Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

NSOLO WA PFUNDZIRO 15

Musaona Tani Basa Yakumwaza Mphangwa?

Musaona Tani Basa Yakumwaza Mphangwa?

“Fungulani maso anu mulang’ane maminda, onani kuti pyakudya pyamala kukola toera kubvunwa.”​JUWAU 4:35.

NYIMBO 64 Tisabvuna Mwakutsandzaya

PINAFUNA IFE KUPFUNDZA *

1-2. Kodi Yezu akhafuna kulonganji na mafala anagumanika pa Juwau 4:35, 36?

YEZU akhacita ulendo na m’maminda, pontho pisaoneka kuti maminda anewa akhali na umera wakuti ukhatoma kwene kukula. (Juwau 4:3-6) Pakhadasala miyezi minai toera ufike ndzidzi wakubvuna. Natenepa, panango anthu nee mbadakhulupira mafala adalonga Yezu kuti: “Fungulani maso anu mulang’ane maminda, onani kuti pyakudya pyamala kukola toera kubvunwa.” (Lerini Juwau 4:35, 36.) Kodi iye akhafuna kulonganji?

2 Pisaoneka kuti Yezu nee akhalonga kubvuna pyakudya, mbwenye akhalonga pya kugumanya anthu. Onani pidacitika Yezu mbadzati kulonga mafala anewa. Maseze Ayuda nee akhabverana na Asamariya, Yezu amwazira mphangwa nkazi wa ku Samariya, pontho iye abvesera pikhalonga Yezu. Mwandimomwene, mu ndzidzi ukhalonga Yezu kuti “pyakudya pyamala kukola toera kubvunwa,” mwinji wa Asamariya udabva pya Yezu ukhabwera kuna iye toera kupfundza pinthu pizinji. (Juwau 4:9, 39-42) Nyakupfundza unango wa Bhibhlya alonga thangwi ya vesi ineyi kuti: “Kubwera kwa anthu anewa mwakucimbiza kuna Yezu . . . pisapangiza kuti iwo akhali ninga pyakudya pyakuti pyamala kukola toera kubvunwa.”

Tisafunika kucitanji tingaona kuti “pyakudya pyamala kukola toera kubvunwa” m’maminda mwathu? (Onani ndima 3)

3. Mungaona anthu ninga mukhaaona Yezu, ndi maonero api anafuna kukhala na imwe pakumwaza mphangwa?

3 Ndi api maonero anu thangwi ya anthu anamwazira imwe mphangwa zadidi? Kodi musaaona ninga pyakudya pyakuti pyamala kukola toera kubvunwa? Khala ndi tenepo, pana pinthu pitatu pyakuti musafunika kupicita. Cakutoma, musafunika kumwaza mphangwa mwakucimbiza kakamwe. Ndzidzi wakubvuna ndi wakucepa; natenepa tisafunika kubandza ndzidzi. Caciwiri, imwe munatsandzaya mungaona kuti anthu akutawira mphangwa zadidi. Bhibhlya isalonga: “Anthu asatsandzaya mu ndzidzi wakubvuna.” (Iza. 9:3) Cacitatu, imwe munakhala na maonero akuti anthu onsene anakwanisa kukhala nyakupfundza, natenepa munakwanisa kuamwazira mphangwa mwakubverana na pinthu pinakomerwa na iwo.

4. Tinapfundzanji na citsandzo ca mpostolo Paulu?

4 Atowereri anango a Yezu panango akhanyerezera kuti Asamariya cipo mbadakhala anyakupfundza a Yezu, mbwenye Yezu nee akhanyerezera munjira ineyi. Iye akhaaona ninga anthu akuti anakwanisa kukhala anyakupfundza ace. Ife tisafunikambo kuona anthu a mucisa cathu ninga anthu akuti anakwanisa kukhala anyakupfundza a Kristu. Mpostolo Paulu akhazikisa citsandzo cadidi kakamwe kuna ife. Tinapfundzanji na citsandzo cace? Mu nsolo uno tinapfundza kuti Paulu (1) akhadziwa tani pinthu pikhakhulupira anthu akhamwazira iye mphangwa, (2) akhadzindikira tani pinthu pinakomerwa na iwo, pontho (3) akhakwanisa tani kuaona ninga anthu akuti anakwanisa kukhala anyakupfundza a Yezu.

KODI IWO ASAKHULUPIRANJI?

