Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

NSOLO WA PFUNDZIRO 16

Tsidzikizani Undimomwene Unalonga Thangwi ya Anyakufa

Tsidzikizani Undimomwene Unalonga Thangwi ya Anyakufa

“Tisakwanisa kudzindikira khala cipfundziso ndi candimomwene peno ndi cauthambi.”—1 JUW. 4:6.

NYIMBO 73 Tipaseni Cipapo

PINAFUNA IFE KUPFUNDZA *

M’mbuto mwakucita misambo yakuti nkhabe komeresa Mulungu, wangisirani toera kubalangaza ale adaferwa (Onani ndima 1-2) *

1-2. (a) Kodi Sathani asanyengeza tani anthu? (b) Tinapfundzanji mu nsolo uno?

SATHANI wakuti ndi “baba wa uthambi,” asanyengeza anthu kutomera mu ndzidzi wa Adhamu na Eva. (Juw. 8:44) Mwacitsandzo, iye asalonga uthambi thangwi ya pinacitika munthu mbadzati kufa na angafa. Anthu asacita pinthu pizinji pyakuipa thangwi ya pipfundziso pyenepi pyauthambi. Na thangwi ineyi, abale na alongo azinji ‘asamenya nkhondo toera kutsidzikiza cikhulupiro’ cawo munthu wapacisa peno wacibale wawo angalowa.—Yuda 3.

2 Mphapo munacitanji toera mupitirize kukhala akukhulupirika mbamutsidzikiza pinalonga Bhibhlya mungathimbana na mayesero ninga anewa? (Aef. 6:11) Munacitanji toera kuphedza m’bale peno mulongo wakuti panango asakakamizwa toera kucita misambo yakuti nkhabe komeresa Mulungu? Mu nsolo uno, tinapfundza pinalonga Yahova thangwi ya pyenepi. Mbwenye pakutoma, tendeni tione kuti Bhibhlya isalonganji thangwi ya anyakufa.

UNDIMOMWENE UNALONGA THANGWI YA ANYAKUFA

3. Ninji pinacitika lero thangwi ya uthambi wakutoma?

3 Mulungu nee asafuna kuti anthu afe. Toera Adhamu na Eva akhale maso kwenda na kwenda, iwo akhafunika kubvera Yahova ule adaapasa ntemo wakukhonda nentsa: ‘Leka kudya nsapo wa muti unacitisa kudziwa cadidi na cakuipa, thangwi ntsiku inaudya iwe, mwandimomwene unadzafa.’ (Gen. 2:16, 17) Ndi mu ndzidzi unoyu udatomesa Sathani nyatwa. Mukuphatisira nyoka, Sathani alonga kuna Eva: ‘Mwandimomwene imwe nkhabe kudzafa.’ Mwakutsukwalisa, Eva akhulupira uthambi unoyu mbadya nsapo. Buluka penepo, mamunace adyambo nsapo unoyu. (Gen. 3:4, 6) Natenepa kutomera ndzidzi unoyu, anthu asadawa mbafa.—Aroma 5:12.

4-5. Ndi upi uthambi unango udalonga Sathani toera kunyengeza anthu?

4 Adhamu na Eva afa ninga mukhadalongera Mulungu. Mbwenye Sathani nee asiya kulonga uthambi thangwi ya anyakufa. Mukupita kwa ndzidzi, iye alonga uthambi unango. Ubodzi mwa uthambi unoyu usalonga kuti munthu angafa, nzimu wace usaenda kakhala ku mbuto inango. Mpaka lero, anthu asanyengezwa na uthambi unoyu munjira zakusiyana-siyana.—1 Tim. 4:1.

5 Thangwi yanji anthu azinji asakhulupira uthambi unoyu? Thangwi ife tonsene nkhabe funa kufa, pontho tacitwa toera tikhale maso kwenda na kwenda. (Koel. 3:11) Ife tisaona kufa ninga nyamalwa wathu.—1 Akor. 15:26.

6-7. (a) Kodi Sathani asakwanisa kubisa undimomwene onsene unalonga thangwi ya anyakufa? Fokotozani. (b) Undimomwene wa m’Bhibhlya unalonga thangwi ya anyakufa usatiphedza tani toera tikhonde kugopa anyakufa?

