Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

Aphale na Atsikana, Khalani Akukhunganyika Pakuthimbana na Dyabo

Aphale na Atsikana, Khalani Akukhunganyika Pakuthimbana na Dyabo

‘Bvalani pida pyonsene pya Mulungu, toera mukwanise kupirira pakuthimbana na manyengerero a Dyabo.’—AEFESI 6:11.

NYIMBO: 79, 140

1, 2. (a) Thangwi yanji aphale na atsikana Acikristu asawina nkhondo yakumenyana na Sathani na mademonyo? (Onani cithundzithundzi cakutoma.) (b) Tinapfundzanji mu nsolo uno?

MPOSTOLO Paulu alandanisa Akristu na anyankhondo. Ife tiri mu nkhondo, pontho nyamalwa wathu ndi wandimomwene! Mbwenye nkhondo yathu nee ndi yakumenyana na anthu, tisamenyana na Sathani na mademonyo. Iwo ali na pyaka pizinji mbakamenya nkhondo ineyi, pontho ali na maluso kakamwe akumenya nkhondo. Panango pinaoneka ninga nee tinakwanisa kuwina nkhondo ineyi, makamaka khala ndife aphale peno atsikana. Kodi aphale na atsikana anakwanisa kuwina nkhondo yakumenyana na anyamalwa anewa amphambvu kakamwe? Anakwanisa, pontho ali kuwina! Thangwi yanji? Thangwi iwo asapaswa mphambvu na Yahova. Pontho, ninga anyankhondo akupfundziswa mwadidi, iwo ‘asabvala pida pyonsene pya Mulungu’ toera kumenya nkhondo.—Lerini Aefesi 6:10-12.

2 Pidaphatisira Paulu nsangani unoyu, panango iye akhanyerezera pida pikhabvala anyankhondo Aciroma. (Machitiro 28:16) Mu nsolo uno, tinapfundza nsangani unoyu wakufunika kakamwe. Tinapfundzambo kuti aphale na atsikana anango asalonganji thangwi ya pinentso na nkhombo zakubvala pida pyathu pyauzimu.

Kodi musabvala pida pyonsene pyauzimu?

‘BHANDE YA UNDIMOMWENE’

3, 4. Kodi undimomwene wa Bhibhlya walandana tani na bhande ya nyankhondo Waciroma?

3 Lerini Aefesi 6:14, Tradução do Novo Mundo. Bhande ya nyankhondo Waciroma ikhali ya utale toera kutsidzikiza cuno ca nyankhondo na kumanga cakutsidzikiza diti toera cikhale pa mbuto yace. Mabhande anango akhalimbo akuwanga toera kutsidzikiza cakuikhira supada na mpeni. Nyankhondo angamanga bhande ninga ineyi, asapibva kuti ali wakukhunganyika toera kuenda kunkhondo.

Undimomwene unapfundza ife m’Mafala a Mulungu usatitsidzikiza ku pipfundziso pyauthambi

4 Ninga Bhande, undimomwene unapfundza ife m’Mafala a Mulungu usatitsidzikiza ku pipfundziso pyauthambi. (Jwau 8:31, 32; 1 Jwau 4:1) Pontho tingapfundza pizinji thangwi ya kufuna undimomwene wa Mafala a Mulungu, pinakhala pyakukhonda nentsa kwa ife kukhala maso mwakubverana na midida ya Mulungu, peno kubvala cakutsidzikiza ‘diti’ yathu. (Masalmo 111:7, 8; 1 Jwau 5:3) Tingabvesesambo mwadidi undimomwene unoyu, tinakwanisa kuutsidzikiza pakuthimbana na anyamalwa athu.—1 Pedro 3:15.

