Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

NSOLO WA PFUNDZIRO 50

NYIMBO 135 Yahova Asatiphemba Mwaufuni: ‘Mwananga, Khala Wandzeru’

Anyakubala, Phedzani Ananu Toera Akhale na Cikhulupiro Cakuwanga

Anyakubala, Phedzani Ananu Toera Akhale na Cikhulupiro Cakuwanga

“Cinjani manyerezero anu toera mukwanise kudziwa mwadidi pinafuna Mulungu.”AROMA 12:2.

PINAFUNA IFE KUPFUNDZA

Mu nsolo uno, tinapfundza kuti anyakubala anacedza tani na anawo thangwi ya Mulungu na Bhibhlya mbaaphedza toera kuwangisa cikhulupiro cawo.

1-2. Anyakubala anatawira tani mwanawo angaacita mibvundzo thangwi ya pinakhulupira iye?

 ANTHU azinji asatawira kuti kukuza ana kusaphataniza pinthu pizinji. Khala imwe ndimwe nyakubala, tisapereka takhuta thangwi yakuwangisira kwanu toera kuwangisa cikhulupiro ca ananu. (Dheu. 6:6, 7) Mu ndzidzi unakula iwo, panango anatoma kucita mibvundzo yakunentsa thangwi ya pinakhulupira iwo, kuphatanizambo pinthu pinalonga Bhibhlya.

2 Panango imwe munanyerezera kuti mwananu asacita mibvundzo ineyi thangwi iye nee ali na cikhulupiro cakuwanga. Mbwenye mu ndzidzi unakula anapiana, iwo asafunika kucita mibvundzo toera kuwangisa cikhulupiro cawo. (1 Akor. 13:11) Natenepa, imwe nee musafunika kudzudzumika. Iwo angacita mibvundzo, munakwanisa kubandza mwai unoyu toera kuaphedza kuti apfundze pinthu pizinji pyakuti pinawangisa cikhulupiro cawo kuna Yahova.

3. Tinapfundzanji mu nsolo uno?

3 Mu nsolo uno, ife tinapfundza kuti anyakubala anaphedza tani mwanawo peno anawo, toera (1) awangise cikhulupiro cawo, (2) kubvesesa kuti thangwi yanji ndi pyakufunika kubvera pinalonga Bhibhlya na (3) kufokotoza pinakhulupira iwo kuna anango. Tinapfundzambo kuti thangwi yanji ana asafunika kucita mibvundzo, pontho tinapfundza pinafunika kucita anyakubala toera acedze na anawo thangwi ya pinakhulupira iwo.

PHEDZANI MWANANU TOERA AKHALE NA CIKHULUPIRO CAKUWANGA

4. Ndi mibvundzo ipi yakuti mwana panango anaicita, pontho thangwi yanji?

4 Mwananu nee anakhala na cikhulupiro cakuwanga basi ene thangwi imwe muli na cikhulupiro cakuwanga kuna Mulungu. Imwe nee mwabalwa mbamukhulupira Yahova. Pyenepi pisacitikambo kuna mwananu. Midzidzi inango, panango mwananu anatoma kucita mibvundzo ninga iyi: ‘Ndisadziwa tani kuti Mulungu alipo? Ndisafunikadi kukhulupira pinalonga Bhibhlya?’ Mwandimomwene, Bhibhlya isalonga kuti tisafunika kuphatisira ‘luso yathu yakunyerezera’ na ‘kudinga pinthu pyonsene.’ (Aroma 12:1; 1 Ates. 5:21) Munaphedza tani mwananu toera akhale na cikhulupiro cakuwanga?

