Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

NSOLO WA PFUNDZIRO 51

‘Yahova Asapulumusa Anthu Akutsukwala’

‘Yahova Asapulumusa Anthu Akutsukwala’

Yahova ali dhuzi na ale anathimbana na nyatwa; Iye asapulumusa anthu akutsukwala.’—MASALMO 34:18.

NYIMBO 30 Baba Wanga, Mulungu Wanga na Xamwali Wanga

PINAFUNA IFE KUPFUNDZA *

1-2. Tinapfundzanji mu nsolo uno?

MIDZIDZI inango, panango tinanyerezera kuti umaso wathu ndi wa ndzidzi wakucepa, ‘pontho wadzala na nyatwa.’ (Yobe 14:1) Na thangwi ineyi, pyenepi pinaticitisa kukhala akutsukwala. Atumiki azinji a Yahova a mu ndzidzi wakale akhapibvambo tenepo. Ngakhale anango mwa iwo aphemba kufa. (1 Ama. 19:2-4; Yobe 3:1-3, 11; 7:15, 16) Mbwenye Yahova ndzidzi onsene akhaabalangaza. Pinthu pyenepi pidaacitikira, pyalembwa toera kutibalangaza na kutipfundzisa.—Aroma 15:4.

2 Mu nsolo uno, ife tinapfundza pya atumiki angasi a Yahova adathimbana na nyatwa. Atumiki anewa ndi Zuze, Naomi na nkwenyace anacemerwa Rute, Mulevi adalemba Masalmo kapitulu 73 na mpostolo Pedhru. Kodi Yahova aaphedza tani? Pontho ife tinapfundzanji kubulukira mu citsandzo cawo? Matawiro a mibvundzo ineyi anatipasa cinyindiro cakuti ‘Yahova ali dhuzi na ale anathimbana na nyatwa; iye asapulumusa anthu akutsukwala.’—Masal. 34:18.

ZUZE ATSALAKANWA MWAKUSOWA ULUNGAMI

3-4. Ndi pinthu pipi pidacitika kuna Zuze mu ndzidzi ukhali iye m’phale?

3 Pikhali Zuze na pyaka 17 pyakubalwa, iye alota ndoto ziwiri, pontho ndoto zenezi aloteswa na Mulungu. Ndoto zenezi zikhapangiza kuti mukupita kwa ndzidzi Zuze mbadakhala munthu wacidzo pabanja pawo. (Gen. 37:5-10) Mbwenye mwakukhonda dembuka, Zuze atoma kutsalakanwa mwakuipa. Pa ndzidzi unoyu, abaleace an’gulisa mbakhala bitcu kuna nkulu wa utongi wa ku Ejitu anacemerwa Putifare. (Gen. 37:21-28) Natenepa umaso wa Zuze wadzacinja, pontho iye nee akhalibve cifupi na babace wakuti akhanfuna kakamwe. Iye adzakhala bitcu ku Ejitu, mbaphatira basa munthu wakuti nee akhadziwa Yahova.—Gen. 39:1.

4 Mbwenye nyatwa za Zuze zadzathimizirika mu ndzidzi udampambizira nkazi Putifare kuti akhafuna kupita naye m’mabonde. M’mbuto mwakusaka kudziwa undimomwene, Putifare aikhisa Zuze nkaidi, mbamangwa na unyolo. (Gen. 39:14-20; Masal. 105:17, 18) Mwakukhonda penula, Zuze atsukwala kakamwe thangwi yakupambizirwa na nkazi wa mbuyace. Pontho pyenepi mbapidacitisa anthu kulonga mwakuipa dzina ya Yahova. Natenepa, Zuze akhali na mathangwi adidi toera kutsukwala.

