1. Tisafunika kucitanji toera tikhale Akristu akukola mwauzimu?

 IFE tisadzumatirwa tingaona mwana mbakula mu ndzidzi wakucepa. Pisaoneka ninga mwana nkhabe funika kucita cinthu toera akule. Mbwenye toera tikhale Nkristu wakukola, tisafunika kuwangisira. b (1 Akor. 13:11; Aheb. 6:1) Ife tisafunika kuwangisira toera tikhale na uxamwali wakuwanga na Yahova. Tisafunikambo kukhala na ciphedzo ca nzimu wakucena toera tikhale na makhaliro adidi, tikhale na luso yakucita pinthu munjira yadidi, pontho tisafunika kukhala akukhunganyika toera ticite mabasa akusiyana-siyana a ntsogolo.—Mis. 1:5.

2. Tisapfundzanji pa lemba ya Genesi 1:27, pontho tinapfundzanji mu nsolo uno?

² Mu ndzidzi udacita Yahova anthu iye acita mamuna na nkazi. (Lerini Genesi 1:27.) Maonekero a mamuna na nkazi ndi akusiyana, pontho iwo asiyanambo munjira zinango. Yahova apasa amuna na akazi mabasa na maluso akusiyana toera akwanise kucita mwadidi mabasa awo. (Gen. 2:18) Mu nsolo uno tinaona kuti ntsikana m’bodzi na m’bodzi anacitanji toera akhale na uxamwali wakuwanga na Yahova. Mu nsolo unafuna kudza tinapfundza pinthu pinafunika kucita aphale.

3-4. Alongo akuti ndi atsikana anagumana kupi pitsandzo pyadidi toera kupitowezera? (Onanimbo foto.)

³ Bhibhlya isalonga pitsandzo pya akazi azinji akuti akhafuna Yahova mbantumikira. (Onani mu jw.org, nsolo wakuti “O que podemos aprender das mulheres mencionadas na Bíblia?”) Mwakubverana  na lemba idabuluswa nsolo uno, iwo akhali ‘akulinganira mu pinthu pikhacita iwo,’ pontho akhali “akukhulupirika mu pinthu pyonsene.” Lero, atsikana anakwanisa kutowezera citsandzo ca akazi anagumanika m’mipingo akuti asafuna kakamwe Yahova.

⁴ Atsikana, mukuona tani kusankhula alongo acitsandzo cadidi mbamutowezera makhaliro awo adidi? Onani makhaliro adidi ali na iwo, buluka penepo onani kuti munatowezera tani makhaliro anewa. Mu ndima zinatowera ife tinaona makhaliro matatu akufunika kakamwe akuti akazi asafunika kukhala nawo.

5. Thangwi yanji kucepeseka ndi kwakufunika kuna nkazi Wacikristu wakukola mwauzimu?

⁵ Kucepeseka ndi n’khaliro wakufunika kakamwe kuna Akristu. Nkazi angakhala wakucepeseka, iye anakwanisa kukhala na uxamwali wakuwanga na Yahova, pontho na anango. (Tiya. 4:6) Mwacitsandzo, nkazi wakuti asafuna Yahova, pontho ndi wakucepeseka, asabvera pitsogolero pidakhazikisa Babathu wakudzulu. (1 Akor. 11:3) Pitsogolero pyenepi pisalonga kuti mbani adasankhulwa toera kutsogolera mpingo na banja. c

6. Alongo akuti ndi atsikana anapfundzanji na kucepeseka kwa Rabheka?

⁶ Onani citsandzo ca Rabheka. Iye akhali nkazi wandzeru na wacipapo, pontho akhadziwa ndzidzi wakucita pinthu. (Gen. 24:58; 27:5-17) Iye akhali nkazi wacilemedzo na wakubvera. (Gen. 24:17, 18, 65) Imwe mungakhala wakucepeseka ninga Rabheka mbamubvera ale adapaswa basa na Yahova yakutsogolera munakhala citsandzo cadidi m’banja yanu na mu mpingo.

7. Alongo akuti ndi atsikana anatowezera tani Esteri toera kudzindikira pinacimwana iwo kucita?

⁷ Kudzindikira pinacimwana ife kucita ndi n’khaliro wakufunika kakamwe kuna Akristu onsene akukola mwauzimu. Bhibhlya isalonga kuti ‘udziwisi uli na anthu anadzindikira pinacimwana iwo kucita.’ (Mis. 11:2) Esteri akhali ntumiki wakukhulupirika wa Yahova. Nakuti akhadzindikira pikhacimwana iye kucita, iye  nee akhala wakudzikuza pidakhazikiswa iye ninga nyanyi. Iye abvera uphungu udapaswa iye na Mordhekai, wakuti akhali wacibale wace. (Est. 2:10, 20, 22) Imwe munakwanisambo kudzindikira pinacimwana imwe kucita mungaphemba uphungu wadidi mbamuuphatisira.—Tito 2:3-5.

