1. Xana Petro a titwise kuyini ntsrhaku ka hlolana dzra ku phasa tihlampfi?

 PETRO a hete wusiku hinkwabyu na a li ku hoxeteni kambe a nga phasanga ntxhumu. Kutani a tale hi ku hlamala loko Yesu a ku: “Dzri weti dzri ya nsingeni, kutani mi peta minkukutu yenu akuva mi phasa.” (Lk. 5:4) Petro a a nga kholwi leswaku a ta phasa tihlampfi, nambitanu a yentxe leswi Yesu a mu byeliki swone. Kutani loko va txukumetele minkukutu yi sungule ku handzruka hi ku twa ku bindzriwa hi tihlampfi tinyingi leti va ti phasiki. Loko a xiya leswaku ledzriyani i hlolana, Petro kun’we ni vavanuna lava a a li na vona “va hlamalisiwa ngopfu”, Kutani Petro a ku: “Tsrhindzreka kule na mine, Hosi, hikusa ni mudohi.” (Lk. 5:6-9) Swi tikomba na Petro a a yanakanya leswaku a a nga faneleki kuva kusuhi na Yesu.

2. Ha yini swi li swa lisima kuva hi kambisisa xikombiso xa Petro?

² Petro a a tiyisile hikusa nakunene a a li “mudohi”. Nakone Bibele dzri kombisa leswaku minkama yin’wana Petro a hlaye ni ku yentxa mintxhumu leyi hi ku famba ka nkama a tisoliki ha yone. Xana u sama u titwa ku fana na Petro? Xana ku ni mintxhumu ya kukazri leyi u nyonxelaka ku yi yampswisa ka wumhunu byaku? Kumbe ku hlula ku tsrana ka kukazri loku u nga ni malembe na wu lwisana na kone? Loko swi li hi ndlela leyo, ku dondzra hi xikombiso xa Petro swi ta ku pfuna kuva u nga heleliwi hi dumbo. Hi ndlela yini? Yanakanya hi leswi: Loko Yehovha e e swi djula inhaka a nga pfumelelanga leswaku swihoxo swa Petro swi tsraliwa a Bibeleni. Kambe swi tsraliwile a Bibeleni, ha yini? Hi nkongometo wa ku hi dondzrisa swa kukazri. (2 Tim. 3:16, 17) Ku dondzra hi wanuna lweyi, lweyi a a ni ku tsrana kun’we ni matitwela ya ku fana ni yezru, swi ta hi pfuna ku twisisa leswaku Yehovha a nga yimelanga kuva hi yentxa mintxhumu hi ndlela ya ku hetiseka. Ntsena lexi Yehovha a xi djulaka i kuva hi nga kazrali, kambe hi tama hi tikazrata nambi loko hi lavisana ni ku tsrana ka kukazri.

3. Ha yini hi nga fanelanga hi kazrala?

 ³ Ha yini swi li swa lisima kuva hi nga kazrali? Ku ni xihlayahlaya lexi liki: A ndlela leyi tizrisiwaka a yi tlhumi. Hi xikombiso, a muyimbeleli a fanela ku heta malembe ya ku tala na a dondzrela ku txhaya xitxhayatxhayana xa kukazri. Nkama lowu a wu hetaka na a li kazri a dondzrela, a ta pfana a yentxa swihoxo hi makhambi manyingi, kambe loko a tama a tikazratela ku dondzra, handle ka ku ganaganeka a ta ya a yampswisa. Kutani nambi loko a swi kota ku txhaya xitxhayatxhayana xolexo, minkama yin’wana a ta pfana a yentxa swihoxo. Nambitanu, a nga kazrali. A tama a tidondzrisa akuva a ya a yampswisa. Hi ndlela leyi fanaka, nambiloko kutani hi hlule ku tsrana ka kukazri, swi nga yentxeka hi ku famba ka nkama hi tlhela hi wela ka ku tsrana koloko. Nambitanu, a hi heli ntamu kambe hi tama hi tikazrata akuva hi yampswisa. Hinkwezru hi txhuka hi hlaya kumbe ku yentxa ntxhumu wa kukazri lowu hi ku famba ka nkama hi gamaka hi tisola. Kambe a xa lisima i kuva hi nga kazrali hikusa Yehovha a to hi pfuna kuva hi yampswisa ntsena loko hi nga kazrali. (1 Pet. 5:10) Swoswi a hi voneni xikombiso xa ku tiyisela xa Petro. A ntwela wusiwana lowu Yesu a wu kombisiki ka Petro nambileswi a yentxiki swihoxo wu nga hi pfuna ku tama hi tizrela Yehovha.

