Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

Aza, Yosafate, Ezekiya na Yosiya

Tumikirani Yahova na Ntima Onsene!

Tumikirani Yahova na Ntima Onsene!

‘Yahova, ndaphata miyendo, kumbukirani kuti ndikhafamba mwakukhulupirika pamaso panu pontho na ntima onsene.’—2 AMAMBO 20:3.

NYIMBO: 52, 32

1-3. Kodi pisabvekanji kutumikira Yahova na ntima onsene? Perekani citsandzo.

IFE tonsene ndife anthu akusowa ungwiro pontho tisadodoma. Mwaufuni Yahova apereka ciomboli na ali dzololo toera kutilekerera. Natenepa, tingakhala akucepeseka mbititcunyuka, iye anatilekerera. Tinakwanisa kunyindira kuti Yahova cipo anatitsalakana ‘mwakubverana na madawo athu.’ (Masalmo 103:10) Mbwenye tisafunika kuntumikira na ntima onsene. (1 Pya dziko ya Israele 28:9) Nakuti ndife anthu akusowa ungwiro, tinakwanisa tani kucita pyenepi?

2 Toera kutiphedza, tisafunika kulandanisa umaso wa Mambo Aza na Mambo Amaziya. Amambo anewa awiri acita pinthu pyadidi, mbwenye acitambo madawo thangwi akhali anthu akusowa ungwiro. Ngakhale tenepo, Bhibhlya isalonga kuti Aza akhanyindira Yahova mu umaso wace onsene. (2 Pya dziko ya Israele 15:16, 17; 25:1, 2; Misangani 17:3) Aza ndzidzi onsene akhayesera kukomeresa Yahova pontho akhaperekeka na ntima onsene kuna iye. (1 Pya dziko ya Israele 28:9) Mbwenye Amaziya nee atumikira Yahova na ntima onsene. Pidamala iye kukunda anyamalwa a Mulungu, iye abweresa adzimunthu a anyamalwa anewa mbaalambira.—2 Pya dziko ya Israele 25:11-16.

3 Munthu anatumikira Mulungu na ntima onsene asafuna kakamwe Yahova mbamulambira kwenda na kwenda. M’Bhibhlya fala yakuti “ntima” kazinji kene isalonga pya umunthu wathu wankati. Pisaphataniza pinanyerezera ife, pinafuna ife, pinafuna ife kucita na umaso wathu onsene, pontho thangwi yanji tisacita pinthu pyenepi. Maseze ndife akusowa ungwiro, tinakwanisa kulambira Yahova na ntima onsene. Ife tisamulambira thangwi mwandimomwene tisafuna kucita pyenepi, tayu tisacita ninga nsambo.—2 Pya dziko ya Israele 19:9.

4. Ninji pinafuna kudinga ife cincino?

4 Tinakwanisa kubvesesa kuti pisabvekanji kutumikira Yahova na ntima onsene mukudinga umaso wa Aza na umaso wa amambo atatu akukhulupirika a ku Yuda. Amambo anewa akhali, Ezekiya, Yosafate na Yosiya. Maseze amambo anai anewa acita madodo, iwo apitiriza kukomeresa Yahova. Iye aona kuti amambo anewa akhantumikira na ntima onsene. Thangwi yanji Mulungu akhaaona munjira ineyi, pontho tinaatowezera tani?

AZA ATUMIKIRA YAHOVA NA NTIMA ONSENE

5. Kodi Aza acitanji pidakhala iye mambo?

5 Aza akhali mambo wacitatu wa ku Yuda pakumala kugawiwa kwa dzindza ya Israeli mu umambo wa Israeli na umambo wa Yuda. Pidakhazikiswa Aza ninga mambo wa Yuda, iye akhali wakutonga toera kumalisa ulambiri wauthambi na makhaliro aulukwali akhagumanika mu umambo wace. Iye afudza madzimunthu akhalambirwa na anthu, mbathamangisa anthu akhacita ulukwali mu templo. Aza abulusa mbuyace wankazi pa mpando ‘wa unyanyi, thangwi iye akhadasasanya dzimunthu yakunyanyasa.’ (1 Amambo 15:11-13) Aza akulumizambo anthu ‘toera kusaka Yahova’ na kubvera ‘mapfundzisiro ace na mitemo yace.’ Aza awangisira kakamwe kuphedza anthu toera kulambira Yahova.—2 Pya dziko ya Israele 14:4.

