1, 2. (a) Elifazi na Bhilidhadhe alonga kuti Mulungu asaona tani mabasa athu? (b) Yahova alonganji thangwi ya pyenepi?

PYAKA pizinji nduli, amuna atatu aenda kalonga na ntumiki wakukhulupirika wa Mulungu anacemerwa Yobe. M’bodzi mwa amuna anewa, Elifazi wa ku Temani, acita mibvundzo mingasi Yobe: ‘Kodi munthu anakwanisa kukhala wakufunika kwa Mulungu? Ngakhale nyaudziwisi anakwanisa kumphedza? Kodi Wamphambvu Zonsene asakomerwa thangwi ndiwe wakulungama, peno iye anaphindula thangwi yakukhonda kwako kucita pyakuipa?’ (Yobe 22:1-3) Elifazi akhadziwa kuti ntawiro ndi wakuti nkhabe. Mamuna unango Bhilidhadhe wa ku Chuwa, alongambo kuti nkhabe kwanisika kuna anthu kukhala akukhulupirika kwa Mulungu.—Lerini Yobe 25:4.

² Elifazi na Bhilidhadhe akhayesera kucitisa Yobe kupibva kuti kuwangisira kwace kutumikira Yahova ndi kwakusowa basa. Amuna anewa akhafuna Yobe akhulupire kuti ife nee ndife akufunika kakamwe kwa Mulungu kupiringana nfunye. (Yobe 4:19; 25:6) Kodi iwo akhalonga pyenepi thangwi  akhali akucepeseka? (Yobe 22:29) Ndimomwene kuti Yahova ndi wankulu kakamwe kupiringana ife. Khala tiri pa ntsonga ya phiri peno tiri n’ndeka mbitisuzumira pa janela tisadzindikira kuti ndife akucepa kakamwe na akusowa basa. Kodi Yahova asaona tenepo kuwangisira kwathu toera kuntumikira mwaphinga m’basa ya Umambo? Nkhabe! Yahova apanga Elifazi, Bhilidhadhe na Zofari kuti pikhadalonga iwo pikhali pyauthambi. Buluka penepo Mulungu alonga kuti akomerwa na Yobe mbancemera ntumiki wanga. (Yobe 42:7, 8) Natenepa tinakwanisa kunyindira kuti anthu akusowa ungwiro anakwanisa ‘kukhala akufunika kwa Mulungu.’

3. Kodi Eliyu alonganji thangwi ya kuwangisira kwathu toera kutumikira Yahova? Iye akhafuna kulonganji?

³ M’phale anacemerwa Eliyu akhabvesera mu ndzidzi ukhacedza Yobe na amuna atatu anewa. Pidamala iwo kucedza Eliyu abvundza Yobe thangwi ya Yahova: ‘Khala ndimwe munthu wakulungama, mphyanji pinampasa imwe? Iye asatambiranji kwa imwe?’ (Yobe 35:7) Kodi Eliyu alongambo kuti kuwangisira kwathu toera kutumikira Yahova ndi kwakusowa basa? Nkhabe. Yahova nee asandika Eliyu ninga pidacita iye amuna anango. Eliyu akhali na maonero akusiyana na andzace. Iye akhafuna kulonga kuti Yahova nee asafuna kulambirwa na ife basi. Yahova ndi wakukwana. Nkhabepo cinthu cinafuna kucita ife cakuti cinampfumisa peno kumpasa mphambvu. Mwandimomwene, n’khaliro onsene wadidi peno luso iri na ife tapaswa na Mulungu, pontho iye asadziwa kuti tinaiphatisira tani.

4. Kodi Yahova asapibva tani tingabvera ntsisi anango?

⁴ Tingapangiza ufuni wakukhonda mala kuna ale analambira Yahova, iye asaona macitiro anewa ninga tikucitira iye. Lemba ya Misangani 19:17, isalonga: ‘Anaphedza nyakutcerenga akubwerekesa Yahova, Iyembo anadzambwezera pinthu pidacita iye.’ Yahova asaona ndzidzi onsene unabvera ife ntsisi anango. Maseze iye ndi Nciti wakudzulu na pantsi, Yahova asankhula kupangiza macitiro anewa ninga mangawa kuna iye, akuti asaalipa na miyoni mizinji yadidi. Mwana wa Mulungu, Yezu, apangiza pyenepi.—Lerini Luka 14:13, 14.