5. Zuze akwanisa tani kupirira nyatwa zikhathimbana na iye?

5 Mu ndzidzi ukhali Zuze ninga bitcu, pontho pikhali iye n’kaidi nee mbadakwanisa kucita cinthu cakuti mbacidamalisa nyatwa zace. Mphapo ninji pidamphedza toera kupirira? M’mbuto mwakunyerezera kakamwe nyatwa zace, iye akhawangisira toera kucita mabasa akhapaswa iye. Kusiyapo pyenepi, Zuze akhawangisira kakamwe toera kucita pinthu pinakomeresa Yahova. Na thangwi ineyi, Yahova akhapasa nkhombo pinthu pyonsene pikhacita Zuze.—Gen. 39:21-23.

6. Kodi ndoto zidalota Zuze zamphedza tani?

6 Cinthu cinango cidaphedza Zuze toera kupirira nyatwa zace ndi kunyerezera thangwi ya ndoto zidalota iye. Thangwi ndoto zenezi zikhapangiza kuti iye mbadaonana pontho na acibale ace, pontho nyatwa zace mbizidamala. Mukupita kwa ndzidzi pyenepi pyadzacitika. Thangwi pikhali Zuze na pyaka 37 pyakubalwa, pinthu pidalota iye pyatoma kucitika mwakudzumatirisa kakamwe.—Gen. 37:7, 9, 10; 42:6, 9.

7. Mwakubverana na 1 Pedhru 5:10, ninji pinafuna kutiphedza toera kupirira nyatwa?

7 Tisapfundzanji? Pinthu pidacitikira Zuze pisatiphedza toera kudziwa kuti mu dziko ino yakuipa anthu anakwanisa kutitsalakana mwakusowa ulungami. Ngakhale m’bale peno mulongo anakwanisa kutitsukwalisa. Mbwenye tingaona Yahova ninga pakuthawira pathu, ife tinapitiriza kuntumikira mwakukhonda tsalakana nyatwa zinathimbana na ife. (Masal. 62:6, 7; lerini 1 Pedhru 5:10.) Onani kuti Zuze akhali na pyaka 17 mu ndzidzi udaloteswa iye ndoto na Yahova. Pyenepi pisapangiza kuti Yahova asanyindira aphale na atsikana anantumikira. Lero, pana aphale na atsikana azinji akukhulupirika kuna Yahova ninga Zuze. Anango mwa iwo asatsalakanwa mwakusowa ulungami mbaikhwa nkaidi thangwi yakubvera kwawo Yahova.—Masal. 110:3.

AKAZI AWIRI AKUTI AKHALI AKUTSUKWALA KAKAMWE

8. Ninji pidacitika kuna Naomi na Rute?

8 Thangwi ya njala ikhadacitika mu dziko ya Yuda, Naomi na banjace afuluka mbaenda kakhala ku dziko ya Moabhe. Kweneko, mamunace Naomi akhacemerwa Elimeleki afa mbasiya nkazace na ana awiri. Mukupita kwa ndzidzi, ana anewa amanga banja na akazi a ku Moabhe akhacemerwa Rute na Orpa. Pidapita pyaka 10, ana a Naomi afambo, mbwenye iwo nee asiya ana. (Rute 1:1-5) Mwakukhonda penula, akazi anewa atatu atsukwala kakamwe. Mbwenye Rute na Orpa mbadakwanisa kumanga pontho banja. Mphapo mbani akhafuna kutsalakana Naomi wakuti akhali wakugwesera? Naomi atsukwala kakamwe mpaka kulonga kuti ‘lekani kundicemera Naomi. Ndicemereni Mara, thangwi Mulungu andicitisa kukhala wakutsukwala kakamwe.’ Pidamala kucitika pinthu pyenepi pyonsene, Naomi abwerera ku Bhetelehemu, pontho Rute aenda pabodzi na iye.—Rute 1:7, 18-20.

Njira idaphedza Yahova Naomi na Rute isapangiza kuti iye anakwanisa kuphedza atumiki ace toera kukunda kutsukwala. Kodi musaona kuti iye anakwanisambo kucita pyenepi kuna imwe? (Onani ndima 8-13) *

9. Mwakubverana na Rute 1:16, 17, 22, Rute apangiza tani ufuni wandimomwene kuna Naomi?

9 Ninji pidaphedza Naomi toera kupirira nyatwa zidathimbana na iye? Ndi ufuni wandimomwene. Mwacitsandzo, Rute apangiza ufuni unoyu kuna Naomi mukupitiriza kukhala na iye. (Lerini Rute 1:16, 17, 22.) Ku Bhetelehemu, Rute aphata basa mwakuwanga toera kuphalakatira sevadha kuti akwanise kutsalakana umaso wace na wa mebzwalace. Na thangwi ya makhaliro anewa, anthu azinji akhan’simba.—Rute 3:11; 4:15.

