Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

NSOLO 5

Tinakhala Tani Akusiyana na Dziko

Tinakhala Tani Akusiyana na Dziko

“Imwe . . . nee musacitabve khundu ya dziko.” —JUWAU 15:19.

1. Thangwi yanji Yezu mbadzati kuphiwa akhadzudzumika na anyakupfundzace?

PA NTSIKU yakumalisa, Yezu mbadzati kuphiwa, iye adzudzumika kakamwe thangwi ya tsogolo ya anyakupfundzace. Iye aapanga: “Imwe . . . nee musacitabve khundu ya dziko.” (Juwau 15:19) Iye acita phembero kuna Babace toera atsidzikize anyakupfundzace, mbalonga: “Iwo nkhabe kucita khundu ya dziko, ninga ine nkhabe kucita khundu ya dziko.” (Juwau 17:15, 16) Kodi Yezu akhafuna kulonganji?

2. Kodi Yezu akhafuna kulonganji na fala yakuti “dziko”?

2 Pidaphatisira Yezu fala yakuti “dziko” iye akhalonga pya anthu akuti nee asatumikira Mulungu, mbwenye asatumikira Sathani. (Juwau 14:30; Aefesi 2:2; Tiyago 4:4; 1 Juwau 5:19) Mu nsolo uno, tinapfundza njira zixanu toera kukhonda “kucita khundu ya dziko.” (1) Kukhala wakukhulupirika ku Umambo wa Mulungu mbatikhonda kucita khundu ya dziko, (2) kukunda nzimu wa dziko, (3) kucita mphole-mphole pakusankhula nguwo na makhunganyikiro athu, (4) kukhonda kunyerezera basi ene pya kobiri na (5) kuphatisira pida pyonsene pya Mulungu.—Onani Cidzindikiro Cakumalisa 16.

KHALANI WAKUKHULUPIRIKA KU UMAMBO WA MULUNGU

3. Yezu akhaona tani ndale za dziko?

3 Pikhali Yezu pa dziko yapantsi, iye aona kuti anthu akhathimbana na nyatwa zizinji, pontho umaso wawo ukhali wakunentsa. Iye akhaatsalakana, pontho akhafuna kuaphedza. Kodi iye akhala ntsogoleri wandale? Nkhabe. Iye akhadziwa kuti Umambo wa Mulungu ndiwo unafuna kumalisa nyatwa za anthu. Yezu mbadakhala Mambo wa Umambo wa Mulungu, pontho ndzidzi onsene iye akhapfundzisa anthu thangwi ya Umambo unoyu. (Danyele 7:13, 14; Luka 4:43; 17:20, 21) Yezu nee acita khundu yandale, pontho nee acita khundu ya dziko. Pikhali Yezu patsogolo pa Ntongi Waciroma Ponsyo Pilato, iye alonga: “Umambo wanga nkhabe kucita khundu ya dziko.” (Juwau 18:36) Anyakupfundzace nee akhacitambo khundu ya dziko. Bukhu yakuti On the Road to Civilization isalonga kuti Akristu a ndzidzi wa apostolo “nee akhatawira kukhala na pidzo mu ndale.” Lero, Akristu andimomwene asacitambo pibodzi pyene. Iwo asaphedzera Umambo wa Mulungu mwakukhulupirika, pontho nee asacita khundu mu ndale za dziko.—Mateu 24:14.

Kodi munakwanisa kufokotoza kuti thangwi yanji musaphedzera mwakukhulupirika Umambo wa Mulungu?

