni, ku nga ‘valulami’ ni ‘lavamfani’. (Dondzra Amintiṛo 24:15.) A ‘valulami’ ku hlayiwa vhanu lava fiki na va tizrela Yehovha hi ku dumbeka, kasi ‘lavamfani’ ku hlayiwa vhanu lava fiki na va nga mu tizrelanga Yehovha. Ntalu wavu a va hanya wutomi lebyi a byi nga mu nyonxisi Yehovha. Leswi lava lumbaka mintlawa leyibidzri va taka pfuxiwa, swi hlaya leswaku a mavito yavu ma tsraliwile bukwini dzra wutomi? Akuva hi hlamula xivutiso lexi, a hi buleni hi ntlawa ha wun’we.

10. Ha yini Yehovha a ta pfuxa ‘valulami’ nakone he wini ntizro lowu van’we va vone va taka nyikiwa wone? (Mayelanu ni ku pfuxiwa ka vafi lani misaveni, vona “Swivutiso Swa Vadondzri” ka xihondzro lexi.)

¹⁰ Ntlawa wa wumune wu vumbiwa hi ‘valulami’. Na va nga si fa a mavito yavu kutani a ma tsraliwile bukwini dzra wutomi. Kutani ke,  a nkama lowu va nga fa a mavito yavu ma timiwile? A ma timiwanga, hikusa va ha “hanya” a miyanakanywini ya Yehovha. Yehovha ‘a hi Xikwembu Nkulukumba wa lava ku fa, kambe i wa lava hanyaka’. (Lk 20:38) Leswi swi hlaya leswaku loko valulami va ta pfuxiwa, a mavito yavu ma tava ma ha li kone a bukwini dzra wutomi, kambe a nkameni lowo ma tava ma ha tsraliwe hi “lapi”, hi ndlela ya ku fanekisela. (Lk 14:14) A swi ganaganekisi leswaku van’wana lava taka pfuxiwa va ta nyikiwa ntizro wa ku va ‘tihosana misaveni hinkwayu’.—Ps 45:16.

11. I yini leswi ‘lavamfani’ va taka fanela ku swi yentxa akuva mavito yavu ma tsraliwa bukwini dzra wutomi?

¹¹ Swoswi a hi buleni hi ntlawa wa wuntlhanu, ku nga ‘lavamfani’. Swi nga yentxeka va nga hanyanga hi milawu ya Yehovha hi leswi va pfumaliki mukhandlu wa ku dondzra ha yene. Leswo hi leswi yentxiki a mavito yavu ma nga tsraliwi a bukwini dzra wutomi. Vhanu volavo va ta djula mpfunu lowukulu, hikusa van’wana vavu na va nga si fa a va yentxa mintxhumu ya ku biha ngopfu. Kutani swi ta djula leswaku va dondzra ku hanya hi milawu leyi lulamiki ya Yehovha. Xileswo, a hansi ka Mfumu wa Xikwembu Nkulukumba ku ta hambiwa ntizro lowukulu swinene wa ku dondzrisa a misaveni hinkwayu.

12. a) I mani lweyi a taka dondzrisa lavamfani? b) Ku ta yentxeka yini hi lava yalaka ku hanya hi leswi va swi dondzraka?

¹² I vamani lava taka dondzrisa lavamfani? Va ta dondzrisiwa hi lava xitsrhungu lexikulu ni hi valulami lava taka pfuxiwa. Akuva lavamfani va tsraliwa bukwini dzra wutomi, va fanela ku yaka wuxaka na Yehovha va tlhela va tinyiketela kwake. Yesu Kriste ni vatotiwa, va ta lavisisa hi le kusuhi akuva va vona ndlela leyi vhanu volavo va taka yangula ha yone ka leswi va taka swi dondzra. (Mpf 20:4) Mun’wana ni mun’wana lweyi a taka yala ku hanya hi milawu ya Yehovha a ta helisiwa, nambiloko e hanya 100 wa malembe ntsena. (Eza 65:20) Leswi Yehovha na Yesu va kotaka ku vona leswi nga timbilwini ta vhanu, a va  nga ti pfumelela ni mun’we akuva a yentxa swa ku biha a misaveni leyimpshwa.—Eza 11:9; 60:18; 65:25; Yh 2:25.

