Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

NSOLO 14

Khalani Akukhulupirika mu Pinthu Pyonsene

Khalani Akukhulupirika mu Pinthu Pyonsene

“Tisafuna kucita pinthu pyonsene mwakukhulupirika.”—AHEBHERI 13:18.

1, 2. Yahova asapibva tani angaona kuti tisawangisira toera kukhala akukhulupirika?

PAKUBWERERA kuxikola, m’phale m’bodzi alokota cikhwama cakuti cikhadadzala na kobiri. Kodi iye mbadacitanji? Panango mbadakwanisa kucibisa. Mbwenye iye acibweza kuna mwanaciro. Mai wace atsandzaya kakamwe pidabva iye pyenepi.

2 Anyakubala azinji asatsandzaya angaona kuti anawo ndi akukhulupirika. Babathu wakudzulu, Yahova, ndi ‘Mulungu wa undimomwene,’ iye asatsandzaya tingakhala anthu akukhulupirika. (Masalmo 31:5) Ife tisafuna kunkomeresa mbaticita “pinthu pyonsene mwakukhulupirika.” (Ahebheri 13:18) Tendeni tione makhundu manai anapangiza kuti midzidzi inango pisanentsa kukhala akukhulupirika. Buluka penepo tinaona nkhombo zinafuna kukhala na ife tingakhala akukhulupirika.

TIKHONDE KUNYENGEZEKA TEKHENE

3-5. (a) Tinakwanisa tani kunyengezeka tekhene? (b) Ninji cinafuna kutiphedza toera tikhonde kunyengezeka tekhene?

3 Toera kukhala akukhulupirika peno akuona ntima kuna anango, pakutoma tisafunika kudziwa mwadidi makhaliro athu. Mbwenye midzidzi inango pyenepi pisanentsa. Mu ndzidzi wa apostolo, abale a mu mpingo wa Laudhiseya akhanyengezeka okhene mbanyerezera kuti akhakomeresa Mulungu. (Apokalipse 3:17) Ife tinakwanisambo kunyengezeka tekhene mbatinyerezera kuti tikucita pinthu pyadidi.

4 Nyakupfundza Tiyago alonga: “Khala munthu asanyerezera kuti asalambira Mulungu, mbwenye mbakhonda kutonga lirimi yace, munthu unoyu asanyengeza ntima wace, pontho kulambira kwace ndi kwakusowa basa.” (Tiyago 1:26) Tinanyengezeka tekhene tinganyerezera kuti thangwi ya pinthu pingasi pyadidi pidacita ife, Mulungu nee anaipirwa tingakhala aukali, akusowa cilemedzo peno tingalonga uthambi. Ninji cinafuna kutiphedza toera kucalira kunyengezeka tekhene?

5 Tingayang’ana pa supeyu, tisakwanisa kuona maonekero athu akunja. Mbwenye tingaleri Bhibhlya, tisakwanisa kuona makhaliro athu ankati. Bhibhlya inakwanisa kutiphedza kudzindikira makhaliro athu adidi na madodo athu. Inatiphedzambo kudziwa macinjo anafunika ife kucita m’manyerezero athu, m’macitiro athu peno m’malongero athu. (Lerini Tiyago 1:23-25.) Mbwenye tinganyerezera kuti nee tiri na madodo, nee tinakwanisa kucita macinjo anewa. Natenepa, tisafunika kuphatisira Bhibhlya toera itiphedze kuona makhaliro athu. (Nyimbo ya Chiriro 3:40; Ageu 1:5) Phembero isatiphedzambo toera kudziwa makhaliro athu andimomwene. Tinakwanisa kuphemba Yahova mu phembero toera atidinge na kutiphedza kudzindikira makhundu anafunika ife kusasanyira. (Masalmo 139:23, 24) Ife tisadziwa kuti ‘Yahova asaida munthu waciphamaso, mbwenye Iye ali na uxamwali wapantima na anthu akukhulupirika.’—Misangani 3:32.

