Mu ye ku zi na mukati

Mu ye mu zi na mukati

mustafahacalaki/DigitalVision Vectors via Getty Images

MUZWIILE-HABUSU KUTONDA!

Inzwelopili ya Makompyuta Alihitize Awoola Kusebeza Sina Muntu—Kana Kayituse kapa Kayiziyeze Bantu?

Inzwelopili ya Makompyuta Alihitize Awoola Kusebeza Sina Muntu—Kana Kayituse kapa Kayiziyeze Bantu?

 Hahanu, baeteleli mu cisi, beena sayansi, ni bapangi ba ziintu baba wambi he ndaba yee nzwelopili ya buliwooleli bwa minshini iwoola kupanga ziintu zibapanganga bantu (artificial intelligence). Bawamba kuti iyi nzwelopili iwoola kutusa, kono cee nako iswana babilela kuti iyi nzwelopili iwoola kusebeliswa mwi nzila isashiyeme.

  •   “Iyi inzwelopili ya makompyuta injihite ahulu suunu, ca mulelo wa ku imulula buhalo bwa bantu  . . . Cee nako iswana, Iyi nzwelopili ilihitize ya makompyuta iwoola kuletisa bukaabo bwa kusaaba ni nsilelezo ishiyeme, kumanisa inswanelo za bantu ni kuzwiisa inkunutu, ni kuletisa kuti bantu kaanzi basepi muuso uyendelela ni nswanelo za bantu.”—Kamala Harris, yowicilila mueteleli wa United States, kali 4 May 2023.

  •   “Inzwelopili iyi ilihitize ya makompyuta itondeza kuti iwoola kutusa mwi ndaba zee nkalafo, cee nako iswana iwoola kuletisa bukaabo ku makete ni maikuto mu buhalo bwa bantu,” mubaba ñoleli cikwata ca madokota ni bamwi ba caziba bee nkalafo baetelelwe kwa Dr. Frederik Federspiel, mwi ndaba ibalyatiswa kali 9 May 2023, in BMJ Global Health. a

  •   “Bantu bawoola kulitusisa iyi nzwelopili ilihitize ya makompyuta kuhasanya indaba za mapa. Hahanu, iyi nzwelopili ilihitize ya makompyuta iwoola kuletisa kuti bantu babule misebezi. Bantu bamwi basebeza noowu mufuta wee nzwelopili ya makompyuta balikalililwe kuti kayilete bukaabo ahulu ku bantu.”—The New York Times, May 1, 2023.

 Inako ciikabuya, katubone haiba iyi nzwelopili ilihitize ya makompyuta kayi tuse kapa kwinjizika bantu mu bukaabo. IBibele iwambanzi?

Ibaka buikatazo bwa bantu ha buletanga kulikalililwa

 IBibele itondeza ibaka bantu ha basawooli kuleta inzwelopili ilihitize iwoola kuleta bulyo ziintu zilotu.

  1.  1. Nihakuba kuti bantu basaka kupanga ziintu ziwoola kutusa, kaba wooli kulemuha ziwoola kupangahala kubusu.

    •   “Kwiina inzila iboneka kushiyama ku muntu, kono ku mamani-mani ileta ifu.”—Inguli 14:12.

  2.  2. Muntu kawooli kwiiziba bamwi mweete basebeliseze za bapangi.

    •   “Niswanela kusiila [misebezi yaangu] ku muntu yookeza mu masule aangu. Njeeni yowiizi haiba mwaabe mutali kapa muholo? Kono mwayendise ziintu zoonse zinibawaani ca kulikataza ahulu ni ca butali bukaando mukuusi kee zuba.”—Muwambi 2:18, 19.

 Kuseziba zeete zipangahale kutondeza ibaka hatusaka inketelelo ya Mubumbi.

Utuwoola kusepa

 Mubumbi weetu usepisa kuti keete naasilile bantu kapa inzwelopili ya butali bwa bantu kusinya cisi kapa bantu.

  •   “Cisi ciikala kuya kwiile.”—Muwambi 1:4.

  •   “Bantu bashiyeme kabayole cisi, mi kabahale mwateni kuya kwiile.”—Lisamu 37:29.

 Mwi iBibele, Mubumbi weetu utuha inketelelo yeete ituwaanise buhalo bushiyeme kubusu. Kuti mulitute ziingi ziiwamba iBibele, mubale indaba zahe webbusaiti “Is There a Reliable Guide to a Secure Future?” ni “A Real Hope for a Better Tomorrow.”

a Mweyi ndaba yahe webbusaiti “Threats by Artificial Intelligence to Human Health and Human Existence,” ibañolwa kwa Frederik Federspiel, Ruth Mitchell, Asha Asokan, Carlos Umana, ni David McCoy.