Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

Kuphedza Ana ‘Adabuluka M’madziko Anango’

Kuphedza Ana ‘Adabuluka M’madziko Anango’

‘Nkhabepo cinanditsandzayisa kakamwe kupiringana kubva kuti ananga akufamba mu undimomwene.’—3 JWAU 4.

NYIMBO: 41, 11

1, 2. (a) Ndi pinentso pipi pisathimbana na ana adabuluka madziko anango? (b) Ndi mibvundzo ipi inadzadingwa mu nsolo uno?

JOSHUA alonga: “Kutomera mu uwana wanga ndikhalonga cilongero ca anyakubalanga panyumba na mu mpingo. Mbwenye pidatoma ine kupfundza kuxikola, ndatoma kufuna cilongero capacisa. Ndalonga cilongero ceneci basi ene mu pyaka pingasi. Nee ndikhabvesesa mwadidi nkhani zikhacitwa pa misonkhano, pontho nee ndikhakwanisa kudzindikira misambo ya anyakubalanga.” Pidathimbana na Joshua pisacitikirambo anango.

2 Lero anthu akupiringana 240.000.000 nee asakhala n’dziko idabalwa iwo. Khala ndimwe m’bodzi wa iwo, munacitanji toera kubandza mwai wakupfundzisa ananu toera kufuna Yahova na ‘kufamba mu undimomwene’? (3 Jwau 4) Munaphedzwa tani na anango?

ANYAKUBALA, PANGIZANI CITSANDZO CADIDI

3, 4. (a) Anyakubala anapangiza tani citsandzo cadidi kuna anawo? (b) Ndi pinthu pipi pyakuti anyakubala nee asafunika kupidikhira kuna anawo?

3 Anyakubala, citsandzo canu ndi cakufunika kakamwe khala musafuna kuti ananu akhale axamwali a Yahova na kudzakhala kwenda na kwenda. Ananu angakuonani kuti ‘musasaka pakutoma Umambo,’ anapfundza kunyindira Yahova na kunfuna ntsiku zonsene. (Mateo 6:33, 34) Ikhani basa ya Yahova pakutoma, m’mbuto mwakusaka pinthu pizinji pyakumanungo. Khalani na umaso wakukhonda funa pizinji, pontho calirani mangawa. Sakani ‘mpfuma zakudzulu,’ zakuti ndi kukhala akutawirika kwa Yahova, m’mbuto mwakusaka kobiri peno “mbiri pa maso pa anthu.”—Lerini Marko 10:21, 22; Jwau 12:43.

4 Lekani kukhala wakuphatika kakamwe mbamusowa ndzidzi wakucedza na ananu. Citisani ananu kudziwa kuti munakomerwa angasankhula kuikha Yahova pa mbuto yakutoma, m’mbuto mwakusaka kobiri peno mbiri kwa iwo peno kwa imwe. Calirani maonero akuphonyeka akuti ana asafunika kuphedza anyakubalawo toera kukhala na umaso wadidi. Kumbukani, ‘ana nkhabe funika kukoya mpfuma toera kudzaphedza anyakubalawo ntsogolo, mbwenye anyakubala ndiwo asafunika kucita pyenepi.’—2 Akorinto 12:14.

ANYAKUBALA, YESERANI KUKUNDA NKANDZO WA CILONGERO

5. Thangwi yanji anyakubala asafunika kucedza kazinji kene na anawo pya Yahova?

5 Ninga pidalongwa kale, anthu a ‘pilongero pyonsene pya madzindza’ asabwera mu gulu ya Yahova. (Zakariya 8:23) Mbwenye khala ananu nee asabvesesa mwadidi cilongero canu, pinakhala pyakunentsa toera kuapfundzisa undimomwene. Iwo ndi anyakupfundza anu a Bhibhlya akufunika kakamwe, pontho ‘kudziwa’ kwawo Yahova kusabveka umaso wawo wakwenda na kwenda. (Jwau 17:3) Toera mwananu adziwe pipfundziso pya Yahova, musafunika ‘kucedza nawo’ kazinji kene.—Lerini Deuteronomyo 6:6, 7.