8. Mwakubverana na 1 Timoti 2:9, 10, alongo anapangiza tani cilemedzo na kudzindikira pinacimwana iwo kucita pakusankhula nguwo na njira yakuluka tsisi?

⁸ Esteri apangiza kuti akhadzindikira pikhacimwana iye kucita munjira inango. Iye “akhali na maonekero adidi na wakubalika kakamwe.” Ngakhale tenepo, iye nee akhapangizika ninga wakufunika kakamwe. (Est. 2:7, 15) Akazi Acikristu anatowezera tani citsandzo ca Esteri? Njira ibodzi yakucita pyenepi isalongwa pa 1 Timoti 2:9, 10. (Lerini.) Mpostolo Paulu apanga akazi Acikristu toera abvale nguwo zakuthema na mwacilemedzo. Mafala Acigerego adaphatisirwa pa mavesi anewa asapangiza kuti akazi asafunika kubvala munjira yadidi na kupangiza kuti asabvera maonero na mabvero a anthu anango. Ife tisapereka takhuta kuna alongo athu anawangisira kuphatisira uphungu unoyu mbabvala munjira yadidi.

9. Tisapfundzanji na citsandzo ca Abhigaili?

⁹ Luso yakudzindikira ndi nkhaliro unango wakufunika kakamwe wakuti alongo onsene akukola mwauzimu Acikristu asafunika kukhala nawo. Kodi luso yakudzindikira ninji? Ndi luso yakudziwa kusiyanisa cinthu cadidi na cakuipa buluka penepo mbatisankhula kucita cinthu cadidi. Onani citsandzo ca Abhigaili. Mamunace acita cisankhulo cakuipa cakuti caikha pangozwi umaso wa anthu onsene a panyumba pace. Abhigaili acita pinthu mwakucimbiza. Cisankhulo cace cadidi capulumusa umaso wa anthu azinji. (1 Sam. 25:14-23, 32-35) Luso yakudzindikira isatiphedzambo toera kudziwa ndzidzi wakulonga na ndzidzi wakumatama. Isatiphedzambo toera kupangiza citsalakano kuna anango mbatikhonda kupitira pinthu pyawo.—1 Ates. 4:11.

10-11. Thangwi yanji kuleri mwadidi na kulemba ndi pyakufunika kuna imwe na kuna anango? (Onanimbo foto.)

¹⁰ Nkazi Wacikristu asafunika kuwangisira toera akhale na maluso akusiyana-siyana. Maluso anango anapfundza mwana wankazi mbaciri wang’ono asam’phedza mu umaso wace onsene. Tendeni tione pitsandzo pingasi.

¹¹ Pfundzani kuleri na kulemba mwadidi. M’mbuto zinango anthu asanyerezera kuti akazi nee asafunika kupfundza kuleri na kulemba. Mbwenye maluso anewa ndi akufunika kuna Akristu onsene. d (1 Tim. 4:13) Natenepa lekani kutawirisa pinthu pinango pikucimwaniseni  kupfundza kuleri na kulemba mwadidi. Maluso anewa anakuphedzani tani? Kukhala na maluso anewa panango pinakuphedzani kugumana basa. Pontho pinakhala pyakukhonda nentsa kupfundza Bhibhlya mbamupfundzisambo anango. Kusiyapo pyenepi, imwe munakhala na uxamwali wakuwanga na Yahova mungaleri Mafala ace na kunyerezera mwadidi pinaleri imwe.—Yos. 1:8; 1 Tim. 4:15.

12. Lemba ya Misangani 31:26 inakuphedzani tani toera kucedza mwadidi na anango?

¹² Pfundzani kucedza mwadidi na anthu. Kucedza mwadidi na anthu ndi pyakufunika kakamwe kuna Akristu. Nyakupfundza Tiyago apereka uphungu wadidi kakamwe unalonga thangwi ya pyenepi. Iye alonga: “Munthu asafunika kukhala wakucimbiza kubva, wakudembuka kulonga.” (Tiya. 1:19) Imwe mungabvesera mwadidi mu ndzidzi unalonga anango, musapangiza kuti ‘musaabvera ntsisi.’ (1 Ped. 3:8) Khala muli kupenula kuti nee mwabvesesa mwadidi pinalonga munthu peno mabvero ace, citani mibvundzo munjira yadidi. Buluka penepo nyerezerani mwadidi mbamudzati kulonga. (Mis. 15:28, cidzindikiro capantsi.) Bvundzikani: ‘Pinafuna kulonga ine ndi undimomwene? Pontho pinam’phedza? Ndinalonga munjira yacilemedzo na yadidi?’ Pfundzani kubulukira mwa alongo akukola mwauzimu akuti asalonga munjira yadidi na anthu. (Lerini Misangani 31:26.) Onesesani mwadidi njira inalonga iwo. Mungadziwa kucedza mwadidi na anthu pinakuphedzani toera kukhala na axamwali adidi mbamukhazikisa ntendere na anango.

