Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

NSOLO 15

Tsandzayani Na Basa Yanu Yakuwanga

Tsandzayani Na Basa Yanu Yakuwanga

‘Munthu onsene asafunika kutsandzaya na basa yace yakuwanga.’KOELETE 3:13NM.

1-3. (a) Anthu azinji asapibva tani na mabasa awo? (b) Ndi maonero api anapangiza Bhibhlya thangwi ya basa, na ndi mibvundzo ipi inafuna ife kudzadinga mu nsolo uno?

KWA anthu azinji mu dziko yalero, basa si cinthu cakutsandzayisa tayu. Ntsiku zonsene asaenda ku basa mwakukakamizika thangwi asaphata basa yakunetesa midzidzi mizinji. Kodi anthu anewa anaphedzwa tani toera afune mabasa awo na kukomerwa nawo?

2 Bhibhlya isapereka maonero akuthema a basa yakuwanga. Iyo isalonga kuti basa na maphindu ayo ndi muoni. Salomoni alemba: ‘Munthu onsene adye, amwe na aone pinthu pyadidi thangwi ya basa yace yakuwanga. Ndi muoni wa Mulungu.’ (Koelete 3:13, NM) Ndzidzi onsene Yahova asatifuna, pontho asatipasa pinthu pyadidi na asafuna kuti titsandzaye m’basa yathu na kukomerwa na misapo yakuphata basa mwaphinga. Toera kupitiriza kukhala mu ufuni wace, tisafunika kukhala mwakubverana na maonero ace na midida yace inalonga thangwi ya basa.Lerini Koelete 2:24; 5:18.

3 Mu nsolo uno, tinadzadinga mibvundzo minai: Tinatsandzaya tani na kuphata basa mwaphinga? Ndi mitundu ipi ya basa yakuti Akristu andimomwene nkhabe kuphata? Tinacitanji kuti basa yakudziko ikhonde kudodomesa mabasa athu auzimu? Na ndi basa ipi yakufunika kakamwe yakuti tisafunika kuicita? Cakutoma, tendeni tidinge citsandzo ca Yahova Mulungu na Yezu Kristu akuti asaphata basa mwaphinga kupiringana pyakucitwa pyonsene kudzulu na pantsi.

NYABASA WAPADZULU KAKAMWE NA MISIRI WAPHINGA

4, 5. Bhibhlya isapangiza tani kuti Yahova ndi nyabasa waphinga?

4 Yahova ndi Nyabasa Wapadzulu kakamwe. Genesi 1:1 isalonga: ‘Pakutoma Mulungu acita kudzulu na pantsi.’ Mulungu pakumala basa yace yakucita pinthu pa dziko yapantsi, iye alonga, pyonsene “mphyadidi maningi.” (Genesi 1:31) M’malongero anango, iye akhali wakutsandzaya kakamwe na basa yace yonsene ya pa dziko yapantsi. Yahova, ‘Mulungu wakutsandzaya,’ mwakukhonda penula iye akhala wakutsandzaya kakamwe ninga nyabasa waphinga.1 Timoti 1:11CC.

5 Mulungu wathu waphinga nkhabe kulimira kuphata basa. Pakupita ndzidzi wakulapha, pakumala kucita dziko yapantsi na pinthu pyonsene piri mwenemo, Yezu alonga: ‘Mpaka ntsiku yalero Babanga asaphata mabasa ace.’ (Jwau 5:17) Kodi Baba unoyu akupitiriza kucitanji? Kubulukira kudzulu, iye akupitiriza mwaphinga kutsogolera na kutsalakana anthu. Iye abweresa ‘cakucitwa cacincino,’ Akristu akudzodzwa na nzimu akuti anadzatonga na Yezu kudzulu mu kupita kwa ndzidzi. (2 Akorinto 5:17, CC) Iye ali kuphata basa toera kukwanirisa cifuniro cace kwa anthu ale anafuna kuwina umaso wakwenda na kwenda mu dziko ipswa. (Aroma 6:23) Yahova ndi wakutsandzaya kakamwe kuona mafambiro a basa yace. Anthu azinji asatawira mphangwa za Umambo, mbafendedzereswa na Mulungu na kucinja umaso wawo toera kukhala mu ufuni wace.Jwau 6:44.