10. Yahova akhapangiza tani ntsisi kuna anthu akutcerenga ninga Naomi na Rute?

10 Yahova apereka ntemo kuna Aizraeli wakuti ukhapangiza ntsisi zace kuna anthu akutcerenga ninga Naomi na Rute. Iye apanga Aizraeli kuti angabvuna pyakudya pyawo, akhafunika asiye pinango toera anthu akutcerenga akwanise kuphalakatira. (Lev. 19:9, 10) Natenepa, Naomi na Rute nee akhafunika kuphemba cakudya.

11-12. Kodi Bhoazi aphedza tani Naomi na Rute?

11 Mwanaciro munda ukhaphalakatira Rute akhacemerwa Bhoazi, pontho iye akhali wakupfuma. Iye adzumatirwa kakamwe na ufuni udapangiza Rute kuna mebzwalace. Natenepa mukupita kwa ndzidzi Bhoazi amanga banja na Rute mbagula munda udasiya banja ya Naomi toera ukhale wa ana akhafuna kubala Rute. (Rute 4:9-13) Mukupita kwa ndzidzi Bhoazi na Rute abala mwana akhacemerwa Obhedhi, wakuti adzakhala mbuyace Mambo Dhavidhi.—Rute 4:17.

12 Mwakukhonda penula, Naomi atsandzaya kakamwe pidabalwa Obhedhi, pontho apereka takhuta kuna Yahova. Kusiyapo pyenepi, Naomi na Rute anadzatambira nkhombo zakutsandzayisa kakamwe ntsogolo. Iwo angadzalamuswa muli akufa anadzadziwa kuti Obhedhi akhali m’bodzi wa dzindza idabalwa Mesiya, Yezu Kristu.

13. Tisapfundzanji na pinthu pidacitika kuna Naomi na Rute?

13 Tisapfundzanji? Tingathimbana na nyatwa tisakhala akutsukwala. Panango tinanyerezera kuti nyatwa zathu nee zinamala. Midzidzi ineyi tisafunika kunyindira kakamwe Babathu wakudzulu mbatikhala cifupi na abale na alongo athu mu mpingo. Ndimomwene kuti Yahova nee asamalisa nyatwa zathu ndzidzi onsene. Mwacitsandzo, iye nee alamusa mamunace Naomi na anace awiri adafa. Mbwenye iye anakwanisa kutiphedza, midzidzi inango anakwanisa kucita pyenepi mukuphatisira abale na alongo athu.—Mis. 17:17.

MULEVI AKHALI CIFUPI TOERA KUSIYA KUTUMIKIRA YAHOVA

Mulevi adalemba Masalmo 73 atsukwala kakamwe thangwi yakuona umaso wadidi ukhali na anthu akuti nee akhatumikira Yahova. Pyenepi pinakwanisambo kucitika kuna ife (Onani ndima 14-16)

14. Thangwi yanji Mulevi akhali wakutsukwala kakamwe?

14 Munthu adalemba Masalmo 73 akhali Mulevi. Iye akhali na mwai ukulu kakamwe wakuphata basa panyumba ya Yahova. Mbwenye mukupita kwa ndzidzi, iye adzakhala wakutsukwala kakamwe. Thangwi yanji? Iye nee akhatsukwala thangwi yakufuna kucita pinthu pyakuipa, mbwenye thangwi akhasirira pinthu pyadidi pikhali na anthu akuipa. (Masal. 73:2-9, 11-14) Thangwi anthu anewa akhaoneka ninga ali na pinthu pizinji pyadidi, pontho nee akhadzudzumika na cinthu. Pidaona Mulevi pinthu pyenepi iye atsukwala kakamwe mbalonga: ‘Mwandimomwene, kuwangisira kwanga toera kukhala na ntima wakucena kukhali kwapezi, pontho kusamba manja kudacita ine toera ndikhale wakusowa mulando kukhali kwakusowa basa.’ Mwandimomwene, pyenepi mbapidan’citisa toera kusiya kutumikira Yahova.

