Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

NSOLO WA PFUNDZIRO 28

Ndi Nkhombo Zipi Zinafuna Kukhala na Ife Tingagopa Mulungu?

Ndi Nkhombo Zipi Zinafuna Kukhala na Ife Tingagopa Mulungu?

“Munthu anafamba mu ulungami wace asagopa Yahova.”MIS. 14:2.

NYIMBO 122 Tikhale Dzololo, Mbatileka Kufewa!

PINAFUNA IFE KUPFUNDZA a

1-2. Ninga Loti, ndi pinentso pipi pinathimbana na Akristu lero?

 TINGAONA makhaliro akuipa ali na anthu ntsiku zino, ife tisakhala na mabvero mabodzi ene ninga akhali na Loti. Iye “akhatsukwala thangwi ya makhaliro akupasa manyadzo a anthu akuipa,” thangwi akhadziwa kuti Babathu wakudzulu asaida makhaliro anewa. (2 Ped. 2:7, 8) Kugopa Mulungu na kunfuna kwakulumiza Loti toera kucalira makhaliro aulukwali a anthu a mu ndzidzi wace. Lero ife tazungulirwambo na anthu akuti nee asalemedza midida ya Yahova. Ngakhale tenepo, tingafuna Mulungu wathu na kun’gopa, tinakwanisa kupitiriza kukhala na makhaliro adidi.—Mis. 14:2.

2 Toera kutiphedza kucita pyenepi, Yahova asatiwangisa na uphungu unagumanika m’bukhu ya Misangani. Akristu onsene: Amuna na akazi, aphale na atsikana, kuphatanizambo akulu, anakwanisa kuphedzeka na uphungu unagumanika m’bukhu ineyi.

KUGOPA MULUNGU KUSATITSIDZIKIZA

Ku basa kwathu, ife nee tisafunika kucita uxamwali na anthu akuti nee asagopa Yahova, pontho nee tisafunika kutawira angatipanga toera kucita pinthu pyakuti nee pisakomeresa Yahova (Onani ndima 3)

3. Mwakubverana na Misangani 17:3, ndi thangwi ipi ikulu inaticitisa kutsidzikiza ntima wathu? (Onanimbo foto.)

3 Thangwi ikulu inaticitisa kutsidzikiza ntima wathu wakuphiphirisa ndi yakuti Yahova asaona piri muntima mwathu. Pyenepi pisabveka kuti iye asaona pizinji kupiringana pinaona anthu, pontho asadziwa mwadidi makhaliro athu. (Lerini Misangani 17:3.) Iye anatifuna tingapitiriza kunyerezera uphungu wace wakuti unatiphedza toera kukhala m’maso kwenda na kwenda. (Juw. 4:14) Pontho ife nee tinakhuiwa na makhaliro aulukwali, uthambi wa Sathani na anthu akuipa a dziko ino. (1 Juw. 5:18, 19) Tingakhala na uxamwali wakuwanga na Yahova, ufuni wathu na cilemedzo cathu kuna iye pinathimizirika. Nakuti nee tisafuna kutsukwalisa Babathu, ife tinacalirambo manyerezero akucita madawo. Tingayeserwa toera kucita madawo, tisafunika kunyerezera: ‘Ine nee ndisafunika kucita pinthu pyakuti pinatsukwalisa munthu anandifuna kakamwe.’—1 Juw. 4:9, 10.

4. Kugopa Yahova kwatsidzikiza tani mulongo Marta mu ndzidzi udayeserwa iye toera kucita ulukwali?

4 Mulongo Marta wa ku Croácia wakuti ayeserwa toera kucita ulukwali alemba: “Pyakhala pyakunentsa kakamwe kuna ine toera kupirira cifuno cakucita madawo anewa. Mbwenye kugopa Yahova kwanditsidzikiza.” b Kodi kugopa Mulungu kwantsidzikiza tani? Marta anyerezera pinthu pyakuipa pyakuti mbapidacitika khala iye acita ulukwali. Ife tinakwanisambo kucita pibodzi pyene. Cinthu cakuipa kakamwe cinafuna kucitika ndi kutsukwalisa Yahova mbatikhonda kukhala na mwai wa kumulambira kwenda na kwenda.—Gen. 6:5, 6.