6 Mwakukhonda tsalakana kuwangisira kunacita Sathani, iye nkhabe kwanisa kubisa undimomwene onsene unalonga thangwi ya anyakufa. Cincino, anthu azinji asadziwa, pontho asapfundzisa pinalonga Bhibhlya thangwi ya anyakufa na cidikhiro cakulamuswa muli akufa. (Koel. 9:5, 10; Mabasa 24:15) Undimomwene unoyu usatibalangaza na usatiphedza kudziwa pinacitika munthu angafa. Mwacitsandzo, ife nkhabe gopa anyakufa, peno kugopa pinafuna kuacitikira. Ife tisadziwa kuti iwo afa, pontho nkhabe kuticitira pinthu pyakuipa. Pisakhala ninga ali ncitulo cikulu. (Juw. 11:11-14) Pontho anyakufa nkhabe dziwa kuti ndzidzi ukumala. Ndi thangwi yace, angatoma kulamuswa muli akufa, ngakhale ale adafa kale kakamwe anaona ninga ndzidzi wapita mwakucimbiza kakamwe.

7 Kodi imwe nee musatawira kuti undimomwene unalonga thangwi ya anyakufa ndi wakubveka mwadidi, wakukhonda nentsa na wakunyindirika? Undimomwene unoyu ndi wakusiyana kakamwe na uthambi unalonga Sathani. Uthambi wa Sathani usanyengeza anthu azinji, pontho usapswipisa dzina ya Mulungu. Toera kubvesesa nkandzo unaoneka thangwi ya uthambi wa Sathani, tendeni tione mitawiro ya mibvundzo iyi: Kodi uthambi wa Sathani usaxola tani Yahova? Uthambi unoyu usacitisa tani anthu kunyerezera kuti ntsembe yaciomboli ya Kristu si yakufunika tayu? Kodi uthambi unoyu usathimizira tani nyatwa na kutsukwala kwa anthu?

UTHAMBI WA SATHANI WABWERESA NYATWA ZIZINJI

8. Mwakubvera na lemba ya Yeremiya 19:5, uthambi unalonga Sathani thangwi ya anyakufa usapswipisa tani dzina ya Mulungu?

8 Uthambi wa Sathani unalonga thangwi ya anyakufa usapswipisa dzina ya Yahova. Uthambi unoyu usaphataniza cipfundziso cinalonga kuti anyakufa asathabuswa mu djenje ya moto. Cipfundziso ceneci cisaxola dzina ya Mulungu, thangwi cisacitisa anthu kunyerezera kuti Mulungu ndi wakuuma ntima ninga Dyabo. (1 Juw. 4:8) Kodi imwe musapibva tani mungaona Yahova mbakatikanwa? Pontho Yahova asapibvambo tani? Undimomwene ndi wakuti Yahova asaida ntundu onsene wa usumankha.—Lerini Yeremiya 19:5.

9. Mwakubverana na Juwau 3:16 na Juwau 15:13, uthambi wa Sathani usacitisa anthu kunyerezeranji thangwi ya ntsembe yaciomboli ya Kristu?

9 Uthambi wa Sathani unalonga thangwi ya anyakufa usacitisa anthu kunyerezera kuti ntsembe yaciomboli ya Kristu si yakufunika tayu. (Mat. 20:28) Uthambi unango wa Sathani ndi wakuti munthu angafa, nzimu wace usapitiriza kukhala maso. Mbidakhala kuti unoyu ndi undimomwene anthu onsene mbadakhala maso kwenda na kwenda. Pontho Kristu nee akhafunikabve kutifera ninga ntsembe toera tikhale na umaso wakwenda na kwenda. Mbwenye ntsembe ya Kristu ndi muoni ukulu kakamwe unapangiza ufuni wa Mulungu kuna anthu. (Lerini Juwau 3:16; 15:13.) Kodi Yahova na Yezu asapibva tani angaona kuti uthambi wa Sathani usacitisa anthu kukhonda kupereka takhuta ku muoni unoyu wakufunika kakamwe?