5. Anyakubala anacitanji toera kuphedza mwanawo kuti akhulupire pinalonga Bhibhlya? (Aroma 12:2)

5 Phedzani mwananu toera aone ekhene kuti pinalonga Bhibhlya ndi pyandimomwene. (Lerini Aroma 12:2.) Mwananu angacita mibvundzo, sakani miyai ya kumphedza toera agumane mitawiro mukuphatisira mafaramentu athu akufufudza nawo. Imwe munakwanisa kumphedza toera kufufudza mavidhyu na misolo yakuti inampasa cinyindiro cakuti Bhibhlya nee ndi bukhu basi ene yakulembwa na anthu, mbwenye ndi “mafala a Mulungu.” (1 Ates. 2:13) Mwacitsandzo, iye anakwanisa kufufudza toera kudziwa pizinji thangwi ya nzinda wakale wa Ninive wa ku Asirya. Kale, anyakufufudza Bhibhlya anango akhalonga kuti nzinda wa Ninive nee ukhalipo. Mbwenye mu caka ca 1850, anyakufufudza anango agumana madembe a nzinda wa Ninive, pyenepi pisapangiza kuti pinalonga Bhibhlya ndi pyandimomwene. (Sof. 2:13-15) Toera kudziwa kuti kufudzwa kwa Ninive kwakwanirisa tani maprofesiya a Bhibhlya, iye anakwanisa kuona nsolo wakuti “Kodi Imwe Mukhapidziwa?” mu Ncenjezi wa Novembro wa 2021. Thangwi ya kulandanisa pidapfundza iye m’mabukhu athu na pidapfundza iye m’mabukhu anango akudziwika, mwananu anakwanisa kuwangisa cikhulupiro cace thangwi ya pinalonga Bhibhlya.

6. Anyakubala anaphedza tani mwanawo toera kuona pinthu pinapangiza kuti pinalonga Bhibhlya ndi pyandimomwene? Perekani citsandzo. (Onanimbo foto.)

6 Phedzani ananu toera aone pinthu pinapangiza kuti pinalonga Bhibhlya ndi pyandimomwene. Anyakubala ali na miyai yakusiyana-siyana toera kucedza na mwanawo thangwi ya Bhibhlya peno pinakhulupira iwo thangwi ya Mulungu. Imwe munakwanisa kupfundzisa mwananu mu ndzidzi unaenda imwe kaona muzeu, parki peno Bheteli ya Mboni za Yahova. Mwacitsandzo, imwe munakwanisa kupangiza mwananu pinthu pyakale pinagumanika m’mabukhu peno m’mavidhyu, pyakuti pinawangisa cinyindiro cace cakuti pinalonga Bhibhlya ndi pyandimomwene. Kusiyapo pyenepi, munakwanisa kupfundzisa mwananu thangwi ya Mwala wa Moabhe, wakuti uli na pyaka 3.000, pontho pa mwala unoyu pasagumanika dzina ya Mulungu. Mwala unoyu wa Moabhe usagumanika m’Muzeu unango wa ku Fransa. Pontho kopya ya Mwala unoyu isagumanika m’muzeu wa “A Bíblia e o Nome Divino.” Muzeu unoyu usagumanika ku Ofesi ikulu ya Mboni za Yahova ku Warwick, Nova York. Mwala wa Moabhe usapangiza kuti Mambo Mesa wa ku Moabhe asandukira Izraeli. Pyenepi pisabverana na pinalonga Bhibhlya. (2 Ama. 3:4, 5) Mwananu angaona pinthu pinapangiza kuti pinalonga Bhibhlya ndi pyandimomwene, cikhulupiro cace cinakhala cakuwanga.—Onani 2 Kronika 9:6.

Phedzani mwananu toera awangise cikhulupiro cace kuna Mulungu mukucedza naye thangwi ya pinthu pyakale pinapangiza kuti pinalonga Bhibhlya ndi pyandimomwene (Onani ndima 6)


7-8. (a) Tisapfundzanji na pinthu pyakubalika na pyakulandana pinaona ife kudzulu na pa dziko yapantsi? Perekani citsandzo. (Onanimbo foto.) (b) Ndi mibvundzo ipi yakuti inaphedza mwananu toera kukhulupira kuti alipo Nciti?