5. Mwapfundzanji na pidacitikira Leo?

5 Tingagopa Yahova, tinacalira kucita uxamwali na anthu anacita pinthu pyakuipa. Leo anakhala ku Kongo adzindikira pyenepi. Pyaka pingasi pakumala kubatizwa, iye atoma kucita uxamwali na anthu akuipa. Iye akhanyerezera kuti nakuti nee akhacitambo pinthu pyakuipa, iye nee akhadawira Yahova. Mbwenye mwakukhonda dembuka, iye atoma kumwa pyakumwa pyakuledzeresa na kucita ulukwali. Mukupita kwa ndzidzi, atoma kunyerezera pinthu pidampfundzisa anyakubalace na kutsandzaya kukhali na iye pikhatumikira iye Yahova. Pyenepi pyam’phedza tani? Iye atoma pontho kucita pinthu pyadidi. Na ciphedzo ca akulu a mpingo, iye abwerera kuna Yahova. Lero, iye asatumikira mwakutsandzaya ninga nkulu wa mpingo, pontho ninga mpainiya wakupambulika.

6. Ndi akazi api akuphiphirisa anafuna ife kupfundza?

6 Cincino tinapfundza kapitulu 9 ya bukhu ya Misangani yakuti isalonga pya akazi awiri. M’bodzi wa iwo asaimirira udziwisi, unango asaimirira upswiru. (Aroma 5:14; Agalata 4:24) Mu ndzidzi unacita ife pyenepi, kumbukani kuti anthu a dziko ino ya Sathani asakomerwa kakamwe na ulukwali na kuona ucipezipezi. (Aef. 4:19) Natenepa ndi pyakufunika kupitiriza kukulisa n’khaliro wakugopa Mulungu na kucalira pinthu pyakuipa. (Mis. 16:6) Mwakukhonda tsalakana khala ndife mamuna peno nkazi, tonsene tinakwanisa kuphedzeka na uphungu unagumanika mu kapitulu ineyi. M’bodzi wa akazi analongwa mu kapitulu ineyi asakhala ninga akucemera anthu akusowa maluso peno “anthu akusowa ndzeru.” Unango asakhala ninga akulonga: ‘Bwera n’nyumba mwanga toera tidye.’ (Mis . 9:1, 5, 6, 13, 16, 17) Mbwenye pinthu pinacitikira anthu anatawira ncemerero unoyu ndi pyakusiyana kakamwe.

KHONDANI NCEMERERO WA NKAZI WAKUSOWA NDZERU

“Nkazi wakusowa ndzeru” asacemera anthu toera kucita pinthu pyakuti pinaabweresera nyatwa (Onani ndima 7)

7. Mwakubverana na Misangani 9:13-18, ninji pinacitika kuna ale anatawira ncemerero wa nkazi wakusowa ndzeru? (Onanimbo foto.)

7 Onani ncemerero wa “nkazi wakusowa ndzeru.” (Lerini Misangani 9:13-18.) Iye asacemera anthu akusowa udziwisi toera aende kuna iye kuti acite phwando pabodzi. Ninji pinacitika kuna iwo? “Nyumba yace iri na anthu akufa.” Panango imwe musakumbuka kuti khundu yakutoma ya bukhu ya Misangani yaphatisirambo mafala akuphiphirisa ninga anewa. Lemba ineyi isaticenjeza thangwi ya nkazi waulukwali.” Iyo isalonga: “Nyumba yace isatsogolera munthu toera afe.” (Mis. 2:11-19) Bukhu ya Misangani 5:3-10 isaticenjeza thangwi ya “nkazi waulukwali” unango wakuti “miyendo yace isatcitira toera kufa.”

