1-2. Thangwi yanji ife tonsene tisafunika kudziwa pya kulamuswa muli akufa kwa ale ali na cidikhiro cakuenda kudzulu?

ANTHU azinji anatumikira Yahova lero ali na cidikhiro cakukhala pa dziko yapantsi kwenda na kwenda. Mbwenye Akristu akucepa akuti ndi akudzodzwa na Yahova asadikhira kuenda kakhala kudzulu. Anyakudzodzwa anewa asafuna kakamwe kudziwa kuti umaso wawo unadzakhala tani kudzulu. Mphapo thangwi yanji ale ali na cidikhiro cakukhala pa dziko yapantsi asafunambo kudziwa pyenepi? Thangwi kulamuswa muli akufa kwa ale anafuna kuenda kudzulu kunadzabweresambo nkhombo kuna ale ali na cidikhiro cakukhala pa dziko yapantsi kwenda na kwenda. Natenepa, mwakukhonda tsalakana khala tisadikhira kuenda kudzulu peno kukhala pa dziko yapantsi ife tisafunika kudziwa thangwi yakulamuswa kwa anyakudzodzwa.

² Mulungu apumira anyakupfundza anango a Yezu toera kulemba thangwi yakulamuswa muli akufa kwa ale anafuna kuenda kudzulu. Mpostolo Juwau alemba: ‘Cincino ife ndife ana a Mulungu, mbwenye mpaka pano pidzati kupangizwa kuti tinadzakhala ani. Ife tisadziwa kuti iye angadzapangizwa, tinadzakhala ninga iye.’ (1 Juwau 3:2) Mafala anewa asapangiza kuti Akristu akudzodzwa nkhabe kudziwa kuti umaso wawo unadzakhala tani kudzulu angadzalamuswa na manungo auzimu. Mbwenye angalamuswa muli akufa mbaenda kudzulu, iwo anadzaona Yahova na maso awo. Bhibhlya nee isalonga pinthu pizinji thangwi ya ale analamuswa muli akufa mbaenda kudzulu, mbwenye mpostolo Paulu alonga pang’ono thangwi ya pyenepi. Anyakudzodzwa anadzakhala pabodzi na Kristu mu ndzidzi unafuna kufudza iye ‘amambo onsene, mautongi onsene na mphambvu  zonsene,’ kuphatanizambo nyamalwa wakumalisa wakuti ndi kufa. Buluka penepo, Yezu pabodzi na anyakutonga andzace anadzapereka pinthu pyonsene kuna Yahova. (1 Akor. 15:24-28) Unoyu unadzakhala ndzidzi wakutsandzayisa kakamwe. *

3. Mwakubverana na 1 Akorinto 15:30-32, kodi cikhulupiro cikhali na Paulu thangwi yakulamuswa kwa anthu muli akufa cam’phedza tani?

³ Cikhulupiro cikhali na Paulu thangwi yakulamuswa kwa anthu muli akufa cam’phedza toera kupirira nyatwa zakusiyana-siyana. (Lerini 1 Akorinto 15:30-32.) Iye apanga Akristu a ku Korinto kuti: “Ntsiku zonsene ndisakhala pangozwi yakufa.” Kusiyapo pyenepi iye alonga kuti: “Ine ndamenyana na pikala ku Efeso.” Panango Paulu akhalonga pya kumenyana na pinyama m’mbuto ya masendzekero ku Efeso. (2 Akor. 1:8; 4:10; 11:23) Panango iye akhalonga pya Ayuda na anthu anango akuti akhali ninga “pikala” kuna iye. (Mabasa 19:26-34; 1 Akor. 16:9) Mwakukhonda tsalakana nyatwa zikhathimbana na Paulu, iye apitiriza kukhala na cikhulupiro cakuwanga thangwi ya umaso wakutsandzayisa ukhadikhira iye ntsogolo.—2 Akor. 4:16-18.

4. Kodi cidikhiro cakulamuswa muli akufa cisawangisa tani abale na alongo athu lero? (Onani foto iri patsamba yakutoma.)

⁴ Ife tikukhala mu ntsiku zakugoswa kakamwe. Mwacitsandzo, abale athu anango asathabuswa na mapanga, anango asakhala m’madziko akuti ali pa nkhondo, pontho pyenepi pisaacitisa kukhala akukhonda tsidzikizika. Kusiyapo pyenepi, m’madziko anango atumiki a Yahova nee ali na ufulu wakumwaza mphangwa, mbwenye iwo asapitiriza kucita basa ineyi maseze aikhwe nkaidi peno kuphiwa. Ngakhale tenepo abale na alongo athu asapitiriza kulambira Yahova, pontho ndi citsandzo cadidi kuna ife. Iwo nee asagopa thangwi asadziwa kuti angaluza umaso wawo cincino, Yahova anadzaalamusa ntsogolo mbakhala na umaso wakutsandzayisa.