4. Hi lani swi kombisiwiki ha kone ka Luka 5:5-10, xana Petro a a tivona hi ndlela kuyini, kambe Yesu a mu zrulise hi ndlela yini?

⁴ A Bibele a dzri hlayi leswaku ha yini Petro a a tivona na a li “mudohi” kumbe leswaku i xidoho muni lexi a a vulavula ha xone. (Dondzra Luka 5:5-10.) Kambe swi nga yentxeka a yentxe swihoxo leswikulu. Yesu a swi xiyile leswaku Petro a a ni ku txhava, ni leswaku kumbexana Petro a a tivona a nga li wa lisima. Kambe Yesu a a swi tiva leswaku Petro a nga swi kota ku tama a dumbeka. Kutani hi ndlela ya lizrandzru, Yesu a byele Petro a ku: “U nga txhavi”. Mazritu lawa ma kombisa leswaku Yesu a a mu dumba Petro. Kutani leswo swi txintxe wutomi byake. Hi ku famba ka nkama Petro ni makwavu Andreya va tsrhike bindzru ledzri a va li na dzrone dzra ku phasa tihlampfi kutani va famba na Yesu a ntizrweni wa ku zrezra. Ku tikazrata kwavu ku yentxe leswaku va kuma matovoko manyingi lama pfaka ka Yehovha.—Mar. 1:16-18.

5. He wani matovoko lawa Petro a ma kumiki hi kuva a hlule ku txhava ni ku va a yamukele xizrambu xa Yesu?

⁵ Swanga mulandzreli wa Kriste, Petro a ve ni wutomi bya ku nyonxisa ngopfu. A vone Yesu na a daha timbabyi, a hlongola mademona ni ku pfuxa lava fiki. b (Mat. 8:14-17; Mar. 5:37, 41, 42) Petro a tlhele a va ni tovoko dzra ku vona xivoniso xa Yesu na a li hosi ya Mfumu wa Xikwembu Nkulukumba. Leswo swi byi khumbe ngopfu wutomi byake. (Mar. 9:1-8; 2 Pet. 1:16-18) Petro a  vone mintxhumu leyi a a nge ti txhuka a yi vonile loko a a nge mulandzreli wa Yesu. Handle ka ku ganaganeka, a kote ku hlula matitwela ya ku biha lawa a a li na wone, nakone a kume matovoko manyingi.

6. Xana Petro a hantli a ku hlula ku tsrana kwake? Tlhamuxela.

⁶ Nambi leswi a voniki ni ku yingela mintxhumu yinyingi leyi Yesu a yi yentxiki, Petro a a ha tama a lwisana ni ku tsrana ka kukazri loku a a li na kone. Vona swikombiso swi nge swingani. Loko Yesu a hlaye leswaku a a fanela ku xanisiwa ni ku tlhela a dlayiwa akuva a hetisisa wuprofeta bya Bibele, Petro a mu kawukile ni ku mu byela leswaku leswo a swi nge ti yentxeka. (Mar. 8:31-33) Nakone makhambi man’wana Petro ni vapostola van’wana a va holovisana hi leswaku hi mani lwenkulu kwavu. Ka wusiku bya wugamu na Yesu a nga si na dlayiwa, Petro a tsreme ndleve ya wanuna wa kukazri. (Mar. 9:33, 34) Nakone ka wusiku byolebyo, Petro a khomiwe hi ku txhava swi za swi ku makhambi mazrazru na a yala leswaku i munghanu wa Yesu. (Mar. 14:66-72) Leswo swi mu yentxe a dzrila hi xiviti.—Mat. 26:75.

7. Xana ntsrhaku ka loko Yesu a Pfuxiwile a nyike Petro mukhandlu wa ku yentxa yini?

⁷ Petro a a hele ntamu hi kola ka leswi a swi yentxiki. Nambu tanu, Yesu a nga mu helelanga mbilu. Ntsrhaku ka loko Yesu a pfuxiwile, a nyike Petro mukhandlu wa ku kombisa leswaku a ha mu zrandzra. A mu nyike xiyavelo leximpshwa xa kuva a mu tizrela hi ku titsrongahata ni ku va mubyisi wa tihamba take. (Yoh. 21:15-17) Petro a yentxe hi lani Yesu a mu byeliki ha kone. Petro a a li kone a Yerusalema hi siku dzra Pentekosta nakone a ve mun’we wa lava totiwiki hi Moya lowa ku xwenga ka ntlawa wa ku sungula.

