Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

Towezerani Cikhulupiro na Kubvera Kwa Nowa, Dhanyeli na Yobe

Towezerani Cikhulupiro na Kubvera Kwa Nowa, Dhanyeli na Yobe

‘Nowa, Dhanyeli na Yobe ndiwo basi akhafuna kupulumuka thangwi yakulungama kwawo.’—EZEKYELE 14:14.

NYIMBO: 89, 119

1, 2. (a) Thangwi yanji kunyerezera citsandzo ca Nowa, Dhanyeli na Yobe kunatiphedza? (b) Ndi ndzidzi upi udalemba Ezekyeli mafala anagumanika pa Ezekyele 14:14?

KODI musanentseka thangwi ya utenda, kusowa kobiri, peno kutcingwa? Midzidzi inango mphyakunentsa kwa imwe kukhala wakutsandzaya m’basa ya Yahova? Khala musapibva tenepo, kunyerezera citsandzo ca Nowa, Dhanyeli na Yobe kunakuphedzani. Amuna anewa akhali akusowa ungwiro, pontho athimbanambo na pinentso ninga piri na ife lero. Midzidzi inango umaso wawo ukhali pangozwi. Mbwenye iwo akhapitiriza kukhala akukhulupirika kwa Yahova, pontho iye aaona ninga pitsandzo pya anthu acikhulupiro na akubvera.—Lerini Ezekyele 14:12-14.

2 Ezekyeli alemba mafala a lemba ya nsolo uno ku Bhabhilonya mu caka 612 Kristu mbadzati kubalwa. * (Onani cidzindikiro capantsi.) (Ezekyele 1:1; 8:1) Pyenepi pyacitika Yerusalemu mbadzati kufudzwa mu caka 607. Ndi anthu akucepa kakamwe akhali akukhulupirika na akubvera mu Yerusalemu ninga Nowa, Dhanyeli na Yobe, pontho ndiwo adapulumuka. (Ezekyele 9:1-5) Anango a iwo akhali Yeremiya, Bharuki, Ebhedhemeleki na Arekabhite.

3. Tinapfundzanji mu nsolo uno?

3 Munjira ibodzi ene lero, anadzapulumuka pakufudzwa kwa dziko ino yakuipa ndi anthu ale anaoniwa na Yahova kuti ndi akulungama, ninga Nowa, Dhanyeli na Yobe. (Apokalipse 7:9, 14) Natenepa, tendeni tipfundze kuti thangwi yanji Yahova aphatisira amuna anewa atatu ninga pitsandzo pya anthu akhacita pyakulungama pamaso pace. Mu nsolo uno tinapfundza (1) pinentso pidathimbana na iwo, pontho (2) tinatowezera tani cikhulupiro cawo na kubvera kwawo.

NOWA AKHALA WAKUKHULUPIRIKA NA WAKUBVERA MU PYAKA PYAKUPIRINGANA 900!

4, 5. Ndi pinentso pipi pidathimbana na Nowa, pontho thangwi yanji citsandzo cace ndi cakudzumatirisa?

4 Ndi pinentso pipi pidathimbana na Nowa? Mu ndzidzi wa Enoki, yavu wace Nowa, anthu akhali akuipa kakamwe. Iwo akhalonga ‘mafala akuxola’ Yahova. (Yuda 14, 15) Natenepa dziko yadzakhala yakuipa kakamwe. Mu ndzidzi wa Nowa, ‘dziko ikhadadzala na uphanga.’ Aanju akuipa abwera pa dziko yapantsi, acinja manungo awo kudza anthu mbamanga banja na akazi. Anawo akhali asumankha na mapanga. (Genesi 6:2-4, 11, 12) Mbwenye munthu onsene mbadakwanisa kuona kuti Nowa akhali wakusiyana na anthu anewa. Bhibhlya isalonga kuti ‘Nowa akhali wakutawirika pamaso pa Yahova.’ Mwakusiyana na anthu apacisa, iye akhacita pinthu pyadidi. ‘Nowa afamba na Mulungu wandimomwene.’—Genesi 6:8, 9.

