Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

‘Lekani Kuduwala Kutambira Alendo’

‘Lekani Kuduwala Kutambira Alendo’

‘Lekani kuduwala kutambira alendo.’—AHEBERE 13:2.

NYIMBO: 21, 50

1, 2. (a) Ndi pinentso pipi pinathimbana na anthu azinji anabuluka m’madziko anango lero? (Onani cithundzithundzi cakutoma.) (b) Ndi mafala api adalonga mpostolo Paulu, pontho ndi mibvundzo ipi inafuna ife kudinga?

MU PYAKA pyakupiringana 30 nduli, Osei abuluka ku Gana mbaenda kakhala ku Europa. [1] (Onani cidzindikiro kunkhomo kwa nsolo uno.) Mu ndzidzi unoyu iye nee akhali Mboni ya Yahova. Iye alonga: “Mwakukhonda dembuka ndadzindikira kuti anthu azinji nee akhanditsalakana. Makhaliro akudambo nee akhali akudzolowereka kwa ine. Pidabuluka ine ku thando inaphama ndeka ndabva kutonthola kakamwe paulendo wakutoma mu umaso wanga, na thangwi ineyi ndatoma kulira.” Nakuti pikhali pyakunentsa kuna Osei kupfundza cilongero cipswa, pyenepi pyancitisa kupiringana caka cibodzi toera kugumana basa yadidi. Nakuti iye akhali kutali kakamwe na dziko yace, iye atsuwa acibale ace, pontho akhatsoperwa.

2 Nyerezerani kuti muli m’makhaliro ninga anewa, kodi mbamudafuna kuti anthu akutsalakaneni tani? Mwakukhonda penula, mbamudafuna kuti anthu pa Nyumba ya Umambo akutambireni mwadidi, mbakhonda kudzudzumika na dziko yanu peno kusiyana kwa khanda yanu. Mwandimomwene, Bhibhlya isalonga kuna Akristu andimomwene toera ‘aleke kuduwala kutambira alendo.’ (Ahebere 13:2) Na thangwi ineyi tendeni tidinge mibvundzo inatowera: Kodi Yahova asaona tani anthu adabuluka m’madziko anango? Kodi tisafunika kucinja maonero athu thangwi ya anthu adabuluka m’madziko anango? Tinaphedza tani munthu adabuluka ku dziko inango toera kupibva kuti atambirwa mwadidi mu mpingo mwathu?

KODI YAHOVA ASAONA TANI ANTHU ADABULUKA M’MADZIKO ANANGO?

3, 4. Mwakubverana na lemba ya Eksodo 23:9, kodi Mulungu akhafuna kuti Aisraele atsalakane tani anthu a m’madziko anango, pontho thangwi yanji?

3 Pidaombola Yahova mbumba yace mu ubitcu ku Ejito, iye aapasa miyambo inalonga pya kukoma ntima kuna anthu adabuluka na iwo akuti nee akhali Aisraele. (Eksodo 12:38, 49; 22:21) Nakuti kazinji kene umaso usakhala wakunentsa kuna anthu adabuluka m’madziko anango, Yahova asaatsalakana mwaufuni. Mwacitsandzo, iwo mbadaphalakatira pinthu pidasala m’munda anthu angamala kubvuna.—Levitiko 19:9, 10.

4 M’mbuto mwakupanga kwene Aisraele toera kulemedza anthu adabuluka m’madziko anango, Yahova akhafuna kuti iwo adziwe kuti pisabvekanji kukhala munthu wa dziko inango. (Lerini Eksodo 23:9.) Ngakhale mu ndzidzi wakuti Aisraele akhadadzati kukhala mabitcu ku Ejito, Aejito nee akhakomerwa nawo thangwi akhali akusiyana na iwo. (Genesi 43:32; 46:34; Eksodo 1:11-14) Aisraele akhali na umaso wakunentsa kakamwe pikhali iwo ku Ejito. Yahova akhafuna kuti iwo akumbuke pyenepi, pontho apangize kukoma ntima kuna anthu a m’madziko anango akuti akhali pabodzi na iwo.—Levitiko 19:33, 34.

Yahova asapangiza kukoma ntima kuna anthu adabuluka m’madziko anango

5. Ninji pinafuna kudzatiphedza toera kupangiza kukoma ntima kuna anthu adabuluka m’madziko anango ninga pinacita Yahova?