15. Mwakubverana na Masalmo 73:16-19, 22-25, kodi Mulevi akwanisa tani kukhala pontho wakutsandzaya?

15 Lerini Masalmo 73:16-19, 22-25, Tradução do Novo Mundo da Bíbla Sagrada. Mulevi ‘apita n’nyumba ya Mulungu.’ Mu nyumba ineyi, iye akhali pabodzi na anthu anango akhalambira Yahova. Natenepa pyenepi pyamphedza toera kukhala wakukhurudzika na kucita phembero thangwi ya nyatwa zace. Buluka penepo iye adzindikira kuti manyerezero ace akhali akuphonyeka, pontho uxamwali wace na Yahova ukhali pangozwi. Kusiyapo pyenepi, iye adzindikira kuti ‘anthu akuipa ali pa mataka autherezi,’ pontho iwo anadzafudzwa. Toera kumalisa mabvero akhali na iye, Mulevi akhafunika kuona pinthu ninga mukhapionera Yahova. Pidacita iye pyenepi, iye atoma pontho kukhala wakutsandzaya. Iye alonga: ‘Kusiyapo Yahova, nkhabepo cinthu cinango cinafuna ine pa dziko yapantsi.’

16. Kodi pinthu pidacita Mulevi pisatipfundzisanji?

16 Tisapfundzanji? Ife cipo tisafunika kusirira umaso wadidi uli na anthu akuipa. Kutsandzaya kwawo ndi kwa ndzidzi wakucepa, pontho iwo nee anadzatambira umaso wakwenda na kwenda. (Koel. 8:12, 13) Tingasirira pinthu piri na iwo, pinaticitisa kukhala akutsukwala mbatiluza uxamwali wathu na Yahova. Natenepa, mungaona kuti mukutoma kusirira pinthu piri na anthu akuipa, citani pinthu ninga pidacita Mulevi. Bverani uphungu wa Mulungu, pontho khalani cifupi na abale na alongo mu mpingo. Mungafuna kakamwe Yahova kupiringana pinthu pyonsene, imwe munadzakhala wakutsandzaya kakamwe. Pontho munakwanisa kukhala na cidikhiro ca kudzatambira “umaso wandimomwene.”—1 Tim. 6:19.

PEDHRU ATSUKWALA THANGWI YA MADODO ACE

Pedhru akunda kutsukwala, pontho aikha manyerezero ace m’basa ya Yahova. Tinganyerezera pinthu pidacitika na Pedhru pinatiphedza, pontho pinaphedzambo anango toera kupitiriza kutumikira Yahova (Onani ndima 17-19)

17. Ndi mathangwi api adacitisa Pedhru kukhala wakutsukwala?

17 Mpostolo Pedhru akhali mamuna waphinga, mbwenye midzidzi inango iye akhalonga pinthu mwakukhonda nyerezera mwadidi, pyenepi pikhancitisa kukhala wakutsukwala. Mwacitsandzo, mu ndzidzi udalonga Yezu kuna apostolo ace kuti iye anadzaona nyatwa mbaphiwa, Pedhru ampanga kuti: “Pyenepi nee pisafunika kukucitikirani.” (Mat. 16:21-23) Natenepa Yezu asandika Pedhru. Pontho mu ndzidzi udabwera mwinji wa anthu toera kumanga Yezu, Pedhru acita pinthu mwamangungu mbagwanda khutu ya nyabasa wa nyantsembe wankulu. (Juwau 18:10, 11) Natenepa Yezu asandika pontho Pedhru. Kusiyapo pyenepi, Pedhru adumbira kuti iye nee mbadasiya Yezu ngakhale apostolo anango acite pyenepi. (Mat. 26:33) Mbwenye namasiku mabodzi ene, iye akhonda Yezu katatu. Pedhru atsukwala kakamwe, natenepa ‘iye abuluka kunja mbalira kakamwe.’ (Mat. 26:69-75) Panango iye akhanyerezera kuti Yezu cipo anamulekerera.