5. Ndi mibvundzo ipi inafuna ife kudinga?

⁵ M’midzidzi yakale, Yahova aphemba mprofeta Izaiya toera kumuimirira na kuntumikira munjira yakupambulika. (Izaiya 6:8-10) Izaiya atawira na ntima onsene phembo ineyi mbalonga: “Ine pano ndinenda! Nditumeni!” Lero, Yahova asapasambo mwai anthu akukhulupirika toera kucita basa yace. Atumiki azinji a Yahova asapangiza n’khaliro ubodzi ene ninga wa Izaiya. Iwo asatawira mabasa na ntima onsene toera kutumikira Yahova munjira zakusiyana-siyana, mbuto, mbathimbana na makhaliro akunentsa.  Mbwenye panango munabvundzika: ‘Ndisakomerwa na mwai wakuperekeka mwakufuna m’basa ya Yahova, mbwenye basa inacita ine ndi yakufunikadi? Ine mbidakhonda kukhalapo, mabasa a Yahova nee mbadacitwa?’ Mwatoma kale kukhala na mabvero anewa? Tendeni tidinge pidacitikira atumiki awiri a Yahova a mu ndzidzi wakale, Dhebhora na Bharaki toera kutiphedza kutawira mibvundzo ineyi.

6. Thangwi yanji pikhali pyakukhonda nentsa kunyerezera kuti anyankhondo a Yabhini mbadakunda Aisraeli?

⁶ Bharaki akhali nyankhondo wa Israeli, Dhebhora akhali mprofeta wacikazi. Mu pyaka 20, Aisraeli ‘akhapondererwa kakamwe’ na mambo wa Akanani anacemerwa Yabhini. Anyankhondo a Yabhini akhali ausumankha kakamwe mbacitisa Aisraeli a m’pisa pyenepi kufuluka na kusiya nyumba zawo thangwi yakugopa. Anyankhondo a Yabhini akhali na magareta ankhondo akukwana 900 akukhala na mafero akutwa, mbwenye Aisraeli nee akhali na pida pyakuthema toera kumenya nkhondo peno toera kutsidzikizika.—Atongi 4:1-3, 13; 5:6-8. * (Onani cidzindikiro capantsi.)

7, 8. (a) Ndi pitsogolero pipi pyakutoma pidapereka Yahova kuna Bharaki? (b) Aisraeli akunda tani anyankhondo a Yabhini? (Onani cithundzithundzi cakutoma.)

⁷ Tingalandanisa na anyankhondo a Yabhini, Aisraeli akhaoneka ninga akufewa na akukhonda nentsa kukundwa. Mbwenye Yahova atuma Bharaki kubulukira mwa Dhebhora, mprofeta wacikazi: ‘Ndoko ku Phiri ya Tabhore; kwata amuna 10.000 a ana a Nafitali na a Zabhuloni. Ungafika mu nkulo wa Kikoni, ndinadzapereka kuna iwe Sizera, nkulu wa anyankhondo a Yabhini na magareta ace ankhondo. Natenepa ndinadzampereka m’manja mwako.’—Atongi 4:4-7.

⁸ Natenepa amuna 10.000 aperekeka mwakufuna, mbaenda kagumanyikana pa Phiri ya Tabhore. Buluka penepo Bharaki na anyankhondo ace amenya nkhondo na anyamalwa pa mbuto inacemerwa Taanaki. (Lerini Atongi 4:14-16.) Kodi Yahova aphedza Aisraeli? Inde. Mwakukhonda dembuka madzi abvumba kakamwe, mbuto ineyi mbidzala na matope. Pyenepi pyapasa mwai Aisraeli. Bharaki athamangisa anyankhondo a Sizera nsindzo wa makilometru 24, mpaka ku mbuto inacemerwa Haroketi. Pikhathawa iwo, gareta ya Sizera yalirima m’matope. Iye abuluka n’gareta, mbathawira ku Zaananimu, dhuzi na Kadesi. Kweneku Sizera aenda kabisala n’nyumba ya nkazi unango anacemerwa Yaeli. Sizera akhadaneta kakamwe mbagona mwakucimbiza. Mwacipapo, Yaeli apha Sizera mu ndzidzi ukhagona iye. (Atongi 4:17-21) Yahova aphedza Aisraeli toera kukunda anyamalwa awo! * (Onani cidzindikiro capantsi.)

9. Tisapfundzanji pa lemba ya Atongi 5:20, 21 thangwi ya kumenyana kwa Aisraeli na Sizera?

⁹ Tinakwanisa kupfundza pizinji thangwi  ya pyakucitika pinafokotozwa m’bukhu ya Atongi kapitulu 4, mukuleri kapitulu 5. Atongi 5:20, 21 isalonga: ‘Nyenyezi zacita nkhondo kudzulu, mbizimenyana na Sizera. Nkulo wa Kikoni wakuka mbukwata onsene.’ Kodi pyenepi pisabveka kuti Aisraeli aphedzwa na aanju mu ndzidzi ukhamenya iwo nkhondo, peno madzi akhabvumba na miyala? Bhibhlya nee isalonga. Mbwenye pisaoneka kuti Yahova apulumusa atumiki ace mukuphatisira madzi akubvumba pa ndzidzi wakuthema toera magareta a nkhondo akukwana 900 acimwane kufamba. Lemba ya Atongi 4:14, 15, isapangiza kuti Yahova aphedza Aisraeli maulendo matatu toera kukunda anyamalwa. Nee m’bodzi wa Aisraeli 10.000 aphatisira mphambvu yace toera kuakunda.