Ananu ndi anyakupfundza anu a Bhibhlya akufunika kakamwe

6. Kodi ananu anaphindula tani angapfundza cilongero canu? (Onani cithundzithundzi cakutoma.)

6 Ananu anakomerwa kupfundza cilongero capacisa kubulukira kuxikola na anthu anango. Mbwenye iwo anapfundza cilongero canu mungacedza nawo ndzidzi onsene. Ananu angalonga cilongero canu, pinakhala pyakukhonda nentsa kwa iwo kucedza na imwe na kulonga mabvero awo. Mbwenye pana maphindu anango. Ananu angadziwa pilongero pizinji, pinathimizira maluso awo akunyerezera na kubvesesa maonero a anthu anango. Pyenepi pinaapasambo miyai toera kucita pizinji mu utumiki. Carolina wakuti anyakubalace abuluka dziko inango alonga: “Kukhala mu mpingo wa cilongero cinango ndi pyakutsandzayisa. Pontho ndi pyakutsandzayisa kuphedzera mbuto yakuti iri na kufuna kukulu kwa amwazi mphangwa.”

7. Munacitanji khala banja yanu isathimbana na nkandzo wa cilongero?

7 Natenepa, ana adabuluka madziko anango angapfundza misambo ya pacisa na cilongero, anango a iwo panango asaluza cifuno cawo na luso yakucedza mu cilongero ca anyakubalawo. Anyakubala, khala ananu asathimbanambo na nkandzo unoyu, munakwanisa kupfundza pang’ono cilongero capacisa? Pinadzakhala pyakukhonda nentsa kukuza ananu ninga Akristu khala imwe musabvesesa pinacedza iwo, ubalangazi, mabasa akuxikola, pontho khala musakwanisa kucedza na apfundzisi awo. Ndimomwene kuti kupfundza cilongero cipswa kusaphemba ndzidzi, kuwangisira na kucepeseka. Mbwenye pisatsandzayisa. Mwacitsandzo, khala mwananu ndi dhrodhro, nee munayesera kupfundza cilongero camanja toera mukwanise kucedza naye? Khala mwananu asadziwa mwadidi cilongero cinango na cifuno cibodzi cene, nee munaphedzera kuwangisira kwace? *—Onani cidzindikiro capantsi.

8. Munaphedza tani ananu khala nee musadziwa mwadidi cilongero capacisa?

8 Panango pinakhala pyakunentsa kakamwe kwa anyakubala adabuluka madziko anango toera kudziwa mwadidi cilongero cipswa ca anawo. Panango pisaphemba kuwangisira kwa anyakubala toera kuphedza anawo kubvesesa ‘malemba akucena.’ (2 Timoti 3:15) Khala musathimbana na nkandzo unoyu, munakwanisa kuphedza ananu toera kudziwa na kufuna Yahova. Nkulu wa mpingo unango anacemerwa Shan alonga: “Mai wathu nee akhabvesesa mwadidi cilongero cikhadziwa ife, pontho ine na abale anga acikazi nee tikhadziwa mwadidi cilongero cace. Mbwenye pikhamuona ife mbakapfundza, kuphembera na kuwangisira kwace toera kucitisa kulambira kwa banja, tadzindikira kuti kudziwa Yahova kukhali kwakufunika kakamwe.”

9. Thangwi yanji ana anango asafunika kupfundza Bhibhlya na mabukhu akubuluswa m’Bhibhlya mu pilongero piwiri?

9 Panango ana anango asafunika kupfundza pya Yahova mu pilongero piwiri. Thangwi yanji? Thangwi iwo asalonga cilongero cibodzi kuxikola na cinango panyumba. Na thangwi ineyi anyakubala anango asaphatisira mabukhu, mabukhu akugravarwi na mavidyu mu pilongero pyenepi. Mwandimomwene, anyakubala adabuluka m’madziko anango asafunika kuphatisira ndzidzi uzinji na kuwangisira kuphedza anawo toera kukulisa uxamwali wawo na Yahova.