5. Ndi maonero api akugoswa akuti anakwanisa kufewesa cikhulupiro cathu thangwi yakulamuswa kwa anthu muli akufa?

⁵ Paulu acenjeza abale na alongo toera kucalira maonero awa akugoswa kakamwe: ‘Khala anyakufa nee anadzalamuswa, tendeni tidye mbatimwa, thangwi mangwana tinafa.’ Anthu anango akhalimbo na maonero anewa Paulu mbadzati kubalwa. Natenepa, panango iye akhalonga mafala anagumanika pa Izaiya 22:13, analonga thangwi ya makhaliro akhali na Aizraeli. Iwo akhafuna kakamwe pinthu pya dziko kupiringana kufuna Yahova. Thangwi Aizraeli anewa akhali na maonero akuti “tendeni tidye lero thangwi mangwana pinamala.” Lero anthu azinji ali na maonero mabodzi ene. Mbwenye Bhibhlya isalonga kuti Aizraeli athabuka kakamwe thangwi ya makhaliro anewa.—2 Pya dziko. 36:15-20.

6. Thangwi yanji tisafunika kusankhula axamwali adidi?

⁶ Ife tisadziwa kuti Yahova anadzalamusa anthu muli akufa, natenepa tisafunika kusankhula axamwali akuti asakhulupirambo pyenepi. Mwacitsandzo, abale a ku Korinto akhafunika kucalira kucita uxamwali na anthu akuti nee akhakhulupira pya kulamuswa muli akufa. Kodi pinthu pyenepi pisatipfundzisanji? Tingacita uxamwali na anthu akuti nee asakhulupira pinafuna kucita Yahova ntsogolo, iwo anakwanisa kufewesa cikhulupiro cathu. Kusiyapo pyenepi, anthu anewa anakwanisa kupswipisa makhaliro athu adidi. Pontho iwo anakwanisa kutikulumiza toera kucita pinthu pinaida Mulungu. Na thangwi ineyi Paulu acenjeza: “Tomani pontho kunyerezera mwadidi, mbamucita pinthu munjira yakulungama, pontho lekani kucita madawo.”—1 Akor. 15:33, 34.

7. Mwakubverana na 1 Akorinto 15:35-38, ndi mbvundzo upi wakuti anthu anango asaucita thangwi yakulamuswa kwa anthu muli akufa?

⁷ Lerini 1 Akorinto 15:35-38. Munthu wakuti asafuna kuti anango apenule thangwi yakulamuswa kwa anthu muli akufa anabvundza tenepa: “Kodi anyakufa anadzalamuswa tani?” Natenepa ndi pyadidi kunyerezera ntawiro udapereka mpostolo Paulu, thangwi anthu azinji lero ali na maonero akusiyana-siyana thangwi ya anyakufa. Mphapo Bhibhlya isalonganji thangwi ya pyenepi?

8. Ndi citsandzo cipi cinafuna kutiphedza toera kubvesesa kulamuswa muli akufa kwa ale anafuna kuenda kudzulu?

⁸ Munthu angafa manungo ace asabvunda. Mbwenye Yahova, Nciti wakudzulu na dziko yapantsi anakwanisa kulamusa munthu unoyu, mbampasa manungo adidi. (Gen. 1:1; 2:7) Paulu alonga pya mbeu toera kupangiza kuti Mulungu nkhabe kudzalamusa munthu na manungo mabodzi ene adafa na iye. Mwacitsandzo, mbeu ya phiramanga ingabzwalwa, isamera mbikhala phiramanga ipswa. Pontho phiramanga ineyi isasiyana kakamwe na mbeu idabzwalwa. Paulu aphatisira citsandzo ca mbeu toera kupangiza kuti Yahova anakwanisa kupasa manungo munthu adalamusa iye ninga munafunira iye.