7 Phedzani mwananu toera anyerezere pinthu pyakudzumisa pidacita Yahova. Mu ndzidzi unafamba imwe na mwananu peno pakusasanyira jardim, phedzani mwananu toera aone pinthu pyakudzumisa pidacita Mulungu. M’phedzeni toera abvesese kuti adacita pinthu pyenepi ndi munthu waudziwisi kakamwe. Mwacitsandzo, pinthu pizinji pyacitwa mwakuzungulira, pontho asiyentista apfundza pyenepi mu pyaka pizinji. Siyentista unango anacemerwa Nicola Fameli afokotoza kuti tingalengesa numero ya pinthu pyakuzungulira pinagumanika mu pinthu pinango pa dziko yapantsi, tinadzindikira kuti piri na numero ibodzi ene. Numero zenezi zisacemerwa sequência de Fibonacci. Ife tinakwanisa kugumana pinthu pyenepi pyakuzungulira mu pinthu pizinji, ninga m’magalaksya anango, pinyama pinango pya m’madzi, masamba a miti na Jirasoli. a

8 Kuxikola, mwananu anapfundza pinthu pinango pyakuti pisabverana na pinthu pidacita Yahova. Mwacitsandzo, miti mizinji yacitwa mwakulandana. Kulandana kweneku kusacemerwa Fractal, pontho kusagumanikambo mu pinthu pinango pidacita Yahova. Mphapo mbani adacitisa kuti pinthu pyenepi pilandane? Mwananu anganyerezera mwadidi pinthu pyenepi pyakudzumatirisa, pinamphedza toera akhale na cinyindiro cakuti pinthu pyonsene pyacitwa na Yahova. (Aheb. 3:4) Mu ndzidzi unakula mwananu, imwe musafunika kumphedza toera abvesese kuti thangwi yanji ndi pyakufunika kubvera mitemo ya Mulungu. Toera kucita pyenepi, imwe munakwanisa kuncita mbvundzo ninga uyu: “Khala ndi Mulungu adaticita, nee usaona kuti iye athema kutipasa pitsogolero toera tikhale akutsandzaya?” Buluka penepo, imwe munakwanisa kulonga kuti Mulungu atipasa Bhibhlya toera kutipangiza kuti tinakhala tani akutsandzaya.

NASA, ESA, and the Hubble Heritage (STScl/AURA)-ESA/Hubble Collaboration

Mbani adacita pinthu pyakubalika na pyakulandana pinaona ife kudzulu na pa dziko yapantsi? (Onani ndima 7-8)


PHEDZANI MWANANU TOERA AONE KUFUNIKA KWA KUBVERA PINALONGA BHIBHLYA

9. Thangwi yanji panango mwananu anacita mibvundzo inango thangwi ya pinthu pinalonga Bhibhlya?

9 Midzidzi inango, panango mwananu anacita mibvundzo thangwi ya pinalonga Bhibhlya kuti ndi pyakuipa. Natenepa yeserani kubvesesa kuti thangwi yanji iye acita mbvundzo unoyu. Kodi iye acimwana kufokotoza kuna anango pinakhulupira iye peno nee asakhulupira kuti pinalonga Bhibhlya ndi pyandimomwene? Munjira inango, imwe munakwanisa kuphedza mwananu toera abvesese kuti thangwi yanji ndi pyadidi kubvera mitemo ya Yahova. Toera kucita pyenepi, imwe munakwanisa kupfundza naye bukhu yakuti Tsandzayani na Umaso Kwenda na Kwenda! b

