Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

NSOLO 8

Mpingo Ukhali “mu Ndzidzi wa Ntendere”

Mpingo Ukhali “mu Ndzidzi wa Ntendere”

Saulo asiya kukhala nyakutcinga mbadzakhala m’mwazi mphangwa waphinga

Mphangwa zakubuluswa m’bukhu ya Mabasa 9:1-43

1, 2. Kodi Saulo akhafuna kucitanji ku Dhamasku?

 NSOKA wa amuna ukhacita ulendo, amuna anewa akhali dhuzi na ku Dhamasku. Pontho akhafuna kucita pinthu pyakuipa kweneko. Iwo akhafuna kubulusa anyakupfundza a Yezu m’mamidzi mwawo, akhafuna kuamanga, kuatsalakana mwakuipa na kuaendesa ku Yerusalemu toera atongwe na Thando Yakutongera Miseru.

2 Ntsogoleri wa nsoka unoyu wakuti akhacemerwa Saulo, manjace akhadzala na ciropa. a Ntsiku zingasi nduli, iye aona andzace akuipa mitima mbakaponyera miyala Estevau mpaka kufa, wakuti akhali nyakupfundza wakukhulupirika wa Yezu. (Mabasa 7:57–8:1) Natenepa Saulo atoma kutcinga anyakupfundza akakhala mu Yerusalemu. Mbwenye iye akhafunambo kutcinga anyakupfundza a Yezu akakhala m’mizinda inango. Iye akhafuna kufudza uphemberi ukhaona iye ninga wakusowa basa wakuti ukhacemerwa “Njira.”—Mabasa 9:1, 2; Onani bokosi ya nsolo wakuti “ Saulo Akhali na Cidzo ku Dhamasku.”

3, 4. (a) Ninji pidacitikirwa na Saulo? (b) Ndi mibvundzo ipi inafuna ife kudinga mu nsolo uno?

3 Mwakukhonda dembuka, Saulo aphimbirwa na ceza cakuyetimira kakamwe. Andzace aona ceza ceneci, iwo adzudzumika kakamwe mbasowa cakulonga. Saulo akhala boliboli mbagwa pantsi. Iye nee akhakwanisa kuona, natenepa abva fala yakubuluka kudzulu mbilonga: “Saulo, Saulo, thangwi yanji usanditcinga?” Mwakudzudzumika, Saulo abvundza: “Ndimwe ani Mbuya?” Mwandimomwene, ntawiro udabva Saulo wancitisa kunentseka kakamwe: “Ine ndine Yezu, ule anatcinga iwe.”—Mabasa 9:3-5; 22:9.

4 Tisapfundzanji na mafala akutoma adalonga Yezu kuna Saulo? Tinaphedzeka tani tingapfundza thangwi yakucinja kwa makhaliro a Saulo wakuti kale akhali nyakutcinga? Pontho tisapfundzanji na njira idaphatisira mpingo ndzidzi wa ntendere udakhala na iwo pidatawira Saulo kukhala Nkristu?

“Thangwi Yanji Usanditcinga?” (Mabasa 9:1-5)

5, 6. Tisapfundzanji na mafala adalonga Yezu kuna Saulo?

5 Pidalonga Yezu na Saulo mu nseu wakuenda ku Dhamasku, Iye nee abvundza: “Thangwi yanji usatcinga anyakupfundza anga?” Ninga pidaona ife, Yezu alonga: “Thangwi yanji usanditcinga?” (Mabasa 9:4) Pyenepi pisapangiza kuti Yezu asabva kupha kakamwe thangwi yakutcingwa kwa atowereri ace.—Mat. 25:34-40, 45.