4. Akristu andimomwene asaphedzera tani Umambo wa Mulungu?

4 Aimiriri a dziko asaphedzera dziko yawo maseze akhale ku dziko inango, mbwenye iwo nee asacita khundu ya ndale n’dziko inagumanika iwo. Munjira ibodzi ene, anyakudzodzwa akuti ali na cidikhiro cakutonga na Kristu kudzulu ali m’makhaliro mabodzi ene. Paulu alembera Akristu akudzodzwa: “Ife ndife aimiriri adasala pa mbuto ya Kristu.” (2 Akorinto 5:20) Anyakudzodzwa asaimirira utongi wa Mulungu. Iwo nkhabe kucita khundu mu ndale. (Afilipi 3:20) M’mbuto mwace, iwo asaphedza anthu azinji toera apfundze pya utongi wa Mulungu. “Mabira anango” akuti ali na cidikhiro cakukhala kwenda na kwenda mu dziko ipswa ya Mulungu, asaphedza anyakudzodzwa. Iwo nee asacitambo khundu ya dziko. (Juwau 10:16; Mateu 25:31-40) Malemba asapangiza pakweca kuti Akristu andimomwene nkhabe kucita khundu mu ndale za dziko.—Lerini Izaiya 2:2-4.

5. Ndi ipi thangwi ibodzi inaticitisa kukhonda kuenda kunkhondo?

5 Akristu andimomwene asaona Akristu andzawo ninga abale. Iwo ndi akuphatana mwakukhonda tsalakana dziko inakhala iwo na misambo yawo. (1 Akorinto 1:10) Mbidakhala kuti tisaenda ku nkhondo, mbatidamenyana na abale athu, akuti ndi Akristu andzathu adalonga Yezu kuti tisafunika kuafuna. (Juwau 13:34, 35; 1 Juwau 3:10-12) Kusiyapo pyenepi, Yezu apanga anyakupfundzace toera afune anyamalwa awo.—Mateu 5:44; 26:52.

6. Tinapangiza tani kuti tisalemedza mautongi? Pontho tisafunika kukumbukanji?

6 Maseze Akristu nkhabe funika kucita khundu ya dziko, tisafunika kulemedza mautongi. Mwacitsandzo tisabvera mitemo na kulipa misonkho. Mbwenye nee tisaduwala kupasa ‘Mulungu pinthu pya Mulungu.’ (Marko 12:17; Aroma 13:1-7; 1 Akorinto 6:19, 20) ‘Pinthu pya Mulungu’ pisaphataniza kufuna kwathu Mulungu, kumbvera na kumulambira. Tiri dzololo toera kuluza umaso wathu m’mbuto mwakukhonda kubvera Yahova.—Luka 4:8; 10:27; lerini Mabasa 5:29; Aroma 14:8.

KUNDANI “NZIMU WA DZIKO”

7, 8. “Nzimu wa dziko” ninji, pontho usakhuya tani anthu?

7 Kukhonda kucita khundu ya dziko ya Sathani pisabveka kuti nee tisatsogolerwa na “nzimu wa dziko.” Kodi “nzimu wa dziko” ninji? Ndi njira yakunyerezera na kucita pinthu ninga dziko ya Sathani. Nzimu unoyu usatsogolera anthu anakhonda kutumikira Yahova. Mbwenye Akristu asafunika kuwangisira toera kukhonda kukhuyiwa na nzimu unoyu. Paulu alonga: “Ife nee tatambira nzimu wa dziko, mbwenye tatambira nzimu wa Mulungu.”—1 Akorinto 2:12; Aefesi 2:2, 3; onani Cidzindikiro Cakumalisa 17.

8 Nzimu wa dziko usacitisa anthu kufuna pyonsene, kudzikuza na kukhonda kubvera. Sathani asafuna kuti anthu acite pyonsene pinafuna iwo mwakukhonda kunyerezera ngozwi. Iye asafunambo kuti anthu anyerezere kuti pinthu pyakufunika kakamwe ndi kucita pinafuna iwo. (1 Juwau 2:16; 1 Timoti 6:9, 10) Dyabo asacita pyonsene toera kunyengeza makamaka atumiki a Yahova. Iye asafuna kuti ife tinyerezere na kucita pinthu ninga iye.—Juwau 8:44; Mabasa 13:10; 1 Juwau 3:8.

