Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

NSOLO WA PFUNDZIRO 28

Calirani Nzimu wa Mapika Mbamukhala a Ntendere

Calirani Nzimu wa Mapika Mbamukhala a Ntendere

Tikhonde kukhala anthu akudzikuza, akutomesa nzimu wa mapika pakati pathu, pontho tikhonde kucitirana bibvu unango na ndzace.”—AGAL. 5:26.

NYIMBO 101 Titumikire Yahova Mwakuphatana

PINAFUNA IFE KUPFUNDZA *

1. Thangwi yanji tisafunika kucalira nzimu wa mapika?

LERO, anthu azinji asacita pinthu mukukulumizwa na nzimu wa mapika. Mwacitsandzo, munthu anacita malonda asafuna kakamwe kuti malonda ace afambe mwadidi kupiringana anango, pontho panango anacita pinthu toera kuphekesa anango. Jogadhore panango anaphekesa ndzace mwacakhomo toera akwanise kuwina jogo. Nyakupfundza panango anakabhulari enxame toera akwanise kupasari kuti aende ku universidhadhe yakubvekera kakamwe. Mbwenye ife ninga Akristu tisadziwa kuti makhaliro anewa ndi akuipa thangwi asacita khundu ya “mabasa aunyama.” (Agal. 5:19-21) Kodi ndi pyakukwanisika kuna abale na alongo mu mpingo kupangiza nzimu wa mapika mbakhonda kudzindikira pyenepi? Mbvundzo unoyu ndi wakufunika kakamwe thangwi nzimu wa mapika unakwanisa kucitisa mpingo kukhala wakugawana.

2. Tinapfundzanji mu nsolo uno?

2 Mu nsolo uno, ife tinaona makhaliro akuipa akuti anakwanisa kuticitisa kupibva kuti ndife akufunika kakamwe kupiringana abale athu. Ife tinaonambo pitsandzo pya amuna na akazi akukhulupirika analongwa m’Bhibhlya akuti nee apangiza nzimu wa mapika. Cakutoma, tendeni tione kuti tinakwanisa tani kudinga mathangwi anaticitisa kucita mabasa anango mu mpingo.

DINGANI MATHANGWI ANU

3. Ndi mibvundzo ipi yakuti tisafunika kubvundzika tekhene?

3 Ndzidzi onsene ife tisafunika kudinga mathangwi athu. Natenepa tisafunika kubvundzika: ‘Kodi ine ndisapibva kuti ndine wakufunika kakamwe kupiringana anango? Kodi ine ndisaphata basa mwakuwanga kakamwe mu mpingo thangwi ndisafuna kuti anthu andione kuti ndine wakufunika kakamwe kupiringana anango? Kodi ine ndisaphata basa mwakuwanga toera kukomeresa Yahova?’ Thangwi yanji tisafunika kubvundzika munjira ineyi? Tendeni tione pinalonga Bhibhlya.

4. Mwakubverana na Agalata 6:3, 4, thangwi yanji nee tisafunika kulandanisika na anango?

4 Bhibhlya isatikhondesa kulandanisana unango na ndzace. (Lerini Agalata 6:3, 4.) Thangwi yanji? Thangwi tingalandanisika na anango mbationa kuti ndife akufunika kakamwe kupiringana abale athu, tinatoma kudzikuza. Munjira inango, tingalandanisa pinthu pinacita ife na pinacita anango, tinatsukwala. Natenepa kucita pinthu munjira ineyi nee ndi kwandzeru. (Aroma 12:3) Mulongo unango anacemerwa Katerina * anakhala ku Gresya alonga: “Ine ndikhalandanisika na anthu anango akuti akhaoneka ninga akubalika, amaluso akumwaza mphangwa, pontho akuti nee akhanentseka kucita axamwali. Natenepa ndatoma kupibva ninga munthu wakusowa basa.” Ife tisafunika kukumbuka kuti Yahova aticemera mu gulu yace tayu thangwi ndife akubalika, akudziwa kulonga mwadidi peno kuti tisafuniwa na anthu azinji, mbwenye ndi thangwi yakuti tisanfuna, pontho tisabvera Mwanace.—Juwau 6:44; 1 Akor. 1:26-31.