8. He xini xihoxo xikulu lexi Petro a xi yentxiki loko a le a Antiyokiya?

⁸ Kambe nambi ntsrhaku ka loko kutani a li mukriste lweyi a totiwiki, Petro a a fanela ku lwisana ni ku tsrana ka kukazri. Hi lembe dzra wu 36 N.Y., Yesu a zrumele Petro akuva a ya ka Korneliyu, lweyi a a nga li mukriste. Kolanu Korneliyu a totiwiki hi moya wa ku xwenga, nakone swi ve livaleni kolanu leswaku “Xikwembu Nkulukumba a nga na xihlawuhlawu” ni leswaku a vamatiko, kumbe lava a va nge Vayuda, a va ta va ni tovoko dzra ku hamba xiyenge xa bandla dzra wukriste. (Amint. 10:34, 44, 45) Ntsrhaku ka leswo, Petro a sungule ku da ni vamatiko ku nga ntxhumu lowu a ngi ngi sama a wu yentxa a wuton’wini byake. (Gal. 2:12) Kambe a vakriste van’wana va Vayuda a va ha yanakanya leswaku a Vayuda ni Vamatiko a va nga fanelanga ku da xikan’we. Nakone loko van’we va Vakriste lava a va ni mayanakanyela lawa va ye a Antiyokiya, Petro a yime ku da ni vamakwavu lava a va nge vayuda, kumbexana swi yentxeke hi leswi a a txhava ku khunguvanyisa vamakwavu lava a va li Vayuda. Pawulo a xiye leswaku Petro a a ndzruluka mukanganyisi, xileswo a mu kawukile a mahlweni ka vhanu hinkwavu. (Gal. 2:13, 14) Nambitanu, Petro a nga kazralanga ku tama a yampswisa.

9. Xana a buku dzra Yohane 6:68, 69 dzri swi kombisa hi ndlela yini leswaku Petro a a dumbeka?

⁹ Petro a a dumbeka, a nga pfumelelanga ntxhumu xi mu tsrhikisa kuva mulandzreli wa Yesu. Hi xikombiso, khambi dzrin’wana Petro a kombise ku dumbeka loko Yesu a hlaye ntxhumu wa kukazri lowu vadondzrisiwa van’wana va kalaka va nga wu twisisanga ha hombe. (Dondzra Yohane 6:68, 69.) Nakone vanyingi lava a va landzrela Yesu va tsrhike ku mu landzrela nakone a va zanga va djule ntlhamuxelo wa mhaka yoleyo. Kambe Petro a nga yentxanga leswo, nakone a byele Yesu leswaku o va yene ntsena lweyi a nga ni “mazritu ya wutomi lebyi nga helikiki.”

10. Xana Yesu a swi kombise hi ndlela yini leswaku a a mu dumba Petro? (Tlhela u vona xifaniso.)

¹⁰ Yesu a nga mu tsrhikanga Petro. Ka wusiku byake bya wugamu lani misaveni, Yesu a a swi tiva leswaku Petro kun’we ni vapostola van’wana  a va ta mu baleka. Nambitanu, Yesu a hlaye leswaku a a swi tiva leswaku Petro a a ta tama a dumbeka. (Lk. 22:31, 32) Yesu a a swi tiva leswaku “a mbilu ya swi djula, kambe a mizri a wu na ntamu”. (Mar. 14:38) Hi kola ka leswo, Yesu a nga mu tsrhikanga mupostola wake wa ku zrandzreka nambi ntsrhaku ka loko a yalile leswaku awa mu tiva. Swi tikomba na ntsrhaku ka loko Yesu a pfuxiwile a ta va a humeleli mahlweni ka Petro, na Petro a li wuswake. (Mar. 16:7; Lk. 24:34; 1 Kor. 15:5) Nakone swi nga yentxeka leswo swi mu tiyisile Petro, lweyi a a khunguvanyekile hi kola ka hinkwaswu leswi a a swi yentxile.

