Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

NSOLO WA PFUNDZIRO 50

Cikhulupiro na Mabasa Pinatiphedza Toera Kukhala Akulungama

Cikhulupiro na Mabasa Pinatiphedza Toera Kukhala Akulungama

‘Tifambe mwakubverana na cikhulupiro ninga cikhali na babathu Abhrahamu.’—AROMA 4:12.

NYIMBO 119 Tisafunika Kukhala na Cikhulupiro

PINAFUNA IFE KUPFUNDZA a

1. Tinganyerezera cikhulupiro ca Abhrahamu, ndi mbvundzo upi wakuti panango tinaucita?

 MASEZE anthu azinji asabva mphangwa zinalonga pya Abhrahamu, iwo asadziwa pinthu pyakucepa thangwi ya iye. Mbwenye imwe musadziwa pizinji thangwi ya Abhrahamu. Mwacitsandzo, imwe musadziwa kuti Bhibhlya isalonga kuti Abhrahamu ndi “baba wa anthu onsene ali na cikhulupiro.” (Aroma 4:11) Natenepa, panango munabvundzika: ‘Kodi ine ndinakwanisambo kukhulupira kakamwe Yahova ninga pidacita Abhrahamu?’ Inde, munakwanisa.

2. Thangwi yanji ndi pyakufunika kupfundza citsandzo ca Abhrahamu? (Tiyago 2:22, 23)

2 Njira ibodzi yakuti tinakwanisambo kukhala na cikhulupiro ninga ca Abhrahamu, ndi kupfundza kubulukira mu citsandzo cace. Mulungu apanga Abrahamu toera afuluke mbaenda kudziko yakutali kakamwe, mbakhala m’matenti mu pyaka pizinji, pontho akhali dzololo toera kupereka mwanace wakufunika kakamwe Izaki ninga ntsembe. Abhrahamu acita pinthu pyenepi pyonsene thangwi iye akhali na cikhulupiro cakuwanga kuna Yahova. Cikhulupiro cace na mabasace pyancitisa kukhala wakutawirika kuna Yahova mbakhala xamwali wace. (Lerini Tiyago 2:22, 23.) Yahova asafuna kuti ife tonsene, kuphatanizambo imwe tikhale axamwali ace. Na thangwi ineyi, iye atsogolera Paulu na Tiyago toera kulemba citsandzo ca Abhrahamu m’Bhibhlya. Natenepa tendeni tifokotoze citsandzo cace, mwakubverana na pidalembwa pa Aroma kapitulu 4 na Tiyago kapitulu 2. M’makapitulu anewa, Paulu na Tiyago alemba cinthu cakufunika kakamwe thangwi ya Abhrahamu.

3. Ndi vesi ipi ya m’Bhibhlya idaphatisira Paulu na Tiyago?

3 Paulu na Tiyago alemba mphangwa zakulandana na zinagumanika pa Genesi 15:6. Lemba ineyi isalonga: “[Abhrahamu] akhulupira Yahova, pyenepi pyancitisa kuoniwa ninga munthu wakulungama.” Yahova asaona kuti munthu ndi wakulungama peno wakusowa mulando khala iye asawangisira toera kucita pinthu pinantsandzayisa. Ndi pyakutsandzayisa kakamwe kudziwa kuti munthu wakudawa na wakusowa ungwiro anakwanisa kuoniwa na Mulungu ninga munthu wakulungama! Mwandimomwene imwe musafunambo kuti Mulungu akuoneni ninga munthu wakulungama, pontho pyenepi mphyakukwanisika. Cincino tendeni tione kuti thangwi yanji Yahova akhaona Abhrahamu ninga munthu wakulungama, pontho tisafunika kucitanji toera tioniwembo ninga akulungama.