6 Khala imwe musatcingwa thangwi yakukhulupira Kristu, dziwani kuti Yahova pabodzi na Yezu asabvesesa nyatwa zinatamba imwe. (Mat. 10:22, 28-31) Panango nyatwa inatamba imwe nee yamala, mbwenye kumbukani kuti Yezu aona kuti Saulo aphedzera kuphiwa kwa Estevau, pontho aona Saulo mbakakamiza anyakupfundzace toera asiye nyumba zawo ku Yerusalemu. (Mabasa 8:3) Ngakhale tenepo, Yezu nee acita cinthu mu ndzidzi unoyu. Mbwenye Yahova, kubulukira mwa Kristu, apasa Estevau na anyakupfundza anango mphambvu ikhafuna iwo toera apitirize kukhala akukhulupirika.

7. Musafunika kucitanji toera kupirira mayesero?

7 Imwe munakwanisambo kupirira pakutcingwa mungacita pinthu ipi pinatowera: (1) Khalani wakutonga toera kupitiriza kukhala wakukhulupirika, mwakukhonda tsalakana pinafuna kucitika. (2) Phembani ciphedzo ca Yahova. (Afil. 4:6, 7) (3) Lekani kubwezera pyakuipa kuna munthu adakucitirani pyakuipa, mbwenye siyani toera abwezere ndi Yahova. (Aroma 12:17-21) (4) Nyindirani kuti Yahova anakupasani mphambvu toera mupirire mpaka mu ndzidzi unafuna iye kumalisa mayesero anu.—Afil. 4:12, 13.

“M’bale Wanga Saulo, Mbuya . . . Andituma” (Mabasa 9:6-17)

8, 9. Ndi pinthu pipi pyakuti panango Ananiya apinyerezera thangwi ya basa idapaswa iye?

8 Pidamala iye kutawira mbvundzo wa Saulo wakuti “Ndimwe ani Mbuya?” Yezu ampanga: “Lamuka, pita mu nzinda, mwenemu unadzapangwa pinafunika iwe kucita.” (Mabasa 9:6) Thangwi yakucimwana kuona, Saulo akwatwa mbaendeswa panyumba ikhafuna kufikira iye ku Dhamasku, penepo iye acita jejuu, pontho acita phembero ntsiku zitatu. Mu ndzidzi unoyu, Yezu alonga thangwi ya Saulo kuna nyakupfundza m’bodzi mu nzinda unoyu, nyakupfundza unoyu akhacemerwa Ananiya wakuti “akhalongwa mwadidi na Ayuda onsene.” Iye akakhala ku Dhamasku.—Mabasa 22:12.

9 Nyerezerani kudzudzumika kudakhala na Ananiya. Mu ndzidzi unoyu Nsolo wa mpingo, Yezu Kristu wakuti alamuswa muli akufa akhalonga na iye nkhope na nkhope, mbansankhula toera acite basa yakupambulika. Ukhali mwai ukulu, mbwenye mbidakhala basa yakunentsa kakamwe! Pidapangwa iye toera aende kalonga na Saulo, Ananiya alonga: “Mbuya, ine ndabva anthu azinji mbakalonga thangwi ya mamuna unoyu. Ndabva pinthu pyonsene pyakuipa pidacitira iye atumiki anu akucena ku Yerusalemu. Iye abwera kuno thangwi atawiriswa na akulu a anyantsembe toera kumanga munthu anacemera dzina yanu.”—Mabasa 9:13, 14.

10. Tisapfundzanji na njira idalonga Yezu na Ananiya?

10 Yezu nee asandika Ananiya thangwi yakulonga mabvero ace. Natenepa, iye ampasa pitsogolero pyakubveka mwadidi. Yezu apangiza cilemedzo kuna iye pidampanga iye kuti thangwi yanji akhafunika kuenda kalonga na mamuna unoyu. Yezu alonga mafala awa thangwi ya Saulo: “Mamuna unoyu ndi combo cidasankhula ine toera akwate dzina yanga mbaifikisa kuna anthu a madzindza anango, kuphatanizambo amambo na mbumba ya Izraeli. Ine ndinadzampangiza pakweca nyatwa zonsene zinafuna kudzaona iye thangwi ya dzina yanga.” (Mabasa 9:15, 16) Mwakukhonda dembuka, Ananiya abvera Yezu. Iye agumana nyakutcinga Saulo mbampanga: “M’bale wanga Saulo, Mbuya Yezu adaonekera kuna iwe mu nseu pikhabwera iwe, andituma toera ukwanise kuona pontho, mbudzala na nzimu wakucena.”—Mabasa 9:17.