MUSAFUNIKA KUSONKHANA MPINGO WA CILONGERO CIPI?

10. (a) Mbani asafunika kucita cisankhulo thangwi ya cilongero ca mpingo toera kusonkhana? (b) Kodi nsolo wa banja unacita tani cisankhulo mwandzeru?

10 Anthu ‘adabuluka m’madziko anango’ khala ali kutali na Mboni za Yahova zinalonga cilongero cawo, asafunika kusonkhana mu mpingo wa cilongero capacisa. (Masalmo 146:9) Mbwenye khala mpingo unaphatisira cilongero cawo uli cifupi, nsolo wa banja usafunika kusankhula cilongero ca mpingo cakuti cinaphedza banjace. Mbadzati kucita cisankhulo, iye asafunika kunyerezera mwadidi na kuphembera thangwi ya pyenepi. Iye anakwanisambo kucedza na nkazace pabodzi na anace. (1 Akorinto 11:3) Kodi iye asafunika kudinganji? Ndi midida ipi ya Bhibhlya inafuna kumphedza toera kucita cisankhulo?

Nsolo wa banja usafunika kusankhula cilongero ca mpingo cakuti cinaphedza banjace

11, 12. (a) Kodi cilongero cinaphedza tani mwana toera kuphindula na misonkhano? (b) Thangwi yanji ana anango nee anafuna kupfundza cilongero ca anyakubalawo?

11 Anyakubala asafunika kudziwa pinthu pyakufunika kakamwe kwa anawo. Toera kubvesesa mwadidi undimomwene wa Bhibhlya, ana asafunika pizinji kupiringana midzidzi yakucepa inapfundza iwo pa misonkhano masumana onsene. Mwacitsandzo: Misonkhano inacitwa mu cilongero cakuti ana anabvesesa mwadidi, panango iwo anaphindula thangwi yakugumanika kwawo, peno anapfundza pizinji kupiringana pikhadikhira anyakubalawo. Panango unoyu nee unakhala nkandzo khala ana nee asabvesesa mwadidi cilongero. (Lerini 1 Akorinto 14:9, 11.) Pontho cilongero cidabalwa na mwana, panango nee cinadzakhala cakufunika kakamwe toera kukhuya manyerezero na mabvero ace. (Machitiro 2:8.) Mwandimomwene, ana anango anakwanisa kupfundza toera kutawira pa misonkhano, kucita pitsandzo na kucita nkhani mu cilongero ca anyakubalawo, mbwenye nee asalonga mwacibaliro na kupangiza mabvero a anyakubalawo.

12 Pontho, ntima wa mwana usakhuiwa thangwi ya pilongero pizinji. Pyenepi pyacitika kuna Joshua, adalongwa mu ndima zakutoma. M’bale wace wa nkazi, Esther alonga: “Anapiana, asaona kuti cilongero ca anyakubalawo, misambo na uphemberi ndi cinthu cibodzi basi.” Khala ana asapibva kuti nee asacita khundu ya misambo ya anyakubalawo, panango nee anafuna kupfundza cilongero ca anyakubalawo na uphemberi. Kodi anyakubala adabuluka madziko anango asafunika kucitanji?

13, 14. (a) Thangwi yanji banja inango yacinja mbienda kasonkhana mu mpingo wa cilongero capacisa? (b) Kodi iwo akulisa tani uxamwali wawo na Yahova?