5 Mafala anewa asatipfundzisanji thangwi ya Nowa? Cakutoma, nyerezerani kuti Nowa amala ndzidzi ungasi mbakatumikira Yahova mwakukhulupirika mu dziko yakuipa Cigumula mbicidzati kucitika. Nee pikhali pyaka 70 peno 80 basi, mbwenye cifupi na pyaka 600! (Genesi 7:11) Caciwiri, kumbukani kuti iye nee akhali na mpingo ninga ife lero wakuti mbudam’phedza na kumuwangisa. Pisaoneka kuti iye nee aphedzwambo na abale ace. *—Onani cidzindikiro capantsi.

6. Kodi Nowa apangiza tani cipapo?

6 Nowa nee akhanyerezera kuti basi ene pyakwana kukhala munthu wadidi. Mwacipapo iye apanga anango thangwi yacikhulupiro cace kuna Yahova. Bhibhlya isancemera ‘m’mwazi mphangwa wakulungama.’ (2 Pedro 2:5) Mpostolo Paulu alonga thangwi ya Nowa: ‘Thangwi ya cikhulupiro cace iye akunda dziko.’ (Ahebere 11:7) Mwakukhonda penula, anthu akhanseka na akhayesera kunkhondesa, ngakhale kunthusa. Mbwenye Nowa nee agopa anthu anewa. (Misangani 29:25) Mbuto mwace, iye akhali na cikhulupiro, natenepa Yahova ampasa acipapo. Iye asapasambo cipapo cibodzi cene lero kuna atumiki ace onsene akukhulupirika.

7. Ndi pinentso pipi pikhali na Nowa mu ndzidzi ukhamanga iye bote?

7 Mudapangwa Nowa na Yahova toera kumanga bote ikulu, iye akhali wakukhulupirika mu pyaka pyakupiringana 500. Bote ineyi mbidaphatisirwa toera kupulumusa anthu angasi na pinyama pa Cigumula. (Genesi 5:32; 6:14) Pisaoneka kuti pikhali pyakunentsa kakamwe kwa Nowa kumanga bote ikulu. Pontho iye akhadziwa kuti anthu mbadansingirira ngakhale kucitisa umaso wace kukhala wakunentsa. Mbwenye Nowa akhali na cikhulupiro, pontho akhabvera Yahova. ‘Iye acitadi tenepo.’—Genesi 6:22.

8. Nowa anyindira tani Yahova toera kutsalakana banjace?

8 Nowa akhali na cinentso cinango. Iye akhafunika kutsalakana nkazace na anace. Mbicidzati citika Cigumula, anthu akhafunika kuphata basa mwakuwanga toera kugumana cakudya. Nowa acitambo pyenepi. (Genesi 5:28, 29) Mbwenye, iye nee atawirisa kuti pyakufuna pya banjace pikhale pa mbuto yakutoma. Kutumikira Yahova kukhali kwakufunika kakamwe mu umaso wace. Maseze Nowa akhali wakuphatika na basa yakumanga bote panango pyaka 40 peno 50, iye apitiriza kunyindira Yahova. Pontho iye acita pyenepi mu pyaka 350 pidamala Cigumula. (Genesi 9:28) Nowa akhali citsandzo cadidi ca munthu wacikhulupiro na wakubvera!

9, 10. (a) Tinatowezera tani cikhulupiro na kubvera kwa Nowa? (b) Khala mwasankhula kubvera mitemo ya Mulungu, musafunika kukhala na cinyindiro cipi?

