JIHOVA ‘ẠITU pa ‘es la mȧür ne ‘ou kạunohoag ta la ‘oaf‘oaf. ‘On Fäega ne täe ‘e Puk Ha‘a, na muạ‘ạkiga se te‘ ne lelea‘ ne täe ‘e kạunohoag ta, ma kel‘ȧk väeag garue ne ‘Ạitu na se iris la re le‘et se le‘et. ‘E avat ne iris ne täe ‘e kạunohoag ta a‘sokoa ‘oris garue la fakma ne fäeag ‘on ‘Ạitu juj‘ȧk vạhia, kạunohoga la noh fürmaria. Jisu ‘ea: “Äna ạlạlum ke iris ne a‘fại se fäeag ‘on ‘Ạitu, ma ȧf‘ạkia.”—Luke 11:28.

² Kạunohoag ‘oaf‘ofa täe kikia ‘e ‘os ‘ineag ne Jihova, iạ ne fup‘ạkim kạunohoga, ne Jisu ‘ea iạ tä “ ‘Otomis Ö‘fāat.” (Mataio 6:9) Te‘ ne kạunohoga fup ‘e reko ‘os Ö‘fa faklạgi—ma iạ ‘inea a‘lelei pạu ne tes täla re la kạunohoga la ‘oaf‘oaf. (Efeso 3:14, 15) Tes tä Puk Ha‘a ‘ea hün se väeag ‘on le‘et se le‘et ne mou se kạunohoag ta?

‘ẠITU ‘ON FUP‘ẠKIAG NE KẠUNOHOGA

³ Jihova fup‘ȧk vạhia famör mumuạ rua, ‘Atama ma ‘Ive, ma tạunạ‘ia iria rua la ‘inoso. Iạ na‘ia iria se ‘oria hanuạ a‘helavat ‘e parataisit ne täe ‘e rȧnte‘—veko te ‘Iteni—ma iạ ‘ea se iria la ‘es lelea‘. Ma tä Jihova ‘eag: “‘Auar la ‘es lelea‘ ma ‘ut‘ut ma kikia la ma‘oi, la ‘aus la kakạia rȧn te‘ ‘atakoa.” (Kamataga 1:26-28; 2:18, 21-24) Te te‘is ‘eake rogrog la‘ma ne hanuju, po ‘e Jisu kel‘ȧk vạhia tēet ne puk ta Kamataga, ‘ea hün se ‘on fup‘ạkiag ne mȧür fakkạunohoga, aier. (Mataio 19:4, 5) Kop ma aier ‘is agtạu ma pefä‘ ma‘oi, ma kạinag mạuri te ‘on ‘i‘i ‘eake tä ‘amnȧk ‘on ‘Ạitu, ka ‘is la ‘io se hün het ne kạunohoga po sema la noh ‘oaf‘ofa e.

⁴ Te‘ ne iris ne täe ‘e kạunohoag ta, pola hạiasoag kạunohoga la ‘oaf‘oaf ‘e ‘oris kel‘ạkiag ne hanisi ne iris rakom ‘e ‘Ạitu. (Efeso 5:1, 2) Ka, la po tapen, la ‘is la rakoa ‘Ạitut ne ‘is kat pora la räe sin? ‘Is la pola rakoa te ne Jihova rē po ‘e iạ fekạu‘ạkim ‘on Le‘ ‘oj‘ȧk ta se rȧnte‘. (Jone 1:14, 18) ‘E avat ne Le‘ te‘is, Jisu Karisto, ‘e rȧnte‘, iạ tạupir a‘tạution pạu se ‘on Ö‘fa faklạgi, ma tä ‘on‘on, ‘os kel ma a‘fạit se Jisu, fakma se ‘os teag‘esea ma Jihova,‘e ‘os noh a‘fạit se Iạ. (Jone 14:9) Ma ta‘ag, ‘e ‘ou rakoag ne hanisit ne Jisu kel‘ạkim ma ‘ou tạupiriag se mạl het ne iạ kel‘ạki, ‘is ‘atakoa la pola hạiasoagan mȧür fakkạunohoga la ‘oaf‘oaf.

