Skip to content

Skip to table of contents

NHLOKO-MHAKA YA XIDONDZRO 3

U Nga Yi Sizrelelisa Kuyini Mbilu Yaku?

U Nga Yi Sizrelelisa Kuyini Mbilu Yaku?

‘Bekisa mbilu yaku ku tlula hinkwaswu leswi u swi bekisaka.’​—PR 4:23.

LISIMU 36 Hi Ta Bekisa Mbilu

NKATSRAKANYU WA LESWI TAKA DONDZRIWA *

1-3. a) Ha yini Yehovha a a zrandzra Salomoni, nakone hi wani makateko lawa Salomoni a ma kumiki? b) Hi swini swivutiso leswi hi taka swi hlamula ka nhloko-mhaka leyi?

SALOMONI a yentxiwe hosi ya Israyele na e he xidjahatana. A ku sunguleni ka mfumu wakwe, Yehovha a mu telile a lozrweni a ku: ‘Kombela leswi ndzri taka ku nyika swone.’ Salomoni a hlamule a ku: ‘Mine [ndzro va] ntsrongwana, lwa nga tivikiki a ku huma ni ku nhingena. . .Hi leswo-ke, hanana nandzra waku a mbilu ya ku tiva akuva ndzri tsrema timhaka ta vhanu vaku.’ (1Th 3:5-10) Loko a ku “a mbilu ya ku tiva”, Salomoni a kombise ku titsrongahata kakukulu swinene! Hi swone swi yentxiki Yehovha a mu zrandzra Salomoni! (2Sa 12:24) Xikwembu Nkulukumba a a nyonxe ngopfu hi nhlamulo ya hosi leyitsrongo lakakuva a nyike Salomoni ‘mbilu leyi nga ni vutlhazri ni ku tiva’.​—1Th 3:12.

2 Nkama hinkwawu lowu a kombisiki ku dumbeka, Salomoni a ve ni makateko ya ku tala. A ve ni ndjombo ya ku yakela ‘vito dzra Yehovha, Xikwembu Nkulukumba wa Israyele, a yindlu.’ (1Th 8:20) A tiviwe ngopfu hi wutlhazri byakwe bya ku nyikiwa hi Xikwembu Nkulukumba. Nakone hinkwaswu leswi a swi hlayiki hansi ka ku huhuteliwa hi Nkulukumba swi tsraliwe ka mabuku mazrazru ya Bibele. Dzrin’we dzra wone i buku dzra Amaproverbia.

3 Ku khaneliwa hi mbilu kolomu ka dzana dzra makhambi a bukwini dzra Amaproverbia. Hi xikombiso, ka Amaproverbia 4:23, hi dondzra leswi: ‘Bekisa mbilu yaku ku tlula hinkwaswu leswi u swi bekisaka.’ Ka ndzrimana leyi, xana zritu “mbilu” dzri hlaya yini? Hi ta hlamula xivutiso lexo ka nhloko-mhaka leyi. Hi ta tlhela hi vonisana tinhlamulo ta swivutiso swibidzri, ku nga leswi: Xana Sathana a dzringetisa kuyini ku hi hona mbilu, kumbe ku yi bolisa? Nakone hi nga yentxa yini akuva hi bekisa mbilu yezru? Akuva hi tsrhama na hi dumbekile ka Xikwembu Nkulukumba, ku djuleka kuva hi twisisa tinhlamulo ta swivutiso leswo swa lisima.

“MBILU YAKU”​—I YINI?

4-5. a) Xana Amapsalma 51:6 ma hi pfunisa kuyini ku twisisa ntlhamuxelo wa zritu “mbilu”? b) Xana mbilu ya nyama yi kombisa xikuyini lisima dzra ku tiva leswi hi nga swone he ndzreni?

4 Ka Amaproverbia 4:23, zritu “mbilu” dzri tizriseliwa ku hlaya ‘ndzreni’ ka mhunu. (Dondzra Amapsalma 51:6.) Hi mahlayela man’wana, “mbilu” swi hlaya mimpimiso yezru ya xihundla, matitwela, minsusumeto ni ku navela kwezru. Hi leswi hi nga xiswone hakunene he ndzreni, ku nge ntsena leswi hi tikombaka na hi li xiswone he handle.