5. Thangwi yanji ndzidzi onsene tisafunika kulonga undimomwene?

5 Nakuti undimomwene wa Mafala a Mulungu ndi wakufunika kakamwe kwa ife, tisafunika kubvera pinalonga Bhibhlya na kulonga undimomwene ndzidzi onsene. Uthambi ndi cibodzi mwa pida pizinji pinaphatisira Sathani. Uthambi usaphekesa munthu anaulonga na ule anaukhulupira. (Jwau 8:44) Natenepa, maseze ndife akusowa ungwiro, tisafunika kuwangisira toera tikhonde kulonga uthambi. (Aefesi 4:25) Pyenepi pinakwanisa kukhala pyakunentsa. Abigail wa pyaka 18 alonga: “Kulonga undimomwene ndzidzi onsene panango pinaoneka ninga nee ndi pyakufunika, makamaka khala munthu asalonga uthambi toera akhonde kutcunyuswa.” Mphapo thangwi yanji Abigail ndzidzi onsene asalonga undimomwene? Iye alonga: “Ndingalonga undimomwene, ndisakhala na cikumbuntima cakucena pamaso pa Yahova. Pontho anyakubala na axamwali anga anakwanisa kundinyindira.” Victoria wa pyaka 23 alonga: “Munthu angalonga undimomwene na kutsidzikiza pinakhulupira iye, panango anathabuswa. Mbwenye iye ndzidzi onsene asakhala na nkhombo zakupambulika: Asakhala wakunyindirika, asapibva kuti ali cifupi na Yahova, pontho asalemedzwa na ale ananfuna.” M’maonero anu, thangwi yanji mphyakufunika ndzidzi onsene kubvala ‘bhande ya undimomwene’?

Bhande ya undimomwene (Onani ndima 3-5)

‘CAKUTSIDZIKIZA DITI CA ULUNGAMI’

6, 7. Thangwi yanji ulungami usalandaniswa na cakutsidzikiza diti?

6 Cakutsidzikiza diti ca nyankhondo Waciroma kazinji kene cikhacitwa na mapindi a utale. Mapindi anewa akhaphatanizwa toera kutsidzikiza diti na mimba ya nyankhondo. Iwo akhaphataniza mapindi anewa mukuphatisira nkhambala za nthembe mbazipitisa na m’mabenga a mapindi anewa. Mapewa a nyankhondo akhaphimbirwa na mapindi mazinji a utale akuphatanizwa na nkhambala za nthembe. Cakutsidzikiza diti nee cikhacitisa nyankhondo kukhala wakusudzuka, natenepa ndzidzi onsene akhafunika kuona khala mapindi anewa utale ali pa mbuto yace. Mbwenye ndico cikhatsidzikiza ntima na makhundu anango akufunika a manungo toera akhonde kutemwa na supada peno kulaswa na pswimo.

Ife nee tiri na udziwisi wakukwana toera kutsidzikiza ntima wathu

7 Midida yakulungama ya Yahova, yakuti isatsidzikiza “ntima” wathu, peno umunthu wathu wankati, inakwanisa kulandaniswa na cakutsidzikiza diti. (Misangani 4:23) Nyankhondo nee asacinja cakutsidzikiza diti ca utale mbabvala cakukhonda kuwanga. Munjira ibodzi ene, ife nee tisacinja midida ya Yahova mbiticita pinthu munjira inanyerezera ife. Ife nee tiri na udziwisi wakukwana toera kutsidzikiza ntima wathu. (Misangani 3:5, 6) Ndi thangwi yace ndzidzi onsene tisafunika kudinga ‘cakutsidzikiza diti’ yathu khala cisapitiriza kutsidzikiza ntima wathu.