9. Kodi nzimu wa dziko unakwanisa tani kutikhuya?

9 Mwakulandana na muya unapuma ife, nzimu wa dziko uli m’mbuto zonsene. Tingakhonda kucita mphole-mphole, nzimu unoyu unakwanisa kutikhuya. (Lerini Misangani 4:23.) Pyenepi pinatoma na pinthu pinaoneka ninga nee pinatibweresera nyatwa. Mwacitsandzo tinakwanisa kutoma kunyerezera na kucita pinthu ninga anthu anakhonda kutumikira Yahova. (Misangani 13:20; 1 Akorinto 15:33) Panango tinakwanisa kukhuyiwa na pinthu ninga ucipezipezi, kusandukira gulu, peno kucita mapika toera kuwina kobiri.—Onani Cidzindikiro Cakumalisa 18.

10. Tinakwanisa tani kukunda nzimu wa dziko?

10 Tinakwanisa tani kukunda nzimu wa dziko? Tisafunika kukhala na uxamwali na Yahova, mbatitawirisa kuti iye atsogolere umaso wathu. Tisafunikambo kucita phembero kwa iye ndzidzi onsene toera atipase nzimu wace wakucena, pontho tisafunika kucita pyonsene pinakwanisa ife toera kucita pizinji m’basa yace. Yahova ndi wamphambvu kakamwe kupiringana pinthu pyonsene. Tiri na cinyindiro cakuti iye anakwanisa kutiphedza toera kukunda nzimu wa dziko—1 Juwau 4:4.

KUBVALA NGUWO ZAKUTI ZISALEMEDZA MULUNGU

11. Kodi anthu anacita khundu ya dziko asabvala tani?

11 Njira inango toera kupangiza kuti nee tisacita khundu ya dziko, ndi kubulukira ku makhunganyikiro na mabvaliro athu. Anthu azinji asabvala nguwo toera kutundusa anango, kupangiza kuti ndi akukhonda kubvera, pontho toera kupangiza kuti ali na kobiri. Anango nkhabe tsalakana maonekero, iwo asabvala nguwo zakukhonda cena. Nee tisafunika kukwatika na manyerezero a anthu a dziko thangwi ya mabvaliro na makhunganyikiro athu.

Kodi ndisalemedza Mulungu kubulukira ku mabvaliro anga?

12, 13. Ndi midida ipi ya Bhibhlya inafuna kutiphedza pakusankhula pinafuna ife kubvala?

12 Ninga atumiki a Yahova, ndzidzi onsene tisafunika kubvala nguwo zakucena, zakuthema, pontho zakuti zisabverana na mbuto inagumanika ife. Ife tisabvala nguwo ‘mwakulinganira na mwandzeru’ toera kupangiza kuti tisatumikira Mulungu.—1 Timoti 2:9, 10; Yuda 21.

13 Mabvaliro athu anakwanisa kukhuya maonero a anthu thangwi ya Yahova na atumiki ace. Ife tisafuna kucita “pinthu pyonsene munjira yakuti inapasa mbiri Mulungu.” (1 Akorinto 10:31) Kubvala mwakulinganira pisaphataniza kulemedza mabvero na maonero a anango. Natenepa tingasankhula nguwo, tisafunika kukumbuka kuti pisankhulo pyathu pinakwanisa kukhuya anango—1 Akorinto 4:9; 2 Akorinto 6:3, 4; 7:1.

14. Ndi mibvundzo ipi inafuna kutiphedza toera kusankhula nguwo zinafuna ife kubvala pa misonkhano na pakumwaza mphangwa?

14 Tisafunika kunyerezera mwadidi ntundu wa nguwo zinafuna ife kubvala pakuenda kumisonkhano na pakumwaza mphangwa. Kodi izo zisadzudzumisa anthu anango? Zisacitisa anango kukhala na manyadzo? Kodi tisanyerezera: ‘Nguwo ndi yanga, nkhabe anafuna kunditonga thangwi ya pyenepi’? (Afilipi 4:5; 1 Pedhru 5:6) Ndimomwene kuti tisafuna kukhala akubalika, mbwenye pinacitisa munthu kukhala wakubalika ndi makhaliro adidi Acikristu. Anewa ndi makhaliro anaona Yahova muna ife. Makhaliro anewa asapangiza kuti ‘uunthu wakubisika wamuntima, ndi wa ntengo ukulu kakamwe pamaso pa Mulungu.’—1 Pedhru 3:3, 4.