11, 12. Tisapfundzanji na pinthu pidacitika kuna Yezu, Ananiya na Saulo?

11 Tisapfundza pizinji na pinthu pidacitika kuna Yezu, Ananiya na Saulo. Mwacitsandzo, Yezu atsogolera mwadidi basa yakumwaza mphangwa, ninga pikhadapikira iye kale. (Mat. 28:20) Ngakhale iye nee asalonga na ife lero, Yezu asatsogolera basa yakumwaza mphangwa kubulukira mwa m’bandazi wakukhulupirika na wandzeru, adakhazikiswa na Yezu toera kutsalakana anthu a panyumba pace. (Mat. 24:45-47) Na citsogolero ca Mathubo Akutonga, amwazi mphangwa na apainiya asatumwa toera agumane anthu akuti asafuna kudziwa mwadidi Kristu. Ninga pidalongwa mu nsolo udamala, azinji a iwo acita phembero toera kuphemba citsogolero, buluka penepo asamwazirwa mphangwa na Mboni za Yahova.—Mabasa 9:11.

12 Ananiya atawira na ntima onsene basa idapaswa iye, pontho apaswa nkhombo. Kodi imwe musabvera ntemo wakupereka umboni wakukwana, maseze ikhale basa yakunentsa kuna imwe? Kuna anango, kuenda nyumba na nyumba na kulonga na anthu akuti nee asaadziwa ndi pyakunentsa kakamwe. Anango asaona kuti ndi pyakunentsa kumwazira mphangwa andzawo akubasa, kumwaza mphangwa mu nseu, na ntokodzi peno matsamba. Ananiya akunda kugopa kwace, pontho adzakhala na nkhombo yakuphedza Saulo toera atambire nzimu wakucena. b Ananiya apembera thangwi iye akhanyindira Yezu, pontho akhaona Saulo ninga m’bale wace. Ninga Ananiya, ife tinakunda kugopa kwathu tinganyindira kuti Yezu asatsogolera basa yakumwaza mphangwa, tingabvera ntsisi anthu, pontho tingaona kuti anthu akuti ndi akugopswa kakamwe anakwanisa kucinja mbakhala Akristu andzathu.—Mat. 9:36.

“Saulo Atoma Kumwaza Mphangwa . . . Thangwi ya Yezu” (Mabasa 9:18-30)

13, 14. Khala imwe mukupfundza Bhibhlya mbwenye mudzati kubatizwa, musapfundzanji na citsandzo ca Saulo?

13 Saulo acita pinthu mwakubverana na pidapfundza iye. Pidawangiswa iye, Saulo abatizwa mbatoma kukhala pabodzi na anyakupfundza a ku Dhamasku. Mbwenye iye acita pizinji kupiringana pyenepi. “Mwakukhonda dembuka, Saulo atoma kumwaza mphangwa m’masinagoga thangwi ya Yezu, kuti iye ndi Mwana wa Mulungu.”—Mabasa 9:20.

14 Khala imwe mukupfundza Bhibhlya, mbwenye mudzati kubatizwa, kodi munatowezera citsandzo ca Saulo mbamucita pinthu mwakubverana na pinapfundza imwe? Ndimomwene kuti Saulo aona cirengo cidacita Kristu, pyenepi pyamuwangisa kakamwe. Mbwenye anango aonambo pirengo pidacita Yezu. Mwacitsandzo, nsoka ubodzi wa Afarisi waona mu ndzidzi udawangisa Yezu mamuna wakulamala djanja, pontho Ayuda azinji akhadziwa kuti Yezu alamusa Lazaro muli akufa. Mbwenye azinji a iwo apitiriza kukhonda kukhulupira, pontho anango akhali akuipirwa kakamwe na Yezu. (Marko 3:1-6; Juw. 12:9, 10) Mwakusiyana na iwo, Saulo acita macinjo. Thangwi yanji Saulo atawira kucita macinjo mu ndzidzi wakuti anango nee acita pyenepi? Thangwi iye akhagopa kakamwe Mulungu kupiringana kugopa anthu, pontho akhapereka takhuta kakamwe thangwi ya ntsisi zidapangiza Kristu kuna iye. (Afil. 3:8) Mungacitambo pibodzi pyene, nkhabe cinthu cinafuna kukupingizani toera kucitambo basa yakumwaza mphangwa na kukhala wakuthema toera kubatizwa.

