Kukuteka Muboneno Ubamwi—IBibele Mwiwoola Kutusikiza
“Kuwoola kuba bulyo ni nkozo haiba bantu ni bakuteka muboneno ubamwi.”—UNESCO Declaration of Principles on Tolerance, 1995.
Kusakuteka muboneno ubamwi, kuwoola kuletisa kusaaba ni kute, mane ni kulitoya. Uwu mukwa hawuzaka ku muntu uwoola kuletisa ziwambo zisasamisa, kusalulula, ni mifilifili.
Kono bantu beena maikuto a shutana hakwiiza he ndaba ya kukuteka muboneno u bamwi. Bamwi bazumina kuti bantu bakuteka muboneno ubamwi baswanela kuwamba mubalizuwila muziswanela kupangilwa ziintu ni mikwa ibaswanela kuba naayo. Bamwi bazuminzana ni ziiwamba iBibele, kuti bantu bakuteka muboneno ubamwi bakuteka inswanelo zibamwi za kulisalila za kupanga ni zibazumina nihakuba kuti aabo kaba zuminzani naazo.
Kana iBibele iwoola tota kutusa bantu kukuteka muboneno ubamwi mwe ziinu nako zeetu?
Ziiwamba iBibele he ndaba ya kukuteka muboneno ubamwi
IBibele isusuweza bantu kukuteka muboneno ubamwi. Icokuti: “Inkutwisiso yeenu izibahale ku bantu boonse.” (Bafilipi 4:5) IBibele itususuweza kusebelisana ni bamwi cee nkutwisiso, ikute, ni cee nzila ishiyeme. Bantu basebelisa uwu muboneno hamwi kaba zuminzani kapa kutambula mupangilo wa ziintu wa zumwi, kono basiilila uzo muntu kupanga ziintu mwa sakila.
Nihakuba bulyo, iBibele, itondeza kuti iLeza wiina milawo ibaswanela kwicilila bantu. Icokuti: “Iwe muntu, [iLeza] wa kuwambila cishiyeme.” (Miika 6:8) itondeza inketelelo yee Leza, yahele kutusa bantu kulikola buhalo.—Isaya 48:17, 18.
ILeza kaa tuhele kuatula bamwi. Kuya cee Bibele, “Kwiina bulyo Mutomi wa Mulawo ni Muatuli umwiina . . . Kono iwe, njeweni kuti uatule yozaakite naaye?” (Jakobo 4:12) ILeza uhele intukuluho ya kulisalila za kupanga ku zumwi ni zumwi weetu nihakuba bulyo twiina buikalabelo.—Kuyelezwa 30:19.
Ziiwamba iBibele he kute
IBibele iwamba kuti tuswanela “kukuteka bantu boonse.” (1 Pitorosi 2:17, New Jerusalem Bible) Njikuti bantu basala kuhala ca zikuka zee Bibele batondeza ikute ku bantu boonse, kuseena indaba ni zibazumina ni muhalilo waabo. (Luka 6:31) Ico kacitalusi kuti bee cilila iBibele ka bazumine intumelo yoonse kapa maikuto a bamwi kapa inkatulo zibapanga. Kono insini kupanga ziintu ca kubenga kapa kusabonisa ikute, kabalike mubawoolela moonse kulikanisa Jesu mwa bali kuhindila bamwi.
Ca mutala, imwi nako Jesu abawaani mwaanakazi wa bulapeli bwa seena abali kuzuminzana naabo. Uzu mwaanakazi hape aba kuhala ni mukwame yaseena abali mwihyabwe—muhalilo wa seena abali kuzuminzana naawo Jesu. Nihakuba bulyo, abawambi noozo mwaanakazi cee kute.—Johani 4:9, 17-24.