10. Munaphedza tani mwananu toera anyerezere thangwi ya uxamwali wace na Yahova?

10 Phedzani mwananu toera akhale na cifuno ca kukhala na uxamwali wakuwanga na Yahova. Mu ndzidzi unapfundza imwe Bhibhlya na mwananu, yeserani kuphatisira mibvundzo na pitsandzo pinagumanika m’bukhu Tsandzayani na Umaso Kwenda na Kwenda!, toera kudzindikira pinanyerezera iye thangwi ya pinthu pyakusiyana-siyana. (Mis. 20:5) Mwacitsandzo, mu nsolo 8 Yahova asalandaniswa na xamwali wacitsalakano wakuti asatipasa pitsogolero pyakuti pisatiphedza na kutitsidzikiza. Mungamala kucedza naye lemba ya 1 Juwau 5:3, imwe munakwanisa kumbvundza: “Pakumala kuona kuti Yahova ndi Xamwali wadidi, tisafunika kuona tani pinthu pinatipanga iye toera kucita?” Mbvundzo unoyu panango unaoneka ninga wakukhonda nentsa, mbwenye unaphedza mwana toera kubvesesa kuti Yahova asatipasa mitemo ineyi thangwi asatifuna.—Iza. 48:17, 18.

11. Munaphedza tani mwananu toera kubvesesa kuti thangwi yanji ndi pyadidi kubvera uphungu wa m’Bhibhlya? (Misangani 2:10, 11)

11 Mpangeni kuti kubvera pinalonga Bhibhlya kunatiphedza tani. Mu ndzidzi unaleri imwe Bhibhlya peno unadinga imwe lemba ya ntsiku pabodzi, longani kuti kubvera pinalonga Bhibhlya kwaphedza tani banja yanu. Mwacitsandzo, kodi mwananu asaona kuti kukhala waphinga na wakukhulupirika kusaphedza? (Aheb. 13:18) Imwe munakwanisambo kugomezera kuti midida ya m’Bhibhlya isatsidzikiza tani manungo athu na manyerezero athu. (Mis. 14:29, 30) Mwananu angabvesesa kuti thangwi yanji ndi pyadidi kubvera pinapfundzisa Bhibhlya, iye anadzafuna kupiphatisira mu umaso wace.—Lerini Misangani 2:10, 11.

12. Steve asaphedza tani mwanace toera aone kuti kubvera uphungu wa m’Bhibhlya kusaphedza?

12 Steve anakhala ku Fransa, afokotoza kuti iye pabodzi na nkazace asaphedza tani mwanawo Ethan wa pyaka 16 toera kubvesesa kuti Yahova asatipasa mitemo thangwi iye asatifuna. Iye alonga: “Ife tisancita mibvundzo ninga iyi: ‘Thangwi yanji Yahova asafuna kuti tibvere pitsogolero pyace? Pyenepi pisapangiza tani kuti iye asatifuna? Ninji pinafuna kucitika ungakhonda kubvera pitsogolero pyenepi?’” Kucedza kweneku kwaphedza Ethan toera kukhala na cinyindiro cakuti pinalonga Yahova ndi pyandimomwene. Steve athimiza: “Cifuno cathu ndi kuphedza Ethan toera aone kuti m’Bhibhlya muli na udziwisi ukulu kakamwe kupiringana udziwisi wa anthu.”

13. Anyakubala anapfundzisa tani mwanawo toera kuphatisira pinalonga Bhibhlya? Perekani citsandzo.

13 Pfundzisani mwananu toera aphatisire pinalonga Bhibhlya. Mwacitsandzo, panango mwananu anaphembwa toera aleri bukhu kuxikola. Anthu analongwa m’bukhu ineyi panango ndi aulukwali, auphanga peno asacita pinthu pinango pyakuti Yahova nee asakomerwa napyo. Pontho bukhu ineyi panango inapangiza kuti kucita pinthu pyenepi nee ndi pyakuipa. Imwe munakwanisa kubvundza mwananu kuti Yahova asapibva tani angaona anthu mbacita pinthu pyenepi. (Mis. 22:24, 25; 1 Akor. 15:33; Afil. 4:8) Pyenepi pinaphedza mwananu toera kupereka umboni wadidi kuna mpfundzisi wace na kuna andzace akuxikola angacita mibvundzo thangwi ya bukhu, pontho pinampasa mwai toera kufokotoza pinakhulupira iye.