5. Tisapfundzanji na pinthu pidacitikira m’bale Hyun?

5 Mbvundzo unango usafunika ife kubvundzika ndi uyu: ‘Kodi abale na alongo asandidziwa ninga munthu wakukhazikisa ntendere peno ninga munthu wakuketesana na anango ndzidzi onsene?’ Onani pinthu pidacitikira m’bale anacemerwa Hyun anakhala ku Koreya do Sul. Pakutoma, iye akhalonga mwakuipa abale akuti akhali na miyai yakutumikira mu mpingo. Iye alonga: “Ine nee ndikhabverana na abale anewa, pontho kazinji kene nee ndikhatawira pikhalonga iwo.” Kodi pyenepi pyakhuya tani mpingo? Iye athimiza: “Makhaliro anga acitisa mpingo kukhala wakugawana.” Mbwenye axamwali ace anango am’phedza toera adzindikire makhaliro ace akuipa. Hyun acita macinjo, pontho cincino asatumikira ninga nkulu wa mpingo wadidi kakamwe. Natenepa tingadzindikira kuti tiri na nzimu wa mapika tisafunika kucinja mwakucimbiza.

LEKANI KUKHALA AKUDZIKUZA NA ABIBVU

6. Ndi makhaliro api akuipa analongwa pa Agalata 5:26 akuti anaticitisa kukhala na nzimu wa mapika?

6 Lerini Agalata 5:26. Ndi makhaliro api akuipa akuti anaticitisa toera kukhala na nzimu wa mapika? N’khaliro wakutoma ndi kudzikuza. Munthu wakudzikuza asanyerezera basi ene pinafuna iye. N’khaliro waciwiri ndi bibvu. Munthu wabibvu nee asafuna basi ene pinthu pya anango, mbwenye asafunambo kuapingiza toera akhonde kukhala na pinthu pyenepi. Kusiyapo pyenepi, munthu anacitira bibvu ndzace asamuida. Na thangwi ineyi ife tisafunika kuida makhaliro anewa akuipa.

7. Ndi citsandzo cipi cinapangiza kuti kudzikuza na bibvu ndi pyakuipa?

7 Kudzikuza na bibvu ndi ninga xuju inagwera m’mafuta a ndeka. Xuju ineyi inakwanisa kupingiza mafuta toera akhonde kupita m’motore, pontho pyenepi pinacitisa ndeka kuluza mphambvu mbigwa. Munjira ibodzi ene, munthu anakwanisa kutumikira Yahova mu ndzidzi uzinji, mbwenye angakhala wakudzikuza na wabibvu anagwa. (Mis. 16:18) Iye anasiya kutumikira Yahova mbatsukwalisa anango. Mphapo tisafunika kucitanji toera kucalira kudzikuza na bibvu?

8. Tinakwanisa tani kucalia kudzikuza?

8 Ife tinakwanisa kucalira kudzikuza tingaphatisira uphungu udapereka mpostolo Paulu kuna Afilipi: “Lekani kucita pinthu mwamapika peno mwakudzikuza, mbwenye citani pinthu mwakucepeseka, mbamuona andzanu kukhala akulu kupiringana imwe.” (Afil. 2:3) Tingaona anango kukhala akulu kupiringana ife, nee tinacita pinthu mwamapika na ale akuti ali na maluso kakamwe kupiringana ife. Mbwenye tinakomerwa na pinthu pinacita iwo, makamaka khala asaphatisira maluso awo toera kutumikira Yahova. Pontho m’bale peno mulongo wakuti ali na maluso kakamwe angaphatisira uphungu wa mpostolo Paulu, iye anakwanisa kuona makhaliro athu adidi. Natenepa tonsene tinakhala pa ntendere na akuphatana mu mpingo.