10. Kodi uthambi wa Sathani usathimizira tani nyatwa na kutsukwala kwa anthu?

10 Uthambi wa Sathani usathimizira nyatwa na kutsukwala kwa anthu. Midzidzi inango mwana angafa anyakubala asapangwa kuti ndi Mulungu adankwata toera akakhale anju kudzulu. Kodi uthambi unoyu wa Sathani usabalangaza peno usathimizira kutsukwala kwa anyakuferwa? Cipfundziso cauthambi cakuti anthu asathabuswa mu djenje ya moto, cisaphatisirwa toera kutcunyusa peno kupisa pamuti ale anakhonda kuphedzera pipfundziso pya mauphemberi. Bukhu inalonga pya Thando Yakutongera miseru ku Espanya, yalonga kuti ale akhathabusa andzawo munjira ineyi akhanyerezera kuti iwo akuphedza anyakudawa “toera adziwe kuti umaso mu djenje ya moto uli tani,” natenepa iwo mbadakwanisa kutcunyuka mbakhonda kuenda ku djenje ya moto. M’madziko anango, anthu asakulumizwa toera alambire ambuyawo adamala kufa, kualemedza na kusaka ciphedzo cawo. Anango asatsalakana mwadidi ambuyawo adafa gopa anaathabusa. Pyakutsukwalisa ndi pyakuti uthambi unoyu wa Sathani nkhabe kubalangaza anthu, m’mbuto mwace usacitisa anthu kugopa kakamwe.

TINATSIDZIKIZA TANI UNDIMOMWENE UNAGUMANIKA M’BHIBHLYA

11. Ndi ipi misambo yakukhonda bverana na Mafala a Mulungu yakuti panango acibale peno axamwali athu anatikakamiza toera kuicita?

11 Ife tisafuna Mulungu na pinapfundzisa Bhibhlya. Ufuni unoyu usatiphedza toera tikhale akukhulupirika acibale peno axamwali athu angatikakamiza kucita misambo inango yakuikha anyakufa yakuti nkhabe bverana na pinalonga malemba. Panango iwo analonga mafala akudzidzida akuti tingakhonda kucita misambo ineyi tikupangiza kuti nee tikhafuna munthu adalowa. Peno iwo analonga kuti thangwi yakukhonda kwathu, munthu adalowa anabwera mbathabusa ale adasala. Mphapo, m’midzidzi ninga ineyi, tinatsidzikiza tani undimomwene? Tendeni tione midida mingasi yakuti inakwanisa kutiphedza.

12. Ndi misambo ipi yakuikha anyakufa yakuti nkhabe bverana na malemba?

12 ‘Pambulikani’ peno calirani macitiro akuti nee asabverana na malemba. (2 Akor. 6:17) Dziko inango ya ku Caribe, azinji asakhulupira kuti munthu angafa asasanduka mbadza “ciphoko,” pontho ciphoko ceneci cisathabusa ale akhantsalakana mwakuipa pikhali iye maso. Bukhu inango yalonga kuti “ciphoko cinakwanisa kuthabusa anthu a pacisa.” Mbuto zinango za mu Afrika anthu ali na nsambo wakuphimbira masupeu a munthu adalowa, pontho asazungunusa makwadhru a mafoto mbaayang’anisa ku pfufu. Thangwi yanji iwo asacita pyenepi? Anango asalonga kuti asacita pyenepi toera anyakufa akhonde kuona nkhope zawo. Ninga atumiki a Yahova ife nee tisafunika kukhulupira peno kucita khundu ya misambo ineyi ya uthambi wa Sathani.—1 Akor. 10:21, 22.

Imwe munacalira nyatwa zizinji mungafufudza pinalonga Bhibhlya mbamucedza mwadidi na acibale anu akuti nee ndi Mboni (Onani ndima 13-14) *

13. Mwakubverana na Tiyago 1:5, musafunika kucitanji khala nee muli na cinyindiro cakuti misambo inango isakomeresa Yahova peno nkhabe?

13 Khala iripo misambo inango yakuti nee muli na cinyindiro cakuti isakomeresa Yahova, citani phembero kuna Yahova toera akupaseni udziwisi. (Lerini Tiyago 1:5.) Buluka penepo fufudzani toera muone kuti mabukhu athu asalonganji thangwi ya pyenepi. Pingakhala pyakufunika, bvundzani akulu a mpingo. Iwo nee anakupangani pinafunika imwe kucita, mbwenye anakuphedzani kukumbuka uphungu wa m’Bhibhlya ninga udapfundza ife nduli. Mungacita pyenepi munapfundzisa ‘luso yanu yakudzindikira,’ pontho munakwanisa “kusiyanisa cinthu cadidi na cakuipa.”—Aheb. 5:14.

