Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

NSOLO WA PFUNDZIRO 6

“Nsolo wa Nkazi Ndi Mamuna”

“Nsolo wa Nkazi Ndi Mamuna”

“Nsolo wa nkazi ndi mamuna.”—1 AKOR. 11:3.

NYIMBO 13 Kristu Ndi Citsandzo Cathu

PINAFUNA IFE KUPFUNDZA *

1. Kodi nkazi asafunika kubvundzikanji mbadzati kumanga banja?

YEZU Kristu ndi nsolo wa Akristu onsene. Mbwenye nkazi Wacikristu angamanga banja, asafunika kudziwa kuti nsolo wa banja ndi mamunace. Kutawira pyenepi midzidzi inango ndi pyakunentsa. Natenepa, nkazi mbadzati kumanga banja, asafunika kubvundzika: ‘Ninji pinapangiza kuti m’bale unoyu anakhala nsolo wadidi wa banja? Kodi iye asaikha basa ya Yahova pa mbuto yakutoma? Khala nkhabe, ninji cinandipasa cinyindiro cakuti iye anadzaphedza banja yathu toera ikhale na uxamwali wakuwanga na Yahova?’ Kusiyapo pyenepi, nkazi asafunikambo kubvundzika: ‘Ndi makhaliro api ali na ine akuti anaphedza banja yathu? Ndine wakupirira na wakupasa mwakudzala manja? Kodi uxamwali wanga na Yahova ndi wakuwanga?’ (Koel. 4:9, 12) Natenepa, nkazi angacita cisankhulo cadidi mbadzati kumanga banja, pyenepi pinam’phedza toera kukhala na banja yakutsandzaya.

2. Ndi mibvundzo ipi inafuna ife kutawira mu nsolo uno?

2 Pikwi na pikwi pya alongo athu asapangiza citsandzo cadidi kakamwe cakubvera na kulemedza amunawo. Natenepa iwo athema kusimbwa. Ife tisatsandzaya kakamwe kutumikira pabodzi na alongo anewa akukhulupirika. Mu nsolo uno, ife tinatawira mibvundzo mitatu: (1) Ndi nyatwa zipi zinathimbana na akazi akumanga banja? (2) Thangwi yanji nkazi wakumanga banja asafunika kubvera mamunace? (3) Kodi abale na alongo akumanga banja anapfundzanji na citsandzo ca Yezu, Abhigaili na Mariya, mai wace Yezu?

NDI NYATWA ZIPI ZINATHIMBANA NA ALONGO AKUMANGA BANJA?

3. Thangwi yanji anyakumanga banja onsene asathimbana na nyatwa?

3 Banja ndi muoni wadidi kakamwe udatipasa Mulungu, mbwenye ife ndife akusowa ungwiro. (1 Juwau 1:8) Na thangwi ineyi, Mafala a Mulungu asacenjeza anyakumanga banja kuti iwo “anadzaona nyatwa mu umaso wawo.” (1 Akor. 7:28) Natenepa tendeni tione nyatwa zingasi zakuti nkazi wakumanga banja anakwanisa kuthimbana nazo.

4. Thangwi yanji midzidzi inango pisakhala pyakunentsa kuna nkazi kubvera mamunace?

4 Midzidzi inango, thangwi ya njira idakuzwa nkazi, panango pinakhala pyakunentsa kuna iye kubvera mamunace. Mwacitsandzo, Marisol wa ku Estados Unidos alonga: “Kudakula ine, akazi akhapangwa kazinji kene kuti asafunika kukhala sawasawa na amuna mu pinthu pyonsene. Ine ndisadziwa kuti Yahova asankhula mamuna toera akhale nsolo wa banja, pontho akazi asafunika kubvera amunawo. Mbwenye akazi anewa asafunikambo kulemedzwa. Midzidzi inango pisanentsa kulemedza mamunanga thangwi kudakula ine, anthu nee asapfundziswa kucita pyenepi.”