8. Thangwi yanji tisafunika kubvera midida ya Yahova?

8 Kodi imwe midzidzi inango musapibva kuti midida ya Yahova isapingiza ufulu wanu wakucita pinthu pinafuna imwe? Daniel wa pyaka 21 alonga: “Mpfundzisi na andzanga akuxikola akhandisingirira thangwi yakutowezera midida ya Yahova. Mwakukhonda dembuka, ndaluza cinyindiro canga mbandikhala wakutsukwala.” Mphapo iye asapibva tani cincino? Iye alonga: “Mukupita kwa ndzidzi, ndaona nkhombo zakukhala maso mwakubverana na midida ya Yahova. Axamwali anga anango atoma kuphatisira mitombwe yakuledzeresa, anango asiya kupfundza xikola. Pikhali pyakutsukwalisa kakamwe kuona umaso wawo mbukacinja munjira ineyi. Mwandimomwene Yahova asatitsidzikiza.” Madison wa pyaka 15 alonga: “Ndisawangisira kakamwe toera kuphatisira midida ya Yahova, pontho toera ndikhonde kucita pinalonga andzanga kuti ndi pyadidi.” Kodi iye acitanji? “Ndakumbuka kuti ine ndisadziwika na dzina ya Yahova, pontho anewa ndi mayesero a Sathani toera kundibweza nduli. Mu ndzidzi unakunda ine mayesero anewa, ndisatsandzaya kakamwe.”

Cakutsidzikiza diti ca ulungami (Onani ndima 6-8)

‘BVALANI NTSAPATO TOERA KUMWAZA MPHANGWA ZADIDI ZA NTENDERE’

9-11. (a) Kodi Akristu asabvala ntsapato zipi zakuphipirisa? (b) Ninji pinafuna kutiphedza toera kukhala akusudzuka pakumwaza mphangwa?

9 Lerini Aefesi 6:15. Nyankhondo Waciroma angakhonda kubvala ntsapato nee akhaenda kunkhondo. Iwo akhabvala ntsapato za nthembe, zakuti zikhali zakuwanga kakamwe. Pontho ntsapato zenezi zikhali zadidi kakamwe, thangwi nyankhondo akhakwanisa kufamba mwadidi mbakhonda therezeka nazo.

10 Nakuti ntsapato za anyankhondo Aciroma zikhaaphedza toera kumenya nkhondo mwadidi, ntsapato zathu zakuphipirisa zisatiphedza ‘toera kumwaza mphangwa zadidi za ntendere.’ (Izaiya 52:7; Aroma 10:15) Ngakhale tenepa, midzidzi inango pisafunika cipapo kakamwe toera kumwaza mphangwa. Bo, wa pyaka 20 alonga: “Ndikhagopa kumwaza mphangwa kuna andzanga akuxikola. Ndisaona kuti ndikhali na manyadzo. Ndingakumbuka pikhacita ine, nee ndisadziwa kuti thangwi yanji ndikhacita pyenepi. Cincino ndisatsandzaya thangwi ndisakwanisa kumwaza mphangwa kuna andzanga akuxikola.”

11 Aphale na atsikana azinji Acikristu adzindikira kuti asapibva mwadidi kakamwe angakhunganyika mwanyapantsi toera kumwaza mphangwa. Mphapo munacitanji toera kukhunganyika? Julia wa pyaka 16 alonga: “Ndisaikha mabukhu mpasta yanga yakuxikola, pontho ndisabvesera maonero na pinakhulupira andzanga akuxikola. Buluka penepo ndisanyerezera kuti ndinaaphedza tani. Ndingakhunganyika, ndisakwanisa kucedza nawo pinthu pinafuna kuaphedza.” Makenzie wa pyaka 23 alonga: “Mungakhala wakukoma ntima na nyakubvesera wadidi munakwanisa kudziwa pinathimbana na andzanu akuxikola. Ndisawangisira kakamwe kuleri mphangwa za m’mabukhu athu zinalonga pya aphale na atsikana. Munjira ineyi ndisakwanisa kupangiza andzanga ntsonga ibodzi ya m’Bhibhlya peno mu jw.org toera kuaphedza.” Kukhunganyika mwadidi toera kumwaza mphangwa pisakhala ninga kubvala ‘ntsapato’ zakukwana mwadidi.