10, 11. Kodi Merozi akhali ani? Thangwi yanji apwazwa?

¹⁰ Cincino tendeni tidinge cinthu cinango cakufunika kakamwe. Pidawina Aisraeli, Dhebhora na Bharaki aimba nyimbo yakusimba Yahova. Iwo aimba: ‘Pwazani Merozi, alonga anju wa Yahova, pwazani anthu ace, thangwi nee aphedza Yahova, nee abwera na anthu amphambvu toera kuphedza Yahova.’—Atongi 5:23.

¹¹ Kodi Merozi akhali ani? Ife nkhabe kudziwa mwadidi. Mbwenye kupwazwa kwa Merozi kukhali cidzindikiro cakumalisa makhaliro onsene. Pisaoneka kuti Merozi ukhali nzinda wakuti anthu ace nee aperekeka toera kuphedzera Bharaki pa nkhondo. Nakuti amuna 10.000 akhadaperekeka toera kumenya nkhondo na Akanani, anthu akakhala ku Merozi abva kuti pakhafunika anthu toera kuperekeka. Pontho Merozi ukhali nzinda udathawira Sizera pikhathawa iye Bharaki. Panango anthu a ku Merozi akhali na mwai wakuphata Sizera, mbwenye iwo nee acita pyenepi. Nyerezerani basi pidaona iwo nyankhondo wakugopswa mbakathawa toera kupulumuka! Iwo mbadacita cinthu cakuti mbicidaphedzera cifuniro ca Yahova na kupaswa nkhombo na iye. Mbwenye mu ndzidzi ukhali iwo na mwai toera kuphedzera Yahova, iwo nee apicita. Pisaoneka kuti anthu a ku Merozi akhali akusiyana kakamwe na Yaeli, adapha Sizera mwacipapo.—Atongi 5:24-27.

12. Anthu analongwa pa Atongi 5:9, 10 asiyana tani makhaliro awo? Kodi pyenepi pisatikhuya tani?

¹² Pa lemba ya Atongi 5:9, 10, tisaona kuti anyakuperekeka 10.000 akhali na makhaliro akusiyana kakamwe na ale adakhonda kuperekeka. Dhebhora na Bharaki asimba ‘anyankhondo a Aisraeli, akuti aenda kuna mbumba ninga anyakuperekeka.’ Iwo akhali akusiyana kakamwe na ‘adakwira maburu akufira,’ akuti akhapibva ninga akufunika kakamwe m’basa yakuperekeka. Anthu anewa asalongwa ninga anthu ‘adakhala pa tapeti yakudhula na kufamba mu nseu’ mwakutsandzaya. Mbwenye anyakuperekeka aenda na Bharaki kamenya nkhondo na ntima onsene pa phiri ya Tabhore na mu nkulo wa madzi wa Kikoni. Ale akhafuna umaso wakukhonda nentsa apangwa: ‘Dingikani!’ Iwo akhafunika kuona na kunyerezera thangwi ya  miyai idaluza iwo mukukhonda kuperekeka m’basa ya Yahova. Lero, tisafunikambo kudinga makhaliro athu munatumikira ife Mulungu.

13. Kodi dzindza ya Rubheni, Dhani na Aseri yasiyana tani na dzindza ya Zebhuloni na Nafitali?

¹³ Anyakuperekeka akukwana 10.000 akhali na mwai wakuona njira inacitira pinthu Yahova ninga Ntongi Wankulu. Iwo akwanisa kupanga anango pya ‘mabasa akulungama a Yahova.’ (Atongi 5:11) Mbwenye, dzindza ya Rubheni, Dhani na Aseri akhatsalakana kakamwe mpfuma zawo, ninga mabira, maxitima a m’madzi na magombe m’mbuto mwakucita mabasa a Yahova. (Atongi 5:15-17) Nee ndi madzindza onsene akhacita pyenepi. Dzindza ya Zebhuloni na Nafitali ‘aikha pangozwi umaso wawo mpaka kufa’ toera kuphedzera Dhebhora na Bharaki. (Atongi 5:18) Tinakwanisa kupfundza cinthu cakufunika kakamwe m’makhaliro anewa akusiyana analonga pya basa yakuperekeka.