11. Xana Yesu a tiyisekise Petro leswaku Yehovha a a ta mu hlayisa, hi ndlela yini?

¹¹ Yesu a tiyisekise Petro leswaku Yehovha a a ta mu pfuna. Ntsrhaku ka loko a pfuxiwile, Yesu a tlhele a yentxa leswaku Petro kun’we ni vapostola van’wana va phasa tihlampfi tinyingi hi ndlela ya hlolana. (Yoh. 21:4-6) Handle ka ku ganaganeka, a hlolana ledzri dzri yentxe leswaku Petro a swi twisisa leswaku nakunene Yehovha a a ta mu nyika hinkwaswu leswi a a ta swi vilela hi tlhelo dzra nyama. Swi nga yentxeka Petro a dzrimuke mazritu ya Yesu loko a hlaye leswaku Yehovha a ta bekisa hinkwavu lava va “zrangisaka mfumu.” (Mat. 6:33) Hinkwaswu leswo swi pfune Petro akuva a teka ntizro wa ku zrezra wu li wa ku sungula a wuton’wini byake ku tlula ntizro wa ku phasa tihlampfi. Hi siku dzra Pentekosta hi lembe dzra 33 N.Y., Petro a zrezre hi nkhinkhi akuva a pfuna vhanu vanyingi leswaku va yamukela madzrungula lamanene. (Amint. 2:14, 37-41) Nakone hi ku famba ka nkama a pfune Vasamariya ni vamatiko akuva va va valandzreli va Kriste. (Amint. 8:14-17; 10:44-48) Handle ka ku ganaganeka, Yehovha a tizrise Petro hi ndlela ya ku hlamalisa akuva a kokela vhanu va tinxaka ta ku siyanasiyana ka bandla dzra wukriste.

12. Xana xikombiso xa Petro xi nga hi pfuna hi ndlela yini loko kutani hi ni malembe manyingi na hi lwisana ni ku tsrana ka kukazri?

¹² Yehovha a nga hi pfuna ku tiyisela. I ntiyiso leswaku a swi nabyali ku tiyisela, ngopfungopfu loko hi ni malembe na hi lwisana ni ku tsrana ka kukazri. Minkama yin’wana ku tsrana kwezru ku nga ha va swikazratu swikulu ku tlula leswi Petro a lavisaniki na swone, kambe Yehovha a nga hi nyika ntamu lowu hi wu vilelaka akuva hi nga kazrali. (Ps. 94:17-19) Hi xikombiso, vona mfambu wa makwezru lweyi khale na a nge si dondzra ntiyiso a a hanya wutomi bya wu gay. A txintxe hi ku helela wutomi byake nakone a sungule ku hanya hi ku pfumelelana ni leswi Bibele dzri swi dondzrisaka. Nambitanu, minkama yin’wana a fanela ku lwisana ni ku navela ka ku biha. Kambe i yini lexi mu pfunaka ku tama a tiyisela? Yene a  li: “Yehovha awa ni tiyisa. Hi mpfunu wa moya lowu wa ku xwenga . . . ni dondzre leswaku swa koteka ku tama ni famba a ndleleni ya ntiyiso nakone nambi leswi ni lwisanaka ni ku kala ku hetiseka, Yehovha awa ni tizrisa nakone a tama a ni tiyisa.”

13. Xana hi nga xi yetisela hi ndlela yini xikombiso xa Petro hi lani swi kombisiwiki ha kone ka Mintizro 4:13, 29, 31? (Tlhela u vona xifaniso.)

¹³ Hi lani hi swi voniki ha kone, Petro a tlhele a yentxa swihoxo swa kukazri hi kola ka ku txhava vhanu, kambe Petro a a khongota a kombela ntamu nakone a swi kotile ku yentxa mintxhumu hi xixixi. (Dondzra Mintizro 4:13, 29, 31.) Na hine hi nga swi kota ku hlula ku txhava. Vona leswi humeleliki makwezru lweyi a ha liki mumpshwa lweyi a vitaniwa Horst, lweyi a hanyiki Alemanha hi nkama wa yimpi ya wubidzri ya misava. Makhambi ma nge mangani a sindzriseke ku hlaya leswaku “Heil Hitler”, leswi hi nkama wolowo a ku li malosela ya ku hlawulela lama tlhamuxelaka leswaku “Hitler a ta hi huluxa”. Nambileswi a a swi tiva leswaku ku tizrisa malosela wolawo a swi hoxile, kambe a a swi hlaya hi ku txhaviseliwa hi vaprisori ni vadondzrikulobye a xikole. Loko Horst a tlhamuxele vapswele vake hi leswi yentxekiki, vone a va mu holovelanga. A matsrhan’wini ya leswo, va khanele na yene va kombela leswaku Yehovha a mu nyika xixixi lexi a a xi vilela. Hi ku pfuniwa hi vapswele ni ku va a dumbe Yehovha, Horst a swi kotile ku tama a tiya. Hi ku famba ka nkama Horst a hlaye leswi: “Yehovha a nga ni tsrhikaka.” c