Kubvala ntsapato (Onani ndima 9-11)

‘XANGO IKULU YA CIKHULUPIRO’

12, 13. Ndi mapswimo api anango akugaka a Sathani?

12 Lerini Aefesi 6:16, NM. Nyankhondo Waciroma akhakwata xango ikulu. Xango ineyi ikhantsidzikiza kutomera m’mapewa mpaka m’mabondo mwace toera akhonde kuphekeswa na masupada, madipa na mapswimo.

13 Ndi mapswimo api akugaka anaponya Sathani kuna imwe? Panango iye anakucitisani kukhala na maonero akuphonyeka thangwi ya Yahova. Sathani asafuna munyerezere kuti Yahova nee asakufunani, pontho nee asakutsalakanani. Ida, wa pyaka 19 alonga: “Kazinji kene ndisapibva kuti Yahova nee ali cifupi na ine, pontho iye nee asafuna ndikhale Xamwali wace.” Kodi iye acitanji mu ndzidzi ukhali iye na mabvero anewa? “Kugumanika pa misonkhano kwawangisa kakamwe cikhulupiro canga. Ine nee ndikhatawira pa misonkhano, mbandinyerezera kuti nee m’bodzi anafuna kubvesera pinalonga ine. Mbwenye cincino ndisakhunganyika misonkhano, pontho ndisayesera kutawira kawiri peno katatu. Mphyakunentsa, mbwenye ndisapibva mwadidi kakamwe ndingacita pyenepi. Pontho abale na alongo asandiwangisa kakamwe. Ndzidzi onsene unakotoka ine kumisonkhano, ndisabva kuti Yahova asandifuna kakamwe.”

14. Tisapfundzanji mu citsandzo ca Ida?

14 Xango ya nyankhondo ndzidzi onsene isakhala ya thunga ibodzi ene. Mbwenye ninga mudapfundza ife mu citsandzo ca Ida, cikhulupiro cathu casiyana na xango. Cikhulupiro cathu cinakwanisa kukula, mbicikhala cakuwanga peno cakufewa. Pyonsene pisanyindira ife. (Mateo 14:31; 2 Atesalonika 1:3) Toera ‘xango yathu ya cikhulupiro’ ititsidzikize, tisafunika kuwangisira toera ikhale ikulu na yakuwanga!

Xango ikulu ya cikhulupiro (Onani ndima 12-14)

‘CAPEU CA CIPULUMUSO’

15, 16. Cidikhiro cathu calandana tani na capeu?

15 Lerini Aefesi 6:17, NM. Nyankhondo Waciroma akhabvala capeu toera kutsidzikiza nsolo, khosi na nkhope yace. Kazinji kene capeu ceneci cikhali na mphatiro toera nyankhondo akwanise kuciphatira m’manja.

16 Ninga capeu cinatsidzikiza ongo wa nyankhondo, cidikhiro cathu ca cipulumuso cisatsidzikiza manyerezero athu. (1 Atesalonika 5:8; Misangani 3:21) Cidikhiro cisatiphedza toera kukumbuka mapikiro a Yahova mbitikhonda kutsukwala thangwi ya nyatwa zathu. (Masalmo 27:1, 14; Machitiro 24:15) Khala tisafuna kutsidzikizwa na cidikhiro cathu, cisafunika kukhala candimomwene kwa ife. Tisafunika kubvala capeu cathu, tayu kuciphatira m’manja!

17, 18. (a) Sathani anakwanisa tani kudula capeu cathu? (b) Tinapangiza tani kuti ife nee tisanyengezwa na Sathani?