5 Yahova nee acinja. Natenepa, anthu a m’madziko anango angabwera mu mpingo wathu, nee tisafunika kuduwala kuti Yahova asapitiriza kupangiza kukoma ntima kuna anthu anewa. (Deuteronomyo 10:17-19; Malakiya 3:5, 6) Nyerezerani pinentso pinathimbana na anthu adabuluka m’madziko anango. Mwacitsandzo, panango iwo nkhabe kubvesesa cilongero cipswa mbatsalakanwa mwakuipa. Tendeni tiwangisire toera kuaphedza na kuatsalakana mwakukoma ntima.—1 Pedro 3:8.

KODI TISAFUNIKA KUCINJA MAONERO ATHU THANGWI YA ANTHU ADABULUKA M’MADZIKO ANANGO?

6, 7. Ninji pinapangiza kuti Akristu Aciyuda apfundza kucalira kusankhula anthu a m’madziko anango?

6 Akristu a pyaka dzana yakutoma apfundza toera kumalisa tsankhulo yakuti ikhaoneka kazinji kene pakati pa Ayuda. Pa Pentekoste ya 33 N.W., Akristu Aciyuda akuti akakhala mu Yerusalemu apangiza ufuni na nzimu wakutambira alendo kuna anthu adabuluka m’madziko akusiyana-siyana. (Machitiro 2:5, 44-47) Pyenepi pyapangiza kuti Akristu Aciyuda abvesesa mabvekero a ‘kutambira alendo,’ peno ‘kupangiza kukoma ntima kuna anthu adabuluka m’madziko anango.’

7 Mpingo Wacikristu wapitiriza kukula, mbwenye mukupita kwa ndzidzi kwaoneka cinentso. Ayuda akuti akhalonga Cigerego adungunya kuti azice awo nee akhatsalakanwa mwadidi. (Machitiro 6:1) Toera kumalisa nyatwa ineyi, apostolo asankhula amuna anomwe toera anthu onsene atsalakanwe munjira yadidi. Apostolo asankhula amuna akuti akhali na madzina Acigerego, panango toera azice aone kuti anatsalakanwa mwadidi.—Machitiro 6:2-6.

8, 9. (a) Ndi mibvundzo ipi yakuti inadzatiphedza toera kudinga khala tiri na tsankhulo peno nkhabe? (b) Ninji pinafunika ife kubulusa muntima mwathu? (1 Pedro 1:22)

8 Maseze tikhonde kudzindikira, tonsene tisakhuyiwa na makhaliro a cisa cathu. (Aroma 12:2) Pontho, kazinji kene tisabva anyakuendekana athu, andzathu akubasa peno akuxikola mbalonga mwakuipa anthu a dziko inango, dzindza peno khanda. Kodi tisakhuyiwambo na manyerezero anewa akuphonyeka? Tinacitanji munthu angalonga mwakusingirira makhaliro a dziko yathu peno a cisa cathu?

9 Pa ndzidzi unango mpostolo Pedhru akhapangiza tsankhulo kuna anthu akuti nee akhali Ayuda. Mbwenye mwapang’ono pang’ono iye akwanisa kukunda mabvero anewa. (Machitiro 10:28, 34, 35; Agalata 2:11-14) Munjira ibodzi ene, tingadzindikira kuti tisaona dzindza yathu kukhala yakufunika kakamwe kupiringana madzindza anango tisafunika kuwangisira toera kumalisa maonero anewa. (Lerini 1 Pedro 1:22.) Ninji pinafuna kutiphedza toera kucita pyenepi? Kumbukani kuti mwakukhonda tsalakana dziko idabuluka ife, tonsene ndife akusowa ungwiro, pontho nee m’bodzi wa ife athema kupulumuswa. (Aroma 3:9, 10, 21-24) Natenepa nee tiri na mathangwi akunyerezera kuti ndife adidi kakamwe kupiringana anango! (1 Akorinto 4:7) Tisafunika kukhala na mabvero ninga a mpostolo Paulu. Iye apanga Akristu andzace kuti iwo ‘nee akhalibve alendo na atami,’ mbwenye akhali ‘anthu a pabanja ya Mulungu.’ (Aefesi 2:19) Tonsene tisafunika kuwangisira toera kukunda makhaliro a tsankhulo, natenepa tisafunika kubvala uunthu upswa.—Akolose 3:10, 11.

PANGIZANI KUKOMA NTIMA KUNA ANTHU ANABULUKA M’MADZIKO ANANGO

10, 11. Kodi Boazi atowezera tani Yahova pakutsalakana anthu a m’madziko anango?