9 Tinatowezera tani cikhulupiro na kubvera kwa Nowa? Tisacita pyenepi tingaphedzera maonero a Yahova thangwi ya pinthu pyadidi, tingakhonda kucita khundu ya dziko ya Sathani na tingaikha Yahova pa mbuto yakutoma. (Mateo 6:33; Jwau 15:19) Ndi thangwi yace dziko ya Sathani isatitcinga. Mwacitsandzo, nakuti tisabvera mitemo ya Mulungu thangwi yakupita m’mabonde na kumanga banja, panango anthu analonga pinthu pyakuipa thangwi ya ife kubulukira mu radyo peno televizau. (Lerini Malakiya 3:17, 18.) Ninga Nowa, ife nee tisagopa anthu. Tisagopa na kulemedza Yahova, pontho nee tisafuna kuntsukwalisa. Tisadziwa kuti Ndiye basi anakwanisa kutipasa umaso wakukhonda mala.—Luka 12:4, 5.

10 Bvundzikani: ‘Ndinapitiriza kucita pinthu pyadidi pamaso pa Mulungu, maseze anango andiseke peno kundipwaza? Ndisanyindira kuti Yahova anakwanisa kutsalakana banja yanga, maseze pyenepi pikhale pyakunentsa kakamwe?’ Munganyindira Yahova na kumbvera ninga pidacita Nowa, munakwanisa kukhala na cinyindiro cakuti Yahova anakutsalakanani.—Afilipi 4:6, 7.

DHANYELI AKHALI WAKUKHULUPIRIKA NA WAKUBVERA MASEZE AKAKHALA MU NZINDA WAKUIPA

11. Ndi pinentso pipi pidathimbana na Dhanyeli pabodzi na axamwali ace atatu ku Bhabhilonya? (Onani cithundzithundzi cakutoma.)

11 Ndi pinentso pipi pidathimbana na Dhanyeli? Dhanyeli akakamizwa kukhala mu Bhabhilonya, nzinda wakuti ukhadadzala na alungu authambi na pyakukhulupira mizimu. Anthu a mu nzinda unoyu nee akhakomerwa na Ayuda, akhaapwaza, pontho akhapwazambo Mulungu wawo, Yahova. (Masalmo 137:1, 3) Pyenepi pyatsukwalisa kakamwe Dhanyeli na Ayuda anango akhafuna Yahova! Pontho, anthu azinji akhayang’ana Dhanyeli na axamwali ace atatu akhacemerwa Ananiya, Misaele na Azariya thangwi iwo akhapfundziswa toera kuphatira basa mambo wa ku Bhabhilonya. Iwo akhadikhirwa kuti mbadadyambo cakudya ca mambo, cakuti cikhaphataniza pinthu pikhakhondesa Yahova atumiki ace. Mbwenye Dhanyeli akhonda ‘kudya cakudya cakupambulika ca mambo.’—Danyele 1:5-8, 14-17.

12. (a) Dhanyeli akhali munthu wa ntundu wanji? (b) Kodi Yahova akhaona tani Dhanyeli?

12 Dhanyeli athimbanambo na cinentso cinango, cakuti pakutoma nee cikhaoneka ninga ndi cinentso. Iye akhali na maluso akupambulika, natenepa mambo ampasa miyai yakupambulika. (Danyele 1:19, 20) Ngakhale tenepo, Dhanyeli nee adzikuza peno kunyerezera kuti ndzidzi onsene maonero ace ndi akuthema. Iye akhali wakucepeseka na wa makhaliro adidi. Iye ndzidzi onsene akhalonga kuti akhakwanisa kucita pyonsene na ciphedzo ca Yahova. (Danyele 2:30) Nyerezerani basi: Yahova alonga Dhanyeli, Nowa na Yobe ninga pitsandzo pyadidi toera kupitowezera. Mu ndzidzi unoyu, Nowa na Yobe akhadatumikira kale Yahova mwakukhulupirika mu umaso wawo onsene, mbwenye Dhanyeli akhali m’phale. Mwakukhonda penula, Yahova akhanyindira Dhanyeli! Thangwi iye apitiriza kukhulupira na kubvera Mulungu mu umaso wace onsene. Pikhali Dhanyeli cifupi na pyaka 100 pyakubalwa, anju wa Mulungu ampanga mafala awa akuwangisa: ‘Dhanyeli, ndiwe munthu wakufunika kakamwe.’—Danyele 10:11.