IẠ MẠL HET SE VÄVÄNE

⁵ Puk Ha‘a ‘ea ne väväne, ‘oris aga se ‘oris hạina kop la fakse ag ‘on Jisu se ‘on tisaipeli. ‘Io se muạ‘ạkiag te‘is ‘e Puk Ha‘a: “‘Aus väväne, ‘au la hanis se ‘omus hạina, la fak ma ne Karisto tape‘ma hanis se ‘ekaresaia, ma nā ia la al ‘e rēko iris…Hạian ‘on‘orisa la fakrua ma ‘oris hanisi se for ‘on‘orisa. Ma mou tape‘ma se iris väväne, la iris la hanis se hạian ‘on‘orisa la fakrua ma ‘oris hanisi se for ‘on‘orisa. Kepoi ka ‘it hanis se hȧn ‘on‘ot ta, ma ‘it hanis se ‘itag. Ne tā kat pua ra ‘e ta av ne fesia‘ se for ‘on‘ono: ia ‘atē‘ạkia ma ia, ma ȧf‘ạkia ia, la fak ma ne Karisto rē se ‘ekaresaia.”—Efeso 5:23, 25-29.

⁶ Hanis ‘on Jisu se iris tisaipel ne kạurotuga, mạl lelei het se iris väväne. Jisu “hanis ma kikia se irisa ka hele‘ se a‘ofiag ta,” ne te airet iris famör se ‘atakoa ka iạ rạu‘if‘ȧk ‘on mạuri hün se irisa. (Jone 13:1; 15:13) Ma fakma se te ne fas‘ȧk vạhia se iris väväne: “‘Au väväne, ‘au la hanis [“ma kikia,” NW] se ‘omus hạina, ma ‘au se fekfek se irisa.” (Kolosa 3:19) Tes täla pola hạiasoag se vävän ta la a‘es‘ao‘ȧk kạinag muạ‘ạkiag ta‘ag, nono ka ‘on hạina kat kel‘ȧk ag‘atmại ra? Kop ma ‘e av ‘e ‘on rerege ‘on hạina kat kel‘ạkia ra ag ‘atmại, ma tes täla hạiasoagan ‘on vävän ta la garue‘ạkia fas‘ȧk te te‘? Iạ kop la a‘häe‘ȧk ne iạ tape‘ma re te sar ma tes tä iạ la rē la pola ‘Ạitu la fạu‘ạkia iạ. Tes tä iạ la re? Iạ kop la fạu‘ạkia sar ‘on iris ne ag sar se iag, ma tape‘ma se sar ne ‘on hạina. Hȧn ta tape‘ma kop la re la fakma sin. (Mataio 6:12, 14, 15) Tei ka ‘äe räe, se hün het ne famör ‘e ‘on rerege ‘ea e ne ‘inosot ne fumou, ia tä tạunạ‘iag ne ta famör ruạ ne vahiạ rot‘ȧk te?

⁷ Väväne kop la a‘häe‘ȧk ne Jisu kel‘ȧk hạisokoag ne iạ kokon‘ȧk ‘on tisaipeli. Iạ ‘inea ‘oris pōpō ma iạ kokon‘ȧk ‘oris pa ‘es fakforo. La fakse avat ne iris fạiạki, iạ ‘eag se irisa: “‘Au la leu pu‘atāam se ta ut gaogao, ma a‘u‘ua mea‘me‘amus.” (Mareko 6:30-32) Iris kop la kokon‘ȧk tape‘ma ‘oris hạina. Puk Ha‘a kel‘ȧk ne iris fakse “te ne parpar sio” ka sei ta väväne fas‘ȧk la “‘e‘ạkia.” Ma hün se teset? Po ‘e väväne ma ‘oris hạina tape‘ma ‘es väeag tatạu ‘e “keres ne mạuri.” (1 Pita 3:7) Väväne kop la a‘häe‘ȧk ne tēet ne pumuạ se‘ se ‘Ạitu tä huạg aire ma ‘eake ‘e reko iạ fāat ne hạnit.—Salamo 101:6.