13 Anyakubala Acikristu asaikha pifuno pya anawo pa mbuto yakutoma. (1 Akorinto 10:24) Pai wace Joshua na Esther anacemerwa Samuel, alonga: “Ine na nkazanga taona kuti ndi cilongero cipi cinaphedza anathu kuthambaruka mwauzimu, pontho taphembera toera kukhala na udziwisi. Ntawiro wa phembero yathu nee ukhali ule ukhanyerezera ife. Mbwenye pidaona ife kuti iwo nee akhaphindula mwadidi na misonkhano mu cilongero cathu, tatonga kucinja mbatienda kasonkhana na mpingo wa cilongero capacisa. Ife tikhaenda kumisonkhano na kumwaza mphangwa pabodzi mwakukhonda phonya. Tikhaphembambo axamwali apacisa toera kudya pabodzi na ife na kuenda kaona mbuto zinango. Pyenepi pyaphedza anathu toera kudziwa abale athu na kudziwambo Yahova, tayu ninga Mulungu wawo basi, mbwenye ninga Babawo na Xamwali. Taona kuti pyenepi ndi pyakufunika kakamwe kwa iwo kupiringana kupfundza cilongero cathu.”

14 Samuel athimiza: “Toera kupitiriza kukhala akuwanga mwauzimu, ine na nkazanga tikhaenda kumisonkhano mu cilongero cathu. Tikhali akuneta thangwi tikhacita mabasa mazinji. Mbwenye tisapereka takhuta kuna Yahova thangwi yakupasa nkhombo kuwangisira na kuperekeka kwathu. Anathu atatu akutumikira Yahova m’basa ya ndzidzi onsene.”

APHALE NA ATSIKANA ASAFUNIKA KUCITANJI

15. Thangwi yanji mulongo anacemerwa Kristina aona kuti mphyadidi kusonkhana mu mpingo wa cilongero capacisa?

15 Ana angakula, asadzindikira kuti anakwanisa kutumikira Yahova mu mpingo wa cilongero cinabvesesa iwo mwadidi. Khala ndi tenepo, anyakubalawo nee asafunika kunyerezera kuti akukhondwa na anawo. Kristina asakumbuka: “Ine ndikhadziwa pang’ono cilongero ca anyakubala anga, mbwenye pikhalongwa pa misonkhano nee ndikhapibvesesa mwadidi. Pikhali ine na pyaka 12 pyakubalwa, ndaenda ku nsonkhano wa gawo mu cilongero cikhapfundza ine kuxikola. Paulendo wakutoma, ndaona kuti pikhabva ine ukhali undimomwene! Macinjo anango aoneka pidatoma ine kucita phembero mu cilongero cikhapfundza ine kuxikola. Ndikhakwanisa kulonga na Yahova kubulukira muntima!” (Machitiro 2:11, 41) Pikhali Kristina na pyaka 18 pyakubalwa, acedza na anyakubalace, mbacinja mpingo toera kasonkhana mu mpingo wa cilongero capacisa. Iye alonga: “Kupfundza pya Yahova mu cilongero cikhapfundza ine kuxikola kwandiphedza kakamwe.” Mwakukhonda dembuka, Kristina atoma kutumikira ninga mpainiya wa ndzidzi onsene mwakutsandzaya.

16. Thangwi yanji Nadia atsandzaya pidapitiriza iye kusonkhana mu mpingo wa cilongero cakunja?

16 Aphale na atsikana, musaona kuti munakwanisa kusonkhana mu mpingo wa cilongero capacisa? Khala ndi tenepo, bvundzikani. Ndingacinja toera kuenda ku mpingo unoyu pinandiphedza toera kukulisa uxamwali wanga na Yahova? (Tyago 4:8) Ndisafuna kucinja thangwi nee ndisafuna kuti anyakubalanga aone pyonsene pinacita ine, peno thangwi nee ndisafuna kuwangisira? Nadia wakuti cincino asatumikira ku Bheteli, alonga: “Ine na abale anga pikhali ife cifupi na pyaka khumi na pipfemba, tikhafuna kusonkhana mu mpingo wa cilongero capacisa.” Mbwenye anyakubalace akhadziwa kuti kuenda kasonkhana mpingo unoyu nee mbukudaphedza anawo kukulisa uxamwali wawo na Yahova. “Cincino tisapereka takhuta kakamwe thangwi anyakubala athu awangisira kakamwe kutipfundzisa cilongero cawo, pontho tisapitiriza mu mpingo wa cilongero cakunja. Pyenepi pikhatitsandzayisa na kutipasa miyai yakuphedza anango toera kudziwa Yahova.”

