1. Longani pinthu pidacitika pa Phwando ya Pentekoste.

 MISEU ya mu Yerusalemu yadzala na anthu, pontho anthu ali akutsandzaya kakamwe. a Utci ukubuluka pa guwa ya templo mu ndzidzi wakuti Alevi akuimba nyimbo ya Aleluya (Masalmo 113 mpaka 118), panango pakhali na misoka miwiri, ubodzi ukhatoma, mbwenye unango ukhatawira. Mu nseu muli na anthu azinji. Iwo abuluka ku mbuto zakutali kakamwe ninga Elami, Mezopotamya, Kapadhosya, Ponto, Ejitu na Roma. b Ukhali ndzidzi wanji? Ukhali ndzidzi wa phwando ya Pentekoste wakuti usacemerwambo “ntsiku ya misapo yakutoma kutokota.” (Num. 28:26) Phwando ineyi ya pacaka isapangiza kumala kwa midzidzi yakubvuna sevadha na kutoma kwa kubvuna tirigu. Ndi ntsiku yakutsandzayisa.

2. Ndi pinthu pipi pyakudzumisa pidacitika mu ndzidzi wa Pentekoste ya 33 P.K.K.?

² Pa ndzidzi upfemba wa kumacibese wa caka 33 P.K.K., pacitika cinthu cakuti cacitisa anthu kukhala akudzumatirwa kakamwe. Mwakucimbiza “kudzulu kwabveka kutitima ninga kwa mphepo.” (Mabasa 2:2) Kutitima kweneku kwamphambvu kwabveka m’makhundu onsene a nyumba ikhali anyakupfundza a Yezu akukwana 120 akuti akhadagumanyikana. Buluka penepo, pacitika cinthu cakudzumisa. Malirimi ninga a moto aonekera pa nsolo wa nyakupfundza m’bodzi na m’bodzi. c Natenepa, anyakupfundza “adzala na nzimu wakucena” mbatoma kulonga pilongero pya madzindza anango! Anyakupfundza pidabuluka iwo n’nyumba ineyi mbatoma kulonga na alendo adagumana iwo m’miseu ya Yerusalemu, alendo anewa adzumatirwa kakamwe thangwi m’bodzi na m’bodzi wa “iwo akhabva anyakupfundza mbakalonga mu cilongero cace.”—Mabasa 2:1-6.

3. (a) Thangwi yanji pinthu pidacitika pa Pentekoste ya 33 P.K.K. ndi pyakufunika kuna ulambiri wandimomwene? (b) Kodi nkhani idacita Pedhru yalandana tani na kuphatisirwa kwa “maxavi a Umambo”?

 ³ Mphangwa zenezi zisapangiza pinthu pyakudzumisa pidacitikira ulambiri wandimomwene kwakuti ndi kukhazikiswa kwa Yerusalemu wauzimu peno mpingo wa Akristu akudzodzwa. (Agal. 6:16) Kusiyapo pyenepi, pidalonga Pedhru kuna mwinji pa ntsiku ineyi, iye aphatisira xavi yakutoma mwa ‘maxavi matatu a Umambo.’ Xavi ibodzi na ibodzi mbidafungula nsuwo toera anthu a madzindza akusiyana-siyana akhale na mwai wakupambulika. (Mat. 16:18, 19) Xavi ineyi yakutoma yacitisa kuti Ayuda na ale adatawira kupita mu uphemberi Waciyuda atawire mphangwa zadidi mbadzodzwa na nzimu wakucena wa Mulungu. d Natenepa iwo mbadacita khundu ya Izraeli wauzimu mbakhala na mwai wakutonga ninga amambo na anyantsembe mu ndzidzi wa Umambo Waumesiya. (Apok. 5:9, 10) Mukupita kwa ndzidzi, Asamariya na anthu a madzindza anango mbadakhalambo na mwai unoyu. Akristu lero anapfundzanji na pinthu pidacitika pa Pentekoste ya 33 P.K.K.?

4. Ndi munjira ipi mpingo Wacikristu lero usapitiriza kucita basa idatoma mu caka 33 P.K.K.?

⁴ Mpingo Wacikristu watoma na anyakupfundza 120 akuti “akhadagumanyikana pa mbuto ibodzi ene,” adadzodzwa na nzimu wakucena mu sala yandzulu. (Mabasa 2:1) Mpaka maulo a ntsiku ineyi anthu akubatizwa a mu mpingo unoyu akhadapiringana cikwi. Mbwenye basi ene kukhali kutoma kwakuthimizirika kwa gulu yakuti ikupitiriza kukula mpaka lero! Inde, nsoka  wa amuna na akazi akuti asagopa Mulungu anagumanika mu mpingo Wacikristu lero ndiwo ali kumwaza “mphangwa zadidi za Umambo pa dziko yonsene yapantsi toera zikhale umboni kuna anthu a madzindza onsene” kumala kwa makhaliro a dziko mbakudzati kufika.—Mat. 24:14.