8. Ndi cisankhulo cipi cisafunika ife kucita?

8 Ale anabva mafala a “nkazi wakusowa ndzeru” asafunika kucita cisankhulo cakutawira peno kukhonda ncemerero unoyu. Panango ife tinafunikambo kucita cisankhulo ceneci. Tinacitanji khala munthu unango asatinyengerera toera kucita ulukwali, peno khala taona mafoto a ucipezipezi mwakukhonda dikhira?

9-10. Ndi mathangwi api anaticitisa kucalira ulukwali?

9 Pana mathangwi adidi anaticitisa kucalira makhaliro aulukwali. “Nkazi wakusowa ndzeru” analongwa m’bukhu ineyi asalonga kuti: “Madzi akuba asatapira.” Kodi “madzi akuba” anewa ninji? Bhibhlya isalandanisa kupita m’mabonde kwa anthu awiri akumanga banja na madzi akupha nyota. (Mis. 5:15-18) Mamuna na nkazi wakumanga manja ali na ufulu wakupita m’mabonde. Mphapo pyenepi pyasiyana tani na “madzi akuba?” Madzi akuba ndi kucita ulukwali. Thangwi anthu anacita ulukwali kazinji kene asabisa pyenepi kuna anango ninga pinacita mbava. “Madzi akuba” panango anakhala ninga akutapira khala anthu adacita ulukwali nee aphatiwa peno khala asaona kuti nkhabepo munthu anadziwa pidacita iwo. Pyenepi ndi pyakutsukwalisa kakamwe thangwi Yahova asaona pyonsene. Nkhabepo cinthu cakutsukwalisa kakamwe kupiringana kuluza uxamwali wathu na Yahova. Natenepa madzi anewa mwandimomwene nee ndi “akutapira.” (1 Akor. 6:9, 10) Mbwenye pana pinthu pinango pyakutsukwalisa.

10 Kucita ulukwali kusacitisa anthu kukhala na manyadzo, kupibva kuti ndi akusowa basa, kukhala na mimba mwakukhonda funa, pontho kusafudza mabanja. Mwakukhonda penula, ndi pyandzeru kukhonda kuenda kunyumba kwa nkazi wakusowa ndzeru na kudya pabodzi na iye. Kusiyapo kuluza uxamwali na Yahova, anthu azinji anacita ulukwali asaphatwa na mautenda akuti mukupita kwa ndzidzi asafa nawo. (Mis. 7:23, 26) Vesi 18 ya kapitulu 9 isalonga kuti “alendo ace ali pantsi pa Nthumbi.” Mphapo thangwi yanji anthu azinji asatawira ncemerero unoyu wakuti usaabweresera nyatwa?—Mis. 9:13-18.

11. Thangwi yanji kuona ucipezipezi ndi kwakuipa kakamwe?

11 Cinthu cinango cakuti tisafunika kucicalira ndi kuona ucipezipezi. Anthu anango asanyerezera kuti nee ndi pyakuipa kuona ucipezipezi. Mbwenye kuona ucipezipezi ndi kwakuipa kakamwe, thangwi kusabweresa nyatwa, pontho pisakhala pyakunentsa toera kusiya nsambo unoyu. Mafoto na mavidhyu anapangiza ucipezipezi ali na mphambvu kakamwe, thangwi pisakhala pyakunentsa toera kuaduwala. Kuona ucipezipezi nee kusaphedzambo anthu toera kumalisa pifuno pyakuipa, mbwenye kusathimizira kakamwe pifuno pyenepi. (Akol. 3:5; Tiya. 1:14, 15) Kusiyapo pyenepi, anthu azinji anaona ucipezipezi asacita ulukwali.

12. Tinapangiza tani kuti tisawangisira toera kucalira kuona mafoto na mavidhyu akuti anaticitisa kukhala na manyerezero aulukwali?