PFUNDZISANI MWANANU TOERA AFOKOTOZE PINAKHULUPIRA IYE

14. Ndi pinthu pipi pyakuti panango pinakhala pyakunentsa kuna mwananu toera kupicedza na anango, pontho thangwi yanji?

14 Midzidzi inango aphale asagopa kupanga anango pinakhulupira iwo. Panango iwo anakhala na manyadzo thangwi yakukhonda kukhulupira cipfundziso ca kusanduka kwa pinthu. Thangwi apfundzisi asalonga kuti pinthu nee pyacitwa, mbwenye pyasanduka peno pyacitika pyokhene. Khala ndimwe nyakubala, munaphedza tani mwananu toera akhale na cinyindiro cakuti pinthu pinakhulupira iye ndi pyandimomwene?

15. Ninji pinafuna kuphedza mwananu toera kukhala na cinyindiro thangwi ya pinthu pinakhulupira iye?

15 Phedzani mwananu toera akhale na cinyindiro cakuti pinakhulupira iye ndi pyandimomwene. Mwananu nee asafunika kukhala na manyadzo thangwi ya kukhulupira Nciti. (2 Tim. 1:8) Thangwi yanji? Ngakhale asiyentista asakhulupira kuti pinthu piri na umaso nee pyacitika pyokhene. Asiyentista anewa asaona umboni unapangiza kuti alipo munthu waudziwisi kakamwe adacita pinthu pyonsene piri na umaso. Natenepa, iwo nee asakhulupira cipfundziso cinalonga pya kusanduka kwa pinthu cinapfundziswa m’maxikola mazinji pa dziko yonsene. Cinthu cinango cakuti cinaphedza mwananu toera kukhala na cikhulupiro cakuwanga na kukhala wacipapo, ndi kusaka kudziwa kuti ninji pidacitisa abale na alongo anango kukhulupira kuti alipo adacita umaso. c

16. Anyakubala anaphedza tani anawo toera kudziwa kuti anafokotoza tani kuna anango pinthu pinakhulupira iwo thangwi ya Nciti? (1 Pedhru 3:15) (Onanimbo foto.)

16 Phedzani mwananu toera akwanise kufokotoza pinakhulupira iye thangwi ya Nciti. (Lerini 1 Pedhru 3:15.) Munakwanisa kuona naye pabodzi mu jw.org misolo yakuti “Os Jovens PerguntamEvolução ou Criação?” Mungacita pyenepi, mwananu anakwanisa kubvesesa, pontho anakwanisa kuphedzambo anango toera abvesese kuti alipo Nciti. Mpangeni kuti nee asafunika kuketesana na andzace akuxikola. Mpangeni toera alonge munjira yakukhonda nentsa na yakubveka mwadidi khala munthu asafuna kudziwa pyenepi. Mwacitsandzo, ndzace wa kuxikola panango analonga: “Basi ene ndisakhulupira pinthu pinaona ine, mbwenye ine cipo ndaona kale Mulungu.” Mwananu panango anatawira: “Nyerezera kuti uli kufamba mu nsitu kutali na kunakhala anthu, mbwenye kweneko iwe wagumana ncera wakuti wasasanyirwa mwadidi na miyala. Kodi mbudanyerezeranji? Panango mbudanyerezera kuti alipo adakumba ncera unoyu mbausasanyira mwadidi. Munjira ibodzi ene, pinthu pyonsene pinaona ife kudzulu na pa dziko yapantsi kuphatanizambo pinthu piri na umaso alipo adapicita!”