⁸ Puk Ha‘a ‘ea ne vävänet ne “hanis se hȧn o not ta, ma ‘it hanis se itog.” ‘On fuaga, fa ta ma ‘on hạina “tokana ‘e iria ruạ, iria famör ‘esea ma,” la fakma ne Jisu rak‘ȧk vạhia. (Mataio 19:6) Iria rua kal pora la a‘sokoa agfak‘inoso ‘e fạ‘ ne ‘oria ‘inos ta. (Fäeag ‘Es Fuạga 5:15-21; Hiperiu 13:4) Iria la a‘sok ag ta‘ag kepoi ka iria kat kokon‘ȧk ra pa ‘es ‘on le‘et ma le‘et. (1 Korinita 7:3-5) Fas‘ȧk te ‘es‘ao la ȧf‘ạki te‘: “Ne tā kat puạ ra ‘e ta av ne fesia‘ se for ‘on‘ono: ia ‘atē‘ạkia ma ia, ma ȧf‘ạkia ia.” Iris väväne kop la hanis ‘e ‘oris hạina la fakma ne iris hanis ‘e for ‘on‘orisa, ma iris la a‘häe‘ȧk ne iris täla tög sạio‘ se ‘oris filo‘ heta, Jisu Karisto hün se te ne iris re.—Efeso 5:29; 1 Korinita 11:3.

⁹ ‘Apostol ta Paula fäeag hün se ‘mäeav hanis ‘on Karisto Jisu.’ (Filipai 1:8) Huạg vạivại ‘on Jisu iạ ag pumuet, agat ne hạian ne hele‘ la ‘on tisaipeli ‘oaf sin. (Jone 20:1, 11-13, 16) Ma hạina kạt‘ȧk la ‘oris väväne la kel‘ȧk mäeav hanisi se irisa.

IẠ MẠL HET SE HẠINA

¹⁰ Kạunohoga iạ kạutạunạ‘iag mea‘mea‘ het, ma iạ la la‘ lelei kikia nono ka ma ‘on filo‘ het. Fakma se Jisu ma ‘on Filo‘ het ne iạ noh a‘fại sin. “Ka filo‘ ‘on Karisto ta ‘Ạitu,” ka “filo‘ ‘on hȧn ta fā ta.” (1 Korinita 11:3) Jisu ‘on noh a‘fạit se ‘on filo‘ heta ‘Ạitu, iạ mạl lelei het ‘e reko te‘ ne ‘is ‘atakoa ma ‘os filo‘ tutu ne ‘is kop la noh a‘fại sin.

¹¹ Famori agraksa‘, ma ao ma‘oi iris fa kat pora la re‘ia te ne mou se filo‘ ne kạunohoag ta nonoj la re. Ma, tes tä ‘on hạina kop la re? Iạ kop la se fäeag a‘raksa‘ạkia tē ne ‘on vävän ta re puer vạhia, ne ȧs‘ȧk la tekạia fūạg puer fakfilo‘ ne ‘on vävän ta. Hȧn ta kop la a‘häe‘ȧk ne huạg vạivại ma mäeav totoka ta tē ne pumuạ se‘ ‘e maf ‘on ‘Ạitu. (1 Pita 3:4) Ma ‘e ‘on kel‘ạkiag ne ag ‘i, iạ la räe ne vavhiạn pạu la ia la kel‘ạkia ‘on noh a‘fại fak‘ạitu ‘inea ne tes tä iạ agtạu ma te noanoa pạu. Te hoi‘ạkit, Puk Ha‘a ‘ea: “Ma hȧn ta kop la fea se ‘on vävän ta.” (Efeso 5:33) Ka tapen se nono ka ‘on vävän ta kat tạria ra Karisto la ta‘ag ‘on Filo‘ het? Puk Ha‘a fas‘ȧk se hạina: “Noh a‘fại se ‘omus väväne, ne kepoi ka le‘et kat ma ra se fäeag ta, ka iris la pilif ‘eake ‘e fäeag ne ‘oris hạina ka ‘e reko ‘oris ag lelei ma ‘oris noh ‘e‘ạki.”—1 Pita 3:1, 2, NW.