14. Tinacitanji toera tikhonde kugwegwedusa anango?

14 “Citani pinthu pyonsene munjira yakuti inapasa mbiri Mulungu. Citani mphole-mphole toera mukhonde kugwegwedusa” anango. (1 Akor. 10:31, 32) Tingasankhula kucita misambo inango tisafunika kuona kuti inakhuya tani cikumbuntima ca anango, makamaka ca Akristu andzathu. Ife nkhabe funika kugwegwedusa anango. (Marko 9:42) Pontho tisafunika kucalira kugwegwedusa anthu akuti nee ndi Amboni. Ufuni unatiphedza toera kulonga munjira yacilemedzo yakuti inapasa mbiri Yahova. Ife nkhabe funika kusumula anthu peno kuasandika thangwi ya misambo yawo. Kumbukani kuti ufuni uli na mphambvu yakuticitisa kutsalakana anango munjira yadidi, pontho unakwanisa kufewesa mitima ya axamwali na acibale athu akuti akhatitcinga.

15-16. (a) Thangwi yanji anthu asafunika kudziwa kuti ndimwe m’bodzi wa Mboni za Yahova? Perekani citsandzo. (b) Kodi mafala a Paulu anagumanika pa Aroma 1:16 asatiphedza tani?

15 Anthu onsene apacisa canu asafunika kudziwa kuti ndimwe m’bodzi wa Mboni za Yahova. (Iza. 43:10) Panango acibale anu na axamwali anu anaipirwa thangwi yakukhonda kwanu kucita khundu ya misambo yawo. Mbwenye iwo angadziwa kuti ndimwe m’bodzi wa Mboni za Yahova anakutsalakanani munjira inango. M’bale Francisco, wakuti asakhala Mosambiki, alonga: “Ine na nkazanga Carolina, pidapfundza ife undimomwene tapanga acibale athu kuti nee tinalambira pontho anyakufa. Cisankhulo cathu cayeserwa pidalowa m’bale wace nkazanga. Anthu akhalonga kuti mbadzati kusambisa manungo a munthu adalowa, iwo akhafunika kucita misambo inango yapacisa. Buluka penepo wacibale m’bodzi akhafunika kugona ntsiku zitatu pa mbuto idasambisirwa manungo anewa. Iwo asanyerezera kuti kucita pyenepi kusaphedza nzimu wa nyakuenda toera ukhonde kuipirwa. Nakuti nyakuenda akhali m’bale wace Carolina, iwo akhafuna kuti iye agone pa mbuto ineyi.”

16 Mphapo m’bale Francisco na nkazace acitanji? Iye alonga: “Ife tisafuna Yahova, pontho tisafuna kunkomeresa, natenepa takhonda kucita nsambo unoyu. Acibale a nkazanga aipirwa kakamwe. Iwo alonga kuti ife nkhabe kulemedza anyakufa, pontho alonga kuti nkhabebve bwera kudzationa nee kutiphedza. Nakuti ife tikhadaapanga kale thangwi ya pinakhulupira ife, pontho iwo akhadaipirwa, taona kuti unoyu nee ndi ndzidzi wakuthema toera kulonga pontho thangwi ya pyenepi. Mbwenye acibale anango akhatitsidzikiza mbalonga kuti ife tikhadaapanga kale pyenepi. Mukupita kwa ndzidzi, acibale a nkazanga akhurudzika, mbititoma pontho kusekerana. Kusiyapo pyenepi, anango abwera panyumba pathu mbatiphemba mabukhu analonga thangwi ya Bhibhlya.” Pyenepi pingakucitikiranimbo, lekani kugopa kutsidzikiza undimomwene unalonga thangwi ya anyakufa.—Lerini Aroma 1:16.

IFE TISAFUNIKA KUBALANGAZA NA KUPHEDZA ALE ADAFERWA

Axamwali andimomwene asabalangaza, pontho asaphedza ale adaferwa na anyakufunika awo (Onani ndima 17-19) *

17. Ninji cinafuna kutiphedza toera kukhala xamwali wandimomwene kuna m’bale peno mulongo adaferwa?

17 M’bale peno mulongo angaferwa, ife tisafunika kuwangisira toera tikhale ‘xamwali wandimomwene adabalwa toera kuphedza pa ntsiku ya nyatwa.’ (Mis. 17:17) Tinakhala tani ‘xamwali wandimomwene,’ makamaka khala m’bale peno mulongo asakakamizwa toera kucita pinthu pyakuti nkhabe bverana na malemba? Tendeni tione midida miwiri ya m’Bhibhlya yakuti inatiphedza toera kubalangaza ale adaferwa.

