Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

“Yahova Mulungu Wathu Ndi M’bodzi Basi, Yahova!”

“Yahova Mulungu Wathu Ndi M’bodzi Basi, Yahova!”

“Bveserani imwe Aisraele! Yahova Mulungu wathu ndi m’bodzi basi, Yahova!”​—DEUT. 6:4, Tradução do Novo Mundo.

NYIMBO: 138, 2

1, 2. (a) Thangwi yanji mafala anagumanika pa Deuteronomyo 6:4 asadziwika kakamwe? (b) Thangwi yanji Mose alonga mafala anewa?

MU PYAKA pizinji, mafala a Deuteronomyo 6:4 akhaphatisirwa na Ayuda ninga phembero yakupambulika. Phembero ineyi isacemerwa Shema, yakuti ndi fala yakutoma pa vesi ineyi mu Cihebhere. Ayuda azinji asacita phembero ineyi ntsiku zonsene, camacibese na camaulo toera kupangiza kuti asalambira Mulungu basi.

2 Mafala anewa asacita khundu ya mafala akumalisa adalonga Mose kuna mbumba ya Israele n’thando ya Moabu mu caka 1473 M.N.W. Aisraele akhali cifupi toera kuwambuka nkulo wa Yordane kuti apite mu Dziko Yakupikirwa. (Deut. 6:1) Mose, adaatsogolera mu pyaka 40, akhafuna kuti anthu akhale acipapo toera kuthimbana na nyatwa ntsogolo. Iwo akhafunika kunyindira Yahova na kukhala akukhulupirika kwa iye ninga Mulungu wawo. Mafala akumalisa a Mose aawangisa toera kucita pyenepi. Pakumala kulonga Matongero Khumi na miyambo inango ya Yahova, Mose apasa mbumba cenjezo yamphambvu inagumanika pa Deuteronomyo 6:4, 5. (Lerini.)

3. Ndi mibvundzo ipi inafuna ife kudinga mu nsolo uno?

3 Aisraele akhadziwa kuti Yahova Mulungu wawo ndi “m’bodzi basi, Yahova.” Aisraele akukhulupirika akhalambira Mulungu m’bodzi​—Mulungu wa Abhrahamu, wa Izaki na wa Yakobe. Mphapo thangwi yanji Mose aapanga kuti Yahova Mulungu wawo ndi “m’bodzi basi, Yahova”? Kodi Yahova ndi m’bodzi munjira yakuti asafunika kufuniwa na ntima onsene, moyo onsene, mphambvu zonsene, ninga pinalongwa pa vesi 5? Kodi mafala a Deuteronomyo 6:4, 5 asabvekanji kwa ife lero?

NDI MUNJIRA IPI YAHOVA NDI M’BODZI BASI?

4, 5. (a) Ndi api mabvekero a mafala akuti ‘Yahova ndi m’bodzi basi’? (b) Ndi munjira ipi Yahova asiyana na alungu a madzindza?

4 M’bodzi. Fala yakuti ‘Yahova ndi m’bodzi basi’ isabveka kuti nkhabebve unango ninga iye peno wakulandana na iye. Nkhabe cipangizo cakuti Mose akhayesera kufokotoza kuti cipfundziso ca utatu ndi cakuphonyeka. Yahova ndi Nciti wakudzulu na pantsi, Wamphambvu zonsene kudzulu na pantsi. Nkhabepo Mulungu unango wakulandana na iye. (2 Sam. 7:22) Natenepa, Mose akhakumbusa Aisraele kuti iwo akhafunika kulambira Yahova basi. Iwo nee akhafunika kutowezera anthu apacisa, akuti akhalambira alungu akusiyana-siyana. Anthu anango akhakhulupira kuti alungu anewa asakwanisa kutonga makhaliro akudambo.

5 Mwacitsandzo, Aejito akhalambira Thesi-Mulungu wa dzuwa, Nut-mulungu wakudzulu wankazi, Geb-mulungu wa mataka, Hapi-mulungu wa nkulo wa Nilo na pinyama pinango pikhaona iwo ninga pyakucena. Yahova apangiza kuti ali na mphambvu kakamwe kupiringana alungu anewa pidabweresa iye Miliri Khumi. Mulungu wankulu kakamwe wa Akanani akhali Baale-mulungu wa ndimo, wakuti akhalimbo mulungu wakudzulu, wa madzi na wa condzi. M’mbuto zizinji, anthu akhanyindira Baale toera kutsidzikizwa. (Num. 25:3) Aisraele akhafunika kudziwa kuti Mulungu wawo, ndi ‘m’bodzi basi, Yahova Mulungu wandimomwene.’​—Deut. 4:35, 39.