¹² ‘E avat ne hạnit la rak‘ȧk ‘on a‘häe ne kat la‘oag ‘esea ra ma a‘häe ne ‘on vävän ta, iạ kop la fäeag‘ȧk ‘e ‘e‘ạki,‘inea ne tes tä ‘on vävän ta kat mā ag‘esea ra ma ia. ‘On räe ta kop ma la noj, ma iạ la te ‘es‘aot se kạunohoag ta kepoi ka ‘on vävän ta la a‘fại se iag. Kop ma Eprahama kat kạu‘ȧk ra tē ne ‘on hạina Sera ‘ea, ne la a‘leleia kạunohoag ta, ka ‘Ạitu ‘eag se iạ: “‘Äe la a‘fạia ma se lio ‘on Sera.” (Kamataga 21:9-12) Ma, ‘e avat ne ‘on vävän ta la a‘vȧh ta tēet ‘e ‘on pure ne kat kao ra foh ‘on ‘Ạitu, ma ‘on hạina kop la noh a‘fại ma teag‘esea ma iạ.—Garue 5:29; Efeso 5:24.

¹³ ‘On la a‘sokoag ne väegat ne mou se iạ, hȧn ta la pola a‘sok garue ma‘oi ‘e ‘on la matạ‘uag ne kạunohoag ta. La fakse, te ne Puk Ha‘a kel‘ȧk, ne hạiạn ‘inoso “la hanis se ‘oris väväne, ka hanis se ‘oris lele‘a, ka purea iris la fak ma ne tau lelei [a‘häe ‘atmại], ka ma‘ma‘ ‘oris aga, ka a‘mou garue ‘e ‘oris ri, ka rē tē lelei, ka noh a‘fại se vävän ‘on‘orisi.” (Taito 2:4, 5) Hȧn ‘inosot ne o‘honit ne a‘sokoa te ‘i,‘on kạunohoag ta la hanis ma ‘e‘ȧk pạu iạ. (Fäeag ‘Es Fuạga 31:10, 28) ‘E reko ‘inoso tä tạunạ‘iag ne ta famör agraksa‘ ruạ, ma ‘e av ‘e ‘on rerege te noanoa pạut sok ma hele‘ la ‘inoso la väe ne la uf. Puk Ha‘a va‘ön‘ȧk ufuag ne ‘inoso ‘e te ‘e ‘on rerege. Ka, väeag ne ‘inoso kop la se a‘jeamjeam‘ȧk, po ‘e Puk Ha‘a fas‘ȧk: “La hȧn ta se roua ‘on vävän ta;…ma fāat ne ‘inoso la se fue‘ia ‘on hạina.” (1 Korinita 7:10, 11) Ma gat ke mös ‘e‘eve ‘esea ‘e le‘et ma ‘e iria, tä aier‘ȧk fakPuk Ha‘, la iria la pola uf.—Mataio 19:9.

IẠ MẠL LELEI HET SE O‘O‘I

¹⁴ Jisu kel‘ạkia mạl lelei het se o‘o‘i hün se ‘oris aga se lä‘riri‘i. ‘E avat ne iris ‘e ‘on rerege ȧs‘ȧk la fu‘ạkia lä‘riri‘i ‘e Jisu, iạ ‘eag se irisa: “‘Au la fi‘ama lä ‘riri‘i, la iris la leum se goua. ‘Au se mätea iris.” Puk Ha‘a ‘eag ne iạ “rạ‘ua iris, ma nā ‘on si‘u se irisa, ma fäeag ạlạlum‘ạkia.” (Mareko 10:13-16) Ma ‘e reko Jisu nā av se lä‘riri‘i, ma tei ka nonoj la ‘äe la re la fakma sin se ‘ạu lelea‘ fa ma hạina? Iris pa ‘es, a‘ti‘ pạu ‘e ‘ou ava. ‘Äe kop la na ‘ou ava la rak‘ȧk tean iris, po ‘e ta‘ag tēet ne Jihova fas‘ȧk se o‘o‘i la iris la re‘ia.—Nā Hoi‘ạkiag ne Foho 6:4-9.