5. Ndi nkhombo zipi zinakhala na munthu angagumanika pa nsonkhano Wacikristu?

⁵ Mpingo Wacikristu mbudakhalambo mbuto yacibalangazo cauzimu kuna Akristu akudzodzwa, pontho mukupita kwa ndzidzi mbudakhala mbuto yacibalangazo kuna “mabira anango.” (Juw. 10:16) Paulu apangiza kupereka kwace takhuta na ciphedzo cikhapereka abale na alongo mu mpingo kuna unango na ndzace pidalembera iye Akristu a ku Roma: “Thangwi ndisafuna kakamwe kukuonani toera ndikupaseni nkhombo zauzimu, kuti imwe mukhale akuwanga; peno, munjira inango, toera tiwangisane cikhulupiro unango na ndzace, imwe na ine.”—Aroma 1:11, 12.

6, 7. Mpingo Wacikristu lero usabvera tani ntemo wa Yezu wakumwaza mphangwa kuna madzindza onsene?

⁶ Lero mpingo Wacikristu uli na cifuniro cibodzi cene ninga ca mu ndzidzi wa apostolo. Yezu apasa anyakupfundzace basa yakunentsa yakuti mu ndzidzi ubodzi ene mbidakhala yakutsandzayisa. Iye aapanga: “Ndokoni mukacite anyakupfundza kuna anthu a madzindza onsene, mbamuabatiza mu dzina ya Baba, na ya Mwana na ya nzimu wakucena, apfundziseni toera abvere pinthu pyonsene pidakupangani ine.”—Mat. 28:19, 20.

⁷ Mpingo Wacikristu wa Mboni za Yahova ndiwo unacita basa ineyi lero. Mwakukhonda penula mphyakunentsa kumwaza mphangwa kuna anthu a pilongero pyakusiyana-siyana. Ngakhale tenepo, Mboni za Yahova zisathumburuza mabukhu akubuluswa m’Bhibhlya mu pilongero pyakupiringana 1.000. Khala imwe musagumanika mwakukhonda phonya pa misonkhano Yacikristu na  kugumanika m’basa yakumwaza mphangwa na kucita anyakupfundza, muli na mathangwi adidi toera kutsandzaya. Imwe ndimwe m’bodzi mwa anthu akucepa kakamwe pa Dziko Yapantsi akuti ali na mwai unoyu wakupereka umboni thangwi ya dzina ya Yahova!

8. Ndi munjira ipi m’bodzi na m’bodzi mu mpingo asapaswa nkhombo?

⁸ Toera mukwanise kupirira mwakutsandzaya m’midzidzi ino yakunentsa, Yahova Mulungu akupasani abale na alongo pa dziko yonsene yapantsi. Paulu alemba mafala awa kuna Akristu Acihebheri: “Tendeni tinyerezerane unango na ndzace, mbatiwangisana toera kupangiza ufuni na kuphata mabasa adidi, tikhonde kudjomba misonkhano, ninga pinacita anango akuti ali na nsambo unoyu, mbwenye tiwangisane unango na ndzace, makamaka mu ndzidzi unaona imwe kuti ntsiku ya Mulungu iri kufika.” (Aheb. 10:24, 25) Mpingo Wacikristu ndi masasanyiro a Yahova toera mukwanise kuwangisa anango, pontho toera muwangiswembo. Khalani akuphatana na abale na alongo anu Acikristu. Cipo musafunika kudjomba misonkhano Yacikristu!

9, 10. Anango asaperekeka tani toera kumwaza mphangwa kuna ale analonga cilongero cinango?

⁹ Nyerezerani mabvero adakhala na anthu a misoka ya Ayuda na anthu a madzindza anango adapita mu uphemberi Waciyuda pa ntsiku ya Pentekoste ya 33 P.K.K. Pisaoneka kuti azinji mwa anthu adagumanika panango akhadziwa kulonga Cihebheri peno Cigerego. Mbwenye mu ndzidzi unoyu “mʼbodzi na mʼbodzi wa iwo akhabva anyakupfundza mbakalonga  mu cilongero” cawo cakubalwa. (Mabasa 2:6) Mwandimomwene kubva mphangwa zadidi mu cilongero cakubalwa kwakhuya kakamwe mitima ya anyakubvesera. Tisadziwa kuti lero Akristu nee apaswa luso yakulonga pilongero pinango mwacirengo, mbwenye azinji asakhala dzololo toera kumwaza mphangwa za Umambo kuna anthu a madzindza onsene. Asacita tani pyenepi? Anango asapfundza cilongero cipswa toera kuphedzera mpingo wa cilongero cinango mu cisa cawo, pontho anango asafuluka mbaenda ku dziko inango. Kazinji kene iwo asaona kuti anthu anamwazira iwo mphangwa asadzumatirwa thangwi yakuwangisira kwawo.