TISAFUNIKA KUKHALA NA CIKHULUPIRO TOERA TIKHALE AKULUNGAMA

4. Ninji pinapingiza anthu toera kukhala akulungama?

4 Mu tsamba idalembera iye Akristu a ku Roma, Paulu alonga kuti anthu onsene ndi akudawa. (Aroma 3:23) Mphapo Mulungu anakwanisa tani kukomerwa na ife mbationa kuti ndife akulungama? Toera kuphedza Akristu kuti agumane ntawiro wa mbvundzo unoyu, Paulu aphatisira citsandzo ca Abhrahamu.

5. Thangwi yanji Yahova alonga kuti Abhrahamu ndi wakulungama? (Aroma 4:2-4)

5 Abhrahamu akakhala ku Kanani mu ndzidzi udalonga Yahova kuti iye ndi wakulungama. Thangwi yanji Yahova alonga kuti Abhrahamu akhali wakulungama? Ndi thangwi yakuti Abhrahamu akhabvera mwadidi kakamwe Mwambo wa Mose? Nkhabe. Thangwi yanji? (Aroma 4:13) Thangwi Mwambo wa Mose waperekwa kuna Aizraeli pakupita pyaka 400 Mulungu mbadamala kale kulonga kuti Abhrahamu akhali wakulungama. Mphapo ninji pidacitisa Mulungu kuona kuti Abhrahamu ndi wakulungama? Yahova apangiza kukoma ntima kuna Abhrahamu, mbamuona kuti ndi wakulungama thangwi ya cikhulupiro cace.—Lerini Aroma 4:2-4.

6. Anthu akudawa anakwanisa tani kuoniwa na Yahova ninga akulungama?

6 Paulu alonga kuti munthu angakhulupira Mulungu, “cikhulupiro cace cisancitisa kuoniwa ninga wakulungama.” (Aroma 4:5) Iye athimiza: “Ninga mudalongambo Dhavidhi pya kutsandzaya kwa munthu wakuti Mulungu asamuona ninga wakulungama, tayu thangwi ya mabasace: ‘Anyakutsandzaya ndi ale adalekererwa macitiro awo akuipa, na ale akuti madawo awo afudzwa; anyakutsandzaya ndi ale akuti Yahova cipo anadzakumbuka pontho madawo awo.’” (Aroma 4:6-8; Mas. 32:1, 2) Mulungu asalekerera peno kuphimbira madawo a ale anan’khulupira. Iye asaalekerera na ntima onsene. Iye asaaona ninga akusowa mulando na akulungama thangwi ya cikhulupiro cawo.

7. Thangwi yanji tinalonga kuti atumiki a Mulungu akale akhali akulungama?

7 Maseze Abhrahamu, Dhavidhi na atumiki anango akukhulupirika akhaoniwa na Mulungu ninga anthu akulungama, iwo akhali anthu akusowa ungwiro na akudawa. Mbwenye thangwi ya cikhulupiro cawo, Mulungu akhaaona kuti ndi akusowa mulando angaalandanisa na ale akuti nee akhantumikira. (Aef. 2:12) Ninga pidalonga Paulu mu tsamba yace, cikhulupiro ndi cakufunika kakamwe toera tikhale na uxamwali na Mulungu. Abhrahamu na Dhavidhi akhali axamwali a Mulungu thangwi yakun’khulupira. Ife tinakwanisambo kukhala axamwali a Mulungu thangwi ya cikhulupiro cathu.

CIKHULUPIRO NA MABASA PISABVERANA TANI?

8-9. Ndi manyerezero api akuphonyeka ali na anthu anango thangwi ya mafala adalemba Paulu na Tiyago, pontho thangwi yanji?