KHALANI AKUKHULUPIRIKA PABANJA

6. Thangwi yanji mamuna na nkazi asafunika kukhala akukhulupirika kuna unango na ndzace?

6 Kukhala akukhulupirika pabanja ndi kwakufunika kakamwe. Mamuna na nkazi angalonga undimomwene kuna unango na ndzace, iwo asaona kuti ali akutsidzikizika, pontho anakwanisa kunyindirana unango na ndzace. Kukhonda kukhala wakukhulupirika pabanja kunakwanisa kupangizwa munjira zizinji. Mwacitsandzo, munthu wakumanga banja anatoma sirira munthu unango, kuona ucipezipezi peno kubanyirana na munthu unango mwacibisobiso. Nyamasalmo alonga: ‘Ine sinafambirana na anthu authambi tayu, mbandikhonda kukhala na ampfakafaka.’ (Masalmo 26:4) Mungakhonda kukhala akukhulupirika kuna mamunanu peno nkazanu ngakhale m’manyerezero, pyenepi pinaikha pangozwi banja yanu.

Khondani mwakucimbiza cinthu consene cakuti cinaikha pangozwi banja yanu

7, 8. Munaphatisira tani Bhibhlya toera kupfundzisa ananu kuti asafunika kukhala akukhulupirika?

7 Anapiana asafunikambo kudziwa kuti kukhala wakukhulupirika ndi kwakufunika kakamwe. Anyakubala anakwanisa kuphatisira Bhibhlya toera kuapfundzisa pyenepi. M’Bhibhlya muli na pitsandzo pya anthu akuti nee akhali akukhulupirika: Akani wakuti adzakhala mbava; Gehazi, adalonga uthambi toera apaswe kobiri; na Yuda, wakuti akhaba kobiri, pontho mukupita kwa ndzidzi agulisa Yezu thangwi ya kobiri 30 za parata.—Yoswa 6:17-19; 7:11-25; 2 Amambo 5:14-16, 20-27; Mateu 26:14, 15; Juwau 12:6.

8 Bhibhlya isalongambo pitsandzo pya anthu akuti akhali akukhulupirika: Yakobe, wakuti apanga anace toera abweze kobiri idagumana iwo; Yefita na mwanace wankazi, akuti akwanirisa pidapikira iwo kuna Mulungu; na Yezu wakuti akhala wakukhulupirika, ngakhale m’midzidzi yakunentsa. (Genesi 43:12; Atongi 11:30-40; Juwau 18:3-11) Pitsandzo pyenepi pinaphedza anapiana toera kubvesesa kuti thangwi yanji kukhala wakukhulupirika ndi kwakufunika kakamwe.

9. Kodi kukhulupirika kwa anyakubala kunaphedza tani anawo?

9 Anyakubala anakwanisa kupfundza kubulukira mu uphungu uyu wa Bhibhlya: “Iwe unapfundzisa anango, thangwi yanji nkhabe kupfundzisika wekhene? Iwe usapanga anango kuti: ‘Lekani kuba,’ thangwi yanji usaba?” (Aroma 2:21) Anyakubala angacita pinthu mwakusiyana na pinalonga iwo, anapiana asaona pyenepi. Tingapanga anathu kuti asafunika kukhala akukhulupirika, mbwenye ife mbatikhonda kukhala akukhulupirika, iwo nee anadziwa pinafunika iwo kucita. Anapiana angaona kuti anyakubalawo asalonga uthambi, ngakhale mu pinthu ping’ono, panango iwo anacitambo pyenepi. (Lerini Luka 16:10.) Munjira inango, anapiana angaona kuti anyakubalawo ndi akukhulupirika, pinaaphedza kukhala akukhulupirika angadzakhalambo na anawo.—Misangani 22:6; Aefesi 6:4.

KHALANI AKUKHULUPIRIKA PA MPINGO

10. Tinakhala tani akukhulupirika pakucedza na Akristu andzathu?

10 Tisafunikambo kukhala akukhulupirika kuna Akristu andzathu. Mphyakukhonda nentsa kuti makani athu a ntsiku na ntsiku acinje kudza mapsweda. Tingapanga anango pinthu pyakuti nee tisapidziwa kuti mphyandimomwene, panango tinamwaza uthambi. Mphyadidi kakamwe ‘kucita mphole-mphole na mulomo wathu.’ (Misangani 10:19) Kukhala wakukhulupirika nee pisabveka kuti tisafunika kulonga pyonsene pinanyerezera ife, pinadziwa ife peno pidabva ife. Maseze pinafuna ife kulonga mphyandimomwene, tisafunika kubvundzika: ‘Kucita pyenepi kunapangiza ufuni? Ndisafunika kudzudzumika napyo? Ndisafunikadi kupilonga?’ (1 Atesalonika 4:11) Anango asakhala akusowa cilemedzo mbalonga kuti: “Basi ene ndiri kulonga undimomwene.” Mbwenye ninga atumiki a Yahova, tisafuna kuti ndzidzi onsene mafala athu akhale adidi na acilemedzo.—Lerini Akolose 4:6.