¹⁰ Onani citsandzo ca Christine, wakuti apfundza cilongero ca Gujarati pabodzi na Mboni za Yahova zinomwe. Pidagumana iye ndzace wakubasa wakuti asalonga cilongero ca Gujarati, Christine amwanyika nkazi unoyu mu cilongero ceneci. Nkazi unoyu adzumatirwa, pontho akhafuna kudziwa kuti thangwi yanji Christine akhawangisira kakamwe kupfundza cilongero ca Gujarati. Penepo Christine apereka umboni wadidi kakamwe. Nkazi unoyu apanga Christine: “Nkhabepo uphemberi unango wakuti usakulumiza anthu awo toera kupfundza cilongero cinango cakunentsa. Panango imwe muli na mphangwa zadidi toera kundipanga.”

11. Tinakhunganyika tani toera kumwaza mphangwa za Umambo kuna anthu analonga pilongero pinango?

¹¹ Ndimomwene kuti si onsene tayu akuti anakwanisa kupfundza cilongero cinango, mbwenye tinakwanisa kukhala akukhunganyika toera kumwaza mphangwa za Umambo kuna anthu analonga pilongero pinango. Tinacita tani pyenepi? Njira ibodzi yakucita pyenepi ndi kuphatisira aplikativo JW Language^® toera kupfundza cilongero ca anthu a ncisa cathu. Tinakwanisa kupfundza mafala akukhonda nentsa ninga kudziwa kuti  anthu asamwanyikana tani. Imwe munakwanisambo kupfundza mafala mangasi mu cilongero ceneci toera munthu analonga na imwe akhale na cifuno cakukubveserani. Mpangeni toera apite mu jw.org, pontho pingakwanisika mpangizeni mavidhyu na mabukhu akusiyana-siyana anagumanika mu cilongero cace. Tingaphatisira maferamentu anewa mu utumiki wathu, tinakhalambo akutsandzaya ninga Akristu a mu ndzidzi wa apostolo. Iwo acitisa anthu a madziko anango kudzumatirwa thangwi mʼbodzi na mʼbodzi ‘abva mphangwa mu cilongero cace.’

12. (a) Kodi profesiya ya mprofeta Yoeli yakwanirisika tani pa Pentekoste ya 33 P.K.K.? (b) Ninji pinapangiza kuti profesiya ya Yoeli mbidakwanirisikadi mu ndzidzi wa apostolo?

¹² “Pedhru alimira” toera kulonga na mwinji udabuluka m’madziko akusiyana-siyana. (Mabasa 2:14) Iye apanga onsene akhabvesera kuti cirengo cidakhala na iwo cakulonga pilongero pyakusiyana-siyana acita kupaswa na Mulungu toera kukwanirisa profesiya ya Yoeli: “Ndinadzatsanulira nzimu wanga kuna anthu a mitundu yonsene.” (Yoeli 2:28) Yezu mbadzati kuenda kudzulu apanga anyakupfundzace: “Ndinadzaphemba Baba, penepo iye anadzakupasani mʼphedzi,” Yezu apangiza kuti m’phedzi unoyu ndi “nzimu wakucena.”—Juw. 14:16, 17.

13, 14. Pedhru acitanji toera kukhuya mitima ya anyakubveserace, pontho ife tinatowezera tani citsandzo cace?

¹³ Pakumalisa nkhani yace, Pedhru alonga mafala awa mwacipapo: “Mbumba yonsene ya Izraeli, khalani na cinyindiro consene cakuti Yezu unoyu adakhomera imwe pamuti, Mulungu ancitisa kukhala Mbuya na Kristu.” (Mabasa 2:36) Ndimomwene kuti azinji akhabva mphangwa zenezi nee aona kuphiwa kwa Yezu pamuti wakusikimizira. Mbwenye ninga dzindza, iwo akhalimbo  na mulando pang’ono. Onani kuti Pedhru apanga Ayuda andzace mwacilemedzo mbayesera kukhuya mitima yawo. Pedhru nee akhafuna kuatonga, mbwenye akhafuna kuaphedza toera atcunyuke. Kodi mwinji unoyu waipirwa na mafala a Pedhru? Nee pang’ono pene. M’mbuto mwace, mbumba ‘yanentseka kakamwe m’mitima yawo.’ Iwo abvundza: “Mphapo tisafunika kucitanji?” Njira yadidi idalonga Pedhru yakhuya mitima ya azinji, mbaacitisa kutcunyuka madawo awo.—Mabasa 2:37.