18. Yezu aphedza tani Pedhru toera kukhala pontho wakutsandzaya?

18 Maseze Pedhru akhali wakutsukwala kakamwe thangwi ya madodo adacita iye, iye nee asiya kutumikira Yahova. Iye apitiriza kutumikira Yahova pabodzi na apostolo anango. (Juwau 21:1-3; Mabasa 1:15, 16) Ninji cidamphedza toera kukhala pontho wakutsandzaya? Yezu akhadacita phembero toera cikhulupiro ca Pedhru cikhonde kufewa, pontho iye akulumiza Pedhru toera abwerere kuti akawangise cikhulupiro ca abaleace. Yahova atawira phembero ineyi. Mukupita kwa ndzidzi, Yezu aonekera kuna Pedhru toera kumuwangisa. (Luka 22:32; 24:33, 34; 1 Akor. 15:5) Pidaphuphudza apostolo na kusodza mbakhonda kupha nyama, mangwana mwace namacibese Yezu aonekera kuna iwo. Pa ndzidzi unoyu, Yezu acita mibvundzo Pedhru toera kuona khala iye asanfuna kakamwe peno nkhabe. Natenepa iye amulekerera mbampasa mabasa mazinji toera kucita.—Juwau 21:15-17.

19. Kodi lemba ya Masalmo 103:13, 14, isapangiza tani kuti Yahova asafuna kutilekerera?

19 Tisapfundzanji? Njira idatsalakana Yezu Pedhru isapangiza kuti Yezu ndi wantsisi kakamwe ninga Babace. Natenepa, tingacita madodo nee tisafunika kunyerezera kuti Yahova cipo anatilekerera. Ife tisafunika kukumbuka kuti ndi Sathani asafuna kuti tikhale na manyerezero anewa. Kusiyapo pyenepi, ife tisafunika kudziwa kuti Yahova asatifuna na asadziwa pinacimwana ife kucita, pontho asafuna kutilekerera. Natenepa tisafunika kuntowezera na kulekerera anango angatidawira.—Lerini Masalmo 103:13, 14.

20. Tinapfundzanji mu nsolo unatowera?

20 Pinthu pidacitika kuna Zuze, Naomi na Rute, Mulevi na Pedhru pisatipasa cinyindiro cakuti ‘Yahova ali dhuzi na ale anathimbana na nyatwa.’ (Masal. 34:18) Ndimomwene kuti midzidzi inango iye asatawirisa kuti tithambane na nyatwa. Mbwenye tingapirira nyatwa zenezi na ciphedzo ca Yahova, cikhulupiro cathu cisakhala cakuwanga kakamwe. (1 Ped. 1:6, 7) Mu nsolo unatowera, ife tinaona kuti Yahova asaphedza tani atumiki ace akukhulupirika akuti panango asatsukwala thangwi yakusowa ungwiro peno thangwi ya nyatwa zinango.

NYIMBO 7 Yahova Ndi Mphambvu Yathu

^ ndima 5 Zuze, Naomi na Rute, Mulevi na mpostolo Pedhru atsukwala thangwi yakuthimbana na nyatwa. Mu nsolo uno, tinaona kuti Yahova abalangaza tani anthu anewa. Kusiyapo pyenepi, ife tinaona kuti tinapfundzanji na citsandzo cawo na njira idaatsalakana Mulungu.

^ ndima 56 FOTO Tsamba: Naomi, Rute na Orpa atsukwala kakamwe thangwi yakuferwa na amunawo. Mukupita kwa ndzidzi, Rute na Naomi pabodzi na Bhoazi akomerwa kakamwe thangwi yakubalwa kwa Obhedhi.