1-2. Ndi citsandzo cipi cinafuna kutiphedza toera kubvesesa mafala anagumanika pa 1 Pedhru 2:21?

NYEREZERANI kuti muli mu nsoka wa anthu akuti ali kufamba n’thando ya tcetca. Pontho muli kutsogolerwa na munthu wa maluso kakamwe. Mu ndzidzi unafamba iye asasiya manyalo ace n’tcetca. Mukupita kwa ndzidzi, nee musaonabve munthu unoyu. Mbwenye nee musadzudzumika. M’mbuto mwace, imwe pabodzi na anthu anango anafamba na imwe musacita pyonsene pinakwanisa imwe toera kuntowezera mwakukhulupirika.

² Ninga Akristu andimomwene, ife tiri kufamba n’thando yakugoswa yakuti ndi dziko ino yakuipa. Mbwenye Yahova atipasa ntsogoleri waungwiro wakuti ndi Yezu Kristu, pontho tinakwanisa kutowezera manyalo ace mwakukhulupirika. (1 Ped. 2:21) Mwakubverana na bukhu inango inalonga pya Bhibhlya, Pedhru alandanisa Yezu na ntsogoleri. Natenepa ninga ntsogoleri wakuti asasiya manyalo ace, Yezu asiya manyalo ace toera tikwanise kuntowezera. Cincino tendeni tione mibvundzo mitatu inalonga thangwi yakutowezera manyalo ace: Pisabvekanji kutowezera manyalo a Yezu? Thangwi yanji tisafunika kutowezera manyalo ace? Pontho tinacita tani pyenepi?

3. Pisabvekanji kutowezera manyalo a munthu?

³ Pisabvekanji kutowezera manyalo a munthu? Pisabveka kutowezera pinthu pidacita iye mu umaso wace. (Gen. 6:9; Mis. 4:26) Pinthu pyenepi pinacita munthu pinakwanisa kulandaniswa na manyalo anasiya iye mu ndzidzi unafamba iye. Natenepa kutowezera manyalo a munthu pisabveka kutowezera citsandzo cace.

4. Pisabvekanji kutowezera manyalo a Yezu?

 ⁴ Mphapo pisabvekanji kutowezera manyalo a Yezu? Pisabveka kutowezera citsandzo cace. Pa lemba ya 1 Pedhru 2:21, mpostolo Pedhru asalonga pya citsandzo cadidi cidakhazikisa Yezu thangwi yakupirira nyatwa. Mbwenye pana pinthu pinango pizinji pidacita Yezu pyakuti tinakwanisa kupitowezera. (1 Ped. 2:18-25) Mwandimomwene, ife tisafunika kutowezera pinthu pyonsene pidalonga iye na pidacita iye.

5. Kodi anthu akusowa ungwiro anakwanisadi kutowezera citsandzo ca Yezu? Fokotozani.

⁵ Ninga anthu akusowa ungwiro, kodi ife tinakwanisadi kutowezera citsandzo ca Yezu? Inde, tinakwanisa. Kumbukani kuti Pedhru atikulumiza ‘toera kutowezera manyalo’ a Yezu ‘mwakukhulupirika,’ tayu mwaungwiro. Natenepa tingacita pyonsene pinakwanisa ife toera kutowezera manyalo a Yezu, tinapangiza kuti tisabvera mafala adalonga mpostolo Juwau: ‘Pitirizani kufamba ninga mudafambira iye.’—1 Juwau 2:6.

6-7. Thangwi yanji tisalonga kuti kutowezera manyalo a Yezu kunatiphedza toera kukhala na uxamwali wakuwanga na Yahova?

⁶ Tingatowezera manyalo a Yezu, pinatiphedza toera kukhala na uxamwali wakuwanga na Yahova. Thangwi yanji tisalonga tenepa? Thangwi yakutoma ndi yakuti Yezu akhazikisa citsandzo cadidi kakamwe cakucita pinthu pinakomeresa Mulungu. (Juwau 8:29) Natenepa, tingatowezera manyalo a Yezu tinakomeresa Yahova. Pontho tinakwanisa kukhala na cinyindiro cakuti Babathu wakudzulu anafendedzerambo ale anawangisira toera kukhala axamwali ace.—Tiya. 4:8.