8 Mu pyaka pizinji, atsogoleri a mauphemberi asapokanyisana thangwi yakufunika kwa cikhulupiro na mabasa. Atsogoleri anango a mauphemberi asapfundzisa kuti munthu basi ene asafunika kukhulupira Mbuya Yezu Kristu toera apulumuke. Panango imwe mwabva mbalonga kuti: “Khulupira Yezu toera udzapulumuswe.” Iwo asalonga kuti pyenepi ndi pidapfundzisa Paulu thangwi iye alonga kuti: ‘Mulungu asaona munthu kuti ndi wakulungama tayu thangwi ya mabasace.’ (Aroma 4:6) Mbwenye anango asalonga kuti munthu anakwanisa kupulumuswa angaenda ku mbuto zinaoniwa na gereja kuti ndi zakucena, pontho angacita mabasa anaoniwa na uphemberi wawo kuti ndi adidi. Panango iwo asaphatisira mafala anagumanika pa Tiyago 2:24 analonga kuti: “Munthu anaoniwa kukhala wakulungama thangwi ya mabasa, tayu thangwi ya cikhulupiro basi.”

9 Thangwi yakusiyana kwa maonero anewa, anyakudziwisa pya Bhibhlya anango asanyerezera kuti pidalemba Paulu na Tiyago thangwi ya cikhulupiro na mabasa ndi pyakusiyana. Atsogoleri anango a mauphemberi asaona kuti Paulu akhakhulupira kuti munthu basi ene asafunika kukhala na cikhulupiro toera akhale wakutawirika kuna Mulungu, mbwenye Tiyago akhakhulupira kuti munthu asafunika kucita mabasa adidi. Mpfundzisi unango wa pyauphemberi alonga tenepa thangwi ya pyenepi: “Tiyago nee akhabvesesa kuti thangwi yanji Paulu alonga kuti munthu basi ene asafunika kukhala na cikhulupiro toera aoniwe kuti ndi wakulungama, pontho iye nee akhaphedzera maonero a Paulu.” Mbwenye Yahova atsogolera Paulu na Tiyago toera kulemba mphangwa zenezi. (2 Tim. 3:16) Natenepa pali na njira yakukhonda nentsa toera kubvesesa mphangwa zidalemba Paulu na Tiyago. Toera kubvesesa mwadidi pidalemba iwo, tisafunika kuona mphangwa zinango zidalemba iwo m’matsamba awo.

Paulu agomezera Akristu Aciyuda ku Roma kuti cikhulupiro ndi cakufunika kakamwe kupiringana mabasa akhacitwa mwakubverana na Mwambo wa Mose (Onani ndima 10) b

10. Ndi “mabasa” api adalonga Paulu? (Aroma 3:21, 28) (Onanimbo foto.)

10 Ndi “mabasa” api akhalonga Paulu pa Aroma kapitulu 3 na 4? Pakutoma iye akhalonga pya kubvera Mwambo wa Mose udapaswa Aizraeli. (Lerini Aroma 3:21, 28.) Mu ntsiku za Paulu, Akristu anango Aciyuda akhanentseka kutawira kuti nee akhafunikabve kubvera Mwambo wa Mose na kucita mabasa anango akhaphembwa na Mwambo unoyu. Natenepa, Paulu aphatisira citsandzo ca Abhrahamu, toera kupangiza kuti munthu nee asafunika kubvera Mwambo wa Mose toera akhale wakutawirika kuna Mulungu. Mbwenye Paulu afokotoza kuti munthu asafunika kukhala na cikhulupiro. Pyenepi ndi pyakuwangisa thangwi pisatipfundzisa kuti tingakhulupira Mulungu na Kristu tinakwanisa kukhala akutawirika kuna Mulungu.

Tiyago akulumiza Akristu toera kupangiza cikhulupiro kubulukira “mabasa.” Mwacitsandzo, iwo akhafunika kucita pinthu mwakusowa tsankhulo (Onani ndima 11-12) c

11. Ndi “mabasa” api adalonga Tiyago?

11 Mbwenye “mabasa” analongwa pa Tiyago kapitulu 2 nee ndi pinthu pikhaphembwa na Mwambo wa Mose. Tiyago akhalonga mabasa anacita Akristu ntsiku na ntsiku. Mabasa anewa asapangiza khala mwandimomwene Nkristu asakhulupira Mulungu peno nkhabe. Onani pitsandzo piwiri pidaphatisira Tiyago.