6, 7. Ndi api mabvekero anango a fala yakuti “m’bodzi”? Kodi Yahova apangizika tani kukhala “m’bodzi” basi?

6 Wakukhonda Cinja na Wakukhulupirika. Fala yakuti Yahova ndi “m’bodzi” isapangizambo kuti cifuniro cace na macitiro ace ndi akunyindirika ndzidzi onsene. Yahova Mulungu nee ndi wakugawika peno wakukhonda nyindirika. M’mbuto mwace, iye ndi wakukhulupirika ndzidzi onsene, wakukhonda cinja na wandimomwene. Iye apanga Abhrahamu kuti dzindza yace mbidakhala mu Dziko Yakupikirwa, natenepa Yahova acita pirengo pizinji toera kukwanirisa pikiro ineyi. Mudapita pyaka 430, Yahova nee acinja pikiro idacita iye kwa Abhrahamu.​—Gen. 12:1, 2, 7; Eks. 12:40, 41.

7 Mudapita pyaka pizinji, Yahova acemera Aisraele ninga mboni zace, mbaapanga: ‘Ine ndine M’bodzi ene. Nkhabe Mulungu unango nduli mwanga, pontho cipo anadzaoneka pontho unango.’ Toera kupangiza kuti cifuniro cace nee cinadzacinja Yahova athimiza: ‘Ndine m’bodzi ene ndzidzi onsene.’ (Iza. 43:10, 13; 44:6; 48:12) Aisraele akhali na mwai ukulu kakamwe wakulambira Yahova, Mulungu wakukhonda cinja na wakunyindirika ndzidzi onsene! Ifembo tiri na mwai ubodzi ene lero!​—Mal. 3:6; Tgo. 1:17.

8, 9. (a) Kodi Yahova asadikhiranji kuna alambiri ace? (b) Kodi Yezu agomezera tani kufunika kwa mafala a Mose?

8 Mwandimomwene, Mose akumbusa Aisraele kuti ufuni na citsalakano ca Yahova cipo pinadzacinja. Mbwenye Yahova akhadikhira kuti iwo alambire iye basi na ntima onsene, mphambvu zonsene na umaso wawo onsene. Anyakubala akhafunikambo kupfundzisa anawo thangwi ya Yahova toera akwanisembo kulambira Yahova basi.—Deut. 6:6-9.

9 Nakuti Yahova cipo anacinja cifuniro cace, iye cipo anadzacinjambo pinadikhira iye kwa alambiri ace andimomwene. Natenepa, toera ulambiri wathu ukhale wakutawirika kwa iye, tisafunika kumulambira na ntima onsene mbatinfuna na ntima wathu onsene, ndzeru zathu na mphambvu zathu zonsene. Yezu alonga kuti anewa ndi matongero makulu kakamwe. (Lerini Marko 12:28-31.) Natenepa, tendeni tione kuti tinapangiza tani na macitiro athu kuti tisabvesesa mwadidi kuti “Yahova Mulungu wathu ndi m’bodzi basi, Yahova.”

LAMBIRANI YAHOVA BASI

10, 11. (a) Ndi munjira ipi yakuti tisalambira Yahova basi? (b) Kodi aphale Acihebhere apangiza tani kuti akhalambira Yahova basi pikhali iwo ku Bhabhilonya?

10 Toera Yahova akhale Mulungu wathu m’bodzi ekha, tisafunika kulambira iye basi. Nee tisafunika kulambira alungu anango, peno kuphataniza pipfundziso pyapezi peno macitiro anango mu ulambiri wathu kwa Yahova. Iye nee ndi Mulungu wakuti ali padzulu pa alungu anango basi peno wamphambvu kakamwe kupiringana alungu onsene. M’mbuto mwace, Yahova ndi Mulungu wandimomwene, natenepa tisafunika kulambira iye basi.​—Lerini Apokalipse 4:11.

11 M’bukhu ya Danyele, tisaleri pya mphale Danyele, Ananiya, Misake na Azariya. Iwo apangiza kuti akhalambira Yahova basi pidakhonda iwo kudya pyakudya pyakukhonda cena na kukhonda kugodamira dzimunthu ya ndalama ya Nabukodonozore. Kwa iwo Yahova akhali pa mbuto yakutoma. Iwo akhali akukhulupirika munjira zonsene kwa Yahova.​—Dan. 2:1-3:30.