⁷ Thangwi yaciwiri ndi yakuti Yezu atowezera mwadidi kakamwe Babace. Na thangwi ineyi Yezu alonga: “Ule anandiona akuonambo Baba.” (Juwau 14:9) Ife tinakwanisa kutowezera makhaliro a Yezu na njira ikhatsalakana iye anthu. Mwacitsandzo, iye abvera  ntsisi nyamatanya, nkazi wakuti akhali na utenda wakugoswa, pontho abvera ntsisi ale akuti akhaferwa na anyakufunika awo. Natenepa, tingatowezera Yezu ife tinakwanisambo kutowezera Yahova. (Marko 1:40, 41; 5:25-34; Juwau 11:33-35) Tingatowezera makhaliro a Yahova, uxamwali wathu unakhalambo wakuwanga kakamwe na iye.

8. Thangwi yanji kutowezera manyalo a Yezu kunatiphedza toera “kukunda” dziko? Fokotozani.

⁸ Tingatowezera manyalo a Yezu, pinatiphedza toera tikhonde kudzudzumiswa na pinthu pya dziko ino yakuipa. Namasiku a ntsiku yakumalisa ya umaso wace pa dziko yapantsi, Yezu alonga: “Ine ndakunda dziko.” (Juwau 16:33) Iye akhalonga kuti nee atawirisa kukhuiwa na manyerezero, pifuno na macitiro a anthu a dziko ino yakuipa. Yezu cipo aduwala thangwi idancitisa kubwera pa dziko yapantsi, yakuti ikhali kucenesa dzina ya Yahova. Mphapo ndiye tani ife? Mu dziko ino, muna pinthu pizinji pyakuti pinakwanisa kutidzudzumisa mbaticimwana kutumikira Yahova. Mbwenye tingaikha manyerezero athu m’basa ya Yahova ninga pidacita Yezu, tinakwanisambo “kukunda” dziko.—1 Juwau 5:5.

9. Tisafunika kucitanji toera tipitirize mu nseu unatsogolera ku umaso wakukhonda mala?

⁹ Tingatowezera manyalo a Yezu, tinakwanisa kukhala na umaso wakukhonda mala. Mu ndzidzi udabvundzwa Yezu na m’phale unango wakupfuma kuti akhafunika kucitanji toera akhale na umaso wakukhonda mala, Yezu antawira: “Bwera ukhale nyakupfundza wanga.” (Mat. 19:16-21) Kuna Ayuda anango akuti nee akhakhulupira kuti Yezu ndi Kristu, iye alonga: “Mabira anga . . . asanditowera. Ine ndisaapasa umaso wakukhonda mala.” (Juwau 10:24-29) Pontho kuna Nikodhemu, ntongi wa Ayuda wakuti akhadakomerwa kakamwe na pinthu pikhapfundzisa Yezu, Yezu alonga kuti “onsene anan’khulupira” mbadakhala na “umaso wakukhonda mala.” (Juwau 3:16) Ife tinapangiza kuti tisakhulupira Yezu tingaphatisira pinthu pidapfundzisa iye na kutowezera pinthu pidacita iye. Tingacita pyenepi, tinapitiriza mu nseu unatsogolera ku umaso wakukhonda mala.—Mat. 7:14.

10. Tisafunika kucitanji toera ‘kudziwa’ mwadidi Yezu? (Juwau 17:3)

¹⁰ Mbatidzati kutowezera manyalo a Yezu mwakukhulupirika, cakutoma tisafunika kundziwa. (Lerini Juwau 17:3.) ‘Kudziwa’ Yezu ndi cinthu cakuti tisafunika kupitiriza kucicita. Ife tisafunika kupitiriza kupfundza thangwi ya makhaliro ace, manyerezero ace na midida yace. Mwakukhonda tsalakana pyaka piri na ife mu undimomwene, ife tisafunika kupitiriza kuwangisira toera ‘kudziwa’ Yahova pabodzi na Mwanace.

11. Ndi pinthu pipi pinagumanika m’bukhu ya Mateu, Marko, Luka na Juwau?

 ¹¹ Toera kutiphedza kuti tidziwe Mwanace, mwaufuni Yahova alembesa mabukhu manai a Bhibhlya akuti asalonga pya umaso wa Yezu na utumiki wace. Mabukhu anewa asatipanga pinthu pidalonga Yezu, pidacita iye na mabvero akhali na iye. Pontho iwo asatiphedza toera ‘kunyerezera mwacidikhodikho’ citsandzo ca Yezu. (Aheb. 12:3) Mwandimomwene, m’mabukhu anewa musagumanika pinthu pyonsene pinalonga thangwi ya umaso wa Yezu. Natenepa tingapfundza mabukhu anewa, tinakwanisa kundziwa mwadidi kakamwe. Pyenepi pinatiphedza toera kutowezera manyalo ace mwakukhulupirika.

