NHLOKO-MHAKA YA XIDONDZRO 13
Zrandzranani Ngopfu Swinene
‘Zrandzranani n’wi zrandzranisisa hi timbilu leta ku basa.’—1PE 1:22.
LISIMU 109 A Hi Zrandzrananeni Na Swi Pfela Mbilwini
NKATSRAKANYU WA LESWI TAKA DONDZRIWA *
1. Hi xini xileleto xa ku kongoma lexi Yesu a xi nyikiki vadondzrisiwa vakwe? (Vona xifaniso xa kapa.)
A WUSIKWINI lebyi zrangeliki ku fa kwakwe, Yesu a nyike vadondzrisiwa vakwe xileleto xa ku kongoma. A te: ‘Swanga hi leswi ndzri n’wi zrandzriki, na n’wine zrandzranani.’ A game a yengetela, a ku: ‘Hi laha hinkwavu va taka tiva leswaku n’wi vadondzrisiwa vanga, loko n’wi zrandzrana.’—Yh 13:34, 35.
2. Ha yini swi li swa lisima kuva hi kombana lizrandzru?
2 Yesu a te vadondzrisiwa vakwe va xihlayelamfuzri a va ta voneka hi ku khanya loko va kombisa lizrandzru dzra ku fana ni ledzri yene a dzri kombisiki. Leswi a swi hlayiki swi ve tanu a dzaneni dzra ku sungula, nakone swi tanu ni namunhla. Xileswo, i swa lisima kuva hi kombana lizrandzru nambi loko leswo swi kazrata.
3. Xana hi ta vonisana yini ka nhloko-mhaka leyi?
3 Ku pfumala ku hetiseka swi yentxa leswaku swi hi bindzrela ku zrandzranana ngopfu swinene. Nambitanu, hi fanela ku dzringisa ku tekelela Kriste. Ka nhloko-mhaka leyi, hi ta vonisana ndlela leyi lizrandzru dzri hi pfunaka ha yone ku kondletela ku zrula, kuva hi nga vi na xihlawuhlawu ni ku kombisa malwandla. Nkama u dondzraka mhaka leyi, tivutise leswi: ‘Xana ni nga dondzra yini ka vamakwezru lava yiki mahlweni va kombana lizrandzru nambi loko swi kazrata?’
KONDLETELA KU ZRULA
4. Hi ku ya hi Mattheo 5:23, 24, ha yini hi fanela ku kondletela ku zrula ni makwezru lweyi a hi solaka hi mhaka ya kukazri?
4 Yesu a hi dondzrise lisima dzra ku kondletela ku zrula ni makwezru lweyi a hi solaka hi mhaka ya kukazri. (Dondzra Mattheo 5:23, 24.) A gongondzrele leswaku hi fanela ku hlayisa wuxaka lebyinene ni van’wana loko hi djula ku nyonxisa Xikwembu Nkulukumba. Yehovha awa nyonxa loko hi yentxa hinkwaswu leswi hi nga swi kotaka akuva hi kondletela ku zrula ni vamakwezru. A nga ti yamukela wugandzreli byezru loko hi bekela vamakwezru xiviti, hi nga pfumeli nambi ku dzringisa ku kondletela ku zrula.—1Yh 4:20.
5. I yini swi yentxiki leswaku swi mu bindzrela makwezru wa kukazri ku kondletela ku zrula?
5 Swi nga ha hi bindzrela ku kondletela ku zrula. Ha yini? Vona leswi yentxekeliki Mark. * A vavisekile loko makwezru a mu solile a va a khanela swa ku biha ha yene ni van’wana a bandleni. Xana swi mu khumbise kuyini Mark? A li: “Ni buvukile, ni va ni hlundzrukela makwezru lweyo.” Kambe, a ntsrhaku, Mark a tisolile hi leswi a swi yentxiki a va a dzringisa ku ya kombela lidzrivalelo ka makwezru lwiya kuva a zrulisana na yene. Kambe makwezru lwemun’wana a nga pfumelanga ku zrulisana na Mark. Ku sunguleni, Mark a pimise leswi: “Leswi yene a nga pfumelikiki ku kondletela ku zrula, na mine ni to swi tsrhikisa xiswoswo!” Nambitanu, mulaviseli wa muganga a kutxe Mark ku kala a nga kazrali. Xana Mark a yentxe yini?