5 Vona ndlela leyi mbilu yezru ya nyama yi kombisaka ha yone lisima dzra leswi hi nga xiswone he ndzreni. Xa ku sungula, akuva hi tama hi hanya ha hombe he handle, ku djuleka hi hlawula swakuda leswi hanyisanaka, hi tlhela hi tiwolola nkama ni nkama. Hi ku fanana, akuva hi tsrhama na hi li vatomi he moyeni, ku djuleka hi hlawula swakuda swa moya leswi hanyisanaka hi tlhela hi toloveta lipfumelo dzrezru ka Yehovha. Muxaka lowo wa ku tiwolola wu patsra ku tizrisa leswi hi swi dondzraka ni ku vulavula hi lipfumelo dzrezru. (Ro 10:8-10; Yk 2:26) Xa wubidzri, loko hi lavisa he handle, hi nga ha pimisa leswaku hi vatomi nambi loko hi ntiyiso wa kone hi vabya hi le ndzreni. Hi ku fanana, hi ku lavisa leswi hi swi yentxaka siku ni siku ndzreni ka nhlengeletanu, hi nga ha pimisa leswaku lipfumelo dzrezru dzri tiyile, kuve swi nga yentxeka ku navela ka ku biha ku li kazri ku kula ndzreni kwezru. (1Ko 10:12; Yk 1:14, 15) Hi fanela ku dzrimuka leswaku Sathana a navela ku hi hona hi mimpimiso yakwe. Hi ku kongoma, a nga dzringetisa kuyini ku yentxa leswo? Nakone hi nga tisizrelelisa kuyini?

KU DZRINGETA KA SATHANA KU HI BOLISA MBILU

6. I yini lexi Sathana a djulaka xone, nakone a dzringetisa kuyini ku kota leswo?

6 Sathana a djula leswaku hi fana naye, a nga mupfukeli lwa bakanyaka milawu ya Yehovha nakone a susumetiwaka hi moya wa ku tidjulela swakwe. Sathana a nge hi sindzrisi ku pimisa ni ku yentxa mintxhumu ku fana naye. Xileswo, a dzringisa ku kota makungu yakwe hi tindlela timbeni. Hi xikombiso, a hi beka xikazri ka vhanu lava ku nga khale na a va honile. (1Yh 5:19) A lavisela leswaku hi ta hlawula ku heta nkama navu, nambi leswi hi swi tivaka leswaku vanghanu lava ku biha va “hona” kumbe va “bolisa” mimpimiso ni swiyentxo swezru. (1Ko 15:33.) Zrengu ledzro dzri tizrile ka Hosi Salomoni. A txhate ni vavasati vanyingi va vahedeni, lava hi wugamu va kotiki ku mu kutxetela swinene va va ‘va hambukisa mbilu yakwe’ ka Yehovha.​—1Th 11:3.

Xana u nga yi sizrelelisa kuyini mbilu ka minzamu ya Sathana ya ku yi hona hi mimpimiso yakwe? (Vona yava 7) *

7. Hi swini swin’wana leswi Sathana a swi tizrisaka ku txhotxhela mimpimiso yakwe, nakone ha yini hi fanela ku tivonela ka swone?