9. Tinakwanisa tani kucalira kucitira bibvu m’bale peno mulongo?

9 Ife tinakwanisa kucalira kucitira bibvu m’bale peno mulongo tingadzindikira kuti pana pinthu pinango pyakuti ife nee tinakwanisa kupicita. Pontho tingakhala akucepeseka tinacalira kupangiza kuti ndife akufunika kakamwe kupiringana anango. Kusiyapao pyenepi, kucepeseka kunatiphedza toera kupfundza kuna ale akuti ali na maluso kakamwe kupiringana ife. Mwacitsandzo, nyerezerani kuti pana m’bale wakuti asacita mwadidi kakamwe nkhani zapakweca. Natenepa ife tinakwanisa kumbvundza kuti asakhunganya tani nkhani zace. Khala mulongo asadziwa mwadidi kuphika, ife tinakwanisa kuphemba ciphedzo cace toera tikwanisembo kuphika mwadidi. Pontho khala m’bale nee asakwanisa kucita axamwali mu mpingo, iye anakwanisa kuphemba uphungu kuna m’bale wakuti nee asanentseka toera kucita axamwali. Munjira ineyi, ife tinakwanisa kucalira bibvu mbatipitiriza kupfundza kuna anango.

PFUNDZANI KUBULUKIRA KUNA ANTHU ANANGO ANALONGWA M’BHIBHLYA

Thangwi ya kucepeseka, Jidhiyoni akhazikisa ntendere na amuna a ku Efraimu (Onani ndima 10-12)

10. Ndi cinentso cipi cidathimbana na Jidhiyoni?

10 Onani pidacitika kuna Jidhiyoni wakuti akhali wa dzindza ya Manase na amuna a dzindza ya Efraimu. Yahova aphedza Jidhiyoni pabodzi na anyankhondo ace 300 toera kuwina nkhondo, pinthu pyakuti mbapidaacitisa toera kudzikuza. Buluka penepo, amuna a dzindza ya Efraimu aenda kaonana na Jidhiyoni tayu toera kunsimba, mbwenye toera kulongezana naye. Iwo akhadaipirwa kakamwe thangwi Jidhiyoni nee akhadaacemera toera kamenya pabodzi nkhondo na anyamalwa a Mulungu. Iwo akhafuna kakamwe kuti anthu alemedze dzindza yawo, mbwenye aduwala kuti cinthu cakufunika kakamwe kuna Jidhiyoni cikhali kupasa mbiri dzina ya Yahova na kutsidzikiza atumiki Ace.—Aton. 8:1.

11. Kodi Jidhiyoni atawira tani amuna a ku Efraimu?

11 Mwakucepeseka Jidhiyoni abvundza amuna a ku Efraimu kuti: ‘Ninji pidacita ine ndingalandanisa na pidacita imwe?’ Buluka penepo, iye aakumbusa pinthu pizinji pidacita iwo na ciphedzo ca Yahova. Natenepa ‘iwo akhurudzika.’ (Aton. 8:2, 3) Munjira ineyi, Jidhiyoni akhala wakucepeka toera kukhazikisa ntendere pakati pa atumiki a Mulungu.

12. Tisapfundzanji na pinthu pidacita amuna a ku Efraimu na pidacita Jidhiyoni?

12 Tisapfundzanji na pinthu pyenepi? Pinthu pidacita amuna a dzindza ya Efraimu pisatipfundzisa kuti ife nee tisafunika kupasika mbiri tekhene, mbwenye tisafunika kupasa mbiri Yahova. Misolo ya banja na akulu a mpingo anakwanisa kupfundza kubulukira mu pinthu pidacita Jidhiyoni. Khala munthu unango aipirwa thangwi ya pinthu pidacita ife, ife tisafunika kubvesesa kuti thangwi yanji iye aipirwa. Kusiyapo pyenepi, ife tisafunikambo kusimba munthu unoyu thangwi ya pinthu pyadidi pidacita iye. Toera tikwanise kucita pyenepi tisafunika kukhala akucepeseka, makamaka tingaona kuti adawa ndiye. Thangwi cinthu cakufunika kakamwe ndi kukhazikisa ntendere na abale athu m’mbuto mwakudzikuza.