15, 16. Saulo acitanji m’masinagoga, pontho ninji pidacita Ayuda a ku Dhamasku?

15 Nyerezerani mabvero adakhala na mwinji pidaona iwo Saulo mbakamwaza mphangwa m’masinagoga thangwi ya Yezu. Anango akhadzumatirwa, mbwenye anango akhaipirwa kakamwe. Iwo abvundza: “Kodi mamuna unoyu siye tayu akhatcinga ale anacemera dzina ineyi mu Yerusalemu?” (Mabasa 9:21) Pikhafokotoza iye kuti thangwi yanji acinja manyerezero ace thangwi ya Yezu, Saulo ‘akhapangiza mwakubveka mwadidi kuti Yezu ndi Kristu.’ (Mabasa 9:22) Mbwenye kufokotoza kwace nee kwacitisa anango kukhulupira. Iye nee mbadakwanisa kucinja manyerezero a anthu akuti akhafuna kupitiriza kukhulupira misambo yawo peno kupitiriza kukhala akudzikuza. Mbwenye Saulo nee abwerera nduli.

16 Pakupita pyaka pitatu, Ayuda a ku Dhamasku akhapitiriza kulongezana na Saulo. Pakumalisa, iwo akhafuna kumupha. (Mabasa 9:23; 2 Akor. 11:32, 33; Agal. 1:13-18) Mphangwa zenezi pidabveka izo, Saulo asankhula kuthawa ncibisobiso, mbatawira kutcitiswa na pa benga ya mpanda wa nzinda. Ale adaphedza Saulo toera kuthawa, Luka asaacemera ninga “anyakupfundzace,” toera kulonga anyakupfundza a Saulo. (Mabasa 9:25) Mafala anewa asapangiza kuti panango angasi mwa anthu adabva mphangwa zidamwaza Saulo ku Dhamasku akomerwa mbatawira kukhala atowereri a Kristu.

17. (a) Anthu asatawira tani undimomwene wa m’Bhibhlya? (b) Kodi tisafunika kupitiriza kucitanji, pontho thangwi yanji?

17 Pidatoma imwe kulonga na acibale anu, axamwali na anthu anango thangwi ya pinthu pyadidi pidapfundza imwe, panango mukhadikhira kuti onsene mbadatawira undimomwene wa Bhibhlya. Panango anango atawira, mbwenye azinji nkhabe. Acibale anu panango asakuonani ninga nyamalwa wawo. (Mat. 10:32-38) Mbwenye mungapitiriza kuthimizira maluso anu, mbamunyerezera mwadidi mukuphatisira Malemba, pontho mungapitiriza kupangiza makhaliro Acikristu, ale akuti akhakutcingani panango anacinja manyerezero awo mbatawira undimomwene wa m’Bhibhlya.—Mabasa 17:2; 1 Ped. 2:12; 3:1, 2, 7.

18, 19. (a) Bharnabhe pidatsidzikiza iye Saulo, ndi nkhombo zipi zidakhala na iye? (b) Tinatowezera tani Bharnabhe na Saulo?