13. Thangwi yanji Yahova aphedza Dhanyeli toera kukhala munthu wakufunika kakamwe?

13 Thangwi ya ciphedzo ca Yahova, Dhanyeli adzakhala munthu wakufunika kakamwe mu Utongi wa Bhabhilonya na Utongi wa Medo-Persya. (Danyele 1:21; 6:1, 2) Yahova akhanyindira kuti Dhanyeli ninga munthu wakufunika mbadagumana mbuto yadidi toera kuphedza anthu ace, ninga pidacita Zuze ku Ejitu, Estere na Mordhekai ku Persya. * (Onani cidzindikiro capantsi.) (Danyele 2:48) Kodi Ezekyeli na Ayuda anango akhali mu ubitcu, apibva tani mudaona iwo kuti Yahova aphatisira Dhanyeli toera kuaphedza? Pyenepi pikhali pyakuwangisa kakamwe kwa iwo!

Ife ndife akufunika kakamwe kwa Yahova tingakhala akukhulupirika kwa iye (Onani ndima 14, 15)

14, 15. (a) Kodi makhaliro athu alandana tani na Dhanyeli? (b) Anyakubala anapfundzanji lero kubulukira kwa anyakubala a Dhanyeli?

14 Tinatowezera tani cikhulupiro na kubvera kwa Dhanyeli? Dziko inakhala ife lero yadzala na ulukwali na ulambiri waunthawatawa. Anthu asatsogolerwa na Bhabhilonya Wankulu, utongi wa dziko yonsene wa uphemberi waunthawatawa wakuti Bhibhlya isaucemera ‘mbuto inakhala mademonyo.’ (Apokalipse 18:2) Mbwenye ife tisakhala ninga alendo n’dziko ino. Ndi thangwi yace anthu asationa kuti ndife akusiyana kakamwe na iwo, ngakhale kutitcinga. (Marko 13:13) Mbwenye ninga Dhanyeli, tisafunika kufendedzera cifupi Mulungu wathu, Yahova. Tingakhala akucepeseka, mbitinyindira Yahova na kumbvera, iye anadzationambo ninga anthu akufunika.—Ageu 2:7.

15 Anyakubala anakwanisa kupfundza pinthu pyakufunika kakamwe kubulukira kwa anyakubala a Dhanyeli. Pikhali Dhanyeli mwana ku Yuda, anthu azinji mu nzinda unoyu akhali akuipa kakamwe. Mbwenye iye akula mbakafuna Yahova. Kodi pyenepi pyacitika pyokha? Nkhabe. Anyakubalace akhampfundzisa pya Yahova. (Misangani 22:6) Dzina ya Dhanyeli, isabveka ‘Ntongi Wanga Ndi Mulungu,’ pyenepi pisapangiza kuti anyakubalace akhafuna Yahova. (Danyele 1:6) Natenepa anyakubala, khalani akupirira mu ndzidzi unapfundzisa imwe ananu pya Yahova. Lekani kubwerera nduli. (Aefesi 6:4) Citani phembero pabodzi na iwo. Phemberani thangwi ya iwo. Citani pyonsene pinakwanisa imwe toera kuapfundzisa kufuna pinthu pyadidi pinalonga Yahova, pontho Yahova anakupasani nkhombo zizinji.—Masalmo 37:5.

YOBE AKHALI WAKUKHULUPIRIKA NA WAKUBVERA MU NDZIDZI WAKUTCERENGA NA WAKUPFUMA

16, 17. Ndi pinentso pipi pidathimbana na Yobe?