5. Thangwi yanji Paulu nee akhanentseka toera kupfundzisa mu sinagoga?

5 Kazinji kene Paulu akhamwaza mphangwa m’masinagoga a Ayuda. Mwacitsandzo, mu sinagoga ya ku Tesalonika, “iye aapfundzisa m’Masabudu matatu mbaaphedza toera kubvesesa Malemba.” (Mabasa 17:1, 2) Panango Paulu nee akhanentseka toera kupfundzisa mu sinagoga. Thangwi iye akhadakuzwa ninga Muyuda. (Mabasa 26:4, 5) Paulu akhakwanisa kupangizika ninga Muyuda, natenepa akhakwanisa kuamwazira mphangwa na cinyindiro consene.​—Afil. 3:4, 5.

6. Kodi anthu adagumana Paulu pa nsika wa ku Atena, asiyana tani na ale adamwazira iye mphangwa mu sinagoga?

6 Pidathawa Paulu anyakutcinga ku Tesalonika na ku Bhereya, iye aenda ku Atena. Kweneko “iye atoma kupfundzisa Ayuda mu sinagoga pabodzi na anthu akhalambira Mulungu.” (Mabasa 17:17) Mbwenye pikhamwaza iye mphangwa pa nsika, Paulu agumana anthu akusiyana-siyana. Pakati pa anthu anewa pakhali mafilozofo na Ajentiyu anango akuti akhaona mphangwa zikhalonga Paulu ninga “cipfundziso cipswa.” Iwo ampanga: “Iwe usapfundzisa pinthu pyakuti ife cipo tapibva kale.”​—Mabasa 17:18-20.

7. Mwakubverana na Mabasa 17:22, 23, Paulu acinja tani njira yakumwaza mphangwa?

7 Lerini Mabasa 17:22, 23. Njira ikhamwaza mphangwa Paulu kuna Ajentiyu ku Atena yasiyana na njira ikhapfundzisa iye Ayuda mu sinagoga. Panango Paulu abvundzika: ‘Kodi anthu a ku Atena asakhulupiranji?’ Iye akhayang’ana mwadidi makhaliro a pacisa mbadzindikira pinthu pinakhulupira anthu. Buluka penepo, Paulu atoma kuapfundzisa undimomwene wa m’Malemba mukuphatisira pinthu pikhakhulupira iwo. Nyakupfundza unango wa Bhibhlya alonga: “Nakuti akhali Nkristu Waciyuda, Paulu adzindikira kuti Agerego akukhonda khulupira nee akhalambira Mulungu ‘wandimomwene” wa Ayuda na wa Akristu. Mbwenye iye ayesera kuapangiza kuti mwandimomwene Mulungu akhalambira iwo nee akhali wakukhonda dziwika kuna Atena.” Natenepa Paulu akhali dzololo toera kucinja njira yakumwaza mphangwa. Iye apanga anthu a ku Atena kuti mphangwa zace zikhabuluka kuna “Mulungu Wakukhonda Dziwika” wakuti iwo akhayesera kumulambira. Maseze Ajentiyu nee akhadziwa mwadidi Malemba, Paulu nee asiya kuapfundzisa. Iye akhaaona ninga pyakudya pyakuti pyamala kukola toera kubvunwa, natenepa iye acinja njira ya kuapfundzisa mphangwa zadidi.

Ninga mpostolo Paulu, onani mwadidi makhaliro a anthu, cinjani njira yakumwaza mphangwa, pontho onani anthu kuti iwo anakwanisa kukhala anyakupfundza (Onani ndima 8, 12, 18) *

8. (a) Ninji pinafuna kukuphedzani toera kudziwa pinthu pinakhulupira anthu a mucisa canu? (b) Munatawira tani munthu angalonga kuti asaphembera?

8 Ninga Paulu, onani mwadidi makhaliro a pacisa. Onani pinthu pyakuti pinakuphedzani toera kubvesesa pinthu pinakhulupira anthu a mucisa canu. Kodi nyumba peno motokala wa munthu anacedza na ine uli na cidzindikiro cakuti iye asaphembera? Kodi dzina yace, nguwo zace, mabvaliro ace peno malongero ace pisapangiza kuti iye asaphembera? Panango iye anakupangani kuti ndisaphembera. Pyenepi pyacitika kuna mpainiya unango wakupambulika anacemerwa Flutura, iye alonga tenepa kuna mwanaciro nyumba: “Ine nee ndabwera pano toera kukukakamizani kuti mutawire pinakhulupira ine, mbwenye toera kucedza na imwe thangwi ya mafala awa . . . ”

9. Ndi pinthu pipi pyakuti munakwanisa kupiphatisira toera kucedza na munthu wakuphembera?

9 Ndi pinthu pipi pinafuna kucedza imwe na munthu wakuphembera? Longani pinthu pinadziwa iye. Panango iye asalambira Mulungu m’bodzi basi, asakhulupira kuti Yezu ndi Mpulumusi wa anthu peno asakhulupira kuti tikukhala mu dziko yakuipa yakuti mwakukhonda dembuka inafudzwa. Phatisirani pinthu pyenepi toera kum’mwazira mphangwa za Bhibhlya munjira yakuti anabvesesa mwadidi.