18 Pidapita Saulo mu Yerusalemu, anyakupfundza akhapenula pikhalonga iye kuti akhalimbo nyakupfundza. Mbwenye Bharnabhe pidatsidzikiza iye Saulo, apostolo antawira, pontho iye akhala pabodzi na iwo ntsiku zingasi. (Mabasa 9:26-28) Saulo akhacita mphole-mphole, mbwenye nee asiya kumwaza mphangwa zadidi. (Aroma 1:16) Mwacipapo iye amwaza mphangwa ku Yerusalemu, mbuto ibodzi ene idatoma iye kutcinga kakamwe anyakupfundza a Yezu Kristu. Thangwi yakutsukwala kwa Ayuda a ku Yerusalemu, iwo aona kuti ntsogoleri wawo ali kukhundu ya anyamalwa, natenepa iwo akhali dzololo toera kumupha. Bhibhlya isalonga: “Abale pidadziwa iwo pyenepi, aenda naye [Saulo] ku Sezareya mbantumiza ku Tarso.” (Mabasa 9:30) Saulo abvera citsogolero ca Yezu cidapereka iye kuna mpingo. Natenepa iye pabodzi na mpingo aphedzeka kakamwe na citsogolero ceneci.

19 Onani kuti ndi Bharnabhe adatoma kupangiza cifuno cakuphedza Saulo. Mwakukhonda penula, nkhaliro unoyu wakupangiza ntsisi waphedza toera paoneke uxamwali pakati pa atumiki anewa aphinga a Yahova. Kodi ninga Bharnabhe, musaphedzambo anthu apswa mu mpingo ninga kuphata basa na iwo m’basa yakumwaza mphangwa na kuaphedza kuthambaruka mwauzimu? Munapaswa nkhombo kakamwe mungacita pyenepi. Khala ndimwe m’mwazi mphangwa mupswa wa mphangwa zadidi, kodi musatawira ciphedzo ninga pidacita Saulo? Mungaphata basa pabodzi na amwazi mphangwa a maluso, imwe munathimizira maluso anu mu utumiki, kutsandzaya kwanu kunathimizirika, pontho munadzakhala na uxamwali wakuwanga na anango.

‘Anthu Azinji Akhulupira’ (Mabasa 9:31-43)

20, 21. Ndi munjira ipi atumiki a Mulungu a mu ndzidzi wakale na a mu ndzidzi uno asabandza mwadidi ‘midzidzi ya ntendere’?

20 Pidamala Saulo kukhala Nkristu mbabuluka mu Yerusalemu mwakutsidzikizika, “mipingo yonsene ku Yudeya, ku Galileya na ku Samariya ikhali mu ndzidzi wa ntendere.” (Mabasa 9:31) Kodi anyakupfundza aphatisira tani mwadidi ndzidzi unoyu wa ntendere? (2 Tim. 4:2) Bhibhlya isalonga kuti iwo ‘akhali akuwangiswa.’ Apostolo na abale anango awangisa cikhulupiro ca anyakupfundza, pontho akhatsogolera mipingo mu ndzidzi wakuti iyo “ikhabvera Yahova mbitambira cibalangazo ca nzimu wakucena.” Mwacitsandzo, Pedhru abandza mwai unoyu wa ndzidzi wa ntendere toera kuwangisa anyakupfundza a mu nzinda wa Lidha na ku Saroni. Kuwangisira kwace kwacitisa azinji anakhala ku Lidha atome “kukhulupira Mbuya.” (Mabasa 9:32-35) Anyakupfundza nee atawirisa kuti pinthu pinango piadzudzumise, mbwenye akhaphedzana unango na ndzace, pontho akhamwaza mphangwa zadidi. Natenepa, anthu mu mpingo “akhapitiriza kuthimizirika.”

21 Kunkhomo kwa sekulo 20, Mboni za Yahova m’madziko mazinji apitambo “mu ndzidzi wa ntendere.” Mautongi akuti akhatcinga kakamwe mbumba ya Mulungu mu pyaka pizinji, mwakukhonda dikhira mphambvu yawo yadzamala, pontho basa yathu yakumwaza mphangwa yakuti ikhakhondeswa, yadzatawiriswa pontho. Mboni za Yahova zizinji zabandza mwai wakumwaza mphangwa zadidi pakweca, pontho azinji kakamwe atawira mphangwa zadidi.