5. Ndi maonero api akuphonyeka ali na amuna anango thangwi ya akazi?

5 Munjira inango, nkazi anakwanisa kumanga banja na mamuna wakuti asanyerezera kuti amuna ndi akufunika kakamwe kupiringana akazi. Mulongo unango anacemerwa Ivon, anakhala ku Amerika do Sul alonga: “Mucisa cathu amuna ndiwo anatoma kudya mbamalisira ndi akazi. Atsikana ndiwo anaphika na kucenesa panyumba, mbwenye aphale asapakulirwa cakudya na amai awo, peno na anakazi awo, pontho aphale anewa asapangwa kuti ndi ‘amambo apanyumba.’” Mulongo unango anacemerwa Yingling anakhala ku Azya alonga: “Mu cilongero ca Xina, muli na nsangani unalonga kuti akazi nkhabe funika kupfundza, peno kukhala na maluso mazinji. Basi ene iwo asafunika kucita mabasa onsene apanyumba, pontho iwo nee asatawiriswa kupereka maonero kuna amunawo.” Mamuna anapangiza makhaliro anewa akusowa ufuni na akukhonda kubverana na Bhibhlya, asacitisa kuti umaso wa nkazace ukhale wakunentsa kakamwe, pontho asapangiza kuti nee asatowezera Yezu. Kusiyapo pyenepi, iye asatsukwalisa Yahova.—Aef. 5:28, 29; 1 Ped. 3:7.

6. Kodi alongo akumanga banja asafunika kucitanji toera awangise uxamwali wawo na Yahova?

6 Ninga taona mu nsolo udamala, Yahova asadikhira kuti amuna Acikristu atsalakane mabanja awo mu pinthu pyakumanungo na kuwangisa uxamwali wawo na iye. (1 Tim. 5:8) Maseze alongo akumanga banja ali na mabasa mazinji, iwo asafunika kukhala na ndzidzi wakuleri Mafala a Mulungu na kuanyerezera mwacidikhodikho. Kusiyapo pyenepi, iwo asafunika kucita phembero kuna Yahova. Midzidzi inango pisakhala pyakunentsa kucita pyenepi. Ngakhale tenepo, kucita pyenepi ndi kwakufunika kakamwe. Thangwi yanji? Thangwi Yahova asafuna kuti m’bodzi na m’bodzi wa ife apitirize kukhala na uxamwali wakuwanga na iye.—Mabasa 17:27.

7. Ninji pinafuna kuphedza nkazi wakumanga banja toera kubvera na kulemedza mamunace?

7 Mwakukhonda penula, nkazi wakumanga banja asafunika kuwangisira kakamwe toera kulemedza na kubvera mamunace. Mbwenye angabvera pinalonga Bhibhlya pinakhala pyakukhonda nentsa kuna iye toera kubvera na kulemedza mamunace.

THANGWI YANJI NKAZI ASAFUNIKA KUBVERA MAMUNACE?

8. Mwakubverana na Aefesi 5:22-24, thangwi yanji mulongo wakumanga banja asafunika kubvera mamunace?

8 Mulongo wakumanga banja asafunika kubvera mamunace, thangwi pyenepi ndi pyakufunika kakamwe kuna Yahova. (Lerini Aefesi 5:22-24.) Iye asanyindira Yahova, pontho asadziwa kuti ndzidzi onsene pinthu pinacita Yahova pisakulumizwa na ufuni, pontho ndi pyakutsandzayisa.—Deut. 6:24; 1 Juwau 5:3.

9. Ninji pinacitika mulongo wakumanga banja angabvera mamunace?

9 Dziko isakulumiza akazi toera kupwaza pinalonga Yahova thangwi yakubvera amuna. Mbwenye ale anakulumiza anango toera kukhala na maonero anewa nee asadziwa Mulungu wathu waufuni. Pontho ntemo udapereka Yahova kuna akazi nee ndi wakunentsa kakamwe. Mulongo wakuti asawangisira toera kubvera ntemo unoyu wa Yahova, banja yace isakhala pa ntendere. (Masal. 119:165) Thangwi pyenepi pisacitisa kuti iye, mamunace, pabodzi na anace akhale akutsandzaya.