10. Tisafunika kuyesera kucitanji, pontho thangwi yanji?

10 Kumbukani kuti panango anthu nee asakhulupira pinthu pyonsene pinapfundzisa uphemberi wawo. Natenepa mungaona kuti munthu asaphembera, yeserani kudziwa pinthu pinakhulupira iye. Mpainiya wakupambulika wa ku Australia anacemerwa David alonga: “Anthu azinji lero asabvungaza uphemberi wawo na pipfundziso pya filozofiya.” Mulongo wa ku Albhanya anacemerwa Donalta alonga: “Anthu anacedza na ife asalonga kuti asaphembera, mbwenye buluka penepo iwo asalonga kuti nee asakhulupira Mulungu.” Pontho misionaryo m’bodzi wa ku Argentina aona kuti anthu anango asakhulupira cipfundziso ca Utatu, mbwenye iwo nee asakhulupira kuti Baba, Mwana na nzimu wakucena ndi Mulungu m’bodzi. Iye alonga: “Kudziwa pyenepi kusandiphedza toera ndikhonde nentseka kucedza na anthu mwakubverana na pinakhulupira iwo.” Natenepa yeserani kudzindikira pinthu pinakhulupira anthu. Ninga Paulu, imwe munakwanisa “kuphedza anthu a makhaliro onsene.”​—1 Akor. 9:19-23.

NINJI PINAKOMERWA NA IWO?

11. Mwakubverana na Mabasa 14:14-17, Paulu amwazira tani mphangwa anthu a ku Listra?

11 Lerini Mabasa 14:14-17. Paulu akhadziwa pinthu pikhakomerwa na anthu akhamwazira iye mphangwa, natenepa iye akhacinja njira yakumwaza mphangwa. Mwacitsandzo, mwinji wa anthu a ku Listra nee akhadziwa mwadidi Malemba peno nee akhadziwa kwene Malemba. Natenepa Paulu alonga munjira yakuti iwo mbadakwanisa kubvesesa. Iye alonga pya ndzidzi wakubvuna na pinthu pinatsandzayisa umaso. Iye aphatisira mafala na pitsandzo pyakuti anyakubvesera ace mbadapibvesesa mwadidi.

12. Munadziwa tani pinthu pinakomerwa na munthu toera kucinja njira yakumwaza mphangwa?

12 Yeserani kudziwa pinthu pinakomerwa na anthu mucisa canu toera kucinja njira yakumwaza mphangwa. Munakwanisa tani kudziwa pinthu pinakomerwa na munthu mungafika panyumba pace? Onani makhaliro a panyumba pace. Panango munan’gumana akutsalakana jardim, akuleri bukhu, akusasanya motokala, peno akucita pinthu pinango. Khala ndi pyakuthema, tomani makani mukuphatisira pinthu pinacita iye pa ndzidzi unoyu. (Juwau 4:7) Ngakhale nguwo zidabvala munthu zinakwanisa kupangiza makhaliro ace, dziko idabalwa iye, basa inaphata iye, peno ubalangazi unakomerwa na iye. M’bale anacemerwa Gustavo alonga: “Ine ndatoma kucedza na m’phale wa pyaka 19 pyakubalwa, iye akhadabvala kamiza yakuti ikhali na foto ya nyakuimba wakubvekera. Ine ndambvundza pya kamiza ineyi, pontho iye andipanga mathangwi anancitisa kukomerwa na nyakuimba unoyu. Makani anewa andicitisa kutomesa pfundziro ya Bhibhlya, pontho cincino iye ndi m’bodzi wa Mboni za Yahova.”