6, 7. Kodi Yezu ali na mbiri yanji mu kuphata basa mwaphinga?

6 Yezu akhazikisa makhaliro adidi akuphata basa mwaphinga mu kupita ndzidzi uzinji kakamwe. Mbadzati kubwera pa dziko yapantsi ninga munthu, iye akhatumikira ninga ‘mphedzi’ wa mabasa a Mulungu a pyakucitwa pyonsene pya “kudzulu na pya pantsi.” (Misangani 8:22-31; Akolose 1:15-17) Pikhakhala iye pa dziko yapantsi, Yezu apitiriza kuphata basa mwaphinga. Pakutoma kwene mu umaso wace, iye apfundza basa yakumanga nyumba, mbadzadziwika ninga ‘misiri wakusema peno wakupala matabwa.’ * (Marko 6:3) Basa ineyi isaphataniza kukhala wakuwanga na kukhala na maluso akusiyana-siyana, makamaka mu ndzidzi wakale wakuti nee kukhali na mitcini yakuceka nayo matabwa, mbuto zakukoyera maferamentu, na maferamentu anaphata basa na maluju. Kodi munakwanisa kunyerezera Yezu mbakaenda n’tsanga toera kugumana matabwa, ngakhale kutema miti na kukwata matabwa mpaka konsene kwene kukhaphata iye basa? Kodi munakwanisa kunyerezera iye mbamanga zinyumba, kusasanyira na kuphimbira ntsoi, kucita misuwo, ngakhale kusasanya pyombo pya n’nyumba? Mwakukhonda penula, Yezu akhatsandzaya thangwi yakucita basa mwaphinga, pontho mwaluso.

7 Yezu akhaphata basa mwaphinga mu kucita utumiki wace. Mu pyaka pitatu na hafu, iye akhali wakudzudzumika kakamwe na basa ineyi yakufunika. Nakuti akhafuna kulonga na anthu azinji, iye nee akhaluza ndzidzi tayu, akhalamuka namacibese mbaphata basa mpaka namasiku. (Luka 21:37, 38; Jwau 3:2) Iye akhacita ulendo ‘m’mamidzi na m’mizinda mbapfundzisa anthu na kuafotokozera mphangwa zadidi za Umambo wa Mulungu.’ (Luka 8:1) Mwandimomwene Yezu afamba madzana a makilometru, mbacita ulendo na miyendo m’miseu yakudzala na pfumbi mbamwaza mphangwa zadidi kwa anthu.

8, 9. Kodi Yezu atsandzaya tani thangwi yakucita basa yace mwaphinga?

8 Kodi Yezu akhatsandzaya thangwi yakuphata basa mwaphinga mu utumiki? Inde! Iye adzwala mbeu za Umambo, mbasiya minda yakuti yamala kukola toera kubvuna. Kucita basa ya Mulungu kukhapasa mphambvu Yezu, pontho kukhali ninga cakudya cace kwakuti akhasiya kudya toera kukwanirisa basa ineyi. (Jwau 4:31-38) Nyerezerani kutsandzaya kudakhala na iye pakumala utumiki wace pa dziko yapantsi, iye mbadakwanisa kulonga kwa Babace: “Ine ndakubvekesani mbiri pantsi pano thangwi ine ndamalisa pinthu, pidandituma imwe kupichita.”Jwau 17:4.

9 Mwandimomwene Yahova na Yezu ndi pitsandzo pyadidi kwa ale anatsandzaya thangwi yakucita basa yawo mwaphinga. Ufuni wathu kwa Yahova usatikulumiza toera ‘kusangizira Mulungu.’ (Aefesi 5:1) Ufuni wathu kwa Yezu usatikulumiza ‘kulonda manyalo ace.’ (1 Pedro 2:21) Natenepa, tendeni cincino tidinge kuti ifembo tinatsandzaya tani thangwi yakucita basa yathu mwaphinga.