6. a) Xana Mark a dzringisise kuyini ku kondletela ku zrula? b) Xana Mark a yi tizrisise kuyini Ba-le-Kolosa 3:13, 14?
6 Loko Mark a tsrhame hansi a tipimisa, a kume leswaku a a nga titsrongahati nakone a a tolovela ku tivona na a tlula vambeni. A twisise leswaku a a fanela ku txintxa mapimisela yakwe. (Kl 3:8, 9, 12) Hi ku titsrongahata a yele makwezru lwemun’wana a ya tlhela a kombela lidzrivalelo hi leswi a swi yentxiki. Mark a tlhele a tsralela makwezru lweyo mapapela, a ku a kombela ku dzrivaleliwa ni leswaku a a swi navela ngopfu kuva va pfuxeta wunghanu byavu. Mark a patsre ni ku nyika makwezru lweyo swihiwa swa switsrongo leswi a a pimisa leswaku makwezru a a ta swi zrandzra. Kambe, lexi vavisaka hi leswaku makwezru lwemun’wana a ye mahlweni a mu bekela xiviti. Nambitanu, Mark a ye mahlweni a yingiseta xileleto xa Yesu xa ku zrandzra vamakwezru hi va hi va dzrivalela. (Dondzra Ba-le-Kolosa 3:13, 14.) Nambi loko van’wana va nga yanguli ha hombe loko hi dzringisa ku kondletela ku zrula, lizrandzru dzra wukriste ledzra xihlayelamfuzri dzri ta hi pfuna ku tama hi va dzrivalela hi va hi khongotelela ku tlhela hi va ni ku zrula na vone.—Mt 18:21, 22; Ga 6:9.
7. a) Xana Yesu a hi tsratsriye ku yentxa yini? b) Hi xini xiyimu lexi makwezru wa kukazri wa xisati a kumaniki naxu?
7 Yesu a hi tsratsriye ku ya mahlweni hi khoma van’wana hi ndlela leyi hi djulaka ku khomiwa ha yone. A tlhele a ku a hi fanelanga ku zrandzra ntsena lava hi zrandzraka. (Lk 6:31-33) Nambi leswi swi kalaka swi nga tolovelekanga, swi nga ku yini loko makwezru wa kukazri bandleni a ngo ku tingawula, a yala ku ku losa? Swoswo hi leswi nga yentxekela Lara. A li: “A ku ni makwezru wa kukazri wa xisati lweyi a a ni tingawula, kambe lexi ni nga mu honela xone a ni nga xi tivi. Ni tale hi ku hlatiyela nakone a ni nga swi zrandzri ku ya mintlhanganwini.” Ku sunguleni, Lara a pimise leswi: ‘Mine a ni na nandzru. Phela, van’wana a bandleni na vone va pimisa leswaku makwezru lwiya awa yentxekana.’
8. Xana Lara a yentxe yini akuva a kondletela ku zrula, nakone hi nga dondzra yini ka mfambu wakwe?
8 Lara a be magwasu ya ku kondletela ku zrula. A khongote ka Yehovha a gama a yentxa xiboho xa ku ya khanela ni makwezru lwiya wa xisati. Va tlhantlhe xizralanganya xa kone, va xingazrana va va va zrulisana. Hinkwaswu a swi tikomba swi famba ha hombe. Kambe Lara a dzrungula leswi: “Loko ku khalute nkama wa kukazri, makwezru lwiya a tlhele a ni yentxa swoswiya a a ni yentxa swone ku sunguleni. Ni hohloke mazrambu.” Ku sunguleni, Lara a pimise leswaku a a to kota ku nyonxa ntsena loko makwezru lwiya wa xisati a o txintxa hanyela dzrakwe. Kambe, hi ku famba ka nkama, Lara a swi twisisile leswaku xa ku yampswa lexi a fanela ku xi yentxa a ku li ku tama a kombisa makwezru lwiya lizrandzru a va a mu dzrivalela. (Ef 4:32–5:2) Lara a dzrimuke leswaku lizrandzru dzra xihlayelamfuzri dzra wukriste ‘a dzri pimisi [kumbe a dzri beketeli] leswimfani. Dzri vevukisa milandzru hinkwayu; dzri pfumela hinkwaswu, dzri lavisela hinkwaswu, dzri byatsrha hinkwaswu’. (1Ko 13:5, 7) Lara a zrule ntsrhwalu lowu a a li nawu a nhlokweni. Hi ku famba ka nkama, makwezru lwemun’wana a txintxile a va a mu kombisa xinghanu. Loko u kondletela ku zrula ni vamakwenu u va u ya mahlweni u va zrandzra, u nga tiyiseka leswaku ‘Xikwembu Nkulukumba wa lizrandzru ni wa ku zrula a ta va na wene’.—2Ko 13:11.