Aza akhali wakutonga toera kufudza ulambiri wauthambi mu umambo wace

6. Kodi Aza acitanji pidapita Aetiopya mu Yuda?

6 Ayuda nee akhali mu nkhondo m’pyaka khumi pyakutoma pya utongi wa Aza. Buluka penepo Aetiopya abwera na anyankhondo akukwana miliyau ibodzi na ngolo madzana matatu toera kumenya nkhondo na Ayuda. (2 Pya dziko ya Israele 14:1, 6, 9, 10) Kodi Aza acitanji? Iye nee akhapenula kuti Yahova mbadaphedza mbumba yace. Natenepa, iye aphemba Yahova toera kumphedza kuwina nkhondo. (Lerini 2 Pya dziko ya Israele 14:11.) Midzidzi inango Yahova akhaphedza atumiki ace toera kukunda anyamalwa awo, maseze amambo akhali akukhonda khulupirika kuna Yahova. Iye acita pyenepi toera kupangiza kuti ndi Mulungu wandimomwene. (1 Amambo 20:13, 26-30) Mbwenye ndzidzi unoyu Yahova aphedza mbumba thangwi Aza akhan’nyindira. Yahova atawira phembero ya Aza, mbawina nkhondo. (2  Pya dziko ya Israele 14:12, 13) Mukupita kwa ndzidzi Aza adodoma pidasaka iye ciphedzo ca mambo wa ku Sirya m’mbuto mwa Yahova. (1 Amambo 15:16-22) Ngakhale tenepo, Yahova aona kuti Aza akhanfuna. Iye ‘akhali munthu wakukhulupirika kakamwe kuna Yahova mpaka kufa kwace.’ Tinatowezera tani citsandzo cadidi ca Aza?—1 Amambo 15:14.

7, 8. Kodi tinatowezera tani citsandzo ca Aza?

7 Tinadziwa tani khala tikutumikira Yahova na ntima onsene? Tinakwanisa kubvundzika: ‘Kodi ndinabvera Yahova ngakhale m’midzidzi yakunentsa? Ndiri wakutonga kuphedzera mpingo kupitiriza kukhala wakucena?’ Nyerezerani cipapo cikhali na Aza pakubulusa mbuyace wankazi pa mpando wa unyanyi! Midzidzi inango musafunika kukhala wacipapo ninga Aza. Mwacitsandzo, ndiye tani khala wacibale wanu peno xamwali wanu wapantima abuluswa mu mpingo thangwi yakucita madawo, mbakhonda kutcunyuka? Munadzakhala wakutonga kukhonda kucita uxamwali na munthu unoyu? Kodi munadzacitanji?

8 Ninga Aza, midzidzi inango tinanyerezera kuti anthu onsene ndi anyamalwa athu. Panango andzanu akuxikola peno apfundzisi anakusekani thangwi yakukhala kwanu m’bodzi wa Mboni za Yahova. Panango andzanu akubasa ananyerezera kuti ndimwe pswiru thangwi musaphatisira ndzidzi toera kuenda kumisonkhano peno thangwi nee musaphata basa midzidzi yakuthimizirika toera kuwina kobiri izinji. M’makhaliro ninga anewa, nyindirani Mulungu ninga pidacita Aza. Phemberani kuna Yahova, khalani na cipapo na pitirizani kucita pinthu pyadidi. Kumbukani kuti Mulungu awangisa Aza, pontho iye anadzakuwangisanimbo.

9. Tinakomeresa tani Yahova pakumwaza mphangwa?

9 Aza nee anyerezera pya iye basi, aphedzambo anthu anango ‘toera kusaka Yahova.’ Ife tisaphedzambo anango toera kulambira Yahova. Iye asaona tingapangambo anango pya iye. Yahova asatsandzaya tingacita pyenepi thangwi ife tisanfuna, pontho tisatsalakana anthu na tsogolo yawo!