10 Boazi wakuti akhali munthu wakukhulupirika aona anthu a madziko anango ninga munaaonera Yahova. Mwacitsandzo, ntsiku inango Boazi aenda kaona basa ikhacita anyakubvuna m’munda mwace, iye aona Rute, nkazi wa ku dziko ya Moabu. Rute akhaphata basa mwakuwanga toera kuphalakatira mbeu. Mwakubverana na Mwambo wa Mose, Rute akhali na ufulu wakucita pyenepi. Mbwenye pidabva Boazi kuti Rute aphemba kuti aphalakatire m’munda mwace, Boazi adzumatirwa kakamwe mbampanga toera kulokotera mbeu zikhasala nduli mwa anyakubvuna.—Lerini Rute 2:5-7, 15, 16.

11 Pinthu pidacitika pakupita ndzidzi ungasi pyapangiza kuti Boazi akhadzudzumika na Rute thangwi akhadziwa kuti kukhala munthu wa dziko inango mphyakunentsa. Iye amphemba toera kukhala pabodzi na anyabasace acikazi toera akhonde kutsalakanwa mwakuipa na anyabasace acimuna. Pontho iye acita masasanyiro toera Rute akhale na cakudya cakukwana na madzi akumwa ninga anyabasa anango. Boazi apangiza cilemedzo kuna nkazi unoyu wakutcerenga wa dziko inango, pontho amuwangisa.—Rute 2:8-10, 13, 14.

12. Kodi kukoma ntima kunakhuya tani anthu a m’madziko anango?

12 Boazi nee apangiza kukoma ntima kuna Rute basi ene thangwi ya ufuni wace kuna mebzwalace, Naomi, mbwenye ndi thangwi yakuti Rute akhadatoma kutumikira Yahova mbasaka citsidzikizo kuna Iye. Mukucita pyenepi kuna Rute, Boazi akhatowezera ufuni wa Yahova. (Rute 2:12, 20; Misangani 19:17) Munjira ibodzi ene, lero tingakhala akukoma ntima tinakwanisa kuphedza ‘anthu a ntundu onsene’ toera kupfundza undimomwene na kuona kuti Yahova asaafuna kakamwe.—1 Timoti 2:3, 4.

Kodi tisamwanyika mwakukomerwa anthu a m’madziko anango angabwera pa Nyumba yathu ya Umambo? (Onani ndima 13, 14)

13, 14. (a) Thangwi yanji tisafunika kumwanyika anthu a m’madziko anango pa Nyumba ya Umambo? (b) Ninji pinafuna kukuphedzani toera kukhala wakusudzuka kuti mukwanise kulonga na munthu wa makhaliro anango?

13 Tinakwanisa kupangiza kukoma ntima kuna anthu a m’madziko anango mu kuamwanyika mwaufuni pa Nyumba ya Umambo. Anthu adafika kwene cincino akuti abuluka m’madziko anango, midzidzi inango anakhala na manyadzo mbapibva kuti ali okhene. Thangwi ya makuziro awo peno makhaliro awo, panango anaona kuti nee ndi akufunika kupiringana anthu a dzindza inango peno a dziko inango. Natenepa, tisafunika kukhala akutoma kuamwanyika, kupangiza kukoma ntima na kuatsalakana na ntima onsene. Khala programu ya JW Language isagumanika mu cilongero canu, munakwanisa kupfundza kuti munaamwanyika tani mu cilongero cawo.—Lerini Afilipi 2:3, 4.

14 Panango munanentseka toera kulonga na munthu wa makhaliro anango. Toera kukunda mabvero anewa, munakwanisa kulonga naye thangwi ya imwe. Panango munadzindikira kuti muli akulandana mu pinthu pizinji. Kumbukani kuti misambo yonsene iri na makhaliro awo akuwanga na akufewa.

CITISANI KUTI ONSENE APIBVE KUTI ATAMBIRWA MWADIDI

15. Ninji pinafuna kutiphedza toera kubvesesa makhaliro a ale anayesera kudzolowera makhaliro a dziko inango?

15 Toera kuphedza anango kupibva kuti atambirwa mwadidi mu mpingo, bvundzikani: ‘Khala ndiri ku dziko yakunja, mbidafuna kutsalakanwa tani?’ (Mateo 7:12) Khalani wakupirira na ale akuti akuyesera kudzolowera makhaliro a dziko inango. Pakutoma, panango nee tinabvesesa mwadidi manyerezero awo peno macitiro awo. M’mbuto mwakudikhira kuti anyerezere na kucita pinthu ninga anthu a makhaliro athu, mphyadidi titawire makhaliro awo.—Lerini Aroma 15:7.