16 Ndi pinentso pipi pidathimbana na Yobe? Iye akhala na macinjo makulu mu umaso wace. Cakutoma, Yobe akhali ‘munthu wankulu kakamwe kupiringana anthu onsene a ku Mabulukiro a Dzuwa.’ (Yobe 1:3) Iye akhali munthu wakupfuma kakamwe, pontho anthu azinji akhandziwa mbamulemedza. (Yobe 29:7-16) Mwakukhonda tsalakana pyenepi, Yobe nee anyerezera kuti akhali wakufunika kakamwe kupiringana anango peno kupibva kuti nee akhafuna ciphedzo ca Mulungu. Ife tisadziwa pyenepi thangwi Yahova ancemera “ntumiki wanga” mbalonga kuti: “Iyembo asagopa Mulungu mbakhonda njira zakuipa.”—Yobe 1:8.

17 Mwakukhonda dikhira, umaso wa Yobe wacinja kakamwe. Iye aluza pinthu pyace pyonsene, pontho iye anentseka kakamwe mbafuna pyace kufa. Lero, ife tisadziwa kuti ndi Sathani akhacitisa pinentso pya Yobe. Iye alonga kuti Yobe akhatumikira Yahova thangwi ya pinthu piri na iye. (Lerini Yobe 1:9, 10, Tradução do Novo Mundo.) Yahova nee aona kupambizira kweneku kwa Sathani ninga dzenda. Kodi iye mbadacitanji toera kupangiza kuti Sathani ndi nyauthambi? Iye apasa mwai Yobe toera kupangiza kukhulupirika kwace kwa Mulungu na kupangizambo kuti iye akhantumikira mwaufuni.

18. (a) Ninji cinakudzumatirisani thangwi ya Yobe? (b) Tisapfundzanji thangwi ya Yahova munjira idatsalakana iye Yobe?

18 Sathani athabusa Yobe mwakubwereza-bwereza, mbancitisa kunyerezera kuti nyatwa zace zikhacitiswa na Mulungu. (Yobe 1:13-21) Buluka penepo, amuna atatu akuti akhali axamwali a Yobe alonga mafala akudzidzida kuna Yobe. Iwo alonga kuti iye ndi wakuipa, pontho akhatcunyuswa na Mulungu. (Yobe 2:11; 22:1, 5-10) Mwakukhonda tsalakana pyonsene, Yobe apitiriza kukhala wakukhulupirika kuna Yahova. Ndimomwene kuti midzidzi inango Yobe alonga pinthu pyakukhonda thema. (Yobe 6:1-3) Mbwenye Yahova abvesesa kuti Yobe alonga pyenepi thangwi yakubva kupha na kutsukwala. Yahova akhaona kuti Yobe nee ansiya, maseze iye akhathuswa na Sathani, mbatikanwa kazinji kene. Pidamala makhaliro anewa akunentsa, Yahova apasa pontho Yobe kawiri pinthu pikhali na iye kale na pyaka 140 pya umaso. (Tyago 5:11) Mu ndzidzi unoyu, Yobe apitiriza kutumikira Mulungu na ntimace onsene. Tisadziwa tani pyenepi? Thangwi lemba ya Ezekyele 14:14, yalembwa mudapita madzana a pyaka Yobe mbadamala kale kufa.

19, 20. (a) Tinatowezera tani cikhulupiro na kubvera kwa Yobe? (b) Tinabvera tani ntsisi anango ninga pinacita Yahova?