TINACITANJI TOERA TITSANDZAYE PAKUCITA BASA YATHU MWAPHINGA

Kuphatisira midida ya Bhibhlya kunakuphedzani toera kutsandzaya thangwi yakuphata basa mwaphinga

10, 11. Ninji pinafuna kutiphedza toera kukulisa manyerezero adidi pa basa yathu?

10 Akristu andimomwene asafunika kuphata basa. Tisafuna kutsandzaya na kukomerwa m’basa yathu, mbwenye pyenepi pinakhala pyakunentsa kakamwe khala ife tikuphata basa yakudziko yakuti tisaiona kukhala yakunentsa. Kodi ndi pyakukwanisika kutsandzaya na basa yathu pantsi pa makhaliro anewa?

11 Mu kukulisa manyerezero adidi. Ife nkhabe kwanisa kucinja makhaliro athu ndzidzi onsene, mbwenye tinakwanisa kucinja manyerezero athu. Kudinga mwacidikhodikho maonero a Mulungu kunatiphedza toera kukulisa manyerezero adidi pa basa. Mwacitsandzo, khala ndimwe nsolo wa banja, nyerezerani kuti basa yanu, mwakukhonda tsalakana kupwazika kwayo isakuphedzani kupasa banja yanu pinthu pyakufunika. Natenepa, kutsalakana anthu anafuna imwe si cinthu cakucepa tayu pamaso pa Mulungu. Mafalace asalonga kuti munthu anakhonda kutsalakana banjace ‘ndi wakuipa kupita nyakukhonda khulupira.’ (1 Timoti 5:8) Kudzindikira kuti basa yanu ndi njira toera kukwanirisa cifuno ceneci cadidi, kunacitisa kuti mutsalakane basa idakupasani Mulungu, pontho kunakuphedzani toera kutsandzaya kakamwe m’basa yanu kwakuti andzanu azinji nkhabe nako.

12. Ndi munjira zipi kukhala waphinga na wakuona ntima pa basa pathu kusaphedza?

12 Mu kukhala waphinga na wakuona ntima. Kuphata basa mwaphinga na kupfundza kuti munacita tani mwadidi basa yanu pinakwanisa kubweresa nkhombo. Anyabasa aphinga na aluso kazinji kene asalemedzwa na mapatrau awo. (Misangani 12:24; 22:29) Ninga Akristu andimomwene, tisafunikambo kukhala akukhulupirika pa basa pathu, nee kuba kobiri, mpfuma, peno ndzidzi wa patrau wathu. (Aefesi 4:28) Ninga taona pa nsolo udamala, kuona ntima kusaphedza. Nyabasa wakuona ntima asanyindirwa. Pontho khala patrau wathu asaona citsandzo cathu ninga nyabasa waphinga peno nkhabe, tinakwanisa kutsandzaya thangwi yakukhala na ‘cikumbuntima cadidi’ pabodzi na kudziwa kuti tikukomeresa Mulungu anafuna ife.Ahebere 13:18, NM; Akolose 3:22-24.

13. Kodi citsandzo cathu cadidi pa mbuto ya basa cinabweresa maphindu api?

13 Mu kudzindikira kuti makhaliro athu anakwanisa kulemedza Mulungu. Tingakhala na makhaliro adidi Acikristu pa mbuto ya basa yathu, anango anaona pyenepi. Kodi maphindu ace ndi api? Tinakwanisa ‘kulemedza mu pyonsene mafala a Mulungu, mpulumusi wathu.’ (Tito 2:9, 10) Inde, makhaliro athu adidi anaphedza anango kuona mwadidi ulambiri wathu mbatunduka nawo. Nyerezerani kuti munapibva tani khala ndzanu wa pa basa atawira undimomwene wa Bhibhlya thangwi ya citsandzo canu cadidi pa mbuto ya basa! Dingani cinthu cakufunika ici: Kodi ndi maphindu api anapiringana kudziwa kuti makhaliro anu adidi asalemedza Yahova na asacitisa ntima wace kukomerwa?Lerini Misangani 27:11; 1 Pedro 2:12.

KUPHATISIRA NDZERU PAKUSANKHULA BASA

14-16. Tingakhala na pisankhulo pyakupita basa, tisafunika kudinga mibvundzo ipi yakufunika?