Fokotozani munjira yakukhonda nentsa pakucedza na andzanu akuxikola (Onani ndima 16-17) d


17. Anyakubala anaphedza tani mwanawo toera kusaka miyai yakucedza na anango thangwi ya Bhibhlya? Perekani citsandzo.

17 Phedzani mwananu toera asake miyai yakucedza na anango thangwi ya Bhibhlya. (Aroma 10:10) Imwe munakwanisa kulandanisa kuwangisira kunacita iye toera kupfundzisa anango Bhibhlya na kuwangisira kunacita munthu toera kupfundza pyakuimba napyo. Pakutoma, munthu anapfundza pyakuimba napyo asatoma kuimba nyimbo zakukhonda nentsa. Mukupita kwa ndzidzi, iye asatoma kukhala na maluso. Munjira ibodzi ene, mwananu anatoma kumwazira mphangwa anango munjira yakukhonda nentsa. Mwacitsandzo, panango iye anabvundza ndzace wakuxikola: “Kodi iwe usadziwa kuti maenjinyero kazinji kene asatowezera pinthu pidacitwa? Dikhira ndikupangize vidhyu ibodzi yadidi kakamwe.” Pakumala kupangiza vidhyu inagumanika pa khundu yakuti Será Que Houve Um Projeto? Panango iye analonga: “Khala siyentista asapaswa mbiri thangwi ya pinthu pidacitwa kale, kodi iwe nee usaona kuti alipo adathema kupaswa mbiri ineyi?” Pyenepi pinacitisa kuti ndzace wakuxikola akhale na cifuno cakupfundza pizinji thangwi ya Yahova.

PITIRIZANI KUPHEDZA MWANANU TOERA KUWANGISA CIKHULUPIRO CACE

18. Anyakubala anakwanisa tani kupitiriza kuwangisa cikhulupiro ca mwanawo kuna Mulungu?

18 Ife tiri kukhala mu dziko yakuti anthu azinji nee asakhulupira Yahova. (2 Ped. 3:3) Natenepa anyakubala, mu ndzidzi unapfundza imwe Bhibhlya na mwananu, m’phedzeni toera afufudze misolo yakuti inam’phedza toera kubvera Mafala a Mulungu na mitemo yace. M’phedzeni toera anyerezere mwadidi na kuwangisa cikhulupiro cace kuna Yahova mu ndzidzi unacedza imwe pabodzi thangwi ya pinthu pidacita Yahova. M’phedzenimbo toera aone maprofesiya a m’Bhibhlya adamala kukwanirisika. Buluka penepo, citani phembero pabodzi na mwananu mbamulonga thangwi ya iye. Mungacita pyenepi, Yahova anakupasani nkhombo thangwi ya kuwangisira kunacita imwe toera kuphedza mwananu kuti akhale na cikhulupiro cakuwanga.—2 Kro. 15:7.

NYIMBO 133 Tilambire Yahova mu Uphale Wathu

a Toera kudziwa pizinji onani mu jw.org vidhyu ya nsolo wakuti As Maravilhas da Criação Revelam a Glória de Deus – Padrões.

b Khala mwananu amalisa kupfundza bukhu yakuti Tsandzayani na Umaso Kwenda na Kwenda!, imwe munakwanisa kuona naye pabodzi misolo mingasi inagumanika pa khundu 3 na 4, inalonga pya mitemo ya Mulungu.

c Onani nsolo wakuti Por que acreditamos num Criador mu Despertai! ya Setembro de 2006, pontho onani bhruxura yakuti A Origem da Vida—Cinco Perguntas Que Merecem Resposta. Toera kuona pitsandzo pinango, onani mu jw.org mavidhyu anagumanika pa khundu yakuti Pontos de Vista Sobre a Origem da Vida.

d MAFALA ANAFOKOTOZA FOTO: M’phale wakuti ndi Mboni wa Yahova ali kupangiza ndzace wa kuxikola vidhyu inagumanika pa khundu yakuti Será Que Houve Um Projeto?