KU PFUKELA WUTON’WINI NI KU PFUKELA KU YAVANYISIWENI

13-14. a) Khale a hi ma twisisa hi ndlela yini mazritu ya Yesu ka Yohan 5:29? b) He yini yinhla ya lisima leyi hi fanelaka ku yi kambisisa ka mazritu ya Yesu?

¹³ Yesu a vulavule hi lava taka pfuxeliwela ku hanya a misaveni. Hi xikombiso, a te: ‘A nkama wa ta lowu hinkwavu lava nga masizreni va taka yingela zritu dzrakwe, kutani va huma; lava yentxiki leswinene va ta pfuka va ya vutomini, lava yentxiki leswa ku biha va ta pfuka va ya ku yavanyisiweni.’ (Yh 5:28, 29) Xana Yesu a a djula ku hlaya yini?

¹⁴ Khale a hi twisisa leswaku Yesu a a vulavula hi swiyentxo swa vhanu ntsrhaku ka loko va pfuxiwile, leswi liki, a hi twisisa leswaku van’wana lava taka pfuxiwa a va ta yentxa leswinene kasi van’wana va yentxa leswa ku biha. Kambe Yesu a nga hlayanga leswaku lava taka pfuxiwa va ta yentxa leswinene kumbe va ta yentxa leswa ku biha. A tizrise hlayela dzra leswi khalutiki ku nga li leswa ha taka. A vulavule hi lava ‘yentxiki leswinene’ ni lava ‘yentxiki swa ku biha.’ Leswi liki, Yesu a a vulavula hi leswi va swi yentxiki na va nga si fa, ku nga li ntsrhaku ka loko va pfuxiwile. Leswo swa twala, hikusa a misaveni leyimpshwa a ku nga ti pfumeleliwa ni mun’we akuva a yentxa leswi bihiki. Kutani a mintxhumu ya ku biha leyi lavamfani va yi yentxiki, va yi yentxi na va nga si fa. Kambe i yini leswi Yesu a a djula ku hlaya swone loko a vulavula hi ku pfuxeliwa a wuton’wini ni ku pfuxeliwa ku yavanyisiweni?

15. I mani lweyi a taka pfuxeliwa ‘vutomini’, nakone ha yini?

¹⁵ A valulami, ku nga lava fiki na va yentxa leswinene, ‘va ta pfuka va ya vutomini’ hikusa a mavito yavu kutani ma tsraliwile a bukwini dzra wutomi. Leswi tlhamuxelaka leswaku a ku pfuxiwa ka lava yentxiki leswinene loku ku khaneliwaka ha kone ka Yohan 5:29, i kun’we ni ku pfuxiwa ka ‘valulami’ loku ku khaneliwaka ha kone ka Amintiṛo 24:15. Ntlhamuxelo lowo wu fambisana ni leswi hlayiwaka ka Ba-le-Roma 6:7, leyi liki: ‘Hikusa lweyi a fiki a tizruliwi swihonweni.’ Hi ma hlayela man’wana, Yehovha a time swidoho swa valulami lavo nkama lowu va nga fa, kambe a ha tama a dzrimuka mintxhumu hinkwayu leyi nga yinene leyi va yi yentxiki na va ha hanya. (Hb 6:10) Swi le livaleni leswaku ntsrhaku ka loko va pfuxiwile, a valulami lavo va fanela ku tama va dumbeka loko va djula leswaku mavito yavu ma tama ma va kone a bukwini dzra wutomi.

16. Swi tlhamuxela yini ku pfukela ku ya ku ‘yavanyisiweni’?

¹⁶ Kambe swi li yini hi lava yentxiki leswi bihiki na va nga si fa? Nambi leswi swidoho swavu swi timiwiki nkama va nga fa, a va mu tizrelanga Yehovha na va ha hanya. Xileswo, a mavito yavu a ma tsraliwanga bukwini dzra wutomi. A ku pfuxiwa ka ‘lava yentxiki swa ku biha’ loku vulavuliwaka ha kone ka Yohan 5:29, i kun’we ni ku ‘pfuxiwa ka lavamfani’ loku vulavuliwaka ha kone ka Amintiṛo 24:15. Vone ‘va ta pfuka va ya ku yavanyisiweni’. * Leswo swi tlhamuxela leswaku Yesu a ta va xiyisisa a tlhela a va kambela. (Lk 22:30) Hi ndlela leyo, loko nkama wu ya wu famba Yesu a ta swi tiva leswaku va fanela ku tsraliwa bukwini dzra wutomi kumbe im-him. Akuva va tsraliwa va fanela ku tsrhika hi ku helela wutomi  lebyi a va li na byone na va nga si fa, va tlhela va nyiketela wutomi byavu ka Yehovha.