7 Sathana a tizrisa mafilme ni minongonoko ya televhizawu akuva a txhotxhela mapimisela yakwe. Awa swi tiva leswaku swihitana a swo gamela ka ku hi hungatisa ntsena; swi hi dondzrisa mapimisela, matitwela ni mayentxela mampswha. Yesu a tizrise yentxela ledzri dzra ku dondzrisa. Hi xikombiso, yanakanya hi swifaniso leswi a nga swi hamba swanga xihitana swa ku khanela hi mu-Samariya lwenene ni n’wana lwa sukiki kaya a va a ya tlanga hi mali ya tatana wakwe. (Mt 13:34; Lk 10:29-37; 15:11-32) Nambitanu, lava ngheniwiki hi mimpimiso ya Sathana va nga tizrisa swihitana swa ku hungata ku hi hona. Ku djuleka ku dzringanisela. Mafilme ni minongonoko ya TV swi nga hi hungatisa swi va swi hi dondzrisa na swi nga hi bolisanga miyanakanyu. Kambe ku djuleka kuva hi tivonela. Loko hi hlawula swihungatiso, hi yentxa swone loko hi tivutisa leswi: ‘Xana a filme ledzri kumbe nongonoko lowu wa TV wu ni dondzrisa leswaku a swi bihanga mbangu ku pfumela ku wongiwa hi ku navela ka nyama?’ (Ga 5:19-21; Ef 2:1-3) U fanela ku yentxa yini loko u tsrumbula leswaku nongonoko wa kukazri wu txhotxhela mimpimiso ya Sathana ke? Fambela kule na wone xileswi a wu ta yentxisa xiswone ka mavabyi lama tlulelanaka!

8. Xana vapswele va nga va pfunisa kuyini vanavu ku bekisa mbilu?

8 Vapswele, mi ni ntsrhwalu wa mfanelo wa ku hlawuleka wa ku sizrelela vanenu ka mazrengu ya Sathana ya ku hona timbilu tavu. Ha dumba leswaku mi lwa hi mavoko ni milenge ku sizrelela vanenu ka mavabyi ya nyama. Mi hlayisa muti na wu basile, mi va mi txukumeta xin’wana ni xin’wana lexi nga ha txhukaka xi mi vabyisa kumbe xi vabya vana. Hi ku fanana, mi fanela ku sizrelela vanenu ka mafilme, minongonoko ya TV, majogu ya eletroniku ni mapajina ya internet lawa ma nga kotaka ku va txhela mimpimiso ya Sathana. Yehovha a mi nyike ntamu wa ku vonelela wutomi bya moya bya vanenu. (Pr 1:8; Ef 6:1, 4) Xileswo, mi nga txhaveni ku beka mithetho ya le kaya leyi seketeliwiki ka milawu ya Bibele. Byelani vanenu lava va ha liki vatsrongo leswi va pfumeleliwaka ku swi vona ni leswi va tsimbisiwaka swone, nakone va pfunani ku twisisa swivangelo swa swiboho swenu. (Mt 5:37) Loko vana va ya va kula, va dondzrisani ku twisisa ha byavu leswi nga swinene ni leswi bihiki hi ku ya hi milawu ya Yehovha. (Hb 5:14) Nangweso dzrimukani leswaku vanenu va ta dondzra swinyingi ka leswi mi swi hlayaka kambe ngopfu-ngopfu ka leswi mi swi yentxaka.​—Dt 6:6, 7; Ro 2:21.

9. Hi yini miyanakanyu leyi txhotxheliwaka hi Sathana, nakone ha yini yi li ni khombo?

9 Sathana a tlhela a dzringisa ku hi hona mbilu hi ku hi yentxa hi dumba wutlhazri bya vhanu matsrhan’wini ya ku dumba mayanakanyela ya Yehovha. (Kl 2:8) Vona ntsena yin’we ya miyanakanyu leyi kutxeteliwaka hiSathana—ya leswaku ku ganya ku fanela ku va ntxhumu wa ku sungula a wuton’wini. Lava pimisaka hi ndlela leyo va nga ha swi kota ku ganya, kumbe va nga ha tsrandzreka. Nambi va swi kota kumbe va tsrandzreka, va le khombyeni. Ha mhaka muni? Hikusa va nga tsrhama hi ku pimisa hi ku bandzra mali lakakuva va nge na mhaka ni mavabyi, vakatavu kumbe vana, nambi wuxaka byavu na Xikwembu Nkulukumba, hi ku fela mali. (1Tm 6:10) Ha khensa hi leswi Tatana wezru wa le tilweni a hi pfunaka ku beka mali mbangwini wa yone.​—Ekl 7:12; Lk 12:15.

HI NGA YI BEKISISA KUYINI MBILU?