12. Tisafunika kucaliranji toera kupangiza kuti tisalambira Yahova basi?

12 Toera kulambira Yahova basi, tisafunika kumuikha pa mbuto yakutoma mu umaso wathu, tayu kuikha pinthu pinango pa mbuto ineyi. Ndi pipi pinthu pyenepi? M’Matongero Khumi, Yahova alonga kuti atumiki ace nee akhafunika kulambira alungu anango. Iwo akhafunika kucalira ntundu onsene wakulambira madzimunthu. (Deut. 5:6-10) Lero, kulambira madzimunthu kusaphataniza pinthu pizinji, mwa ipyo pinango pisanentsa kupidzindikira. Mbwenye Yahova nee acinja pinadikhira iye kwa ife. Iye asapitiriza kukhala “m’bodzi basi, Yahova.” Tendeni tione kuti tinacalira tani kulambira madzimunthu lero.

13. Ndi pinthu pipi pyakuti panango tinatoma kupifuna kakamwe kupiringana kufuna kwathu Yahova?

13 Pa Akolose 3:5, NM (lerini), tisagumana uphungu wakufunika kakamwe kwa Akristu unalonga pinthu pyakuti pinakwanisa kufudza uxamwali wathu na Yahova. Onani kuti umbirimi peno nzimu wakufuna pyonsene usalandaniswa na kulambira madzimunthu. Tingafuna kakamwe cinthu, ninga kukhala na kobiri izinji peno upfumi, cifuno ceneci cinakwanisa kutonga umaso wathu mbacikhala mulungu wathu. Madawo onsene anafokotozwa pa Akolose 3:5 asabverana kakamwe na nzimu wakufuna pyonsene, pyakuti ndi ntundu wakulambira madzimunthu. Natenepa, tingafuna kakamwe pinthu pyenepi, tinatoma kupifuna kakamwe kupiringana kufuna kwathu Mulungu. Pyenepi pingacitika, Yahova nee anakhala “m’bodzi basi” kwa ife. Ife nkhabe funa kuti pyenepi picitike kwa ife.

14. Ndi cenjezo ipi idapereka mpostolo Jwau thangwi ya ufuni wathu kwa Mulungu?

14 Mpostolo Jwau agomezera cinthu cibodzi cene. Iye acenjeza kuti munthu angafuna kakamwe pinthu pya dziko, ninga ‘kusirira kwa manungo, kusirira kwa maso na kugaya thangwi ya pinthu piri na iye mu umaso wace, ufuni wa Baba uli na iye tayu.’ (1 Jwau 2:15, 16) Pyenepi pisapangiza kuti tisafunika kudinga ntima wathu ndzidzi onsene toera kuona khala usakhuiwa na ubalangazi wa dziko, uxamwali wakuipa peno mabvaliro a dziko. Panango kufuna dziko kunaphataniza kuwangisira kakamwe toera kukhala na ‘pinthu pikulu’ kubulukira ku mapfundziro a universidade. (Yer. 45:4, 5) Ife tiri cifupi kakamwe toera kupita mu dziko ipswa. Natenepa tisafunika kukumbuka mafala akufunika kakamwe adalonga Mose! Tingabvesesa mwadidi na kukhulupira kuti “Yahova Mulungu wathu ndi m’bodzi basi, Yahova,” tinadzacita pyonsene pinakwanisa ife toera kulambira iye basi, mbatintumikira ninga munafunira iye.​—Aheb. 12:28, 29.

PITIRIZANI KUKOYA KUPHATANA KWATHU KWACIKRISTU

15. Thangwi yanji Paulu akumbusa Akristu kuti Mulungu wawo ndi “m’bodzi basi, Yahova”?

15 Fala yakuti “m’bodzi” isatiphedza toera kubvesesa kuti Yahova asafuna kuti atumiki ace akhale akuphatana, mbakhala na cifuno cibodzi cene mu umaso. Mmpingo Wacikristu wa pyaka dzana yakutoma, mukhali na Ayuda, Agerego, Aroma na anthu a madzindza anango. Iwo akhali na makhaliro na pifuno pyakusiyana unango na ndzace. Na thangwi ineyi, pikhali pyakunentsa kwa iwo toera kutawira njira ipswa yakulambira, peno toera kusiya macitiro awo akale. Natenepa, Paulu akhafunika kuakumbusa kuti Akristu ali na Mulungu m’bodzi basi, Yahova.​—Lerini 1 Akorinto 8:5, 6.

16, 17. (a) Ndi profesiya ipi inakwanirisika mu ntsiku zathu, mphapo pisabweresa maphindu api? (b) Ndi pinthu pipi pyakuti pinakwanisa kuikha pangozwi kuphatana kwathu?