9. Kodi lemba ya 1 Akorinto 15:39-41, isafokotoza tani kusiyana kwa manungo?

⁹ Lerini 1 Akorinto 15:39-41. Paulu alonga kuti Mulungu acita pinthu na manungo akusiyana-siyana. Mwacitsandzo, pana manungo a mbalame, manungo a ng’ombe na a nyama za m’madzi. Pontho iye alonga kuti kudzulu ife tisakwanisa kuona kusiyana kwa dzuwa na mwezi. Kusiyapo pyenepi, Paulu alonga kuti: “Mbiri ya nyenyezi ibodzi ndi yakusiyana na mbiri ya nyenyezi inango.” Maseze ife nee tisakwanisa kuona kusiyana kwa nyenyezi zenezi na maso athu, asiyentista alonga kuti pana nyenyezi zikulu, zing’ono, zakufira, zakucena na zakhare ninga dzuwa. Kusiyapo pyenepi, Paulu alonga kuti: “Pana manungo akudzulu  na manungo a pa dziko yapantsi.” Kodi mafala anewa asabvekanji? Asabveka kuti pa dziko yapantsi pana manungo aunyama, mbwenye kudzulu kuna manungo auzimu ninga aanju.

10. Kodi ale anafuna kuenda kudzulu anadzalamuswa na manungo api?

¹⁰ Onani mafala anango adalonga Paulu kuti: “Pyenepi ndi sawasawa na kulamuswa kwa anyakufa. Anabzwaliwa ndi manungo akuti anakwanisa kubvunda; mbwenye analamuswa ndi manungo akuti nkhabe kubvunda.” Mwandimomwene, munthu angafa manungo ace asabvunda mbabwera mataka. (Gen. 3:19) Mphapo pinakwanisa tani kuti munthu alamuswe na manungo “akuti nkhabe kubvunda?” Paulu nee akhalonga anthu ale adalamuswa muli akufa mbakhala pa dziko ninga ale adalamusa Eliya, Elizeu na Yezu. Mbwenye iye akhalonga pya anthu analamuswa muli akufa “na manungo auzimu” toera kuenda kakhala kudzulu.—1 Akor. 15:42-44.

11-12. Kodi Yezu alamuswa muli akufa na manungo api, pontho anyakudzodzwa asalamuswa tani?

¹¹ Pikhali Yezu pa dziko yapantsi akhali na manungo aunyama, mbwenye pidalamuswa iye muli akufa “adzakhala munthu wauzimu wakuti asapasa umaso” mbabwerera kudzulu. Munjira ibodzi ene, Akristu akudzodzwa asalamuswambo muli akufa na manungo auzimu. Paulu afokotoza: “Ninga ife talandana na ule adacitwa kubulukira kupfumbi, tinadzakhalambo na maonekero ninga a ule adabuluka kudzulu.”—1 Akor. 15:45-49.

¹² Ndi pyakufunika kakamwe kudziwa kuti Yezu nee alamuswa muli akufa na manungo aunyama. Natenepa, pikhamalisa Paulu kufokotoza nkhani yakulamuswa kwa anthu muli akufa, iye alonga: “Nyama na ciropa nkhabe kwanisa kupita mu Umambo wa Mulungu” peno kuenda kudzulu. (1 Akor. 15:50) Natenepa apostolo na Akristu anango akudzodzwa nee mbadalamuswa na manungo aunyama na ciropa. Kodi iwo mbadalamuswa lini? Paulu alonga kuti iwo nee mbadalamuswa mu ndzidzi unafa iwo, mbwenye mbadalamuswa ntsogolo. Mu ndzidzi udalemba Paulu lemba ya 1 Akorinto anyakupfundza anango ‘akhadamala kufa.’  Pontho m’bodzi wa anyakupfundza anewa ndi Tiyago. (Mabasa 12:1, 2) Mbwenye apostolo anango na Akristu anango akudzodzwa akhali m’maso.—1 Akor. 15:6.