12. Tisafunika kucitanji toera tiphindule mwakukwana na bukhu ya Mateu, Marko, Luka na Juwau?

¹² Toera kuphindula mwakukwana na bukhu ya Mateu, Marko, Luka na Juwau tisafunika kucita pizinji kupiringana kualeri basi. Ife tisafunika kukhala na ndzidzi toera kuapfundza na kunyerezera mwacidikhodikho pire pinapfundza ife. (Onani Yoswa 1:8.) Tendeni tione ntsonga ziwiri zakuti zinatiphedza toera kunyerezera mwacidikhodikho na kuphatisira pinapfundza ife m’mabukhu anewa manai.

13. Munakwanisa tani kunyerezera mwakukwana pinapfundza imwe m’mabukhu analonga pya Yezu?

¹³ Cakutoma, nyerezerani pinthu pinapfundza imwe m’mabukhu anewa. Phatisirani manyerezero anu toera kuona na kubva pidacitika. Toera mukwanise kucita pyenepi, fufudzani mabukhu anatipasa gulu ya Yahova. Mu ndzidzi unapfundza imwe dingani pinthu pidacitika m’mavesi a nduli na a patsogolo. Pontho sakani kudziwa anthu analongwa pa mavesi anewa na mbuto zidacitika pinthu pyenepi. Landanisani pinthu pinapfundza imwe na pinagumanika mu ibodzi mwa mabukhu anewa manai. Thangwi midzidzi inango anthu adalemba mabukhu anewa, anango akhafokotoza pinthu pizinji anango nkhabe.

14-15. Tisafunika kucitanji toera kuphatisira pinapfundza ife m’mabukhu analonga pya umaso wa Yezu?

 ¹⁴ Caciwiri, phatisirani pinthu pinapfundza imwe m’mabukhu anewa. (Juwau 13:17) Mungamala kupfundza pinthu pyenepi pinalonga thangwi ya Yezu, bvundzikani: ‘Ndinaphatisira tani pinthu pyenepi mu umaso wanga? Pontho ndinaphatisira tani pinthu pyenepi toera kuphedza anango?’ Sakani munthu wakuti munakwanisa kucedza naye thangwi ya pinthu pidapfundza imwe, mbwenye citani pyenepi pa ndzidzi wakuthema, pontho mwaufuni.

¹⁵ Tendeni tione citsandzo cinapangiza kuti tinaphatisira tani njira zenezi ziwiri. Citsandzo ceneci ndi ca nzice wakutcerenga adaona Yezu mu templo.

16. Fokotozani pinthu pinalongwa pa Marko 12:41.

¹⁶ Nyerezerani pinthu pidacita nzice wakutcerenga mu templo. (Lerini Marko 12:41.) Ikhali ntsiku 11 ya Nisane, mu caka 33 Pakumala Kubalwa Kwa Kristu, pontho pakhadasala ntsiku zingasi toera Yezu aphiwe. Ntsiku ineyi Yezu akhadamala ndzidzi uzinji mbakapfundzisa anthu mu templo. Mbwenye iye akhatcingwa na atsogoleri a uphemberi. Anango a iwo akhancita mibvundzo thangwi ya mphambvu ikhali na iye, pontho anango a iwo akhancita mibvundzo yakunentsa mbanyerezera kuti Yezu nee anakwanisa kuitawira. (Marko 11:27-33; 12:13-34) Buluka penepo, Yezu aenda ku mbuto inango ya templo. Pisaoneka kuti mbuto ineyi ikhacemerwa Mbuto ya Akazi. Natenepa iye aona mabokosi akuikhira kobiri. Iye akhala pantsi mbayang’ana anthu akuti akhaikha kobiri zawo m’mabokosi anewa. Iye aona anthu azinji akupfuma mbaikha kobiri zizinji. Panango iye akhabva dzumbi ya kobiri zenezi mu ndzidzi ukhagwa izo m’mabokosi anewa.

17. Kodi nzice wakutcerenga analongwa pa Marko 12:42 acitanji?

¹⁷ Lerini Marko 12:42. Buluka penepo, Yezu aonambo nkazi wakuti akhali “nzice wakutcerenga.” (Luka 21:2) Umaso wa nkazi unoyu ukhali wakunentsa kakamwe, pontho nee akhali na kobiri izinji toera kugula pinthu pyakufunika mu umaso wace. Ngakhale tenepo, iye aikhambo m’bokosi ibodzi kobiri ziwiri zing’ono za ndzaya, zakuti panango dzumbi yace nee yabveka pidagwa izo m’bokosi. Yezu adziwa kuti nkazi unoyu aikha kobiri ziwiri za ntengo wakucepa kakamwe zakuti zikhaphatisirwa pa ndzidzi unoyu. Pontho munthu nee mbadakwanisa kugula na kobiri ineyi mbalame ing’ono yakuti nee ikhadhula kakamwe mu ndzidzi unoyu.