12 Kodi tisafunika kucitanji tingaona mafoto a ucipezipezi mwakukhonda dikhira? Ife tisafunika kusiya kuayang’ana mwakucimbiza. Pinakhala pyakukhonda nentsa kuna ife kucita pyenepi tingakumbuka kuti cinthu cakufunika kakamwe ndi uxamwali wathu na Yahova. Ngakhale mafoto akuti nee asapangiza ucipezipezi, anakwanisa kuticitisa kukhala na manyerezero aulukwali. Natenepa, ife tisafunika kuacalira toera tikhonde kukhala na manyerezero anewa muntima mwathu. (Mat. 5:28, 29) Nkulu wa mpingo wa ku Tailândia anacemerwa David alonga: “Ine ndisabvundzika: ‘Maseze mafoto nee asapangiza ucipezipezi, kodi Yahova asakomerwa ndingapitiriza kuyang’ana mafoto anewa?’ Njira ineyi yakunyerezera isandiphedza toera kucita pinthu mwandzeru.”

13. Ninji pinafuna kutiphedza toera kucita pinthu mwandzeru?

13 Kugopa kucita pinthu pyakuti pinatsukwalisa Yahova kunatiphedza toera kucita pinthu mwandzeru. Kugopa Mulungu ndi “kutoma kwa udziwisi.” (Mis. 9:10) Ife tinaona pyenepi m’mavesi akutoma a kapitulu 9 ya bukhu ya Misangani inalonga pya “udziwisi wandimomwene” unalandaniswa na nkazi unango.

TAWIRANI NCEMERERO WA NKAZI WAUDZIWISI

14. Ndi ncemerero upi unagumanika pa Misangani 9:1-6?

14 Lerini Misangani 9:1-6. Pa lemba ineyi ife tisaleri pya ncemerero wa Yahova, wakuti ndi Nciti wathu na Mwanaciro wa udziwisi wandimomwene. (Mis. 2:6; Aroma 16:27) Lemba ineyi isalonga pya nyumba ikulu yakuti iri na mizati minomwe. Mafala anewa asapangiza kuti Yahova ndi wakupasa mwakudzala manja, pontho asatambira onsene anafuna kuphatisira udziwisi wace mu umaso wawo.

15. Yahova asafuna kuti ticitenji?

15 Yahova ndi wakupasa mwakudzala manja. Kubulukira mu citsandzo ca nkazi anaimirira “udziwisi wandimomwene” analongwa pa Misangani kapitulu 9, tisapfundza kuti Yahova ndi wakupasa mwakudzala manja, pontho asatipasa pinthu pizinji pyadidi. Citsandzo ceneci cisapangiza kuti nkazi unoyu akhunganya cakudya cadidi, vinyu, pontho akhunganya meza n’nyumba mwace. (Mis. 9:2) Kusiyapo pyenepi, vesi 4 na 5 isalonga: “Iye asapanga anthu akusowa ndzeru kuti: ‘Bwerani mudye nkate wanga.’” Thangwi yanji tisafunika kutawira ncemerero wa nkazi unoyu? Yahova asafuna kuti anace akhale audziwisi na akutsidzikizika. Iye nee asafuna kuti ticite pisankhulo pyakuti pinatiphekesa. Na thangwi ineyi, “iye asakoyera udziwisi anthu akulungama.” (Mis. 2:7) Tingagopa Yahova munjira yadidi, tinafuna kunkomeresa. Ife tinabvesera uphungu wace, pontho tinauphatisira mwakutsandzaya.—Tiya. 1:25.

16. Kugopa Yahova kwaphedza tani Alain toera kucita pisankhulo pyadidi, pontho ndi nkhombo zipi zidakhala na iye?

16 Onani kuti kugopa Yahova kwaphedza tani Alain toera kucita pisankhulo pyadidi. Alain ndi nkulu wa mpingo, pontho ndi mpfundzisi kuxikola. Iye alonga: “Andzanga anaphata na ine basa akhaona mafilimu akhapangiza ucipezipezi ninga njira yakupfundzisa anthu pyakupita m’mabonde.” Mbwenye Alain akhadziwa kuti pyenepi ndi pyakuipa. Iye alonga: “Thangwi yakugopa Yahova, ine ndikhakhonda kuona mafilimu anewa. Pontho ndikhapanga andzanga mathangwi anandicitisa kukhonda kuona mafilimu anewa.” Iye apitiriza kuphatisira “udziwisi wandimomwene” toera “kufamba munjira yakubvesesa pinthu.” (Mis. 9:6) Anango mwa apfundzisi andzace adzumatirwa kakamwe na pyenepi mbatoma kupfundza Bhibhlya na kugumanika pa misonkhano.