Ku fana ni valaveleli ni vazrindzri va tinyangwa va le minkameni ya khale, na wene tsrhama na u vonelela u tlhela u lwa akuva minkutxetelo leyi honaka yi nga ngheni mbilwini yaku (Vona mayava 10-11) *

10-11. a) Hi fanela ku kota ku yentxa yini akuva hi tisizrelela? b) A minkameni ya khale-khale valaveleli a va yentxa yini, nakone lipfalu dzrezru dzri nga tizrisa kuyini swanga mulaveleli wezru?

10 Loko hi djula ku humelela ku bekiseni ka mbilu yezru, hi fanela ku kota ku vona makhombo hi tlhela hi yangula hi ku kahlula akuva hi tisizrelela. Zritu ledzri ndzruluteliwiki dzri ku “bekisa” ka Amaproverbia 4:23 dzri hi dzrimuxa ntizro lowu a wu yentxiwa hi mulaveleli. A masikwini ya Hosi Salomoni, a valaveleli a va yima henhla ka makhumbi ya ku biyela doropa va va va ba xipalapala va pfuxa vhanu loko va vona khombo dzri tsrhindzrekela. Xifaniso lexo xi hi pfuna ku twisisa leswi hi fanelaka ku swi yentxa akuva hi sivela Sathana ku hi bolisa miyanakanyu.

11 A minkameni ya khale-khale, valaveleli a va tizrisana hi le kusuhi ni vazrindzri va tinyangwa. (2Sa 18:24-26) Hi ku tizra xikan’we, a va pfunisa ku sizrelela doropa hi ku vonisisa leswaku tinyangwa a ti pfaliwile loko ku txhuka ku tsrhindzrekela nala. (Neh 7:1-3) Lipfalu dzrezru * ledzri dondzrisiwiki hi Bibele dzri nga tizra swanga mulaveleli wezru dzri va dzri hi basopisa loko Sathana a dzringisa ku dumela mbilu yezru—hi mahlayela man’wana, loko a dzringisa ku kutxetela mimpimiso yezru, matitwela, minsusumeto kumbe ku navela kwezru. Nkama wini na wini loko lipfalu dzrezru dzri hi basopisa, ku djuleka hi dzri yingiseta, hi pfala nyangwa, hi ndlela ya ku fanekisela.

12-13. Xana swi nga yentxeka hi dzringiwa akuva hi yentxa yini, kambe hi fanela ku yangulisa kuyini?

12 Yanakanya hi xikombiso xin’we xa ndlela leyi hi nga tisizrelelaka ha yone akuva hi nga kutxeteliwi hi mimpimiso ya Sathana. Yehovha a hi dondzrise leswaku ‘a wumbuye ni wuwoswi ni ku felela swi nga hlayiwe ni kan’we a makazri kwe[zru]’. (Ef 5:3) Kambe hi ta yentxa yini loko lava hi tizraka navu kumbe lava hi dondzraka navu xikole va sungula ku bula hi swa wumbuye? Ha swi tiva leswaku hi fanela ku ‘dzrela wusandzri ni ku navela ka misava’. (Ti 2:12) Swi nga yentxeka a mulaveleli, ku nga lipfalu dzrezru, a ba xipalapala a hi pfuxa. (Ro 2:15) Kambe xana hi ta mu yingiseta ke? Swi nga yentxeka leswaku, a matsrhan’wini ya ku yingiseta lipfalu, hi yingiseta vanakulozri kumbe hi lavisa swifaniso swa nsila leswi va nyiketanaka ha swone. Kambe lowu hi wone nkama wa ku pfala tinyangwa, hi ndlela ya ku fanekisela, hi ku txintxa bulu kumbe hi vhela hi suka.

13 Swi djula ku va ni xixixi akuva hi lwa ni ku kutxeteliwa hi vatizri-kulozri kumbe vadondzri-kulozri akuva hi pimisa mintxhumu ya ku biha kumbe hi yi yentxa. A hi dumbeni leswaku Yehovha awa swi vona leswaku hi lwa ku ya tlhasa kwini, nakone a ta hi nyika ntamu ni wutlhazri lebyi hi byi vilelaka akuva hi lwa ni mimpimiso ya Sathana. (2Mk 16:9; Eza 40:29; Yk 1:5) Kambe ke, hi nga yisa kuyini mahlweni ni ku yentxa xiyenge xezru a ku bekiseni ka mbilu yezru?