15. Thangwi yanji Yahova nee asatipasa ndandanda ya nguwo zinafunika ife kubvala?

15 Yahova nee atipasa ndandanda ya nguwo zinafunika ife kubvala. M’mbuto mwace, iye atipasa midida ya Bhibhlya yakuti inatiphedza kucita pisankhulo pyadidi. (Ahebheri 5:14) Yahova asafuna kuti pisankhulo pyathu mu pinthu pikulu peno ping’ono pipangize kuti tisanfuna, pontho tisafuna anango. (Lerini Marko 12:30, 31.) Pa dziko yonsene, atumiki a Yahova asabvala munjira zakusiyana mwakubverana na makhaliro apacisa peno pinafuna iwo. Pyenepi pisatiphedza toera tikhale akutsandzaya.

MAONERO AKULINGANIRA THANGWI YA KOBIRI

16. (a) Kodi Sathani asafuna kuti anthu anyerezerenji thangwi ya kobiri, mphapo Yezu alonganji? (b) Ndi mibvundzo ipi inafunika ife kuicita?

16 Sathani asafuna kuti anthu anyerezere kuti kobiri na mpfuma pinaacitisa kukhala akutsandzaya, mbwenye atumiki a Yahova asadziwa kuti unoyu ndi uthambi. Ife tisakhulupira mafala a Yezu: “Maseze munthu akhale na pinthu pizinji, umaso wace nkhabe kubulukira mu pinthu piri na iye.” (Luka 12:15) Kobiri nkhabe kubweresa kutsandzaya, nkhabe kubweresa axamwali andimomwene, ntendere wa m’manyerezero peno umaso wakukhonda mala. Ndimomwene kuti tisafuna kobiri toera kugula pinafuna ife. Mbwenye Yezu atipfundzisa kuti toera tikhale na kutsandzaya kwandimomwene tisafunika kukhala na uxamwali wadidi na Mulungu. Pontho kulambira Mulungu kusafunika kukhala pa mbuto yakutoma mu umaso wathu. (Mateu 5:3; 6:22, cidzindikiro capantsi) Bvundzikani: ‘Kodi ndisaona kobiri ninga munaionera anthu a dziko? Kodi ndisanyerezera basi ene pya kobiri peno kulonga basi ene pya kobiri?’—Luka 6:45; 21:34-36; 2 Juwau 6.

17. Tinaphindula tani tingakhonda kuona kobiri ninga munaionera anthu a dziko?

17 Tingaikha pa mbuto yakutoma kulambira kwathu Yahova mbatikhonda kufuna kakamwe kobiri, tinakhala na nkhombo zizinji kakamwe. (Mateu 11:29, 30) Tinadzakhala akutsandzaya, pontho tinakhala na ntendere wa m’manyerezero na muntima. (Mateu 6:31, 32; Aroma 15:13) Nee tinadzadzudzumika kakamwe na pinthu pyakumanungo. (Lerini 1 Timoti 6:9, 10.) Tinatsandzaya tingakhala akupasa mwakudzala manja. (Mabasa 20:35) Tinakhala na ndzidzi uzinji toera kucedza na anthu anafuna ife. Pontho tinakhala na citulo cadidi.—Koelete 5:12.

‘BVALANI PIDA PYONSENE’

18. Kodi Sathani asayesera kucitanji kuna ife?

18 Sathani asayesera kufudza uxamwali wathu na Yahova, ndi thangwi yace tisafunika kutsidzikiza uxamwali wathu. Ife tiri mu nkhondo yakumenyana na “mphambvu za madimonyo.” (Aefesi 6:12) Sathani na madimonyo ace nkhabe funa kuti tikhale akutsandzaya peno tikhale maso kwenda na kwenda. (1 Pedhru 5:8) Anyamalwa anewa amphambvu asamenyana na ife, mbwenye na ciphedzo ca Yahova tinakwanisa kuwina!

