Akristu akumanga banja asafunika kucita cisankhulo thangwi ya pyenepi toera apitirize kukhala na cikumbuntima cakucena. Toera kucita pyenepi, iwo asafunika kudziwa mwadidi kuti DIU isaphata tani basa, pontho khala isabverana na midida ya Bhibhlya.

Yahova apereka ntemo uyu m’maulendo mawiri: “Balanani mbamuinjipa.” (Genesi 1:28; 9:1) Ulendo wakutoma apanga Adhamu na Eva, waciwiri apanga Nowa na banjace. Bhibhlya nee isalonga kuti Akristu asafunikambo kutowezera ntemo unoyu. Natenepa, anyakumanga banja ali na ufulu wakusankhula khala asafuna kuphatisira njira zinango toera akhonde kubala ana azinji peno toera akhonde kubala. Kodi Akristu asafunika kucitanji?

Akristu asafunika kucita pisankhulo pyonsene mwakubverana na midida ya Bhibhlya. Ndi thangwi yace nee tisatawira kuphatisira njira yakuti inaticitisa kutaya mimba, thangwi kutaya mimba ndi kupha munthu. Akristu nee asaphatisira njira yakuti inacitisa munthu kukhala na mimba ntsiku zingasi, buluka penepo mbaitaya. (Eksodo 20:13; 21:22, 23; Masalmo 139:16; Yeremiya 1:5) Kodi kuphatisira DIU kusaphonyana na midida ya Bhibhlya?

Nkhani ineyi yafokotozwa mu A Sentinela de 1.^o de Janeiro de 1980, tsamba 31-32. Mu ndzidzi unoyu, DIU ikhaphatisirwa kazinji kene ikhali cinthu ca mika cakuti cikhaikhwa pa mbuto inakulira mwana (útero) toera nkazi acimwane kumita mimba. Nsolo wa A Sentinela walonga kuti nee pisadziwika mwadidi kuti DIU isaphata tani basa. Asiyentista azinji akhalonga kuti DIU ikhapingiza umuna toera ukhonde kugumanikana na dzai (óvulo). Natenepa, dzai ingakhonda kugumanikana na umuna, nkazi nkhabe kwanisa kumita mimba.

Mbwenye umboni unango usapangiza kuti midzidzi inango umuna ukhakwanisa kugumanikana na dzai, nkazi mbamita mimba. Dzai idagumanikana na umuna panango inakwanisa kukula pa mbuto yakukhonda thema, inacemerwa trompas de Falópio, peno inaenda mpaka pa mbuto inakulira mwana. Ingafika pa mbuto ineyi, DIU ikhacitisa kuti dzai ikhonde kugumana mbuto yadidi mbifudzika. Natenepa, pyenepi pinakhala sawasawa na kutaya mimba. Nsolo wa revista ineyi wamalisa na mafala akuti: “Nkristu wandimomwene, anafuna kudziwa mwadidi kuti DIU isaphatisirwa tani, asafunika kudinga mwacidikhodikho midida ya Bhibhlya inalonga pyakulemedza umaso.”—Masalmo 36:9.

Mbwenye kutomera pidabuluswa nsolo wa revista ineyi mu caka 1979, paoneka kuthambaruka kukulu kwa ukondzi na siyensiya.

Cincino DIU isagumanika mitundu miwiri. Ntundu ubodzi wa DIU ndi wankuwa, wakuti ukhadziwika kakamwe ku Estados Unidos mu caka 1988. Mu caka 2001, kwabuluswa ntundu unango wa DIU unacemerwa DIU hormonal. Kodi mitundu ineyi miwiri isaphata tani basa?

DIU yankuwa: Ninga pidamala kufokotozwa, DIU isapingiza umuna toera ukhonde kufika pa mbuto inakulira mwana mbugumanikana na dzai. Kusiyapo pyenepi, DIU yankuwa, isaoneka kuti iri na venenu inapha umuna. * (Onani cidzindikiro capantsi.) Kusiyapo pyenepi, ntundu unoyu wa DIU usacinja makhaliro a mbuto inakulira mwana.

DIU hormonal: Ntundu unoyu wa DIU walandana na makininu anacitisa nkazi toera akhonde kumita mimba. Pisaoneka kuti ntundu unoyu usacitisa akazi anango kukhonda khala na mazai, natenepa angakhonda kukhala na mazai nee  pinakwanisikambo kumita mimba. Ntundu unoyu usacepesambo mbuto inakulira mwana. * (Onani cidzindikiro capantsi.) Kusiyapo pyenepi, DIU asakhothesambo madzi-madzi pa mbuto inakulira mwana m’mimba, pyenepi pisapingiza umuna toera ukhonde kupita na pabenga mpaka pa mbuto inakulirira mwana m’mimba.

Ninga pidalonga ife nduli, mitundu ineyi ya DIU isacinja mbuto inakulira mwana. Mphapo ndiye tani khala dzai yagumanikana na umuna nkazi mbamita mimba? Thangwi ya DIU, mbuto inakulira mwana nee inakwanisa kutambira dzai ineyi. Natenepa, maseze dzai ineyi ifike pa mbuto inakulira mwana, nee inakwanisa kugumana mbuto toera kukula. Pyenepi pinacitisa kuti dzai ineyi ifudzike mu ndzidzi unatoma kwene kucitwa mwana. Mbwenye asiyentista asakhulupira kuti pyenepi nee pisacitika kazinji kene, pontho pinakwanisambo kucitika kuna akazi anaphatisira makininu toera acimwane kumita mimba.

Natenepa, nkhabepo munthu anakwanisa kulonga na cinyindiro kuti DIU yankuwa peno hormonal, nee isacitisa nkazi kumita mimba. Mbwenye mwakubverana na kufufudza kudacita asiyentista, kusapangiza kuti mphyakunentsa kuna nkazi anaphatisira njira zenezi kumita mimba.

Akristu akumanga banja anafuna kuphatisira DIU asafunika kucedza pyenepi na dotoro wawo. Dotoro anakwanisa kuapanga udidi na ngozwi za ntundu wa DIU unagumanika kunakhala iwo. Anyakumanga banja nee asafunika kudikhira peno kutawirisa kuti dotoro peno munthu unango, aapange pinafuna iwo kucita. (Aroma 14:12; Agalata 6:4, 5) Cisankhulo ceneci basi ene cisafunika kucitwa na banja. Cifuno cawo cisafunika kukomeresa Mulungu na kukhala na cikumbuntima cakucena.—Landanisani na 1 Timoti 1:18, 19; 2 Timoti 1:3.