14 Bhibhlya nkhabe kupereka pitsogolero thangwi ya ntundu wa basa yakudziko yakuti ndi yakutawirika na yakukhonda tawirika. Pyenepi nee pisabveka kuti tinatawira ntundu onsene wa basa mwakukhonda tsalakana pinthu pinaphatanizwamo. Malemba anakwanisa kutiphedza toera kusankhula basa yadidi yakuti isakomeresa Mulungu mu ndzidzi ubodzi ene mbiticalira basa yakuti nkhabe kunkomeresa. (Misangani 2:6) Pakuthimbana na pisankhulo thangwi ya basa, pana mibvundzo miwiri yakufunika kwa ife toera kudinga.

15 Kodi kucita basa ineyi kusapangiza macitiro anakhondeswa m’Bhibhlya? Mwapakweca mafala a Mulungu asakhondesa kuba, uthambi, na kucita madzimunthu. (Eksodo 20:4; Machitiro 15:29; Aefesi 4:28; Apokalipse 21:8) Tisafunika kukhonda basa yonsene yakuti inadzatikulumiza kucita pinthu pyenepi. Ufuni wathu kwa Yahova nkhabe kudzatitawirisa kuphata basa yakuti inaticitisa kuswa mitemo ya Mulungu.Lerini 1 Jwau 5:3.

16 Kodi kucita basa ineyi kusapangiza kuti ndikuphedzera mabasa akuipa? Dingani citsandzo cibodzi. Kuphata basa ninga nyakutambira alendo si cinthu cakudawika tayu. Natenepa, ndiye tani khala Nkristu asankhula kuphata basa ineyi panyumba yaungumi inaphedzera kutaya mimba? Kutawira basa ineyi nee kusam’phemba mwapakweca kuphedza macitiro akutaya mimba. Natenepa, kodi kuphata kwace basa ineyi nkhabe kuphedzera basa yakutaya mimba inacitwa panyumba yaungumi, macitiro akuti nkhabe bverana na Mafala a Mulungu? (Eksodo 21:22-24) Ninga anyakufuna Yahova, nee tisafuna kuphatanizwa m’macitiro akukhonda kubverana na Malemba.

17. (a) Ndi pinthu pipi pyakuti pinatiphedza pakusankhula basa? (Onani bokosi “ Kodi Ndisafunika Kutawira Basa Ineyi?”) (b) Cikumbuntima cathu cinatiphedza tani toera kucita pisankhulo pinakomeresa Mulungu?

17 Mibvundzo mizinji inalonga pya basa inatawirwa mu kudinga mwacidikhodikho matawiro a mibvundzo miwiri yakufunika idacitwa mu ndima 15 na 16. Mwakuthimizira, pana pinthu pinango pyakuti tisafunika kudinga mwacidikhodikho pakusankhula basa. * Ife nkhabe funika kudikhira m’bandazi wakukhulupirika toera akhazikise midida yakuti inadzatitsogolera m’makhaliro onsene akuti anakwanisa kuoneka. Tisafunika kucita pinthu mwandzeru. Ninga tapfundza mu nsolo 2, tisafunika kupfundzisa cikumbuntima cathu mu kupfundza kuti tinaphatisira tani Mafala a Mulungu mu umaso wathu wa ntsiku na ntsiku. ‘Ndzeru’ zathu zakuti ndi zakupfundziswa ‘zingadzolowera peno kuphatisirwa,’ cikumbuntima cathu cinatiphedza kucita pisankhulo pinakomeresa Mulungu na kuticitisa kupitiriza kukhala mu ufuni wace.Ahebere 5:14.