TSRHAMA HI KU TIVONELA

14-15. a) Xana hi fanela ku pfula mbilu akuva ku nghena yini, nakone hi nga swi yentxisa kuyini leswo? b) Xana Amaproverbiya 4:20-22 yi hi pfunisa kuyini ku susa mabindzru loko hi dondzra Bibele? (Vona ni bokisi ledzri liki “ Ndlela Ya Ku Yanakanyisisa.”)

14 Akuva hi bekisa mbilu, a swi dzringananga kuva hi nga yi tsrhiki yi kutxeteliwa hi swa ku biha kambe ku djuleka hi tlhela hi yi tsrhika yi kutxeteliwa hi swa swinene. Tlhela u yanakanya hi xifaniso xa doropa ledzri nga biyeliwa. Muzrindzri wa tinyangwa a a ti pfala akuva a sivela wudumeli bya valala, kambe minkama yin’wana a a ti pfula akuva ku kota ku nghenisiwa swakuda ni swin’wana leswi a swi djuleka doropeni. Loko tinyangwa a to kala ti nga ha pfuliwi ni siku ni dzrin’we, lava nga ndzreni ka doropa a va ta sika hi ndlala. Hi ku fanana, na hine swa djuleka kuva hi pfula mbilu nkama ni nkama hi yi tsrhika yi kutxeteliwa hi mimpimiso ya Xikwembu Nkulukumba.

15 Bibele dzri ni mimpimiso ya Yehovha, xileswo nkama wini na wini hi dzri dondzraka, ho pfumelela mimpimiso yakwe yi kutxetela mapimisela yezru ni ndlela leyi hi titwaka ha yone ni leswi hi swi yentxaka. Hi nga swi kotisa kuyini ku susa mabindzru loko hi dondzra Bibele? Xikhongoto i xa lisima. Makwezru mun’we waxisati a li: “Na ni nge si na dondzra Bibele, ni zranga hi ku khongota ka Yehovha, ni mu kombela ku ni pfuna ‘ku hlalela leswa ku hlamalisa’ leswi pfaka Zritwini dzrakwe.” (Ps 119:18) Na hine ku djuleka hi yanakanyisisa hi leswi hi swi dondzraka. Loko hi khongota, hi dondzra hi va hi yanakanyisisa, Zritu dzra Xikwembu Nkulukumba dzri khumba ndzreni-ndzreni ka mbilu yezru, ku tlhasa la hi zrandzraka mayanakanyela ya Yehovha.​—Dondzra Amaproverbia 4:20-22; Ps 119:97.

16. Xana vanyingi va pfunekise kuyini hi ku hlalela Wuhaxi bya JW?

16 Ndlela yimbenyana leyi hi pfumelelaka ha yone mimpimiso ya Xikwembu Nkulukumba yi hi kutxetela i ku hlalela leswi humaka ka Wuhaxi bya JW®. Vatekani van’we va li: “Minongonoko ya wheti ni wheti hakunene yi ve tinhlamulo ta swikhongoto swezru! Yi hi tiyise mazrambu yi tlhela yi hi pfuxa loko hi va ni gome kumbe xivundzra. Nakone tinsimu leta ha ku humaka ti tsrhama hi ku txhayiwa a kaya kwezru. Hi ti txhaya loko hi sweka, hi basisa kumbe loko hi khweva txana dzrinene.” Minongonoko leyi ya pfuna ku bekisa mbilu. Yi hi dondzrisa ku pimisa ku fana na Yehovha ni ku lwa ni nkutxetelo wa ku tekelela mimpimiso ya Sathana.

17-18. a) Ku yentxeka yini loko hi tizrisa leswi hi swi dondzraka ka Yehovha, tani hi leswi swi kombisiwiki ka 1 Tihosi 8:61? b) Hi nga dondzra yini ka xikombiso xa Hosi Hezekiya? c) Hi ku twanana ni xikhongoto xa Davhida ka Amapsalma 139:23, 24, hi fanela ku kombela yini hi xikhongoto?