YOSAFATE ASAKA YAHOVA

10, 11. Kodi tinatowezera tani citsandzo ca Yosafate?

10 Mwana wa Aza, Yosafate ‘atoweza macitiro a babace.’ (2 Pya dziko ya Israele 20:31, 32) Munjira ipi? Ninga babace, Yosafate aphedza anthu toera kupitiriza kulambira Yahova. Iye atuma amuna kuenda ku mizinda ya Yuda toera kapfundzisa anthu pya ‘bukhu ya Mwambo wa Yahova.’ (2 Pya dziko ya Israele 17:7-10) Iye aenda ku cisa ca kunkwiriro wa umambo wa Israeli kuna anthu akakhala m’mapiri a Efrayimu, ‘toera kuabweresa pontho kuna Yahova.’ (2 Pya dziko ya Israele 19:4) Yosafate akhali mambo ‘wakuti akhasaka Yahova na ntima wace onsene.’—2 Pya dziko ya Israele 22:9.

Yosafate aphedza anthu toera kupitiriza kulambira Yahova

11 Lero, Yahova asafuna kuti anthu pa dziko yonsene yapantsi apfundze pya iye, pontho ife tonsene tinakwanisa kuphedzera m’basa ineyi. Kodi musafuna kuphedzera m’basa ineyi miyezi yonsene? Musakomerwa kupfundzisa Bhibhlya anango toera atomembo kulambira Yahova? Musacita phembero thangwi ya pyenepi? Mungawangisira, Yahova anakuphedzani toera kutomesa pfundziro ya Bhibhlya. Kodi muli dzololo toera kupfundzisa anango maseze pyenepi pinaphemba kuphatisira ndzidzi wanu uzinji? Ninga pidacita Yosafate adaphedza anango toera kutoma pontho kutumikira Yahova, ife tinakwanisambo kuphedza ale adalimira kutumikira Yahova. Akulu a mpingo asacita masasanyiro akucedzera na kuphedza anthu adabuluswa mu mpingo anagumanika mu cisa ca mpingo akuti panango atcunyuka madawo awo.

12, 13. (a) Kodi Yosafate acitanji mu ndzidzi ukhagopa iye? (b) Thangwi yanji tisafunika kutowezera citsandzo ca Yosafate?

12 Ninga babace, Aza, Yosafate anyindira Yahova pidabwera anyankhondo kudzamenyana na Ayuda. (Lerini 2 Pya dziko ya Israele 20:2-4.) Iye akhagopa mbwenye aphemba ciphedzo ca Yahova. Mu phembero yace, iye alonga kuti nee mbadakwanisa kukunda anyamalwa. Iye na mbumba yace alongambo kuti nee akhadziwa pikhafuna kucita iwo. Yosafate nee akhapenula kuti Yahova mbadaaphedza. Iye alonga: ‘Maso athu ali kuna imwe.’—2 Pya dziko ya Israele 20:12.

13 Ninga Yosafate, midzidzi inango panango nee tinakwanisa kuona kuti tinacitanji na nyatwa, pontho panango tinagopa. (2  Pya dziko ya Israele 4:8, 9) Mbwenye kumbukani pidacita Yosafate. Pakati pa anthu azinji, iye aphembera kuna Yahova mbampanga mabvero ace. (2  Pya dziko ya Israele 20:5) Misolo ya mabanja inakwanisambo kutowezera citsandzo ca Yosafate. Phembani Yahova toera aphedze imwe na banja yanu kupirira nyatwa pontho toera kudziwa cakucita. Lekani kukhala na manyadzo kuti banja yanu inabva pinafuna kulonga imwe m’maphembero anewa. Iwo anadzindikira kuti musanyindira Yahova. Iye aphedza Yosafate, pontho anadzakuphedzanimbo.

EZEKIYA APITIRIZA KUCITA PINTHU PYADIDI

14, 15. Kodi Ezekiya anyindira tani Mulungu mwakukwana?