14. Xana vabyisi lava nga ni lizrandzru va nga va pfuna hi ndlela yini lava tsraniki?

¹⁴ Yehovha na Yesu a va nge txhuki va hi tsrhikile. Ntsrhaku ka loko Petro a yale Yesu a a fanela ku teka xiboho. Xana a a ta tsrhika ku va mulandzreli wa Kriste kumbe a a ta tama a tiyisela? Yesu a kombele Yehovha leswaku a pfuna Petro akuva lipfumelo dzrake dzri nga tsrani. Nakone Yesu a byele Petro hi xikhongoto lexi a xi yentxiki nakone a kombise leswaku a a mu dumba Petro  ni leswaku a a ta swi kota ku tiyisa vamakwavu. (Lk. 22:31, 32) Swi nga yentxeka na mazritu lawa ma mu tiyise ngopfu Petro loko a ma dzrimuka. Hi ndlela leyi fanaka loko swi djula hi teka xiboho xa kukazri xa lisima a wuton’wini byezru, Yehovha a nga hi pfuna kuva hi dumbeka. (Efe. 4:8, 11) Nakone a nga yentxa leswo hi ku tizrisa vabyisi lava nga ni lizrandzru. Hi leswi makwezru lweyi a vitaniwaka Paul, lweyi a nga ni malembe na a tizra swanga nkulu wa bandla a zamaka ku swi yentxa. Loko a xiya leswaku mhunu wa kukazri a sungula ku godola, a zama ku mu pfuna ku yanakanya hi ndlela leyi Yehovha a mu kokiki a yone ku nghena a ntiyisweni. Lanu ke, a mu tiyisekisa leswaku Yehovha a ni lizrandzru dzra ku dumbeka xileswo a nge txhuki a pfumelela leswaku a tlhela ntsrhaku. Paul a li: “Ni vone vamakwezru vanyingi na va hele ntamu lava va kotiki ku tiyisela hi kola ka mpfunu wa Yehovha.”

15. Xana xikombiso xa Petro ni xa makwezru Horst swi swi kombisa hi ndlela yini leswaku hi nga ma dumba mazritu lawa ma nga ka Matewu 6:33?

¹⁵ Leswi Yehovha a hlayisiki Petro kun’we ni vapostola van’wana hi tlhelo dzra nyama, na hine a ta hi hlayisa loko hi zrangisa Mfumu a wuton’wini byezru. (Mat. 6:33) Ntsrhaku ka loko Yimpi ya Wubidzri ya misava yi helile, Horst lweyi kutani hi buliki ha yene, a sungule ku yanakanya hi ku tizra swanga Phayona dzra nkama hinkwawu kambe a a li xisiwana. Xileswo a tivutise leswaku a a ta swi kota ku kuma swa ku tihanyisa na hi nkama wu li wun’we a tizra swanga Phayona. A yentxe yini? A teke xiboho xa ku dzringa Yehovha, hi ku kumeka a nsin’wini masiku hinkwawu ka vhiki dzra ku hlawuleka. Loko vhiki dzri hela a hlamale ngopfu loko mulaviseli a mu nyika invhilophi leyi a yi tale hi mali, leyi a nyikiwiki hi makwezru lweyi a kalaka a nga ti hlayanga vito dzrake. Ka invhilophi leyo a ku ni mali leyi yaneliki akuva a tihlayisa ku dzringana tihweti ta ku hlawanyana na a tizra swanga phayona. Horst a tekele ku swi vona leswaku a xihanano lexiyani a ku li xitiyisekiso xa leswaku Yehovha a ta mu hlayisa. Leswo swi mu kutxe kuva a zrangisa Mfumu wa Xikwembu Nkulukumba a wuton’wini byake hinkwabyu.—Mal. 3:10.

16. Ha yini swi ni lisima ngopfu ku dondzra leswi yengetelekiki mayelanu na Petro ni leswi a swi tsraliki ka mapapela yake?

¹⁶ Swi nga yentxeka Petro a nyonxe ngopfu hi leswi Yesu a kalaka a nga mu helelanga mbilu swanga hi lani a mu kombeleliki ha kone khambi dzrin’wana. Yesu a tame a wupfisa Petro akuva a va mupostola wa ku dumbeka ni ku va xikombiso lexinene ka vakriste van’wana, nakone hi nga dondzra swinyingi ka ku wupfisiwa loku Petro a ku kumiki. Tin’wana ta tidondzro leti a ti kumiki a yavelani na hine ka mapapela mabidzri lawa a ma tsraleliki mabandla a dzaneni dzra ku sungula, lawa namunhla ma hambaka xiyenge xa Bibele. Ka xidondzro lexi landzrelelaka hi ta vona swin’we swa swidzrimuxo leswi kumekaka ka mapapela wolawo ni ndlela leyi hi nga swi tizrisaka ha yone namunhla wa siku.