16 Ndiye tani m’mpingo Wacikristu lero? Mprofeta Izaiya apikira kuti ‘kunkhomo kwa ntsiku zakumalisa,’ anthu a madzindza onsene mbadapita mu ulambiri wandimomwene toera kulambira Yahova. Iwo mbadalonga: ‘Yahova anadzatipfundzisa njira zace, pontho ife tinadzafamba munjira zace.’ (Iza. 2:2, 3) Tisakomerwa kakamwe kuona kukwanirisika kwa profesiya ineyi lero! Abale na alongo athu asabuluka m’mbuto zakusiyana-siyana, pontho ndi a pilongero na makhaliro akusiyana-siyana. Ngakhale tenepo, tonsene tisalambira Yahova mwakuphatana. Mbwenye, nakuti ndife akusiyana, pana pinthu pyakuti pisafunika kutsalakanwa mwadidi.

Kodi musaphedzera kuphatana kwa mpingo Wacikristu? (Onani ndima 16-19)

17 Mwacitsandzo, musaona tani abale na alongo akuti ali na makhaliro akusiyana kakamwe na anu? Panango, cilongero cawo, mabvaliro awo, makhaliro awo na pyakudya pyawo mphyakusiyana kakamwe na pyanu. Kodi musaacalira mbamucedza kakamwe na ale akuti makhaliro awo ndi mabodzi ene na anu? Musaona tani khala abale adakhazikiswa ninga akulu a mpingo m’mpingo wanu’, pacisa canu na filiali yanu ali na thunga ing’ono, peno makhaliro awo na dzindza yawo ndi pyakusiyana na pyanu? Tingakhonda kucita mpholemphole, tinacitisa kuti kusiyana kweneku kutikhuye mwakuipa mbakufudza kuphatana kwathu.

18, 19. (a) Ndi uphungu upi unagumanika pa Aefesi 4:1-3? (b) Tisafunika kucitanji toera mpingo upitirize kukhala wakuphatana?

18 Tinakwanisa tani kucalira misampha ineyi? Paulu apereka uphungu wadidi kakamwe kwa Akristu a ku Efeso, nzinda wakuthambaruka ukhadadzala na anthu a makhaliro akusiyana-siyana. (Lerini Aefesi 4:1-3.) Pakutoma Paulu alonga makhaliro awa: kucepeseka, kupfulika, kupirira na ufuni. Makhaliro anewa ndi ninga mizati inatsidzikiza nyumba toera ikhonde kugwa. Kusiyapo kukhala na mizati yakuwanga, nyumba isafunika kusasanyirwa mwakubwereza-bwereza toera ipitirize kukhala mwadidi. Paulu awangisa Akristu a ku Efeso toera acite pyonsene toera ‘kukhala akuphatana mu nzimu ubodzi ene.’

19 M’bodzi na m’bodzi wa ife asafunika kucita pyonsene pinakwanisa iye toera tipitirize kukhala akuphatana m’mpingo. Tinacita tani pyenepi? Pakutoma, tisafunika kupangiza makhaliro adalonga mpostolo Paulu ninga kucepeseka, kupfulika, kupirira na ufuni. Buluka penepo, tisafunika kuwangisira toera ‘tikhale akuphatana mu ntendere.’ Kusiyana maonero kusalandaniswa na minyandza ming’ono m’makhaliro athu akuphatana; natenepa tisafunika kuwangisira toera kumalisa minyandza ineyi toera kukoya ntendere na kuphatana kwathu.

20. Tinapangiza tani kuti tisabvesesa kuti “Yahova Mulungu wathu ndi m’bodzi basi, Yahova”?

20 “Yahova Mulungu wathu ndi m’bodzi basi, Yahova.” Anewa ndi mafala a mphambvu kakamwe! Mafala anewa awangisa kakamwe Aisraele toera kupirira pinentso mu ndzidzi udapita iwo mu Dziko Yakupikirwa. Mafala anewa anakwanisa kutiwangisambo toera kupirira nkati mwa nyatwa ikulu yakuti iri cifupi kakamwe na kuphedzera kukhazikiswa kwa Paradhizu. Tendeni tipitirize kulambira Yahova basi, mu kuntumikira na ntima wathu onsene, ndzeru zathu zonsene, na mphambvu zathu zonsene, mbatiwangisira toera kukoya ntendere na kuphatana kwathu na abale athu. Tingapitiriza kucita pyenepi, Yezu anadzatitonga ninga mabira mbationa kukwanirisika kwa mafala awa adalonga iye: ‘Bwerani imwe mudapaswa nkhombo na Babanga, tambirani Umambo udakhunganyirwa imwe kutomera pa kucitwa kwa dziko.’​—Mat. 25:34.