18. Thangwi yanji Yezu alira, pontho ife tinapfundzanji na citsandzo cace?

18 “Lirani na ale analira.” (Aroma 12:15) M’midzidzi inango ife nee tisakhala na cakulonga toera kubalangaza munthu wakuti atsukwala kakamwe thangwi yakuferwa. M’midzidzi ninga ineyi, misozi yathu isalonga pizinji kupiringana mafala. Mariya, Marta na anthu anango alira mu ndzidzi udalowa Lazaro. Pakupita ntsiku zinai, pidafika Yezu, iye ‘alirambo’ maseze akhadziwa kuti mbadalamusa muli akufa xamwali wace Lazaro. (Juw. 11:17, 33-35) Kulira kwa Yezu kukhapangiza kuti iye akhali na mabvero a Babace, pontho kukhapangiza kuti iye akhafuna kakamwe Lazaro na acibale ace. Mariya na Marta atsandzaya kakamwe pidadziwa iwo pyenepi. Munjira ibodzi ene, abale na alongo mu mpingo angaona ufuni wathu kuna iwo, asakhala akutsidzikizika thangwi yakudziwa kuti ali na axamwali acitsalakano.

19. Tinaphatisira tani uphungu unagumanika pa Koelete 3:7 kuna Akristu andzathu adaferwa?

19 “Ulipo ndzidzi wakumatama na ndzidzi wakulonga.” (Koel. 3:7) Njira inango yakubalangaza Nkristu ndzathu adaferwa ndi kukhala nyakubvesera wadidi. Nsiyeni alonge pyonsene piri muntima mwace, pontho lekani kudzudzumika angalonga “pyakukhonda kubveka.” (Yobe 6:2, 3) Panango iye anatsukwala kakamwe thangwi yakuferwa na m’bale wace wakuti nee ndi Mboni. Citani phembero pabodzi na iye. Phembani Yahova wakuti ndi ‘Mbveseri wa maphembero’ toera am’phedze kuti akhale na mphambvu, pontho anyerezere mwadidi. (Masal. 65:2) Pingakwanisika leri Bhibhlya pabodzi na iye. Peno lerini misolo mingasi ya mabukhu athu ninga mbiri za umaso zakuti zinamuwangisa.

20. Tinapfundzanji mu nsolo unatowera?

20 Ife tiri na mwai ukulu wakudziwa undimomwene unalonga thangwi ya anyakufa na cidikhiro cakulamuswa kwa anthu muli akufa. (Juw. 5:28, 29) Natenepa, lekani kugopa kutsidzikiza undimomwene wa m’Bhibhlya, pontho sakani miyai yakulonga na anango thangwi ya undimomwene unoyu. Kukhulupira mizimu ndi nsampha unango unaphatisira Sathani toera anthu akhonde kudziwa undimomwene. Natenepa mu nsolo unatowera tinapfundza kuti thangwi yanji tisafunika kucalira ubalangazi na misambo yakuti isaphataniza kukhulupira mizimu.

NYIMBO 24 Bwerani pa Phiri ya Yahova

^ ndima 5 Sathani na madimonyo ace asanyengeza anthu thangwi ya pinacitika anthu angafa. Ndi thangwi yace, anthu asacita pinthu pizinji pyakuti nkhabe bverana na malemba. Nsolo uno unatiphedza kudziwa kuti tinacitanji toera tipitirize kukhala akukhulupirika kuna Yahova anango angatikakamiza kucita pinthu pyenepi.

^ ndima 55 PITHUNDZITHUNDZI: Banja yakuti ndi Mboni za Yahova ikubalangaza nkazi adaferwa na wacibale wace.

^ ndima 57 PITHUNDZITHUNDZI: Pidamala iye kufufudza pinalonga Bhibhlya thangwi ya misambo yakuikha anyakufa, m’bale akufokotoza mwakukhurudzika kuna acibale ace thangwi ya pinakhulupira iye.

^ ndima 59 PITHUNDZITHUNDZI: Akulu a mpingo akubalangaza m’bale adaferwa na wacibale wace.