17 Sathani anakwanisa tani kudula capeu cathu? Nyerezerani pidayesera iye kucita kuna Yezu. Sathani akhadziwa kuti Yezu anadzakhala ntongi wa anthu. Mbwenye pakutoma, Yezu akhafunika kuthabuka na kufa. Buluka penepo, iye akhafunikambo kudikhira ntsiku ya Yahova toera kukhala Mambo. Natenepa, Sathani ampasa mwai toera atonge mwakucimbiza. Sathani apikira Yezu kuti angatawira kumulambira kabodzi basi, mbadakhala ntongi wa dziko mu ndzidzi ubodzi ene. (Luka 4:5-7) Sathani asadziwambo kuti Yahova apikira kutipasa pinthu pyadidi kakamwe n’dziko ipswa. Ife tikudikhira kukwanirisika kwa pikiro ineyi, mbwenye mu ndzidzi ubodzi ene tisathimbana na nyatwa zizinji. Natenepa Sathani asatipasa mwai toera kukhala na umaso wadidi cincino. Iye asafuna tiikhe pyakufuna pyathu pa mbuto yakutoma, mbatiikha Umambo wa Mulungu pa mbuto yaciwiri.—Mateo 6:31-33.

18 Aphale na atsikana azinji Acikristu nee asanyengezwa na Sathani. Mwacitsandzo, Kiana, wa pyaka 20 alonga: “Ine ndisadziwa kuti nyatwa zathu zinadzamaliswa basi ene na Umambo wa Mulungu.” Cidikhiro cace cisakhuya tani manyerezero na umaso wace? Pyenepi pisamphedza kukumbuka kuti pinthu pinapereka dziko ndi pya ndzidzi wakucepa. M’mbuto mwakuwangisira kusaka basa n’dziko ino, Kiana asaphatisira ndzidzi na mphambvu zace toera kutumikira Yahova.

Capeu ca cipulumuso (Onani ndima 15-18)

‘SUPADA YA NZIMU,’ MAFALA A MULUNGU

19, 20. Tinaphatisira tani mwadidi Mafala a Mulungu?

19 Anyankhondo Aciroma akhaphatisira masupada a masentimetru 50 aulaphi. Anyankhondo anewa akhali na maluso kakamwe na masupada awo, thangwi iwo akhaaphatisira ntsiku zonsene.

20 Mpostolo Paulu alonga kuti Mafala a Mulungu ndi ninga supada. Mafala anewa taapaswa na Yahova. Mbwenye tisafunika kupfundza toera kuaphatisira pakutsidzikiza cikhulupiro cathu peno kusasanyira manyerezero athu. (2 Akorinto 10:4, 5; 2 Timoti 2:15) Tinathimizira tani maluso athu? Sebastian, wa pyaka 21 alonga: “Ndisalemba vesi ibodzi mu kapitulu inaleri ine pakuleri kwanga Bhibhlya. Ndisalemba pa ndandanda mavesi anakomerwa na ine.” Pyenepi pisamphedza toera kubvesesa mwadidi manyerezero a Yahova. Daniel, athimiza: “Ndingaleri Bhibhlya, ndisalemba mavesi anaona ine kuti anaphedza anthu mu utumiki. Ndadzindikira kuti anthu asatawira mwadidi angaona kuti ndisafuna kakamwe kulonga pya Bhibhlya na kucita pyonsene pinakwanisa ine toera kuaphedza.”

Supada ya nzimu (Onani ndima 19-20)

21. Thangwi yanji nee tisafunika kugopa Sathani na mademonyo?

21 Ninga pidapfundza ife mu pitsandzo pya aphale na atsikana mu nsolo uno, ife nee tisafunika kugopa Sathani na mademonyo. Ndimomwene kuti iwo ndi amphambvu kakamwe, mbwenye mphambvu zawo nkhabe kupiringana za Yahova. Pontho iwo nee anadzakhala kwenda na kwenda. Iwo anadzakhala nkaidi mbakhonda kuthabusa pontho anthu mu ndzidzi wa Utongi wa Kristu wa Pyaka Cikwi, buluka penepo anadzafudzwa. (Apokalipse 20:1-3, 7-10) Ife tisadziwa nyamalwa wathu, misampha yace na cifuno cace. Na ciphedzo ca Yahova, tinakwanisa kuthimbana naye!