KHALANI NA MAONERO AKULINGANIRA A BASA

18. Thangwi yanji ndi pyakunentsa kukhala na maonero akulinganira pa pinthu pyauzimu?

18 Kucita pisankhulo pyakuti pinatiphedza ndzidzi onsene toera kupitiriza kukhala akutawirwa na Yahova ndi cinthu cakunentsa mu ‘ntsiku zino zakumalisa’ nakuti ndi “midzidzi yakugopswa.” (2 Timoti 3:1) Kugumana basa na kuitsalakana pinakwanisa kukhala pyakunentsa kakamwe. Ninga Akristu andimomwene, tisadziwa kufunika kwa kuphata basa mwaphinga toera kutsalakana banja yathu. Mbwenye tingakhonda kucita mphole-mphole na mikakamizo pa mbuto ya basa peno manyerezero a mpfuma ya dziko anakwanisa kudodomesa basa yathu yauzimu. (1 Timoti 6:9, 10) Tendeni tidinge kuti tinakoya tani kulinganira kwathu, mu kuikha manyerezero athu ku ‘pinthu pyakufunika kakamwe.’Afilipi 1:10 NM.

19. Thangwi yanji Yahova ndi wakuthema kunyindirwa na ntima onsene, na cinyindiro ceneci cinatiphedza toera kucaliranji?

19 Nyindirani Yahova na ntima onsene. (Lerini Misangani 3:5, 6.) Kodi Yahova hadathema tayu cinyindiro ceneci? Kusiyapo pyonsene, iye asatitsalakana. (1 Pedro 5:7) Iye asadziwa mwadidi pyakufuna pyathu kupiringana ife ene, dzanja yace si yakubvira tayu. (Masalmo 37:25) Natenepa mphyadidi kubvesera Mafalace anaticenjeza: ‘Fambani pyadidi nee kuumirwa. Mukwane na pire pina imwe, thangwi Mulungu ene alonga kuti: cipo na cipo ndinadzakusiya, mbandidzakukhonda.’ (Ahebere 13:5) Atumiki azinji a ndzidzi onsene asacitira umboni kuti Mulungu asapereka pinthu pyakufunika mu umaso wathu. Tinganyindira na ntima onsene kuti Yahova anadzatitsalakana, tinadzacalira kudzudzumika kakamwe thangwi yakupereka pyakufunika pa banja yathu. (Mateo 6:25-32) Nee tinadzatawirisa basa ya dziko kuticitisa kupwaza mabasa auzimu, ninga kumwaza mphangwa zadidi na kugumanika pa misonkhano.Mateo 24:14; Ahebere 10:24, 25.

20. Pisabvekanji kukhala na diso yakuyang’ana kubodzi, na munapitiriza tani na maonero anewa?

20 Pitirizani na diso yakuyang’ana kubodzi. (Lerini Mateo 6:22, 23, NM.) Kukhala na diso yakuyang’ana kubodzi pisabveka kukoya umaso wathu wakukhonda nentsa. Diso yakuyang’ana kubodzi ya Nkristu isaikha manyerezero pa cifuno cibodzi, kucita cifuno ca Mulungu. Khala diso yathu ndi yakuyang’ana pa cinthu cakuthema, nee tinadzadzudzumika na basa inalipa kobiri izinji, pontho nee tinadzakhala na umaso wakufuna pinthu pizinji. Pontho nee tinadzasaka pinthu pya ntengo ukulu kakamwe pyakuti anyakuzengeza malonda asasaka kuticitisa kukhulupira kuti pyenepi ndi pyakufunika kakamwe toera tikhale akutsandzaya. Kodi imwe munapitiriza tani kukhala na diso yakuyang’ana kubodzi? Calirani kulemerwa na mangawa akusowa basa. Lekani kunentsa umaso mu kukhala na pinthu pizinji pyakuti pinadzabvunga ndzidzi uzinji toera kupitsalakana. Bverani uphungu wa Bhibhlya toera mukhale wakutsandzaya na ‘cakudya na cakubvala.’ (1 Timoti 6:8) Sakani kululupisa umaso wanu.

21. Thangwi yanji tisafunika kuikha pinthu pyakufunika pa mbuto yace, na ndi ninji cinafunika kukhala pa mbuto yakutoma mu umaso wathu?