U NGA VE NI XIHLAWUHLAWU
9. Hi ku ya hi Amintiṛo 10:34, 35, ha yini hi nga fanelanga ku va ni xihlawuhlawu?
9 Yehovha a nga na xihlawuhlawu. (Dondzra Amintiṛo 10:34, 35.) Loko hi nga vi na xihlawuhlawu, hi kombisa leswaku hi vana va Yehovha. Hi yingiseta xileleto lexi liki hi fanela ku zrandzra walekwezru swanga hi leswi hi tizrandzrisaka xiswone, nakone hi yentxa leswaku ndangu wezru wa moya wu tsrhama na wu ni u zrula.—Ro 12:9, 10; Yk 2:8, 9.
10-11. Xana makwezru wa kukazri wa xisati a yi hlulise kuyini mimpimiso ya ku biha leyi a a li nayu hi vhanu va tiko dzra kukazri?
10 Ka van’wana, swi nga ha kumeka swi bindzra ku kala xihlawuhlawu. Hi xikombiso, vona leswi yentxekeliki makwezru lwa vitaniwaka Ruth. Loko a ha li mumpswha, ku ve ni ntxhumu wa ku biha a nga yentxeliwa wone hi mhunu wa kukazri lweyi a a pfa ka tiko dzrin’wana. Xana swi mu khumbise kuyini? Ruth awa pfumela, a ku: “Hinkwaswu leswi yelanaka ni tiko ledzro, a ni swi nyenya. A ni pimisa leswaku vhanu hinkwavu va tiko ledzro a va fana, nambi vamakwezru.” Xana Ruth a ma hlulise kuyini matitwela lawo ya ku biha?
11 Ruth a swi twisisile leswaku a a fanela ku lwa ni mimpimiso yakwe leya ku biha. A dondzra mimfambu ni madzrungula ya Buku Ya Lembe lama khanelaka hi tiko ledzro. A li: “Ni tikazratele ku pimisa hi ndlela leyinene hi vhanu va tiko ledzro. Ni sungule ku xiya leswaku vamakwezru a va hiseka hi Yehovha. Swi ni khanyelile leswaku na vone va yentxa xiyenge xa vamakwezru va misava hinkwayu.” Ha katsrongo-katsrongo, Ruth a swi twisisile leswaku a a fanela ku yentxa leswi yengetelekiki. A tlhamuxela leswi: “Minkama hinkwayu loko ni kumana ni vamakwezru va tiko ledzro, a ni tikazratela ngopfu ku va kombisa xinghanu. A ni bula navu ni va tiva ku yampswa.” Mihandzru ya kone yi ve yini? Ruth a li: “Hi ku famba ka nkama, mimpimiso ya ku biha leyi a ni li nayu yi nyamalalile.”
12. Hi xini xizralanganya lexi makwezru lwa vitaniwaka Sarah a viki naxu?
12 Van’wana va nga ha va ni xihlawuhlawu na va nga swi xiyi. Hi xikombiso, Sarah a a pimisa leswaku a nga na xihlawuhlawu hi leswi a a nga yavanyisi vhanu hi nhlonge yavu, xiyimu xavu xa timali, kumbe ntizro lowu va wu yentxaka a nhlengeletanwini. Kambe a hlaya xa mbilu, a ku: “Ni sungule ku swi xiya leswaku a ni ni xihlawuhlawu hakunene.” Hi ndlela yini ke? Sarah a a huma ka ndangu wa vhanu va ku dondzra ngopfu nakone a a zrandzra ku hungata ni vhanu va ku fana na yene. Siku dzrin’we, a patsre ni ku byela munghanu, a ku: “Mine no titoloveta ni vamakwezru lava dondzriki ngopfu ntsena. Lava kalaka va nga dondzranga ngopfu, a ni va djuli kusuhi na mine.” Swi le livaleni leswaku Sarah a a fanela ku txintxa ndlela leyi a a pimisa ha yone. Xikuyini?