Pirirani ale akuti akuyesera kudzolowera makhaliro a dziko inango

16, 17. (a) Tinacitanji toera tikwanise kukhala na uxamwali wakuwanga na ale adabuluka m’madziko anango? (b) Tinapereka ciphedzo cipi kuna anthu a m’madziko anango mu mpingo mwathu?

16 Tingakwata ndzidzi toera kupfundza pya dziko na makhaliro a anthu adabuluka m’madziko anango, pinakhala pyakukhonda nentsa kwa ife toera kuadziwa mwadidi. Nkati mwa kulambira kwathu kwa banja, tinakwanisa kufufudza ntsonga zingasi zinalonga pya makhaliro a anthu anabuluka m’madziko anango mu mpingo mwathu peno cisa cathu. Njira inango toera kudziwa mwadidi anthu a m’madziko anango ndi kuaphemba toera kudzadya na ife panyumba pathu. Yahova ‘afungula nsuwo toera anthu a madzindza akhulupire,’ natenepa tinakwanisambo kutowezera citsandzo cace mukufungula nsuwo toera kutambira anthu a m’madziko anango “makamaka kuli abale athu akubvera.”—Machitiro 14:27; Agalata 6:10; Yobe 31:32.

Kodi tisapangiza nzimu wakutambira alendo kuna anthu apswa adabuluka m’madziko anango? (Onani ndima 16, 17))

17 Tingakhala pabodzi na banja idabuluka dziko inango, pyenepi pinatiphedza toera kubvesesa na kupasa ntengo kuwangisira kwayo toera kudzolowera makhaliro athu. Panango tinaona kuti isafuna ciphedzo toera kupfundza cilongero. Tinakwanisambo kuatsogolera toera aende ku misoka inaphedza anthu adabuluka m’madziko anango toera kugumana nyumba na basa. Ciphedzo ceneci cinacitisa kuti abale na alongo adzumatirwe kakamwe.—Misangani 3:27.

18. Ndi citsandzo cipi cakupangiza cilemedzo na kupereka takhuta cakuti anthu adabuluka m’madziko anango anakwanisa kucitowezera lero?

18 Mbwenye anthu adabuluka m’madziko anango, asafunika kucita pizinji toera kusasanyira makhaliro awo toera abverane na makhaliro a dziko inakhala iwo. Rute apangiza citsandzo cadidi mu nkhani ineyi. Pakutoma, iye alemedza misambo ya dziko inango mu kuphemba toera kutawiriswa kuphalakatira. (Rute 2:7) Iye nee aphatisira ufulu unoyu mwakuphonyeka mbanyerezera kuti akhafunika kuphedzwa na anango. Caciwiri, iye apangiza kupereka takhuta thangwi ya pyonsene pidacitirwa iye. (Rute 2:13) Anthu adabuluka m’madziko anango angapangiza makhaliro adidi ninga anewa, abale na alongo na anthu anango a pacisa anaalemedza kakamwe.

19. Ndi mathangwi api ali na ife toera kutambira mwadidi anthu adabuluka m’madziko anango?

19 Tiri akutsandzaya kakamwe thangwi Yahova asapangiza udidi wakukhonda kutithema na kutawirisa anthu onsene kubva mphangwa zadidi. Anthu anango nee akwanisa kupfundza Bhibhlya peno kusonkhana na atumiki a Yahova m’madziko adabuluka iwo. Mbwenye lero, iwo ali na mwai wa kusonkhana na ife, natenepa tisafunika kuaphedza toera akhonde kukhala na mabvero akuti ndi anthu a m’madziko anango. Panango nee tiri na kobiri izinji peno pinthu pizinji toera kuaphedza, mbwenye tingapangiza kukoma ntima kuna anthu adabuluka m’madziko anango, tisatowezera ufuni unapangiza Yahova kwa iwo. Ninga ‘anyakutowezera Mulungu,’ tendeni ticite pyonsene pinakwanisa ife toera kutambira mwadidi anthu adabuluka m’madziko anango!—Aefesi 5:1, 2.

^ [1] (ndima 1) Dzina yacinjwa.