21 Ikhani pinthu pyauzimu pa mbuto yakutoma, na piphatisiseni. Nakuti tiri na ndzidzi wakucepa toera kuuphatisira mu umaso wathu wa ntsiku na ntsiku, tisafunika kuikha pinthu pyakufunika pa mbuto yakutoma. Munjira inango, pinthu pyakusowa basa pinakwanisa kubvunga ndzidzi wathu wakufunika, mbipidodomesa pinthu pyakufunika kakamwe. Kodi ndi ninji cinafunika kukhala pa mbuto yakutoma mu umaso wathu? Azinji mu dziko asagomezera pakutoma kukhala na mapfundziro apadzulu toera kukhala na basa yakuwina kobiri izinji m’makhaliro ano a pinthu. Natenepa, Yezu adembetera atowereri ace toera ‘kusaka pakutoma Umambo wa Mulungu.’ (Mateo 6:33) Inde, ninga Akristu andimomwene, tisaikha Umambo wa Mulungu pa mbuto yakutoma mu umaso wathu. Umaso wathu, pisankhulo pyathu, pifuno pyathu na mabasa athu asafunika kupangiza kuti pifuno pya Umambo na cifuno ca Mulungu ndi pyakufunika kakamwe kwa ife kupiringana kutsalakana mpfuma na mabasa akudziko.

KHALANI APHINGA MU UTUMIKI

Tinapangiza ufuni wathu kwa Yahova mu kuikha basa yakumwaza mphangwa pa mbuto yakutoma mu umaso wathu

22, 23. (a) Ndi basa ipi yakufunika kakamwe kwa Akristu andimomwene, na tinapangiza tani kuti basa ineyi ndi yakufunika kakamwe kwa ife? (Onani bokosi “ Cisankhulo Canga Candiphedza Toera Kukhala Wakutsandzaya.”) (b) Kodi mwasankhula kucitanji na basa yakudziko?

22 Kudziwa kuti tikukhala kunkhomo kwa ndzidzi wakumalisa, kusaticitisa kuikha manyerezero athu pa basa yakufunika ya Akristu andimomwene, kumwaza mphangwa na kucita anyakupfundza. (Mateo 24:14; 28:18,19) Mu kutowezera Yezu tisafunika kukhala waphinga m’basa ineyi yakupulumusa umaso. Kodi tinapangiza tani kuti basa ineyi ndi yakufunika kwa ife? Atumiki azinji a Mulungu asaperekeka okhene m’basa yakumwaza mphangwa na ntima onsene ninga amwazi mphangwa pa mpingo. Anango asasanyira mabasa awo toera kutumikira ninga apainiya peno amisionaryo. Pa kudzindikira kufunika kwa pinthu pyauzimu, anyakubala azinji akhala akuwangisa anawo toera kusaka basa mu utumiki wa ndzidzi onsene. Kodi amwazi mphangwa a Umambo aphinga asaona pinthu pyadidi mu kucita utumiki wawo mwaphinga? Mwandimomwene, asaona! Kutumikira Yahova na ntima onsene ndi njira yakunyindirika toera kukhala wakutsandzaya na kutambira nkhombo zakukhonda lengeseka.Lerini Misangani 10:22.

23 Azinji a ife tisamala ndzidzi uzinji m’basa yakudziko toera kutsalakana banja yathu na pinthu pyakumanungo. Kumbukani kuti Yahova asafuna kuti titsandzaye thangwi yakuphata basa mwaphinga. Maonero na macitiro athu angabverana na maonero na midida ya Mulungu, tinakhala akutsandzaya m’basa yathu. Natenepa, nee tisafunika kutawirisa basa yakudziko kudodomesa basa yathu yakufunika, yakumwaza mphangwa zadidi za Umambo wa Mulungu. Mu kuikha basa ineyi pa mbuto yakutoma mu umaso wathu, tisapangiza ufuni wathu kwa Yahova pontho tinapitiriza kukhala mu ufuni wace.

^ ndima 6 Fala Yacigrego yakuti “wakusema peno nyakupala matabwa” isabveka “nyakuphata basa na matabwa, khala asaphata basa yakumanga zinyumba peno kusasanya pyombo pya n’nyumba peno ntundu unango onsene wa pinthu pyakusasanywa na matabwa.”

^ ndima 17 Toera kudziwa unyomonyomo wakuthimizirika thangwi ya basa, onani A Sentinela ya 15 de Abril de 1999, matsamba 28-30, na ya 15 de Janeiro de 1983, tsamba 26.