Sina nji Jesu, Bakreste balitukiseze kutalusa mabaka a ziintu zibazumina ku bantu basaka kuteeka, kono bapanga bulyo “cee kute ikaando.” (1 Pitorosi 3:15) IBibele ikalimela Bakreste kusahambiliza bamwi kwicilila maikuto aabo. Iwamba kuti mwicilili wa Kreste “kalukeli kulwa, kono ulukela kuba muhuba ku bantu boonse,” kukopanyeleza ni bantu beena intumelo icincana ni yaakwe.—2 Timoteya 2:24.
Ziiwamba iBibele kuamana ni citoyo
IBibele ituwambila kuti “Mutundamene kuhala cee nkozo ni bantu boonse.” (Baheberu 12:14) Muntu yosaka inkozo ukanina citoyo. Nihakuba kuti kaa pangi ziintu zisayendeleli ni zazumina, ulikataza kuhalinsana ni bamwi cee nkozo. (Matewu 5:9) Cee nako iswana, iBibele isusuweza Bakreste kusaka zila zaabo cakupanga ca cisemo bantu basabapangi hande.—Matewu 5:44.
Initi kuti, iBibele iwamba kuti iLeza “utoyete,” kapa “unyanya,” mikwa iletisa kuti bantu saanzi bakutekwa kapa ileta bukaabo ku bamwi. (Inguli 6:16-19) Kono iBibele aha ilitusisa liinzwi lya “kutoya” kutalusa maikuto a kusasaka mikwa mibi. IBibele itondeza kuti iLeza usaka kuswalela ni kutusa bantu basaka ku cinca muhalilo waabo ni kuhala ca zikuka zaakwe.—Isaya 55:7
Intimana za mwi Bibele ziwamba za kukuteka maikuto abamwi
Tite 3:2: “Babe ni nkutwisiso, ni batondeza buhuba ku bantu boonse.”
Muntu wiina inkutwisiso uteeka ku maikuto abamwi, ni kuletisa inkozo ku bamwi.
Matewu 7:12: “ziintu zoonse zimusaka kuti bantu bazimipangile, muzibapangile naanwe.”
Tuboonse tulitumelanga ahulu bantu haba tukuteka ni kutambula maikuto eetu. Kuti mulitute mumuwoola kusebeliseza uwu mulawo wa butokwa wa baluti Jesu, mubone indaba yahe webbusaiti icokuti “Mulao wa Kueza Hande Babañwi Utalusañi?”
Joshuwa 24:15: “mulisalile suunu yeete musebeleze.”
Hatukuteka intukelo ibamwi ya kulisalila za kupanga, tuletisa kuti kube ni nkozo.
Zicitantu 10:34: “ILeza kaa salululi.”
ILeza kaa salululi bantu cee baka lya cizo caabo, kuba mukwame kapa mwaanakazi, inkaanda kwaazwa, mushobo, kapa inshimuluho. Bantu basaka kulikanisa iLeza bakuteka bantu boonse.
Habakuki 1:12, 13: “[iLeza] kaa wooli kusiilila bubilala.”
Kusiilila kwe Leza kwiina ma cincikizo. Keete naa siilile bantu kupanga ziintu zisashiyeme kuya kwiile. Kuti mulitute ziingi, mulweele ividiyo icokuti Ki Kabakalañi Mulimu Hatuhelezi Manyando?
Baroma 12:19: “Musiile [iLeza] kubozekeza bubi; kakuti ku ñoletwe kuti: ‘Njeeme ni bozekeza bubi; kanilihise,’ kuwamba Jehova.” a
Jehova iLeza kaa zuminine muntu zuhi kapa zuhi kubozekeza bubi. Iye kaabone hateni kuti ziintu zipangwe cee nzila ishiyeme cee nako yateni. Kuti mulitute ziingi, mubale indaba yahe webbusaiti icokuti “Will the Cry for Justice Be Heard?”
a Jehova nji ziina tota lye Leza. (Lisamu 83:18) Mubone indaba yahe webbusaiti icokuti “Jehova ki Mañi?”