¹⁴ Ninga Pedhru, ife tinakwanisambo kukhuya mitima ya anthu. M’basa yathu yakumwaza mphangwa nee tisafunika kukhala na nsambo wakusandika pikhulupiro pyonsene pyakuphonyeka pya mwanaciro nyumba. Mbwenye tisafunika kuikha manyerezero athu ku pinthu pyadidi pinacita iye. Kucita pyenepi kunatiphedza toera kunyerezera mwadidi na iye na kuncita mibvundzo mwacilemedzo mbatiphatisira Mafala a Mulungu. Kazinji kene anyakubvesera athu asatawira mphangwa zathu mwakukhonda nentsa tingafokotoza mwadidi undimomwene wa m’Bhibhlya.

15. (a) Kodi Pedhru apanga anthu toera acitenji, pontho iwo acitanji? (b) Thangwi yanji anthu azinji adabva mphangwa zadidi pa Pentekoste akhala akuthema toera kubatizwa pa ntsiku ibodzi ene?

¹⁵ Pa ntsiku yakutsandzayisa ya Pentekoste ya 33 P.K.K., Pedhru apanga Ayuda na anthu adapita mu uphemberi Waciyuda: “Tcunyukani, mʼbodzi na mʼbodzi wa imwe mbabatizwe.” (Mabasa 2:38) Natenepa, anthu cifupi 3.000 abatizwa, panango abatizwa pa mbuto inakoyerwa madzi mu Yerusalemu peno dhuzi na penepo. e Kodi iwo abatizwa mwakukhonda dziwa pinacita  iwo? Kodi mphangwa zenezi zisafuna kulonga kuti anyakupfundza Bhibhlya peno ana akuti anyakubalawo ndi Akristu asafunika kubatizwa mwakucimbiza mbadzati kukhunganyika? Si tenepo tayu. Kumbukani kuti Ayuda anewa na anthu adapita mu uphemberi Waciyuda adabatizwa pa ntsiku ya Pentekoste ya 33 P.K.K., akhadatoma kale kupfundza mwaphinga Mafala a Mulungu, pontho akhacita khundu ya dzindza yakuti ikhalambira Yahova. Kusiyapo pyenepi, iwo akhapangiza kale phinga, thangwi anango a iwo abuluka kutali kakamwe toera kugumanika pa phwando ya pacaka. Pakumala kubvesesa undimomwene unalonga pya basa ya Yezu mu cifuniro ca Mulungu, iwo akhali dzololo toera kupitiriza kutumikira Mulungu, mbwenye kutomera penepo mbadakhala atowereri akubatizwa a Kristu.

16. Akristu a mu ndzidzi wa apostolo apangiza tani kuti akhapasa mwakudzala manja?

¹⁶ Mwandimomwene nsoka unoyu ukhapaswa nkhombo na Yahova. Bhibhlya isalonga: “Anyakupfundza apswa anewa akhali pabodzi pene, pontho pinthu pyonsene pikhali na iwo, akhapiphatisira pabodzi pene, iwo akhagulisa minda yawo na pinthu pikhali na iwo, mbagawiza kobiri ineyi kuna onsene, mwakubverana na kusowa kwa mʼbodzi na mʼbodzi.” f (Mabasa 2:44, 45) Mwandimomwene Akristu onsene andimomwene asafuna kutowezera citsandzo ceneci cakupasa mwakudzala manja.

17. Munthu asafunika kucitanji toera atheme kubatizwa?

¹⁷ Bhibhlya isapangiza kuti munthu mbadzati kuperekeka na kubatizwa asafunika kucita pinthu pyakusiyana-siyana. Iye asafunika kukhala na cidziwiso candimomwene ca Mafala a Mulungu. (Juw. 17:3) Pontho asafunika kukhala na cikhulupiro na kupangiza kutcunyuka kwandimomwene thangwi ya pinthu pyakuipa pikhacita iye. (Mabasa 3:19) Buluka penepo, iye asafunika kucinja mbatoma kucita pinafuna Mulungu. (Aroma 12:2; Aef. 4:23, 24) Pakumala kucita pinthu pyanepi, munthu asacita phembero yakuperekeka kuna Mulungu, buluka penepo asabatizwa.—Mat. 16:24; 1 Ped. 3:21.

18. Ndi mwai upi uli na anyakupfundza akubatizwa a Kristu?

¹⁸ Kodi imwe ndimwe nyakupfundza wakuperekeka na wakubatizwa wa Yezu Kristu? Khala ndi tenepo, perekani takhuta thangwi ya mwai unoyu udatambira imwe. Nakuti anyakupfundza a ndzidzi wa apostolo adzala na nzimu wakucena, imwe munakwanisambo kutambira mphambvu ya Yahova toera kupereka umboni na kucita cifuniro ca Yahova!