Thangwi ya kunyindira Yahova, Yana adzakhala na ntendere wa m’manyerezero (Onani ndima 13-14)

13. Ndi pinentso pipi pikhathimbana na Yana, pontho apikunda tani?

13 Onani citsandzo ca Yana. Iye akhadamanga banja na Mulevi akhacemerwa Elikana wakuti akhanfuna kakamwe. Mbwenye Elikana akhali na nkazi unango akhacemerwa Penina. Elikana akhafuna kakamwe Yana kupiringana Penina. ‘Penina akhali na ana, mbwenye Yana nee akhali na ana.’ Na thangwi ineyi, ndzidzi onsene Penina akhasingirira Yana ‘toera kuntsukwalisa.’ Kodi Yana apibva tani? Iye atsukwala kakamwe. ‘Iye akhalira mbacimwana kudya.’ (1 Sam. 1:2, 6, 7) Mbwenye Bhibhlya nee isalonga kuti Yana akhabwezera pyakuipa Penina thangwi ya pyakuipa pikhacita iye. M’mbuto mwace, Yana apanga Yahova nyatwa zace, pontho akhanyindira kuti iye mbadam’phedza. Kodi Penina adzasiya kusingirira Yana? Bhibhlya nee isalonga. Mbwenye pinadziwa ife ndi pyakuti Yana adzakhala wakukhurudzika, pontho ‘nee adzakhalabve wakutsukwala.’—1 Sam. 1:10, 18.

14. Kodi citsandzo ca Yana cisatipfundzanji?

14 Kodi citsandzo ca Yana cisatipfundzisanji? Khala munthu asayesera kucita mapika na imwe, lekani kutowezera pinthu pinacita iye. Pontho lekani kulongezana naye. M’mbuto mwakum’bwezera pinthu pyakuipa pidacita iye, yeserani kukhazikisa ntendere. (Aroma 12:17-21) Maseze iye akhonde kucinja, imwe munakwanisa kukhala wakukhurudzika na wakutsandzaya.

Apolo na mpostolo Paulu nee akhacita pinthu mwamapika thangwi akhadziwa kuti ndi Yahova akhapasa nkhombo basa yawo (Onani ndima 15-18)

15. Kodi pinthu pikhacita Apolo pyalandana tani na pikhacita Paulu?

15 Pakumalisa, tendeni tione kuti tinapfundzanji na citsandzo ca Apolo na ca mpostolo Paulu. Amuna anewa awiri akhadziwa kakamwe Malemba. Iwo akhadziwika kakamwe, pontho akhali apfundzisi adidi. Kusiyapo pyenepi, iwo aphedza anthu azinji kakamwe toera akhale anyakupfundza. Mbwenye iwo nee akhacitirana bibvu.

16. Ndi makhaliro api akhali na Apolo?

16 Apolo akhali “wa ku Alexandriya,” nzinda wakuti anthu azinji akhaenda kapfundza kweneko. Iye akhali na luso yakulonga mwadidi, pontho “akhadziwa mwadidi kakamwe Malemba.” (Mabasa 18:24) Mu ndzidzi ukhatumikira Apolo ku Korinto, abale anango mu mpingo akhanfuna kakamwe kupiringana abale anango akhatumikirambo kweneko, kuphatanizambo Paulu. (1 Akor. 1:12, 13) Kodi ndi Apolo akhacitisa anthu anewa kukhala akugawana? Nkhabe. Thangwi mu ndzidzi udabuluka Apolo ku Korinto, Paulu an’dembetera toera abwerere pontho kweneko. (1 Akor. 1:12, 13) Khala Apolo akhacitisa mpingo kugawana, Paulu nee mbadamphemba toera abwerere pontho kweneko. Mwandimomwene, Apolo aphatisira mwadidi maluso ace toera kumwaza mphangwa zadidi na kuwangisa abale ace. Pontho tinakwanisa kulonga na cinyindiro consene kuti Apolo akhali munthu wakucepeseka. Mwacitsandzo, Bhibhlya nee isalonga kuti iye aipirwa na Akila na Priscila ‘pidanfokotozera iwo mwadidi kakamwe njira ya Mulungu.’—Mabasa 18:24-28.