Kutawira ncemerero wa nkazi anaimirira “udziwisi wandimomwene” kunatiphedza toera kukhala akutsandzaya cincino na kukhala na umaso wakukhonda mala ntsogolo (Onani ndima 17-18)

17-18. Ndi nkhombo zipi zinakhala na ale anatawira ncemerero wa nkazi anaimirira “udziwisi wandimomwene,” pontho ndi nkhombo zipi zinafuna kukhala na iwo ntsogolo? (Onanimbo foto.)

17 Yahova aphatisira pitsandzo pya akazi awiri toera kupangiza pinthu pinafunika ife kucita kuti tikhale na umaso wadidi ntsogolo. Ale anatawira ncemerero wa “nkazi wakusowa ndzeru” asatsandzaya na makhaliro aulukwali. Mwandimomwene, iwo ali kutsandzaya na makhaliro a ndzidzi wakucepa mbapwaza pinafuna kuacitikira ntsogolo. Pinthu pinacita iwo pinaatsogolera toera kufudzwa.—Mis. 9:13, 17, 18.

18 Ale anatawira ncemerero wa nkazi anaimirira “udziwisi wandimomwene” anacitikirwa na pinthu pyakusiyana kakamwe ntsogolo. Mbwenye cincino iwo ali akutsandzaya thangwi ali na pinthu pyonsene pinafuna iwo toera kukhala na uxamwali wakuwanga na Yahova. (Iza. 65:13) Mukuphatisira mprofeta Izaiya, Yahova alonga: “Ndibvesereni mwadidi toera mudye pinthu pyadidi, pontho imwe munadzakomerwa kakamwe na cakudya cakuti mwandimomwene ndi cadidi.” (Iza. 55:1, 2) Ife tisafuna pinthu pinafuna Yahova, pontho tisaida pinthu pinaida iye. (Mas. 97:10) Kusiyapo pyenepi, tisakomerwa kucemera anango toera aphedzekembo na “udziwisi wandimomwene.” Ife ndife ninga atumiki akuti ‘asacemera kubulukira n’nthunda za mu nzinda: Anthu onsene akusowa udziwisi, mbabwere kuno.’ Ife na ale anacemera ife nee tinaphedzeka basi ene cincino. Iwo pabodzi na ife ‘tinadzakhala’ kwenda na kwenda tingapitiriza “kufamba munjira yakubvesesa pinthu.”—Mis. 9:3, 4, 6.

19. Mwakubverana na Ekleziaste 12:13, 14, tisafunika kukhala akutonga toera kucitanji? (Onani bokosi ya nsolo wakuti “ Kugopa Mulungu Kusatiphedza Tani?”)

19 Lerini Ekleziaste 12:13, 14. Mbatipitirizeni kugopa Yahova toera kutsidzikiza ntima wathu na kucalira makhaliro aulukwali mu ntsiku zino zakumalisa. Kugopa kweneku kunatiphedzambo toera kupitiriza kucemera anthu azinji toera asake “udziwisi wandimomwene” mbaphedzeka nawo.

NYIMBO 127 Ndisafunika Kukhala Munthu wa Ntundu Wanji?

a Akristu asafunika kukulisa n’khaliro wakugopa Mulungu munjira yadidi. Kugopa kweneku kunatsidzikiza ntima wathu, pontho kunatiphedza toera kucalira ulukwali na kuona ucipezipezi. Mu nsolo uno, ife tinapfundza kapitulu 9 ya bukhu ya Misangani yakuti isalonga pya akazi awiri akuphiphirisa toera kupangiza kusiyana kwa udziwisi na upswiru. Uphungu unagumanika mu kapitulu ineyi unatiphedza cincino na ntsogolo.

b Madzina anango acinjwa.