14. Tinapangiza tani kuti tisaphedzera utongi wa Yahova lero?

¹⁴ Lero, ife nee tisamenya nkhondo toera kuphedzera utongi wa Yahova. M’mbuto mwace, tisapangiza kuti tisaphedzera mukumwaza mphangwa mwaphinga na mwacipapo. Kupiringana kale, anyakuperekeka asafunika toera kucita basa ya Yahova. Abale, alongo, pontho aphale na atsikana azinji, asaperekeka m’mabasa akusiyana-siyana a ndzidzi onsene. Mwacitsandzo, azinji asatumikira ninga apainiya, ku Bheteli, kumanga Nyumba za Umambo, pontho asaperekeka pa misonkhano ya cisa na ya gawo. Akulu a mpingo anango asaphata basa mwaphinga mu Komiti Yakupita Ncibverano na Nyumba za Ungumi na kukhunganya misonkhano ya gawo. Tisanyindira kuti Yahova asakomerwa na kuperekeka kwathu toera kuntumikira m’mbuto zonsene zinafunika ciphedzo, pontho iye nee  anadzaduwala kuwangisira kwathu.—Ahebere 6:10.

15. Tinakhala tani na cinyindiro cakuti nee tikuluza phinga yathu m’basa ya Yahova?

¹⁵ Tisafunika kudinga makhaliro athu thangwi ya basa yakuperekeka. Munakwanisa kubvundzika: ‘Kodi ndisacalira kucita pizinji m’basa ya Yahova? Ndisadzudzumika kakamwe na kusaka pinthu pyakumanungo m’mbuto mwakutumikira Yahova? Ndisatowezera cikhulupiro na cipapo ca Bharaki, Dhebhora, Yaeli na anyakuperekeka akukwana 10.000, mukuphatisira pyonsene piri na ine toera kutumikira Yahova? Kodi ndisanyerezera kufuluka kwenda ku nzinda unango peno dziko inango toera kuwina kobiri izinji mbindikhala na umaso wadidi? Khala ndi tenepo, ndisaphembera kuna Yahova kuti kufuluka kweneku kunakhuya tani banja yanga na mpingo?’ * (Onani cidzindikiro capantsi.)

16. Ninji pinakwanisa ife kupasa Yahova maseze ali na pyonsene?

¹⁶ Yahova asatilemedza kakamwe mukutiphemba toera kuphedzera utongi wace. Kutomera mu ndzidzi wa Adhamu na Eva, Dyabo asafuna kuti anthu akhonde kubvera Yahova ninga iye. Mbwenye tingaphedzera utongi wa Yahova, tinapangiza kuti nee tiri kukhundu ya Sathani. Kukhulupirika kwathu kunatikulumiza toera kuperekeka m’basa ya Yahova, pontho pyenepi pisantsandzayisa kakamwe. (Misangani 23:15, 16) Mulungu wathu anakwanisa kuphatisira kukhulupirika na kubvera kwathu toera kutawira kuxola kwa Sathani. (Misangani 27:11) Kubvera kwathu ndi kwakufunika kwa Yahova, pontho kusantsandzayisa kakamwe.

17. Kodi lemba ya Atongi 5:31 isatipfundzisanji thangwi ya pinafuna kucitika ntsogolo?

¹⁷ Mwakukhonda dembuka, onsene pa dziko yapantsi anadzafuna utongi wa Yahova basi. Tisadikhira kakamwe ndzidzi unoyu! Ife tisakomerwa ninga Dhebhora na Bharaki, adaimba: ‘Imwe Yahova, anyamalwa anu onsene mbafudzwe, mbwenye anakufunani akhale amphambvu ninga dzuwa.’ (Atongi 5:31) Pyenepi pinadzacitika Yahova angamalisa dziko yakuipa ya Sathani. Ingatoma nkhondo ya Armajedhoni, Yahova nee anadzafuna anthu aperekeke toera kufudza nyamalwa. Mbwenye, ‘tinadzakhala m’mbuto zathu, mbationa cipulumuso ca Yahova.’ (2 Pya dziko ya Israele 20:17) Mu ndzidzi uno, ife tiri na miyai yakutsandzayisa yakuphedzera utongi wa Yahova mwaphinga na mwacipapo.

18. Kodi basa yanu yakuperekeka mwakufuna inaphindulisa tani anango?

¹⁸ Dhebhora na Bharaki atoma kuimba nyimbo yawo yakusimba Yahova, tayu anthu. Iwo aimba: ‘Thangwi yakuperekeka mwakufuna kwa anthu, simbani Yahova!’ (Atongi 5:1, 2) Munjira ibodzi ene, tingatumikira Yahova ninga munafunira iye, panango anango anakulumizika toera ‘kusimba Yahova!’