13. Ndi pinthu pipi pyakuti mbapidacitika mu ndzidzi wakuonekera kwa Yezu?

¹³ Yezu na Paulu alonga mwanyapantsi thangwi ya ndzidzi wakufunika kakamwe, ndzidzi unoyu ndi wakuonekera kwa Kristu. Pontho mu ndzidzi unoyu mbakudaoneka nkhondo, piteketeke, mautenda na pinthu pinango pyakuipa pinacitika pa dziko yonsene yapantsi. Ife tisakwanisa kuona kukwanirisika kwa mafala anewa a Yezu kutomera mu caka 1914. Kusiyapo pyenepi, Yezu alongambo cinthu cinango cakufunika kakamwe. Iye alonga kuti mphangwa zadidi za Umambo wa Mulungu mbazidamwazwa “pa dziko yonsene yapantsi toera zikhale umboni kuna anthu a madzindza onsene, buluka penepo kumala kunadzafika.” (Mat. 24:3, 7-14) Paulu alongambo kuti “mu ndzidzi wakuonekera kwa Mbuya” Akristu akudzodzwa mbadalamuswa muli akufa toera kuenda kudzulu.—1 Ates. 4:14-16; 1 Akor. 15:23.

14. Ninji pinacitika lero kuna Akristu akudzodzwa angafa?

¹⁴ Lero, anyakudzodzwa angafa, iwo asalamuswa mwakucimbiza kakamwe mbaenda kudzulu. Pyenepi pisabverana na mafala adalonga Paulu pa 1 Akorinto 15:51, 52: ‘Si tonsene tayu anafuna kugona muli akufa, mbwenye tonsene tinadzacinjwa, mu ndzidzi ubodzi ene, mwakucimbiza kakamwe ninga kuphoira kwa diso, kulira kwa tuluka yakumalisa.’ Mafala anewa adalonga Paulu asakwanirisika lero. Pontho anyakudzodzwa anewa angalamuswa muli akufa iwo asakhala akutsandzaya kakamwe thangwi iwo asadziwa kuti ‘ndzidzi onsene iwo anadzakhala pabodzi na Mbuya.’—1 Ates. 4:17.

15. Kodi ale anacinjwa “ninga kuphoira kwa diso” ndi basa ipi inafuna kuenda kacita iwo kudzulu?

 ¹⁵ Kodi ale anacinjwa “ninga kuphoira kwa diso” ndi basa ipi inafuna kuenda kacita iwo kudzulu? Yezu alonga: ‘Ule anakunda, mbatoweza pinacita ine mpaka kunkhomo, ine ndinadzampasa mphambvu toera atonge anthu a dziko, pontho iye anadzaatonga na ndodo ya utale, natenepa iwo anadzanyedzwa-nyedzwa ninga combo ca dongo, ninga mudapaswa ine utongi na Babanga.’ (Apok. 2:26, 27) Natenepa, iwo pabodzi na Yezu anadzatonga anthu na ndodo ya utale.—Apok. 19:11-15.

16. Kodi anthu azinji anadzakunda tani kufa?

¹⁶ Mwakukhonda penula, anyakudzodzwa anadzakunda kufa. (1 Akor. 15:54-57) Kusiyapo pyenepi, anyakudzodzwa onsene angalamuswa muli akufa, iwo anadzacita khundu pa nkhondo ya Armajedhoni toera kufudza uipi onsene pa dziko yapantsi. Pontho Akristu azinji kakamwe amuna na akazi anadzapulumuka pa “nyatwa ikulu” mbapita mu dziko ipswa. (Apok. 7:14) Akristu anewa anadzaonambo na maso awo kukundwa kwa kufa mu ndzidzi unafuna kudzalamuswa muli akufa pikwi na pikwi pya anthu adafa nduli. Mwakukhonda penula, ndzidzi unoyu unadzakhala wakutsandzayisa kakamwe. (Mabasa 24:15) Pontho ale anapitiriza kukhala akukhulupirika na ntima onsene kuna Yahova anadzaona kufudzwa kwa kufa kudabuluka kuna Adhamu. Iwo anadzakhala na umaso wakwenda na kwenda.

17. Kodi lemba ya 1 Akorinto 15:58, isatikulumiza toera kucitanji?

¹⁷ Ife tonsene tisafunika kupereka takhuta thangwi ya mafala akuwangisa adalonga Paulu kuna Akristu a ku Korinto thangwi yakulamuswa kwa anthu muli akufa. Natenepa tisafunika kucita pyonsene pinakwanisa ife toera kubvera mafala adalonga Paulu mukucita pizinji “m’basa ya Mbuya.” (Lerini 1 Akorinto 15:58.) Tingawangisira ndzidzi onsene toera kucita basa ineyi, ife tinadzakhala na umaso wakutsandzayisa kakamwe ntsogolo. Pontho pyenepi pinadzapangiza kuti basa inacita ife ya Mbuya ndi yakufunika kakamwe.