12. Tiyago afokotoza tani kubverana kwa cikhulupiro na mabasa? (Onanimbo foto.)

12 Mu citsandzo cakutoma, Tiyago alonga kuti Akristu nee asafunika kukhala a tsankhulo. Iye apangiza pyenepi mukulonga citsandzo ca munthu wakuti abvera ntsisi munthu wakupfuma mbacimwana kubvera ntsisi munthu wakutcerenga. Tiyago alonga kuti munthu unoyu panango ananyerezera kuti ali na cikhulupiro, mbwenye macitiro ace asapangiza kuti iye nee ali na cikhulupiro. (Tiya. 2:1-5, 9) Mu citsandzo caciwiri, Tiyago alonga pya munthu wakuti aona ‘m’bale wace wamamuna peno wankazi wakuti ali na usiwa peno nee ali na cakudya’ mbwenye iye mbakhonda kum’phedza. Maseze munthu unoyu alonge kuti ali na cikhulupiro, mabasace asapangiza kuti iye nkhabe cikhulupiro. Tiyago alemba: “Cikhulupiro cingasowa mabasa ndi cakufa.”—Tiya. 2:14-17.

13. Ndi citsandzo cipi cidaphatisira Tiyago toera kupangiza kuti tisafunika kukhala na cikhulupiro na kucita pinthu pyadidi? (Tiyago 2:25, 26)

13 Tiyago alonga kuti Raabhe akhali citsandzo cadidi thangwi iye apangiza cikhulupiro kubulukira mabasace. (Lerini Tiyago 2:25, 26.) Iye akhadabva pya Yahova, pontho adzindikira kuti Mulungu akhatsalakana Aizraeli. (Yos. 2:9-11) Mabasace apangiza kuti iye akhali na cikhulupiro. Thangwi ya cikhulupiro, iye atsidzikiza Aizraeli awiri akhadaenda kaona dziko mu ndzidzi wakuti umaso wawo ukhali pangozwi. Na thangwi ineyi, maseze Raabhe akhali wakusowa ungwiro, pontho nee akhabvera Mwambo wa Mose, iye aoniwa kuti akhali wakulungama ninga Abhrahamu. Citsandzo cace cisapangiza kuti ndi pyakufunika kakamwe kupangiza kuti tiri na cikhulupiro kubulukira mabasa athu.

14. Pidalemba Paulu na Tiyago pisabverana tani?

14 Natenepa, Paulu na Tiyago basi ene afokotoza kuti cikhulupiro na mabasa ndi pinthu piwiri pyakusiyana. Paulu akhapanga Akristu Aciyuda kuti toera akhale akutawirika kuna Yahova nee akhafunika basi ene kubvera Mwambo wa Mose. Mbwenye Tiyago afokotoza kuti Akristu onsene asafunika kupangiza cikhulupiro cawo kubulukira mu pinthu pyadidi pinacitira iwo anango.

Kodi cikhulupiro canu cisakukulumizani toera kucita mabasa anakomeresa Yahova? (Onani ndima 15)

15. Ndi munjira zipi zakuti tinakwanisa kupangiza cikhulupiro kubulukira m’mabasa athu? (Onanimbo foto.)

15 Yahova nee alonga kuti khala tisafuna kuoniwa ninga akulungama tisafunika kucita pinthu pyonsene ninga pidacita Abhrahamu. Mwandimomwene, pana pinthu pizinji pyakuti tinakwanisa kupicita toera kupangiza kuti tiri na cikhulupiro. Ife tinakwanisa kutambira mwadidi ale anatoma kwene kusonkhana na ife mu mpingo, kuphedza abale na alongo akuti mwandimomwene asafuna ciphedzo na kucita pinthu pyadidi kuna acibale athu pyakuti Mulungu anakomerwa napyo mbatipasa nkhombo. (Aroma 15:7; 1 Tim. 5:4, 8; 1 Juw. 3:18) Ibodzi mwa njira zakufunika kakamwe zakuti tinakwanisa kupangiza kuti tiri na cikhulupiro ndi kumwaza mphangwa zadidi mwaphinga. (1 Tim. 4:16) Tonsene tinakwanisa kupangiza na mabasa athu kuti tisakhulupira kuti mapikiro a Yahova anakwanirisika, pontho njira inacita iye pinthu ndi yadidi kakamwe. Tingacita pyenepi, tinakwanisa kukhala na cinyindiro cakuti Mulungu anationa ninga akulungama mbatikhala axamwali ace.