17 Nkama wini na wini hi vonaka mabindzru ya ku yentxa leswi nga swinene, lipfumelo dzrezru dzri ya dzri tiya. (Yk 1:2, 3) Hi titwa na hi nyonxile hi leswi hi yentxiki Yehovha a nga dani ku hi vitana vanakwe, nakone ku navela kwezru ka ku mu nyonxisa ku ya ku hi tiyisa. (Pr 27:11) Ndzringo wun’wana ni wun’wana wu ndzruluka mukhandlu wa ku kombisa leswaku loko hi tizrela Tatana wezru lwe wa lizrandzru a hi na timbilu tibidzri. (Ps 119:113) Matsrhan’wini ya leswo, hi kombisa leswaku hi zrandzra Yehovha hi mbilu hinkwayu, i nga mbilu leyi hi ku helela yi tiyimiseliki ku yingiseta swileleto swakwe ni ku yentxa ku zrandzra kwakwe.​—Dondzra 1 Tihosi 8:61.

18 Xana hi ta phazama ke? Ina; a hi hetisekanga. Loko hi txhuka hi phazama, a hi dzrimukeni xikombiso xa Hosi Hezekiya. A yentxe swihoxo. Kambe a tisolile a va a ya mahlweni hi ku tizrela Yehovha hi “mbilu hinkwayu”. (Eza 38:3-6; 2Mk 29:1, 2; 32:25, 26) Kutani ke, hi nga mu tsrhikeni Sathana a dzringisa ku hi txhela mimpimiso yakwe. A hi khongoteni akuva hi va ni ‘mbilu ya ku tiva’ kumbe ya ku yingiseta. (1Th 3:9; Dondzra Amapsalma 139:23, 24.) Hi nga swi kota ku tsrhama na hi dumbekile ka Yehovha loko, a henhla ka hinkwaswu, hi bekisa mbilu.

LISIMU 54 “Ndlela Hi Leyi”

^ par. 5 Xana hi ta tsrhama na hi dumbekile ka Yehovha, kumbe hi ta pfumelela Sathana a hi hambukisa ka Xikwembu xezru? Nhlamulo ya kone a yi yi hi leswaku hi dzringiwa ku ya tlhasa kwini, kambe yi ya hi leswaku hi bekisa mbilu yezru ku ya tlhasa kwini. Xana ku djuliwa ku hlaya yini hi zritu “mbilu”? Xana Sathana a dzringetisa kuyini ku bolisa mbilu yezru? Xa ke hi nga yi bekisa hi mabekisela wani? Nhloko-mhaka leyi yi ta hi pfuna ku hlamula swivutiso leswo swa lisima.

^ par. 11 NTLHAMUXELO WA MAZRITU: Yehovha a hi nyike wuswikoti bya ku tikambela mimpimiso yezru hi ntshima, matitwela ni swiyentxo swezru ni ku va hi tiyavanyisa. Bibele dzri li wuswikoti lebyo i lipfalu. (Ro 2:15; 9:1) Lipfalu ledzri dondzrisiwiki hi Bibele hi ledzri tizrisaka milawu ya Yehovha, xileswi yi tlhamuxelisiwaka xiswone a Bibeleni, ku yavanyisa leswaku leswi hi swi pimisaka, hi swi yentxaka, kumbe hi swi hlayaka i swinene kumbe swi bihile.

^ par. 56 NTLHAMUXELO WA SWIFANISO: Makwezru waxinuna lwa babatisiwiki a hlalelaka televhizawu kutani ku huma mintxhumu leyi nga basangakiki. A fanela ku tsrema leswaku a ta yentxa yini.

^ par. 58 NTLHAMUXELO WA SWIFANISO: Mulaveleli a minkameni ya khale-khale a vona khombo handle ka doropa. A bandlukana ka vazrindzri va tinyangwa lava nga hansi, lava tekelaka ku yangula hi ku pfala tinyangwa ta doropa va tlhela va ti goga hi le ndzreni.