14 Mambo unango adanyindira Yahova akhali Ezekiya. Iye acita pyadidi maseze babace apangiza citsandzo cakuipa mukulambira alungu. Ezekiya ‘afudza maguwa a alungu apezi, agwisa mizati yakupambulika, mbagwanda nzati wakupambulika. Iye afudzambo nyoka ya safuli ikhadacita Mose,’ thangwi Aisraeli akhailambira. Ezekiya atumikira Yahova na ntima onsene. ‘Iye apitiriza kukoya matongero a Yahova akhadapaswa Mose.’—2 Amambo 18:1-6.

15 Mu ndzidzi ukhali Ezekiya mambo, anyankhondo a ku Asirya apita mu nzinda wa Yuda mbayesera kufudza Yerusalemu. Mambo wa ku Asirya, Senakeribu, asingirira Yahova mbayesera kucitisa Ezekiya kugopa. Mu ndzidzi unoyu wakugopswa, Ezekiya anyindira Yahova mwakukwana mbamphemba ciphedzo cace. Iye akhadziwa kuti Mulungu akhali wamphambvu kakamwe kuti mbadapulumusa mbumba yace kupiringana Asirya. (Lerini Izaiya 37:15-20.) Mulungu atawira phembero yace mu kutuma anju mbapha anyankhondo a ku Asirya akukwana 185.000.—Izaiya 37:36, 37.

16, 17. Kodi tinatowezera tani Ezekiya?

16 Mukupita kwa ndzidzi, Ezekiya aduwala kakamwe mpaka cifupi na kufa. Mu ndzidzi unoyu wakunentsa, iye aphemba Yahova toera kukumbuka kukhulupirika kwace, pontho toera kumphedza. (Lerini 2 Amambo 20:1-3.) Yahova atawira phembero ya Ezekiya mbawangisa utenda wace. Lero, tisadziwa kubulukira m’Bhibhlya kuti Mulungu nee anawangisa utenda wathu mwacirengo peno kuthimizira ntsiku za umaso wathu. Ninga Ezekiya, tisafunika kunyindira ciphedzo ca Yahova. Ife tinakwanisa kumpanga: ‘Yahova, kumbukirani kuti ndafamba mwakukhulupirika pamaso panu, pontho na ntima onsene.’ Kodi musanyindira kuti Yahova ndzidzi onsene anakutsalakanani, ngakhale pakuthimbana na utenda?—Masalmo 41:3.

17 Ndi munjira ipi inango yakuti tinatowezera Ezekiya? Panango pana pinthu pinapingiza uxamwali wathu na Yahova peno pikubvunga ndzidzi wakuntumikira. Mwacitsandzo, azinji lero asalemedza anthu ninga alungu awo. Iwo asalemedza kakamwe anthu ambiri na anango anakhonda kudziwa iwo. Azinji asabvunga ndzidzi uzinji mukuleri pya anthu anewa na kuona mafoto awo. Peno iwo asaphatisira kazinji kene mitcini yakumwaza mphangwa peno pinthu pinango toera kucedza na anthu mu Interneti. Ndimomwene kuti panango tisatsandzaya pakucedza na acibale peno axamwali apantima mukuphatisira pinthu pyenepi. Mbwenye tinakwanisa kubvunga ndzidzi uzinji mukuphatisira Interneti. Panango tinadzikuza anthu azinji angalonga kuti asakomerwa na mafoto peno mphangwa zinaikha ife mu Interneti. Peno, tinatsukwala tingadziwa kuti anthu asiya kuona mafoto athu. Ife tisafunika kutowezera citsandzo ca mpostolo Paulu, Akila na Prisila. Musanyerezera kuti iwo akhabvunga ndzidzi ntsiku zonsene toera kudziwa pyonsene pinacita anthu, makamaka kuna anthu ale anakhonda kutumikira Yahova? Bhibhlya isalonga kuti Paulu akhali ‘wakuphatika kakamwe na basa yakumwaza mphangwa.’ Akila na Prisila akhamala ndzidzi uzinji mbakamwaza mphangwa na kufokotoza ‘mwadidi njira za Mulungu’ kuna anango. (Machitiro 18:4, 5, 26) Tinakwanisa kubvundzika: ‘Kodi ndisawangisira kucalira kulemedza anthu ninga alungu? Kodi ndisacalira kubvunga ndzidzi uzinji mukucita pinthu pyakukhonda funika kakamwe?’—Lerini Aefesi 5:15, 16.