¹⁵ ‘E reko rȧnte‘ helu‘en la raksa‘ pạu, o‘o‘i kop la pärea ‘oris lä‘riri‘i ‘e kạinag famör ne pa ‘es la mane‘ạkia ‘oris mạuri, la fakse iris ne pa garue‘ȧk mane‘ạkia ‘oris foro. A‘häe se Jisu ne iạ pär tapen ‘on tisaipel, ne iạ hanis sin ma he‘ iris la “‘on lä‘riri‘.” ‘E avat ne hoa‘ ‘o‘oro e iạ la al‘ạki, Jisu re sal la iris la sại. (Jone 13:33; 18:7-9) ‘E reko ‘äe o‘it ma ‘äe kop la matạ‘ua ‘ou lä‘riri‘ ta ‘e garue ‘on Tiapol ta la se mane‘ạkia iris. ‘Äe kop la fäeag fakne‘ne‘ mumuạ se irisag.* (1 Pita 5:8) ‘On mane‘ạkiag ne ‘oris aga, maür fakforo ma ‘oris mȧür fak‘ata ne‘ne‘ pạu ‘e ‘on ‘i‘i.

¹⁶ ‘E pogit mumuạ ne Jisu la ala e, ‘on tisaipeli uạke‘ạkia ne sei tä ti‘ se‘ ‘e irisa. Iạ kat fek ra se irisa, ka Jisu kel‘ạkia ta mạl lelei het ‘e ‘on aga ma ‘e ‘on fäeag a‘ne‘ne‘ȧk ne irisag. (Luke 22:24-27; Jone 13:3-8) Kepoi ka ‘äe o‘it, ma tei ka ‘äe räe ne ‘äe la pola tạupir se Jisu ‘e ‘ou la a‘nonoj‘ạkiag ne ‘ou lä‘riri‘ ta? Te airet fäeag puer‘ạki kop la na se irisa, “la hạitạuag mar” ma ‘eake ‘e feke. ‘Äe kal ‘oaf ra la fäeag ‘e feke, fäegat ne “fak‘ia se kōag ne rē ‘e ser ne pel het.” (Jeremaia 30:11; Fäeag ‘Es Fuạga 12:18) Fäeag puer‘ạki kop la na ‘e salat ne ‘ou le‘ heta la ‘inea ‘on ‘es‘ao ‘e ‘on fakmuri.—Efeso 6:4; Hiperiu 12:9-11.

IẠ MẠL HET SE LÄ‘RIRI‘I

¹⁷ Tei ka läriri‘i la pola rak te ‘e Jisu? ‘I, iris la pō! ‘E ‘on aga, Jisu kel‘ȧk ne lä‘riri‘i la pola noh a‘fại se ‘oris o‘o‘i. “Ka fak ma ne ‘otou Ö‘fā ta rak‘ȧk vạhia se gouag, gou fäeag‘ȧk tapiạ‘ te‘ ne tē ‘i.” Ma iạ ‘eag tape‘ma: “Ko gou rē ma kikia, ‘e te‘ ne av ‘atakoa, tē ne ia ‘oaf sin.” (Jone 8:28, 29) Jisu noh a‘fại pạu se ‘on Ö‘fa faklạgi, ma Puk Ha‘a ‘ea se lä‘riri‘i la iris la noh tovavhian se ‘oris o‘o‘i. (Efeso 6:1-3) Te airet Jisu iạ famorit het ne ‘atakoa se ma, ka iạ tovavhian se ‘on ö‘ruạ fakforo, Josefa ma Meri, famör agraksa‘ ruạ. Te ta‘ag ho‘im ‘oaf‘ofa se te‘ ne lelea‘ ne täe ‘e kạunohoag ‘on Jisu!—Luke 2:4, 5, 51, 52.

¹⁸ Tei ka lä‘riri‘i la pola räe se sal ma‘oi ne la pola fakse Jisu ma re‘ia ‘oris o‘o‘i la ‘oaf‘oaf? Aier, lä‘riri‘i la räe ne ‘eake te vavhinet, ka ta‘ag pa ‘es ‘on ‘Ạitu la iris la noh a‘fại se ‘oris o‘o‘i. (Fäeag ‘Es Fuạga 1:8; 6:20) Jisu noh a‘fại ma kikia se ‘on Ö‘fa faklạgi, la hele‘ se avat ne te noanoa pạu soko e. ‘E av het, ka ‘Ạitu pa ‘es la Jisu la re‘ia ta te het ne a‘noa pạu, ma täe Jisu ‘eag: “Ma ‘äe la hoa‘kia ‘e gouag [te het ne iạ kop pạu la a‘sok] ip teis.” Ka, Jisu re‘ia ma tēet ne ‘Ạitu far‘ȧk se iạ la re, po ‘e iạ räe ne ‘on Öfa ta ‘inea tēet ne lelei aier se iag. (Luke 22:42) Ma lä‘riri‘i ‘oris rak la noh a‘fại, iris la pola re ‘oris o‘o‘i, ma tape‘ma se ‘oris Ö‘fa faklạgi, la ‘oaf.^#—Fäeag ‘Es Fuạga 23:22-25.