17. Ninji pinapangiza kuti Paulu akhali munthu wakukhazikisa ntendere?

17 Mpostolo Paulu akhadziwa mabasa adidi akhacita Apolo. Mbwenye Paulu nee akhadzudzumika kuti anthu panango mbadaona Apolo kukhala wakufunika kakamwe kupiringana iye. Ife tingaleri mafala adalemba Paulu kuna Akorinto, tinakwanisa kuona kuti iye akhali wakucepeseka na wa maonero adidi. Iye nee akhakomerwa na ale akhalonga kuti: “Ine ndine wa Paulu,” thangwi iye akhafuna kuti mbiri yonsene iende kuna Yahova Mulungu na Yezu Kristu.—1 Akor. 3:3-6.

18. Mwakubverana na 1 Akorinto 4:6, 7, tisapfundzanji na citsandzo ca Apolo na Paulu?

18 Tisapfundzanji na citsandzo ca Apolo na Paulu? Ife tinakwanisa kutumikira Yahova mwaphinga mbatiphedza anthu azinji toera athambaruke mpaka kubatizwa. Mbwenye tisafunika kudziwa kuti tisakwanisa kucita pyenepi basi ene na ciphedzo ca Yahova. Kusiyapo pyenepi, ife tisapfundzambo kuti tingakhala na miyai mizinji yakutumikira mu mpingo tisafunika kuwangisira toera kukhazikisa ntendere. Ife tisapereka takhuta kakamwe kuna akulu a mpingo na atumiki akutumikira akuti asatiphedza toera kukhala akuphatana na antendere. Thangwi iwo asacita pyenepi mukuphatisira Bhibhlya. Pontho iwo nee asaona kuti ndi akufunika kakamwe kupiringana anango, mbwenye asaphedza abale na alongo onsene mu mpingo toera abvere Yezu mbatowezera citsadzo cace.—Lerini 1 Akorinto 4:6, 7.

19. Kodi m’bodzi na m’bodzi wa ife asafunika kucitanji? (Onani bokosi ya nsolo wakuti “ Calirani Nzimu wa Mapika.”)

19 M’bodzi na m’bodzi wa ife ali na maluso adapaswa iye na Mulungu. Natenepa tisafunika kuphatisira maluso anewa toera “kutumikira anango.” (1 Ped. 4:10) Panango tinanyerezera kuti pinthu pinacita ife nee ndi pyakufunika kakamwe. Mbwenye pinthu pyakucepa pinacita imwe toera mpingo ukhale wakuphatana ndi ninga usalu unaphataniza mapindi mawiri a nguwo. Natenepa, tendeni tonsene timenye nkhondo toera tikhonde kukhala na nzimu wa mapika. Kusiyapo pyenepi, tendeni tonsene tikhale akutonga toera kukhazikisa ntendere mbatikhala akuphatana mu mpingo.—Aef. 4:3.

NYIMBO 80 ‘Yeserani Muone Kuti Yahova Ndi Wadidi’

^ ndima 5 Cikalango cingakhala na nyandza nkhabe nentsa kusweka, munjira ibodzi ene mpingo ungakhala na anthu a nzimu wa mapika usakhala wakugawika. Mpingo ungakhonda kukhala wakuphatana, anthu nkhabe kulambira Mulungu mwakutsandzaya. Mu nsolo uno, ife tinapfundza kuti thangwi yanji tisafunika kucalira nzimu wa mapika, pontho tisafunika kucitanji toera tikhale pa ntendere mu mpingo.

^ ndima 4 Madzina anango acinjwa.