11, 12. (a) Ninji pinafuna kucitikira munthu wakuti acita madawo mbakhonda kulonga undimomwene? (b) Tingadziwa kuti xamwali wathu acita madawo makulu, tisafunika kucaliranji? (c) Ndi ipi njira inango yakupangiza kuti ndife akukhulupirika mu gulu ya Yahova?

11 Yahova apasa akulu a mpingo basa yakuphedza mpingo. Mphyakukhonda nentsa kuna akulu a mpingo kutiphedza tingalonga undimomwene kuna iwo. Mwacitsandzo, nyerezerani kuti muli kuduwala, mwaenda kuna dotoro, kodi imwe nee munam’panga pyonsene pinabva imwe? Mungam’bisira, dotoro nee anakwanisa kukuphedzani. Munjira ibodzi ene, khala tacita madawo makulu nee tisafunika kubisa. Mbwenye tisafunika kuenda kuna akulu a mpingo mbatiapanga pyonsene pidacitika. (Masalmo 12:2; Mabasa 5:1-11) Mphapo ndiye tani, khala imwe mwadzindikira kuti xamwali wanu acita madawo makulu! (Levitiko 5:1) Kodi munanyerezera kuti: “Nakuti iye ndi xamwali wanga wapantima, nee ndinapilonga”? Peno munakumbuka kuti akulu a mpingo anakwanisa kumpasa ciphedzo cinafuna iye toera kusasanyira na kuwangisa pontho uxamwali wace na Yahova?—Ahebheri 13:17; Tiyago 5:14, 15.

12 Ife tisafunikambo kulonga undimomwene mu gulu ya Yahova pakulemba malipoti athu a basa ya m’munda peno malipoti anango. Pontho tisafunika kulonga undimomwene pakulemba petição toera kupita m’basa ya upainiya peno ntundu unango wa petição.Lerini Misangani 6:16-19.

13. Tinakhala tani akukhulupirika pakucita malonda na Akristu andzathu?

13 Ninga Akristu nee tisafunika kubvungaza malonda na ulambiri wathu. Njira ibodzi yakucita pyenepi ndi kucalira kucita malonda mu ndzidzi unagumanika ife pa Nyumba ya Umambo peno mu utumiki. Pontho pakucita malonda, nee tisafunika kuponderera Akristu andzathu. Khala tiri na anyabasa akuti ndi Akristu andzathu, nee tisafunika kudembuka kuatambirisa, tisafunika kuapasa ntengo wa kobiri idabverana ife, pontho kuacitira udidi onsene mwakubverana na mwambo. Panango pyenepi pisaphataniza kulembesa anyabasa mu nsoka wa Segurança Social peno kuatambirisa maseze abuluke ferya. (1 Timoti 5:18; Tiyago 5:1-4) Khala patrau wathu ndi Mboni wa Yahova, nee tisafunika kudikhira kutsalakanwa mwakupambulika. (Aefesi 6:5-8) Tisafunika kuphata basa mwakubverana na ndzidzi udabverana ife, pontho tingapaswa kobiri toera kucita basa tisafunika kucita pidabverana ife.—2 Atesalonika 3:10.

14. Nkristu asafunika kucitanji mbadzati kucita malonda na m’bale peno mulongo?

14 Mphapo ndiye tani khala tikucita malonda na m’bale peno mulongo? Pyenepi panango pisaphataniza kufiyari kobiri. Mu pinthu pyenepi, ulipo n’dida wakuti tinakwanisa kuuphatisira: Tisafunika kulemba pa tsamba pyonsene pidabverana ife. Mu ndzidzi udagula mprofeta Yeremiya munda, iye alemba matsamba mawiri akuti akhafokotoza pinthu pidabverana iwo, pontho aphemba amboni toera kusinari ibodzi mwa matsamba anewa, buluka penepo akoya matsamba mawiri ene. (Yeremiya 32:9-12; onanimbo Genesi 23:16-20.) Anango asanyerezera kuti kulemba pa tsamba pyonsene pidabverana iwo pisakhala ninga nee asanyindira m’bale. Mbwenye mwandimomwene kucita pyenepi pinaphedza toera kucalira nthonga peno kutsukwalisana. Tisafunika kukumbuka kuti kukhala antendere mu mpingo mphyakufunika kakamwe kupiringana malonda.—1 Akorinto 6:1-8; onani Cidzindikiro Cakumalisa 30.