¹⁹ Tiapol ta ȧsȧs Jisu, ma ‘is aier‘ȧk ne iạ la ȧsȧs tape‘ma se haharȧg riri‘i la re‘ia tē ne kat nonoj ra. (Mataio 4:1-10) Satan ta ne Tiapol ta a‘es‘ao‘ạkia hashasagat ne leum ‘e lä‘riri‘ ne tore, ne a‘noa pạu la hȧ‘ȧk. Ma iạ te ‘es‘ao ti‘ut la lä‘riri‘i la matạ‘ la se hại‘ạpiag ma iris ne rere te se nonojo! (1 Korinita 15:33) Le‘ hȧn ‘on Jekope Taina, hại‘ạpiag ma iris ne kat agag ra se Jihova, ma sokoan ta pefä‘ rạurạut. (Kamataga 34:1, 2) Re a‘häe se rūut ne la sok se kạunohoag ta kepoi ka le‘ het ‘e irisa a‘sokoa agfak‘inos se ma‘ma‘a!—Fäeag ‘Es Fuạga 17:21, 25.

KI NE KẠUNOHOAG ‘OAF‘OFA

²⁰ Pefä‘ ne täe ‘e kạunohoag ta la pola a‘lelei kepoi ka garue‘ȧk fäeag puer‘ạkit ne täe ‘e Puk Ha‘a. Ma ‘on aire, garue‘ạkiag ne puer‘ȧk te tape‘ ta iạ ki het se kạunohoag ‘oaf‘ofa. Ma ‘ạus väväne, ‘ạu la hanis ‘e ‘omus hạina, ma ‘omus aga se iris kop la fakse ag ‘on Jisu se kạurotuag ta. ‘Ạus hạina kop la noh a‘fại se fūag fakfilo‘ ne ‘omus väväne, ma tạupiria muạ‘ạkiag lelei ne kel‘ạkim ‘e Fäeag ‘Es Fuạga 31:10-31. ‘Ạus o‘o‘i, muạ‘ạkia ‘omus lele‘a. (Fäeag ‘Es Fuạga 22:6) ‘Ạus ö‘fa kop la puer a‘leleia ‘omus kạunohoga. (1 Timoti 3:4, 5; 5:8) Ma lä‘riri‘i, ‘ạu la tovavhian se ‘omus o‘o‘i. (Kolosa 3:20) Te‘ ne iris ne täe ‘e kaunohoag ta agraksa‘ ma te‘ ne iris ‘atakoa rē te sar. Ma ‘is kop la huạg vạivại ma hạifạu‘ạkigen ‘os sara.

²¹ Te aier pạu, Puk Ha‘a hoi sema ‘e fäeag puer‘ȧk ma muạ‘ạkiag pumua hün se maür fakkạunohoga. Te hoi‘ạkit, iạ rak‘ȧk se ‘isa rȧn fo‘ou ‘on ‘Ạitu ma parataisit ne täla ‘e rȧnte,‘ ne la hoi ‘e famör ‘oaf‘oaf ne agag se Jihova. (Kel‘ȧk Tē 21:3, 4) Ma maür a‘helav airet täe ‘is noh vāvā sin! Ka tape‘ma se ‘on ‘i‘i, ‘os maür fakkạunohoga la pola ‘oaf‘oaf ‘e ‘os garue‘ạkiag ne Fäeag puer‘ȧk ‘on ‘Ạitu ne täe ‘e Puk Ha‘a.

*  Ma ‘on hạiasoag, la pärea lä‘riri‘i ‘e väe 32 ne puk hete‘ Learn From the Great Teacher, ne Jihova Uetnes ta fạ‘i.

^#  Le‘ ta kal a‘fại ra se ‘on ö‘rua kepoi ka iria ‘ea ta teet ne la kaoa foh ‘on ‘Ạitu.—Garue 5:29.