13. Munapfundza tani kucita mabasa a panyumba? (Onanimbo foto.)

¹³ Pfundzani kucita mabasa a panyumba. M’mbuto zizinji akazi ndiwo anaphata kakamwe mabasa a panyumba. Mai wanu peno mulongo unango panango anakupfundzisani kucita mabasa anewa. Mulongo anacemerwa Cindy alonga: “Cinthu cakufunika kakamwe cidandicitira mai wanga ndi kundipfundzisa kuti kuphata basa mwaphinga kusatsandzayisa. Kupfundza kuphika, kucenesa, kusona na kugula pinthu pyakhala pyakukhonda nentsa mu umaso wanga, pontho pyandiphedza toera kucita pizinji m’basa ya Yahova. Mai wanga andipfundzisa kutambira alendo, pontho pyenepi pyandiphedza toera kugumana abale azinji a citsandzo cadidi akuti ine ndinakwanisa kuatowezera.” (Mis. 31:15, 21, 22) Nkazi angakhala waphinga, wakutambira mwadidi alendo na kudziwa kutsalakana mabasa a panyumba pisaphedza anthu a m’banja mwace na mu mpingo.—Mis. 31:13, 17, 27; Mabasa 16:15.

14. Mwapfundzanji na citsandzo ca Crystal, pontho musafunika kukumbukanji?

¹⁴ Pfundzani kukomerwa na piri na imwe. Kukomerwa na piri na imwe ndi n’khaliro wakufunika kakamwe kuna Akristu onsene akukola mwauzimu. (Afil. 4:11) Mulongo anacemerwa Crystal alonga: “Anyakubala anga andiphedza toera kupfundza maluso anango kuxikola akuti mbadandiphedza ntsogolo. Pai wanga andiphedza toera ndicite kursu ya kontabhilidhadhe  yakuti cincino isandiphedza kakamwe.” Kusiyapo kupfundza maluso akuti anakuphedzani kugumana basa, pfundzanimbo kuti munaphatisira tani kobiri munjira yadidi. (Mis. 31:16, 18) Ikhani manyerezero anu ku pinthu pyauzimu, calirani kucita mangawa mazinji, pontho komerwani na pinthu pyakucepa piri na imwe.—1 Tim. 6:8.

15-16. Thangwi yanji alongo akukhonda manga banja ndi akufunika? (Marko 10:29, 30)

¹⁵ Kupfundza maluso akusiyana-siyana na kupangiza makhaliro adidi pinakuphedzani toera kucita mwadidi mabasa a ntsogolo. Tendeni tione pitsandzo pingasi pya pinthu pyakuti munakwanisa kupicita.

¹⁶ Munakwanisa kusankhula kukhala tenepo nee kusembwa mu ndzidzi ungasi. Mwakubverana na mafala a Yezu akazi anango asasankhula kukhonda manga banja ngakhale kucisa cawo anthu asakakamizwa toera kumanga banja. (Mat. 19:10-12) Anango ali na mathangwi akusiyana-siyana anaacitisa kukhonda manga banja. Khalani na cinyindiro cakuti Yahova na Yezu, asaona Akristu anewa akukhonda manga banja ninga akufunika. Pa dziko yonsene yapantsi alongo akuti adzati kusembwa asacita pizinji mu mpingo. Ufuni wawo na citsalakano cawo kuna anango, pisaacitisa kukhala anakazi na amama Acikristu kuna anthu azinji mu mpingo.—Lerini Marko 10:29, 30; 1 Tim. 5:2.