KHALANI AKUKHULUPIRIKA PABASA

15. Yahova asaona tani munthu angacita malonda mwakukhonda khulupirika?

15 Tisafunika kukhala akukhulupirika kuna anthu onsene kuphatanizambo ale akuti nee ndi Mboni za Yahova. Kuna Yahova mphyakufunika kakamwe tingakhala akukhulupirika. ‘Yahova asaida ale anabera andzawo pa malonda, mbwenye asakomerwa na anthu anapima mwakulungama.’ (Misangani 11:1; 20:10, 23) M’midzidzi yakale, anthu akhaphatisira mabhalansa pakucita malonda. Mbwenye anyamalonda anango akhabera anyakugula, mukuapasa pinthu pyakucepa pyakuti nee pikhabverana na kobiri ikhalipa iwo. Ninga midzidzi ineyi, lero anthu azinji asacita malonda mwakukhonda kukhulupirika. Mbwenye Yahova nee acinja, mpaka lero iye asaida anthu anacita malonda mwakukhonda khulupirika.

16, 17. Ndi makhaliro api akuti anakwanisa kuyesera kukhulupirika kwathu?

16 Tonsene tisathimbana na pinthu pyakuti pinakwanisa kuyesera kukhulupirika kwathu—pakulemba phaso inapangiza maluso athu a basa, pakulemba matsamba a utongi, peno pakucita maprova kuxikola. Azinji asaona kuti nee ndi pyakuipa kulonga uthambi, kuthimizira pinthu peno kupereka matawiro akunyengeza. Pyenepi nkhabe kutidzumatirisa. Bhibhlya yalonga kale kuti mu ntsiku zakumalisa, anthu “anadzafunika okhene basi, anadzafuna kakamwe kobiri, . . . akukhonda kufuna pinthu pyadidi.”—2 Timoti 3:1-5.

17 M’midzidzi inango pinaoneka ninga anthu anacita pinthu mwakukhonda khulupirika pinthu pyawo pisafamba mwadidi. (Masalmo 73:1-8) Thangwi yakucita pinthu mwakukhulupirika, panango Nkristu analuza kobiri, kutsalakanwa mwakuipa peno kubuluswa basa. Ngakhale tenepo, tisafunika kukhala akukhulupirika. Thangwi yanji?

KUKHALA AKUKHULUPIRIKA KUSABWERESA NKHOMBO

18. Thangwi yanji mphyadidi kukhala munthu wakukhulupirika?

18 Lero, mphyakunentsa kakamwe mu dziko ino kugumana munthu wakukhulupirika na wakunyindirika. Mbwenye m’bodzi na m’bodzi wa ife anakwanisa kupangiza makhaliro anewa. (Mikeya 7:2) Mwandimomwene anango anakusingirirani mbalonga kuti ndimwe pswiru. Mbwenye anango anakomerwa na imwe thangwi yakukhulupirika kwanu, pontho anakunyindirani. Pa dziko yonsene yapantsi, Mboni za Yahova zisadziwika ninga anthu akukhulupirika. Anango asasankhula anyabasa akuti ndi Mboni za Yahova thangwi asadziwa kuti iwo ndi anthu akukhulupirika. Thangwi yakukhonda kukhulupirika, anthu anango asaluza basa, mbwenye Mboni za Yahova kazinji kene zisapitiriza kuphata basa.

Tingakhala anyabasa adidi tisapasa mbiri Yahova

19. Yahova anapibva tani tingakhala akukhulupirika mu pinthu pyonsene?

19 Tingakhala akukhulupirika mu pinthu pyonsene tisakhala na cikumbuntima cakucena na ntendere wa m’manyerezero. Tinakhala ninga Paulu adalemba kuti: “Ife tisanyindira kuti tiri na cikumbuntima cadidi.” (Ahebheri 13:18) Cinthu cakufunika kakamwe ndi cakuti, Babathu waufuni Yahova, anatsandzaya kakamwe angaona kuti ndife anthu akukhulupirika mu pinthu pyonsene.—Lerini Masalmo 15:1, 2; Misangani 22:1.