13. Hi nga dondzra yini ka ndlela leyi Sarah a txintxiki mapimisela yakwe ha yone?
13 Mulaviseli wa muganga a pfune Sarah ku kambisisa hi ndlela leyi a a pimisa ha yone. Sarah a dzrungula leswi: “A ni tlangelile hi ntizro wanga wa ku dumbeka, tinhlamulo tanga letinene mintlhanganwini ni wutivi lebyi ni nga nabyu bya Matsralwa. A game a tlhamuxela leswaku loko wutivi byezru byi ya byi kula, hi fanela ku tlhela hi txutxela wumhunu bya Wukriste bya ku fana ni ku titsrongahata, ku tibeka hansi ni timpswalu.” Sarah a landzre leswi mulaviseli wa muganga a mu layiki swone. A li: 1Pe 2:17.
“Ni swi twisisile leswaku xa lisima hakunene i ku kombisa wunene ni lizrandzru.” Xileswo, a sungule ku vona vamakwavu hi ndlela yin’wana. A tlhamuxela leswi: “Ni dzringise ku twisisa leswaku hi byini wumhunu lebyi va yentxaka va zrandzriwa hi Yehovha.” Hine ke? A hi swi djuli nikutsrongo ku tivona na hi tlula van’wana ntsena hi lomu hi dondzriki hi ya gamela kone! Loko hi ‘zrandzra vamakwezru’ hi mpimu lowukulu, hi ta tsrhika xihlawuhlawu.—KOMBISA MALWANDLA
14. Hi ku ya hi Ba-Heberu 13:16, xana Yehovha a titwisa kuyini loko hi komba van’wana malwandla?
14 Yehovha a nyonxa ngopfu loko hi kombisa malwandla. (Dondzra Ba-Heberu 13:16.) A swi vona swanga hi xiyenge xa wugandzreli byezru, ngopfu-ngopfu loko hi pfuna lava pfumalaka. (Yk 1:27; 2:14-17) Xileswo, Matsralwa ma hi kutxa ku ‘va ni nkhinkhi ya ku yamukela vayeni’. (Ro 12:13) Hi komba van’wana leswaku hi va zrandzra ngopfu ni leswaku hi vanghanu vavu loko hi va yamukela makaya kwezru. Yehovha awa nyonxa nambi ho da kumbe hi nwa swa kukazri ni van’wana, kumbe nambi ho tinyika nkama wa ku va navu. (1Pe 4:8-10) Nambitanu, ku nga ha va ni swikazratu leswi nga yentxaka leswaku swi hi bindzrela ku kombisa malwandla.
15-16. a) I yini swi nga ha yentxaka van’wana va kokela ka ku kombisa malwandla? b) Xana Edit a ku hlulise kuyini ku txhava kwakwe ka ku yamukela vayeni?
15 Hi nga ha kokela ntsrhaku ka ku kombisa malwandla hi mhaka ya swiyimu swezru. Vona xikombiso xa mufelwa lwa vitaniwaka Edit. Na a nga si va Mboni, a a nga swi zrandzri ku va ni van’wana. Edit a a pimisa leswaku van’wana hi vone a va li ka xiyimu lexi va pfumelelaka ku kombisa malwandla.
16 Loko a ndzruluke Mboni, Edit a txintxe ndlela leyi a a pimisa ha yone. A teke magwasu ya ku kombisa malwandla. A li: “Nkama lowu a ku yakiwa Yindlu yezru ya Mfumu, mun’we wa vakulu a ni byele leswaku a ku ni vatekani lava a va ta buya va ta ta pfunisa ntizrweni. A game a ni kombela ku va zruzrela hi mavhiki mabidzri. Ni dzrimuke ndlela leyi Yehovha a katekisiki mufelwa wa le Zarepta ha yone.” (1Th 17:12-16) Edit a pfumelile ku zruzrela vatekani lavo. Xana a katekisiwile? A tlhamuxela leswi: “Mavhiki mabidzri ma ndzruluke tihweti tibidzri. Ndzreni ka nkama lowo, hi hambe vanghanu vakulu.” Edit a tlhele a katekisiwa hi ku kuma vanghanu lavakulu a bandleni. Swoswi i phayona nakone a zrandzra ku zramba lava a tizraka navu a nsin’wini leswaku va ya kaya kwakwe va ya kuma swa ku titimela nkolo. A li: “Ku nyika swi ni yentxa ni nyonxa! Kambe xihlayelamfuzri hi leswaku lweyi a tlhelaka a kuma matovoko lamanyingi hi mine.”—Hb 13:1, 2.