YOSIYA ABVERA MATONGERO A YAHOVA

18, 19. Tinatowezera tani citsandzo ca Yosiya?

18 Mambo Yosiya abverambo matongero a Yahova ‘na ntimace onsene.’ (2 Pya dziko ya Israele 34:31) Yosiya akhali m’bodzi wa dzindza ya Ezekiya. Pikhali iye m’phale, ‘iye atoma kutumikira Mulungu wa Dhavidhi.’ Pikhali iye na pyaka 20 pyakubalwa, iye atoma kufudza alungu mu Yuda. (Lerini 2 Pya dziko ya Israele 34:1-3.) Yosiya awangisira kakamwe toera kukomeresa Yahova kupiringana amambo anango a Yuda. Mbwenye ntsiku inango nyantsembe wankulu agumana bukhu ya Mwambo wa Mulungu mu templo. Ineyi panango ikhali bukhu idalemba Mose! Pidamala Yosiya kulerirwi bukhu, iye adzindikira kuti akhafunika kuwangisira toera kutumikira Yahova mwakukwana. Iye akulumizambo anango toera kucita pibodzi pyene. Ninga maphindu, anthu ‘nee asiya kutumikira Yahova’ mu ndzidzi ukhali Yosiya ninga mambo.—2 Pya dziko ya Israele 34:27, 33.

Yosiya akhali dzololo toera kukomeresa Yahova mbacita macinjo mwakucimbiza

19 Khala ndimwe m’phale peno ntsikana, munakwanisa kutowezera citsandzo ca Yosiya na kudziwa Yahova mwadidi. Panango Yosiya apfundza kuti Yahova ali dzololo toera kutilekerera kubulukira kwa Mambo Manase, yavu wace wamamuna adatcunyuka. Munakwanisambo kupfundza kubulukira kwa abale na alongo akukalamba m’banja mwanu na mu mpingo. Iwo anakwanisa kukupangani pinthu pizinji pidaacitira Yahova. Kumbukanimbo kuti Yosiya apibva tani pidamala iye kupfundza pinalonga malemba. Iye akhali dzololo toera kukomeresa Yahova mbacita macinjo mwakucimbiza. Mukuleri Bhibhlya, imwe munakwanisambo kukhala akutonga kubvera Yahova. Ninga maphindu, uxamwali wanu na iye unakhala wakuwanga, pontho munadzatsandzaya. Buluka penepo, munafuna kupanga anango pya Yahova. (Lerini 2 Pya dziko ya Israele 34:18, 19.) Mungapfundza Bhibhlya, munadzindikirambo makhundu anafunika imwe kusasanyira toera kuthimizira utumiki wanu kuna Mulungu. Khala ndi tenepo, citani pyonsene toera kucita macinjo anewa, ninga Yosiya.

TUMIKIRANI YAHOVA NA NTIMA ONSENE

20, 21. (a) Kodi amambo anai adadinga ife alandana tani? (b) Tinadzadinganji mu nsolo unatowera?

20 Tinapfundzanji kubulukira kwa amambo anewa anai a ku Yuda adatumikira Yahova na ntima onsene? Amuna anewa akhali dzololo toera kukomeresa Yahova na kumulambira mu umaso wawo onsene. Iwo akhanyindira Yahova mu ndzidzi ukhatcingwa iwo na anyamalwa. Cakufunika kakamwe ndi cakuti iwo akhatumikira Yahova thangwi akhanfuna.

21 Maseze amambo anewa anai akhali akusowa ungwiro mbacita madodo, Yahova akhakomerwa nawo. Iye aona pikhali mu ntima mwawo na akhadziwa kuti mwandimomwene akhanfuna. Ifembo ndife akusowa ungwiro na tisacitambo madodo. Mbwenye Yahova anadzakomerwa na ife angaona kuti tisantumikira na ntima onsene. Mu nsolo unatowera, tinadzadinga kuti tinapfundzanji kubulukira m’madodo a amambo anewa.