17-18. a) I yini leswi hinkwavu lava taka pfuxiwa va taka fanela ku swi yentxa? b) Hi ku ya hi Apfuletelo 20:12, 13, xana lava taka pfuxiwa va ta yavanyisiwa hi ku ya hi yini?

¹⁷ Ntsrhaku ka ku pfuxiwa ka vafi, a valulami ni lavamfani swi ta djula va yingiseta milawu leyi taka nyikeliwa ka mabuku lamampshwa lama taka tizrisiwa hi nkama wa 1.000 wa malembe. Loko a tlhamuxela xivono lexi a viki na xone, mupostola Yohane a li: ‘Ndzri vona ni lava ku fa, lavakulu ni lavatsrongo, na va yime a mahlweni ka xiluvelo; a mabuku ma pfuliwa; ku pfuliwa ni dzrin’wana buku dzri nga buku dzra vutomi; lava ku fa va ku tsremiwa hi leswi tsraliwiki a mabukwini, hi mintizro yavu.’—Mpf 20:12, 13.

¹⁸ Xana lava taka pfuxiwa va ta yavanyisiwa hi ku ya hi yini? Xana va ta yavanyisiwa hi ku ya hi leswi va swi yentxiki na va nga si fa? Im-him! Dzrimuka leswaku loko mhunu a fa a swidoho swake swa timiwa. Xileswo, lava taka pfuxiwa va nga ti yavanyisiwa hi ku ya hi leswi va nga “swi yentxa” na va nga si fa, kambe va ta yavanyisiwa hi ku ya hi ndlela leyi va taka yangula ha yone ka leswi va taka swi dondzra a misaveni leyimpshwa. Nambi malandzra ya ku dumbeka ya khale ya ku fana na Nowa, Samuwele, Davhida, na Daniyele, swi ta djula ma dondzra ha Yesu Kriste ni ku kombisa lipfumelo ka xitizrulo xake. Loko malandzra lawo ya ku dumbeka ma tava ni swinyingi swa ku swi dondzra, a ha ha hlayi lavamfani lava taka pfuxiwa!

19. I yini leswi taka yentxekela lava taka yala ku tizrela Yehovha?

¹⁹ Kutani i yini leswi taka yentxekela lava taka yala ku tizrela Yehovha? Apfuletelo 20:15 yi li: ‘Ni loko mhunu a nga kumiwanga a tsraliwile a bukwini dzra vutomi, a ku txukumeteliwa tiveni dzra ndzrilo.’ Xileswo, i swa lisima kuva hi yentxa hinkwaswu leswi hi nga swi kotaka akuva mavito yezru ma tsraliwa bukwini dzra wutomi ni kuva ma nga timiwi!

20. He wini ntizro wa ku nyonxisa lowu taka yentxiwa a Mfun’wini wa 1.000 wa malembe? (Vona xifaniso lexi nga ka kapa.)

²⁰ A Mfun’wini wa 1.000 wa malembe ku ta va nkama wa ku nyonxisa ngopfu swinene! Ku ta yentxeka mintxhumu yinyingi ya yinene ku patsra ni ntizro lowukulu wa ku dondzrisa vhanu a misaveni hinkwayu. Handle ka leswo, ku tava nkama lowu valulami ni lavamfani va taka kambeliwa. (Eza 26:9; Min 17:31) Kambe, xana wu ta yentxisiwa kuyini ntizro wolowo wa ku dondzrisa? Xidondzro lexi landzrelaka xi ta hi pfuna ku twisisa ni ku tlangela lulamiselo ledzro dzra lisima.