17. I yini leswi Luke ni nsati wakwe va swi twisisiki?
17 N’waninkama hi nawu malwandla. Kambe xana hi nga yampswisa a mhakeni leyi? Hi xikombiso, Luke ni nsati wakwe i vhanu va malwandla. A kaya kwavu va tsrhama hi ku yamukela vapswele vavu, maxaka, vanghanu va le kusuhi ni mulaviseli lwa famba-fambaka ni nsati wakwe. Nambitanu, Luke a li: “Hi swi twisisile leswaku a ho zramba ntsena lava a hi tolovelane ngopfu navu.” Xana Luke ni nsati va yampswise kuyini a mhakeni ya ku kombisa malwandla?
18. Xana Luke ni nsati wakwe va yampswise hi ndlela yini a mhakeni ya ku kombisa malwandla?
18 Luke ni nsati wakwe va txintxe mimpimiso leyi a va li nayu loko va yanakanyisise hi mazritu ya Yesu lama liki: ‘Loko n’wi zrandzra lava n’wi zrandzraka, xana n’wi ni hakelo dzrini xana?’ (Mt 5:45-47) Va swi twisisile leswaku a va fanela ku tekelela Yehovha, lweyi a hananaka hinkwavu. Va vhele va vona leswaku swa yampswa va zramba vamakwezru lava a va ngi ngi sama va va zramba. Luke a li: “Swoswi hinkwezru ha nyonxa hi ku hungata kun’we. Hinkwavu va titwa na va nyikiwe ntamu va tlhela va yakiwa.”
19. Xana hi kombisisa kuyini leswaku hi vadondzrisiwa va Yesu, nakone wene u tiyimisele ku yentxa yini?
19 Hi kambisise ndlela leyi ku zrandzrana hi lizrandzru ledzrikulu swi hi pfunaka ha yone ku kondletela ku zrula, ku kala hi nga vi na xihlawuhlawu ni ku kombisa malwandla. Hi fanela ku hlula mapimisela ya ku biha hi va hi zrandzra ngopfu vamakwezru na swi pfela mbilwini. Loko hi yentxa tanu, hi ta nyonxa nakone hi ta kombisa leswaku hakunene hi vadondzrisiwa va Yesu.—Yh 13:17, 35.
LISIMU 88 Ni Tivise Tindlela Taku
^ par. 5 Yesu a te lizrandzru hi dzrone dzri kombisaka lava va nga vakriste va xihlayelamfuzri. Lizrandzru ledzri hi nga nadzru hi vamakwezru dzri hi susumetela ku kondletela ku zrula, hi nga vi na xihlawuhlawu ni ku kombisa malwandla. Kambe leswi a hi minkama hinkwayu swi nga nabyalaka ku swi yentxa. Nhloko-mhaka leyi yi nyikela miyanakanyu leyi nga hi pfunaka ku ya mahlweni hi zrandzranana ngopfu swinene na swi pfela mbilwini.
^ par. 5 Mavito man’wana ka nhloko-mhaka leyi ma txintxiwile.
^ par. 57 NTLHAMUXELO WA SWIFANISO: Makwezru lweyi, ku sunguleni, loko a dzringise ku tlhantlha mhaka ya kukazri ni makwavu, a nga humelelanga kambe a nga tsruvi. Hi wugamu ku tikazrata kwakwe leswaku a kombisa lizrandzru ku pswala mihandzru.
^ par. 59 NTLHAMUXELO WA SWIFANISO: Makwezru lwa kuliki hi ntanga a titwa na a sefiwa hi van’wana a bandleni.
^ par. 61 NTLHAMUXELO WA SWIFANISO: Makwezru lweyi a ku sunguleni a a txhava ku yamukela vayeni a txintxa mapimisela yakwe; ku txintxa koloko ku mu tisela ku nyonxa hi ku hindzra-hindzra.