18. Mwakubverana na Marko 12:43, 44, Yezu alonganji thangwi ya pinthu pidacita nkazi wa nzice?

¹⁸ Lerini Marko 12:43, 44. Yezu adzumatirwa kakamwe na nkazi unoyu wa nzice. Natenepa iye acemera anyakupfundzace mbaapanga: ‘Nzice uyu wakutcerenga aikha pizinji kupiringana anango onsene.’ Buluka penepo iye afokotoza: ‘Iwo onsene aikhamo pire pidapambula iwo mu mpfuma zawo, mbwenye nzice mu utcerengi wace, aikha pinthu pyonsene pikhali na iye, pyonsene pikhali na iye toera kutsalakana umaso wace.’ Nzice unoyu aikha kobiri yonsene ikhali na iye ntsiku ineyi, thangwi akhanyindira kuti Yahova mbadantsalakana.—Masal. 26:3.

19. Kodi mafala adalonga Yezu thangwi ya nzice wakutcerenga asatipfundzisanji?

¹⁹ Phatisirani pinapfundza imwe. Bvundzikani: ‘Kodi mafala anewa adalonga Yezu thangwi ya nzice wakutcerenga asandipfundzisanji?’ Nyerezerani thangwi ya nkazi unoyu wa nzice. Mwakukhonda penula, iye akhafuna kupereka pizinji kuna Yahova. Mbwenye iye acita pyonsene pidakwanisa iye toera kupereka kobiri  ineyi kuna Yahova na ntima onsene. Pontho Yezu akhadziwa kuti cakupereka ceneci cikhali cakufunika kakamwe kuna Babace. Kodi pinthu pyenepi pisatipfundzisanji? Pisatipfundzisa kuti Yahova asakomerwa tingantumikira na ntima wathu onsene. (Mat. 22:37; Akol. 3:23) Yahova asakomerwa kakamwe angaona kuti tisacita pyonsene pinakwanisa ife toera kuntumikira. Pyenepi pisaphataniza ndzidzi na mphambvu zinaphatisira ife toera kumwaza mphangwa, kugumanika pa misonkhano na mabasa anango auzimu.

20. Munaphatisira tani pinthu pidapfundza imwe thangwi ya nkazi wa nzice? Perekani citsandzo.

²⁰ Munaphatisira tani pinthu pidapfundza imwe thangwi ya nkazi unoyu wa nzice? Nyerezerani pya anthu akuti anawangiswa mungaapanga kuti Yahova asakomerwa na pire pinakwanisa iwo kucita kuna iye. Mwacitsandzo, kodi imwe musadziwa mulongo wakugwesera wakuti nee ali na ungumi wadidi, pontho asapasika mulando thangwi nee asakwanisa kucita pizinji mu utumiki? Kodi imwe musadziwa m’bale wakuti ali na utenda wakukhonda wanga, pontho asatsukwala thangwi yakucimwana kugumanika pa misonkhano yonsene pa Nyumba ya Umambo? Phedzani abale na alongo anewa mukulonga ‘mafala adidi toera kuawangisa.’ (Aef. 4:29) Apangeni pinthu pidapfundza imwe thangwi ya nzice wakutcerenga. Mafalanu akuwangisa anaapasa cinyindiro cakuti Yahova asakomerwa tingacita pyonsene pinakwanisa ife toera kuntumikira. (Mis. 15:23; 1 Ates. 5:11) Mungasimba anango thangwi yakuwangisira kwawo toera kutumikira Yahova, imwe mukutowezera manyalo a Yezu mwakukhulupirika.

21. Kodi muli wakutonga toera kucitanji?

²¹ Ife tisapereka takhuta kakamwe thangwi ya mabukhu manai analonga pya umaso wa Yezu, thangwi iwo asatiphedza toera kuntowezera mwakukhulupirika. Natenepa citani masasanyiro toera kupfundza mabukhu anewa pa pfundziro ya munthu paekha peno pakulambira kwa banja. Mbwenye tisafunika kukumbuka kuti toera kuphindula kakamwe na pinthu pinapfundza ife m’mabukhu anewa, tisafunika kunyerezera pinapfundza ife na kupiphatisira mu umaso wathu. Kusiyapo pyenepi, toera kutowezera Yezu ife tisafunika kucita pinthu pidacita iye na pinthu pidalonga iye. Mu nsolo unatowera, tinapfundza thangwi ya mafala akumalisa adalonga Yezu mbadzati kufa.