17. Mulongo wantsikana anakhunganyika tani toera kutoma basa ya ndzidzi onsene?

¹⁷ Imwe munakwanisa kutoma basa ya ndzidzi onsene. Akazi Acikristu asacita pizinji m’basa yakumwaza mphangwa pa dziko yonsene ya pantsi. (Mas. 68:11) Imwe munakwanisa kucita masasanyiro cincino toera kutoma basa ya ndzidzi onsene. Munakwanisa kutumikira ninga mpainiya, kuphedzera basa yakumanga peno kutumikira ku Bheteli. Citani phembero thangwi ya pifuno piri na imwe. Cedzani na ale adakwanirisa pifuno ninga pyanu, pontho onani kuti musafunika kucitanji toera mukhale wakuthema. Buluka penepo citani pinthu pyakuti pinakuphedzani kukwanirisa pifuno pyanu. Mungapita m’basa ya ndzidzi onsene pinakuphedzani toera kucita pizinji m’basa ya Yahova.

18. Thangwi yanji ndi pyakufunika kuna mulongo kusankhula mwadidi mamuna anafuna kunsemba? (Onanimbo foto.)

¹⁸ Munakwanisa kusankhula kumanga banja. Makhaliro na maluso adapfundza ife, anakuphedzani toera kukhala nkazi wadidi. Mbwenye  khala musanyerezera kumanga banja, musafunika kuonesesa mwadidi pakusankhula mamuna toera kumanga naye banja. Thangwi kusankhula munthu toera kumanga naye banja ndi cisankhulo cakufunika kakamwe mu umaso wanu. Kumbukani kuti mamuna anafuna kukusembani ndiye anafuna kudzakhala nsolo wanu. (Aroma 7:2; Aef. 5:23, 33) Ndi thangwi yace musafunika kubvundzika: ‘Kodi iye ndi Nkristu wakukola mwauzimu? Kodi iye asaikha pinthu pyauzimu pa mbuto yakutoma? Asacita pisankhulo mwandzeru? Kodi iye asatawira madodo ace? Asalemedza akazi? Kodi iye anandiphedza toera ndikhale na uxamwali wakuwanga na Mulungu, kundipasa pinafuna ine, pontho anakhala xamwali wadidi kuna ine? Kodi iye asacita mwadidi mabasa ace? Mwacitsandzo, ndi mabasa api ali na iye mu mpingo? Kodi iye asaacita mwadidi?’ (Luka 16:10; 1 Tim. 5:8) Khala musafuna kugumana mamuna wadidi, imwe musafunikambo kukhala nkazi wadidi.   

19. Thangwi yanji nkazi anakwanisa kutsandzaya thangwi yakucemerwa ‘nyakuphedza’ wa mamunace?

¹⁹ Bhibhlya isalonga kuti nkazi wadidi ndi ‘nyakuphedza’ wa mamunace, pontho ndi “ndzace” wakuthema. (Gen. 2:18) Pyenepi pisabveka kuti nkazi nee ndi wakufunika? Nkhabe. Basa ya nkazi ninga m’phedzi ndi yakufunika kakamwe, thangwi kazinji kene m’Bhibhlya Yahova asalongwa ninga “m’phedzi.” (Mas. 54:4; Aheb. 13:6) Nkazi asakhala nyakuphedzera wadidi angaphedzera pisankhulo pinacita mamunace pabanja. Nakuti iye asafuna Yahova, iye asawangisira toera mbiri ya mamunace ikhale yadidi. (Mis. 31:11, 12; 1 Tim. 3:11) Toera mukhale wakukhunganyika kuti mucite basa ineyi ntsogolo, musafunika kufuna Yahova, kuphedza anthu a panyumba na mu mpingo.

20. Ndi pinthu pipi pyadidi pyakuti mama anakwanisa kupicita kuna banja yace?

²⁰ Munakwanisa kukhala na ana. Mungamala kumanga banja imwe na mamunanu panango munakhala na ana. (Mas. 127:3) Natenepa musafunika kunyerezera kuti ninji pinafunika toera mukhale mama wadidi. Makhaliro na maluso adapfundza ife mu nsolo uno, anakuphedzani toera mukhale nkazi wadidi na mama wadidi. Mungakhala waufuni, wakukoma ntima na wakupirira pinaphedza banja yanu toera ikhale yakutsandzaya, pontho ananu anapibva kuti ali akutsidzikizika na akufuniwa.—Mis. 24:3.

21. Ndi mabvero api anakhala na ife thangwi ya alongo athu, pontho thangwi yanji? (Onani foto iri patsamba yakutoma.)

²¹ Ife tisakufunani kakamwe imwe alongo. Pontho tisapereka takhuta thangwi ya pyonsene pinacitira imwe Yahova na atumiki ace. (Aheb. 6:10) Imwe musawangisira toera kukhala na makhaliro adidi na maluso akuti anakuphedzani, pontho anaphedzambo anango. Kusiyapo pyenepi, asakukhunganyani mwadidi toera kucita mabasa a ntsogolo. Imwe ndimwe akufunika kakamwe mu gulu ya Yahova.