ANANGO ANAPHEDZERA TANI

17. (a) Kodi Yahova apasa ani basa yakupfundzisa ana? (b) Anyakubala anasaka tani ciphedzo toera kupfundzisa anawo undimomwene?

17 Yahova apasa basa anyakubala toera kupfundzisa anawo undimomwene. Iye nee apasa basa ineyi ayavu peno munthu unango. (Lerini Misangani 1:8; 31:10, 27, 28.) Natenepa, khala anyakubala nee asadziwa cilongero capacisa, panango asafunika ciphedzo toera kukhuya mitima ya anawo. Anyakubala angaphemba ciphedzo ceneci, nee pisabveka kuti iwo akucalira basa yakukuza anawo. M’mbuto mwace, pyenepi pinakwanisa kucita khundu yakukuza anawo ‘mukualanga ninga munafunira Yahova.’ (Aefesi 6:4) Mwacitsandzo, panango anyakubala anaphemba akulu a mpingo maonero kuti anacitisa tani kulambira kwa banja na kusaka axamwali adidi kuna anawo.

Anyakubala na anawo asaphindula angacita uxamwali na abale na alongo mu mpingo (Onani ndima 18, 19)

18, 19. (a) Kodi Akristu anango anaphedza tani aphale na atsikana? (b) Anyakubala asafunika kupitiriza kucitanji?

18 Toera kuphedza anawo, midzidzi inango anyakubala anakwanisa kuphemba mabanja anango toera agumanike pakulambira kwawo kwa banja. Pontho, aphale na atsikana azinji asapfundza kubulukira kwa Akristu anango angaenda kamwaza mphangwa na iwo na kucita pinthu pinango pabodzi. (Misangani 27:17) Shan, adalongwa mu ndima zakutoma alonga: “Ine ndisakumbuka mwadidi abale adandiphata nkono. Ndisanyerezera ndzidzi onsene pikhandiphedza iwo kukhunganyika makhundu akhacita ine pa xikola ya utumiki. Pontho ndikhakomerwa kucedza ninga nsoka mu ndzidzi wakupuma ku basa.”

19 Mwakukhonda penula, ale anasankhulwa na anyakubala toera kuphedza anawo asafunika kukulumiza ana anewa toera alemedze anyakubalawo. Anakwanisa kucita pyenepi mukulonga mwacilemedzo thangwi ya anyakubala na kukhonda kupwaza basa ya anyakubala toera kukuza anawo. Pontho, ale anaphedza asafunika kupangiza makhaliro adidi mu mpingo na kunja kwa mpingo. (1 Pedro 2:12) Maseze anyakubala anakwanisa kuphemba ciphedzo kuna anango, basa yakupfundzisa anawo undimomwene ndi yawo. Iwo asafunika kuyang’anira ciphedzo cinaperekwa na Akristu anango.

20. Kodi anyakubala anaphedza tani anawo toera akhale atumiki akukhulupirika a Yahova?

20 Anyakubala, phembani ciphedzo ca Yahova, pontho citani pyonsene pinakwanisa imwe. (Lerini 2 Pya dziko ya Israele 15:7.) Ikhani pa mbuto yakutoma uxamwali wa ananu na Yahova. Citani pyonsene pinakwanisa imwe toera Mafala a Mulungu akhuye ntima wa mwananu. Nyindirani kuti mwananu anakwanisa kukhala ntumiki wa Yahova. Mwananu angabvera Mafala a Mulungu na kutowezera citsandzo canu cadidi, munapibva ninga pidacita mpostolo Jwau kuna anace akuphipirisa: ‘Nkhabepo cinanditsandzayisa kakamwe kupiringana kubva kuti ananga akufamba mu undimomwene.’—3 Jwau 4.

^ ndima 7 Onani nsolo Você pode aprender outro idioma!mu Despertai! ya Março de 2007.