22. Munabandza tani mwai uli na imwe?

22 Kodi imwe mukuphatisira mwadidi ufulu uli na imwe? Khala imwe musakhala mu dziko yakuti iri na ufulu wakulambira, Sathani asafuna kuti muphatisire ndzidzi wanu toera kusaka kukhala na mpfuma zizinji, m’mbuto mwakutumikira Yahova. (Mat. 13:22) Lekani kutawira kudzudzumiswa. Phatisirani ndzidzi onsene wa ntendere uli na imwe. Onani ndzidzi unoyu ninga mwai toera kupereka umboni wakukwana na kuwangisa mpingo. Kumbukani kuti makhaliro anu anakwanisa kucinja mwakucimbiza.

23, 24. (a) Tisapfundzanji na pinthu pidacitikirwa na Tabhita? (b) Tisafunika kukhala akutonga toera kucitanji?

23 Kumbukani pinthu pidacitikira nyakupfundza anacemerwa Tabhita peno Dhorka. Iye akakhala ku Jope, wakuti ndi nzinda ukhali dhuzi na Lidha. Mulongo unoyu wakukhulupirika aphatisira mwadidi ndzidzi wace na mpfuma yace toera ‘kucita pinthu pizinji pyadidi na kupereka miyoni.’ Mbwenye mwakukhonda dembuka, iye abva kupha mbafa. c Kufa kwace kwacitisa anyakupfundza a ku Jope kutsukwala kakamwe, makamaka azice akuti akhaphedzwa kakamwe na iye. Pidafika Pedhru pa nyumba ikhakhunganywa manungo a Tabhita toera kuikhwa munthumbi, iye acita cirengo cakuti cikhadzati kucitika kale pakati pa apostolo a Yezu Kristu. Pedhru acita phembero, buluka penepo alamusa Tabhita muli akufa! Nyerezerani kutsandzaya kudakhala na azice na anyakupfundza anango pidaacemera Pedhru toera apite n’nyumba, mbaapangiza Tabhita adalamuswa muli akufa! Pinthu pyenepi pyaawangisa toera kupirira mayesero akhafuna kutamba iwo mwakukhonda dembuka. Mwandimomwene, cirengo ceneci cadziwika “mu nzinda onsene wa Jope, anthu azinji mbakhulupira Mbuya.”—Mabasa 9:36-42.

Munatowezera tani Tabhita?

24 Ife tisapfundza pinthu piwiri pyakufunika na mphangwa zinalonga pya Tabhita. (1) Umaso usapita mwakucimbiza. Natenepa ndi pyakufunika kakamwe kukhala na dzina yadidi pamaso pa Mulungu. (Ekle. 7:1) (2) Cidikhiro cakulamuswa muli akufa ndi candimomwene. Yahova aona pinthu pizinji pyadidi pidacita Tabhita, pontho Iye ampasa nkhombo. Iye anadzakumbuka basa yathu yaphinga, pontho iye anadzatilamusa muli akufa tingafa Armajedhoni mbadzati kufika. (Aheb. 6:10) Inde, mwakukhonda tsalakana khala tiri kukhala “m’midzidzi yakunentsa” peno “mu ndzidzi wa ntendere,” tendeni tipitirize kupereka umboni wakukwana thangwi ya Kristu.—2 Tim. 4:2.

a Onani bokosi ya nsolo wakuti “ Saulo Akhali Nfarisi.”

b Muoni wakupaswa nzimu wakucena, anthu akhautambira kubulukira kuna apostolo. Mbwenye pinthu pidalongwa pa ndima pisapangiza kuti Yezu atawirisa Ananiya toera kupasa Saulo muoni wa nzimu wakucena. Pidakhala iye Nkristu, papita ndzidzi uzinji toera Saulo adziwane na apostolo 12. Mbwenye mu ndzidzi unoyu iye akhali waphinga kakamwe. Pisaoneka kuti Yezu apasa Saulo mphambvu ikhafuna iye toera kucita basa idapaswa iye yakumwaza mphangwa.

c Onani bokosi ya nsolo wakuti “ Tabhita—‘Iye Akhacita Pinthu Pizinji Pyadidi.’”.