CIDIKHIRO NDI CAKUFUNIKA TOERA TIKHALE NA CIKHULUPIRO

16. Cidikhiro ca Abhrahamu cikhabverana tani na cikhulupiro cace?

16 Pa Aroma kapitulu 4 ife tisapfundza cinthu cakufunika kakamwe thangwi ya Abhrahamu. Pa kapitulu ineyi ife tisapfundza kufunika kwa kukhala na cidikhiro. Yahova apikira kuti kubulukira mwa Abhrahamu, “madzindza mazinji” mbadapaswa nkhombo. Mwandimomwene Abhrahamu akhadikhira pinthu pyadidi kakamwe. (Gen. 12:3; 15:5; 17:4; Aroma 4:17) Mbwenye pikhali Abhrahamu na pyaka 100 pyakubalwa, pontho Sara akhali na pyaka 90 pikiro ineyi ikhadzati kukwanirisika. M’maonero a anthu pikhaoneka ninga Abhrahamu na Sara nee mbadakwanisa kubala mwana. Ceneci cikhali ciyeso cikulu kuna Abhrahamu. “Mbwenye thangwi ya cidikhiro, iye akhulupira kuti mbadakhala baba wa madzindza mazinji.” (Aroma 4:18, 19) Natenepa mukupita kwa ndzidzi pikhadikhira Abhrahamu pyadzacitika. Iye adzabala Izaki, mwana wakuti akhan’dikhira mu ndzidzi uzinji.—Aroma 4:20-22.

17. Tisadziwa tani kuti ife tinakwanisa kuoniwa ninga axamwali akulungama a Mulungu?

17 Ife tinakwanisa kukhala akutawirika kuna Mulungu mbatikhala axamwali ace ninga pidacita iye kuna Abhrahamu. Mwandimomwene, ndi pyenepi pidagomezera mpostolo Paulu pidalemba iye kuti: “Mafala akuti ‘pyenepi pyancitisa’ nee alembwa thangwi ya [Abhrahamu] basi, mbwenye alembwambo thangwi ya ife, akuti tinadzaoniwa ninga akulungama thangwi tisakhulupira Ule adalamusa Mbuyathu Yezu muli akufa.” (Aroma 4:23, 24) Ninga Abhrahamu, ife tisafunikambo kukhulupira Yahova, kucita mabasa adidi na kudikhira mwacinyindiro kuti mapikiro ace anadzakwanirisika. Paulu apitiriza kufokotoza pya cidikhiro cathu mu kapitulu 5 ya Aroma yakuti tinaipfundza mu nsolo unatowera.

NYIMBO 28 Mbani Anakhala Xamwali wa Yahova?

a Ife tisafuna kukhala akutawirika kuna Mulungu mbationiwa ninga anthu akulungama. Mu nsolo uno tinaphatisira mafala adalemba Paulu na Tiyago toera kuona kuti thangwi yanji cikhulupiro na mabasa ndi pyakufunika toera tikhale akutawirika kuna Yahova.

b MAFOTO: Paulu akulumiza Akristu Aciyuda toera apangize cikhulupiro, tayu kucita “mabasa mwakubverana na mwambo.” Mabasa anewa akhaphataniza kubvala nguwo za bhurumu, kucita phwando ya Paskwa na kucita misambo ya kuceneseka.

c FOTO: Tiyago akulumiza abale na alongo toera kupangiza cikhulupiro mukucita pinthu pyadidi kuna anango, ninga kuphedza anyakutcerenga.