19 Tinatowezera tani cikhulupiro na kubvera kwa Yobe? Mwakukhonda tsalakana makhaliro athu, tisafunika kunyindira kuti ndzidzi onsene Yahova ndi Munthu wakufunika kakamwe mu umaso wathu. Tisafunika kun’nyindira mwakukwana na kumbvera na ntima onsene. Mwandimomwene, tiri na mathangwi adidi toera kucita pyenepi kupiringana Yobe. Nyerezerani pinthu pinadziwa ife lero. Ife tisadziwa pizinji thangwi ya Sathani na misampha yace. (2 Akorinto 2:11) Kubulukira m’Bhibhlya, makamaka m’bukhu ya Yobe, tisadziwa kuti thangwi yanji Mulungu asalekerera nyatwa. Kubulukira mu profesiya ya Dhanyeli, ife tisadziwa kuti Umambo wa Mulungu ndi utongi wandimomwene wakuti ntongi wace ndi Yezu Kristu. (Danyele 7:13, 14) Tisadziwambo kuti mwakukhonda dembuka Umambo unoyu unadzatonga dziko yonsene yapantsi na kumalisa nyatwa zonsene.

20 Pidacitikira Yobe pisatipfundzisambo kufunika kwa kubvera ntsisi abale athu angathabuka. Ninga Yobe, panango iwo analonga pinthu pyakukhonda thema. (Koelete 7:7) Mbwenye ife nee tisafunika kunyerezera pinthu pyakuipa thangwi ya iwo peno kuapasa mulando thangwi ya nyatwa zinathimbana na iwo. Mbwenye tisafunika kuyesera kukhala akubvesesa mwadidi. Tingacita pyenepi, tinakhala ninga Babathu Yahova, wakuti ndi waufuni na wantsisi.—Masalmo 103:8.

YAHOVA ‘ANADZAKUPASANI MPHAMBVU’

21. Mafala anagumanika pa lemba ya 1 Pedro 5:10 asatikumbusanji thangwi ya Nowa, Dhanyeli na Yobe?

21 Nowa, Dhanyeli na Yobe akhala maso m’midzidzi yakusiyana, pontho akhali m’makhaliro akusiyana kakamwe. Mbwenye onsene apirira pinentso pyawo. Pidathimbana na iwo pisatikumbusa pidalonga mpostolo Pedhru: ‘Mungathabuka pang’ono, Mulungu wakukoma ntima konsene anadzamalisa kukupfundzisani. Iye anadzakuwangisani na kukupasani mphambvu.’—1 Pedro 5:10.

22. Tinadzapfundzanji mu nsolo unatowera?

22 Mafala anagumanika pa lemba ya 1 Pedro 5:10 asaphatambo basa kwa atumiki a Mulungu lero. Yahova asatipasa cinyindiro cakuti atumiki ace anadzakhala dzololo na amphambvu. Tonsene tisafuna kupaswa mphambvu na Yahova, pontho tisafuna kukhala akuwanga mbatipitiriza kukhala akukhulupirika kwa iye. Ndi thangwi yace ife tisafuna kutowezera cikhulupiro na kubvera kwa Nowa, Dhanyeli na Yobe. Mu nsolo unatowera, tinadzapfundza kuti amuna anewa apitiriza kukhala akukhulupirika kuna Yahova thangwi iwo akhandziwa mwadidi. Mwandimomwene, iwo akhakwanisa ‘kubvesesa pyonsene’ pikhafuna Yahova kuti iwo apicite. (Misangani 28:5) Ife tinakwanisambo kucita pibodzi pyene.

^ ndima 2 Ezekyeli akhadakwatwa kuenda ku Bhabhilonya mu caka 617 Kristu mbadzati kubalwa. Iye alemba mafala anagumanika pa Ezekyele 8:1–19:14 ‘mu caka cacitanthatu’ pidamala iye kuendeswa ku Bhabhilonya, mu caka 612.

^ ndima 5 Babace Nowa, Lameke, akhakhulupira Mulungu mbwenye afa cifupi na pyaka pixanu Cigumula mbicidzati kucitika. Khala mai wace Nowa na abale ace akhali maso mu ndzidzi udatoma Cigumula iwo nee apulumuka.

^ ndima 13 Pisaoneka kuti Yahova acitambo pibodzi pyene kuna Ananiya, Misaele na Azariya toera akwanisembo kuphedza Ayuda.—Danyele 2:49.