19. Mwakubverana na Aefesi 6:14-18, ndi “pida” pipi pinafunika kukhala na Akristu?

19 M’midzidzi yakale, anyankhondo akhabvala pida pya nkhondo toera kutsidzikizika. Munjira ibodzi ene, tisafunika kubvala “pida” pidatipasa Yahova. (Aefesi 6:13) Pida pyenepi pinatitsidzikiza. Ipyo pisagumanika m’bukhu ya Aefesi 6:14-18: “Natenepa, khalani akuwanga, mumange undimomwene ncunu mwanu ninga sintu, mubvale ulungami ninga cakutsidzikiza naco diti yanu, pontho bvalani m’manyalo anu masandalya a kukhunganyika toera kumwaza mphangwa zadidi zantendere. Kusiyapo pinthu pyenepi pyonsene, bvalani xango ikulu ya cikhulupiro toera mukwanise kuthimisa nayo mapswimo onsene akugaka a Nyakuipa. Tawiranimbo cipulumuso ninga capeu ca utale, na supada ya nzimu wakucena, yakuti ndi mafala a Mulungu, mu ndzidzi wakuti imwe musacita ntundu onsene wa maphembero na kudembetera, mbamupitiriza kuphembera ndzidzi onsene mukutsogolerwa na nzimu wakucena.”

20. Tisafunika kucitanji toera “pida” pititsidzikize?

20 Nyankhondo angaduwala kubvala cida cibodzi, khundu ibodzi ya manungo ace inakhala pangozwi. Natenepa, nyamalwa wace anamulasa kukhundu ineyi. Toera “pida” pititsidzikize, nee tisafunika kuduwala kubvala pinthu pyonsene pyakufunika. Tisafunika kubvala “pida” ndzidzi onsene na kupitsalakana. Nkhondo yathu inapitiriza mpaka kufudzwa kwa makhaliro akuipa, pontho mpaka kufudzwa kwa Sathani na madimonyo ace. (Apokalipse 12:17; 20:1-3) Natenepa khala tikuthimbana na pifuno pyakuipa, peno kufewa manungo nee tisafunika kusiya kumenya nkhondo.—1 Akorinto 9:27.

21. Tisafunika kucitanji toera kuwina mu nkhondo yathu?

21 Tekhene nee tinakwanisa kukunda Dyabo. Mbwenye na ciphedzo ca Yahova tinakwanisa. Toera tipitirize kukhala akukhulupirika, tisafunika kucita phembero kuna Yahova, kupfundza Bhibhlya na kugumanyikana na abale na alongo athu. (Ahebheri 10:24, 25) Pinthu pyenepi pinatiphedza toera kupitiriza kukhala akukhulupirika kwa Mulungu na kukhala dzololo toera kutsidzikiza cikhulupiro cathu.

KHALANI DZOLOLO TOERA KUTSIDZIKIZA CIKHULUPIRO CANU

22, 23. (a) Tisafunika kucitanji toera ndzidzi onsene titsidzikize cikhulupiro cathu? (b) Tinadzapfundzanji mu nsolo unatowera?

22 Ndzidzi onsene tisafunika kukhala dzololo toera kutsidzikiza cikhulupiro cathu. (Juwau 15:19) Mu pinthu pinango, Mboni za Yahova zisacita pinthu mwakusiyana na anthu anango. Bvundzikani: ‘Kodi ndisabvesesa kuti thangwi yanji Mboni za Yahova zisacita pinthu mwakusiyana na anthu anango? Ndisakhulupira kuti pinalonga Bhibhlya na pinalonga m’bandazi wakukhulupirika na wandzeru mphyandimomwene? Ndisakomerwa thangwi yakukhala Mboni wa Yahova? (Masalmo 34:2; Mateu 10:32, 33) Ndisakwanisa kufokotozera anango pinakhulupira ine?’—Mateu 24:45; Juwau 17:17; lerini 1 Pedhru 3:15.

23 M’makhundu mazinji, pisaoneka pakweca pinafunika ife kucita toera tipitirize kukhala akusiyana na dziko. Mbwenye m’midzidzi inango, pisanentsa toera kupidzindikira. Sathani asaphatisira pinthu pizinji toera kutinyengeza. Cibodzi mwa pinthu pyenepi ndi ubalangazi. Tinasankhula tani ubalangazi mwandzeru? Tinadzaona pyenepi mu nsolo unatowera.