13. Musafunika kucitanji toera munthu atawire kupfundza Bhibhlya na imwe?

13 Mungaphemba munthu toera apfundze Bhibhlya na imwe, longani munjira yakuti inamphedza toera kukomerwa na pfundziro ineyi. (Juwau 4:13-15) Mwacitsandzo, mulongo anacemerwa Poppy amwazira mphangwa nkazi unango, natenepa nkazi unoyu am’phemba toera apite n’nyumba. Pidaona Poppy certificado pa pfufu inapangiza kuti nkazi akhali mpfundzisi, iye alonga kuti ife tisapfundzisambo anthu kubulukira mu programu yakupfundzisa Bhibhlya na m’misonkhano yathu. Nkazi unoyu atawira kupfundza Bhibhlya, m’mangwana mwace aenda kumisonkhano, pontho mukupita kwa ndzidzi iye aenda kunsonkhano wa cisa. Pidapita caka cibodzi, iye abatizwa. Natenepa bvundzikani: ‘Ninji pinakomerwa na anthu anacitira ine maulendo akubwereza? Ndinaphemba tani munthu toera apfundze Bhibhlya na ine munjira yakuti anakomerwa nayo?’

14. Munacitisa tani pfundziro ya Bhibhlya mwakubverana na nyakupfundza m’bodzi na m’bodzi?

14 Mungakhala na pfundziro ya Bhibhlya, khunganyikani mwadidi nsolo ubodzi na ubodzi, pontho nyerezerani pya banja yace, njira idapfundza iye, umaso wace na pinthu pinakomerwa na iye. Pakukhunganyika, sankhulani malemba anafuna imwe kuleri, mavidhyu anafuna imwe kupangiza na pitsandzo pinafuna imwe kuphatisira toera kufokotoza undimomwene wa Bhibhlya. Bvundzikani: ‘Ndi pinthu pipi pinafuna kukhuya ntima wa nyakupfundza wanga?’ (Mis. 16:23) Nkazi unango ku Albhanya wakuti akhapfundza Bhibhlya na mpainiya anacemerwa Flora, alonga: “Ine nee ndisatawira cipfundziso cakulamuswa muli akufa.” Mulongo Flora nee akakamiza nkazi unoyu toera atawire cipfundziso ceneci pa ndzidzi unoyu. Iye alonga: “Ndanyerezera kuti pakutoma iye asafunika kudziwa Mulungu adacita pikiro ineyi yakulamuswa muli akufa.” Kutomera penepo, ndzidzi onsene ukhapfundza iwo, Flora akhagomezera ufuni wa Yahova, udziwisi wace na mphambvu zace. Mukupita kwa ndzidzi, nyakupfundzace atoma kukhulupira pya kulamuswa muli akufa. Cincino iye ndi m’bodzi wa Mboni za Yahova waphinga.

AONENI NINGA ANTHU AKUTI ANAKWANISA KUKHALA ANYAKUPFUNDZA

15. Mwakubverana na Mabasa 17:16-18, ndi makhaliro api adagumana Paulu ku Atena, pontho thangwi yanji iye apitiriza kumwaza mphangwa kweneko?

15 Lerini Mabasa 17:16-18. Paulu nee asiya kupfundzisa anthu a ku Atena, maseze nzinda wawo ukhadadzala na anthu akulambira madzimunthu, kucita ulukwali na pipfundziso pya filozofiya; pontho iye nee asiya kuamwazira mphangwa maseze akhatikanwa na iwo. Paulu akumbuka kuti iye akwanisa kukhala Nkristu maseze akhali “wakuxola Mulungu, wakutcinga mbumba yace na waukali.” (1 Tim. 1:13) Ninga Yezu wakuti akhakhulupira kuti Paulu mbadakwanisa kukhala nyakupfundza, Paulu akhakhulupirambo kuti anthu a ku Atena mbadakwanisa kukhala anyakupfundza. Pontho maonero ace acitisa anthu anango kukhala anyakupfundza.​—Mabasa 9:13-15; 17:34.

16-17. Ninji pinapangiza kuti anthu a mitundu yonsene anakwanisa kukhala anyakupfundza a Kristu? Perekani citsandzo.

16 Mu ndzidzi wa apostolo, anthu a mitundu yonsene akhala anyakupfundza a Yezu. Pidalemba Paulu tsamba yace kuna Akristu a ku Korinto, iye alonga kuti anango mu mpingo unoyu akhali mapanga na aulukwali. Buluka penepo iye athimiza: “Anango a imwe akhacitambo pinthu pyenepi. Mbwenye imwe mwamala kutsukwa.” (1 Akor. 6:9-11) Khala ndimwe, kodi mbamudakwanisa kuona kuti anthu anewa anakwanisa kukhala anyakupfundza?

17 Lero, anthu azinji asafuna kucinja toera kukhala anyakupfundza a Yezu. Mwacitsandzo, mpainiya wakupambulika wa ku Australia anacemerwa Yukina adzindikira kuti anthu a mitundu yonsene anakwanisa kutawira kupfundza Bhibhlya. Ntsiku inango iye aona ntsikana pa nsika wakuti akhali na nembo zizinji kakamwe. Yukina alonga: “Pakutoma ndanyinyirika, mbwenye buluka penepo ndatoma kucedza naye. Ndadzindikira kuti iye akhakomerwa na Bhibhlya, thangwi zinango mwa nembo zace zikhali mavesi a bukhu ya Masalmo!” Ntsikana unoyu atoma kupfundza Bhibhlya na kugumanika pa misonkhano. *

18. Thangwi yanji nee tisafunika kutonga anthu?

18 Kodi mafala a Yezu akuti pyakudya pyamala kukola toera kubvunwa asabveka kuti iye akhadikhira kuti anthu azinji mbadakhala atowereri ace? Nkhabe. Malemba akhadalonga kale mwanyapantsi kuti ndi anthu akucepa akhafuna kukhulupira Yezu. (Juwau 12:37, 38) Pontho Yezu akhali na maluso akudziwa piri m’mitima ya anthu. (Mat. 9:4) Ngakhale tenepo iye akhaikha manyerezero ace kuna ale akhankhulupira, pontho akhamwaza mphangwa mwaphinga kuna anthu onsene. Ife nkhabe kwanisa kuona piri m’mitima ya anthu, natenepa nee tisafunika kutonga munthu peno cisa cathu. Mbwenye tisafunika kuaona ninga anthu akuti anakwanisa kukhala anyakupfundza. Misionaryo wa ku Burkina Faso anacemerwa Marc, alonga: “Anthu ananyerezera ine kuti anathambaruka, kazinji kene asasiya kupfundza Bhibhlya. Mbwenye anthu anapwaza ine ndiwo anathambaruka. Natenepa ndadzindikira kuti cinthu cakufunika ndi kutawira kutsogolerwa na nzimu wa Yahova.”

19. Tisafunika kuona tani anthu a mucisa cathu?

19 Pakutoma, panango munanyerezera kuti mucisa canu nee muli na anthu azinji akuti ndi ninga pyakudya pyakuti pyamala kukola toera kubvunwa. Mbwenye kumbukani pidalonga Yezu kuna anyakupfundzace kuti pyakudya pyamala kukola toera kubvunwa. Anthu anakwanisa kucinja mbakhala anyakupfundza a Kristu. Yahova asaona kuti anthu a mucisa cathu anakwanisa kukhala anyakupfundza, pontho asaona kuti ndi “akufunika kakamwe.” (Ageu 2:7) Tingaona anthu ninga munaaona Yahova na Yezu, pinatiphedza toera kudziwa makhaliro awo na pinthu pinakomerwa na iwo. Ife nee tinaaona ninga anthu akukhonda thema, mbwenye tinaaona ninga anthu akuti anakwanisa kukhala abale na alongo athu auzimu.

NYIMBO 57 Mwazani Mphangwa Kwa Anthu Onsene

^ ndima 5 Kodi munjira inaona ife anthu a mucisa cathu inakhuya tani basa yathu yakumwaza mphangwa na kupfundzisa? Nsolo uno unafokotoza kuti Yezu na mpostolo Paulu akhatsalakana tani anthu, pontho tinatowezera tani Yezu na Paulu pakutsalakana anthu anamwazira ife mphangwa akuti ali na pikhulupiro pyawo, pontho akuti anakwanisa kukhala anyakupfundza a Yezu.

^ ndima 17 Khundu yakuti “Bhibhlya Isacinja Umaso wa Anthu” iri na pitsandzo pizinji pinapangiza kuti anthu asakwanisa kucinja. Kutomera kale, misolo ineyi isagumanika mu A Sentinela mpaka mu caka 2017. Mbwenye cincino isaikhwa mu jw.org®. Pfinyani pa khundu yakuti PYA IFE > PYAKUGUMANA NAPYO.

^ ndima 57 FOTO TSAMBA: Mu ndzidzi wakuti banja iri kumwaza mphangwa nyumba na nyumba, iwo akuona (1) nyumba yakutsalakanwa mwadidi, pontho yabalikiswa na maluwa; (2) nyumba yakuti iri na anyakubala pabodzi na anawo; (3) nyumba yakuti nee yatsalakanwa mwadidi kunja na nkati mwene; pontho (4) nyumba yakuti isakhala anthu akuphembera. Ndi nyumba ipi inafuna kugumana imwe munthu wakuti anakwanisa kukhala nyakupfundza?