10. Tisapfundzanji na mafala adalonga Carol?

10 Nkazi analemedza na kubvera mamunace asapangiza kuti asanfuna, pontho asalemedza Yahova adakhazikisa masasanyiro anewa. Carol anakhala ku Amerika do Sul alonga: “Ndisadziwa kuti midzidzi inango mamunanga anadodoma, mbwenye munjira inafuna kuntsalakana ine angadodoma, inapangiza khala ndisalemedza uxamwali wanga na Yahova peno nkhabe. Natenepa ndisawangisira toera kumulemedza thangwi ndisafuna kukomeresa Babanga wakudzulu.”

11. Ninji pinaphedza mulongo Aneese toera kukhala wakulekerera, pontho tisapfundzanji na mafala adalonga iye?

11 Midzidzi inango pinakhala pyakunentsa kuna nkazi toera kubvera na kulemedza mamunace khala mamunace nee asatsalakana mabvero ace peno pinthu pinandzudzumisa. Mbwenye onani pinacita mulongo anacemerwa Aneese angatsalakanwa mwakuipa na mamunace. Iye alonga: “Ine ndisawangisira toera ndikhonde kuipirwa. Thangwi ndisakumbuka kuti tonsene tisadodoma. Pontho ndisawangisira toera kulekerera na ntima onsene ninga pinacita Yahova. Ndingalekerera ndisakwanisa kukhala wakukhurudzika.” (Masal. 86:5) Natenepa, nkazi angakhala wakulekerera pisakhala pyakukhonda nentsa kuna iye kubvera mamunace.

TISAPFUNDZANJI NA PITSANDZO PINAGUMANIKA M’BHIBHLYA?

12. Ndi pitsandzo pipi pinagumanika m’Bhibhlya?

12 Anango asanyerezera kuti munthu wakubvera ndi wakusowa mphambvu. Mbwenye unoyu nee ndi undimomwene. Bhibhlya iri na pitsandzo pizinji pya anthu akubvera, mbwenye akhali amphambvu kakamwe. Natenepa tendeni tione kuti tinapfundzanji na citsandzo ca Yezu, Abhigaili na Mariya.

13. Thangwi yanji Yezu asabvera utongi wa Yahova? Fokotozani.

13 Yezu asabvera utongi wa Yahova, mbwenye iye nee asacita pyenepi thangwi yakusowa maluso peno udziwisi. Thangwi njira ikhapfundzisa iye anthu isapangiza kuti iye akhali waudziwisi kakamwe. (Juwau 7:45, 46) Yahova akhadziwa kuti Yezu akhali na maluso mazinji kakamwe, na thangwi ineyi iye antawirisa toera kuphata naye basa pabodzi pakucita pinthu pyonsene pyakudzulu na pya pa dziko yapantsi. (Mis. 8:30; Aheb. 1:2-4) Pontho pidamala Yahova kulamusa Yezu muli akufa, Iye ampasa “mphambvu zonsene kudzulu na pa dziko yapantsi.” (Mat. 28:18) Maseze Yezu ali na maluso mazinji, iye asapitiriza kubvera pitsogolero pya Yahova. Thangwi yanji? Thangwi iye asafuna kakamwe Babace.—Juwau 14:31.

14. (a) Amuna akumanga banja asapfundzanji na njira inaona Yahova akazi? (b) Pontho anapfundzanji na mafala anagumanika pa Misangani kapitulu 31?

14 Amuna akumanga banja anapfundzanji? Pidalonga Yahova kuti nkazi asafunika kubvera mamunace nee pisabveka kuti Iye asaona amuna kukhala akufunika kakamwe kupiringana akazi. Yahova asapangiza pyenepi mu ndzidzi unasankhula iye amuna na akazi toera atonge na Yezu. (Agal. 3:26-29) Pontho Yahova apangiza kuti asanyindira Mwanace mu ndzidzi udampasa iye mphambvu. Munjira ibodzi ene, mamuna wa udziwisi asanyindirambo nkazace mukumpasa ufulu wakucita pinthu pinango panyumba. Bhibhlya isalonga pinthu pyakuti nkazi wadidi anakwanisa kupicita. Mwacitsandzo, iye anakwanisa kutsogolera mabasa anacitwa panyumba, ninga kugula na kugulisa pinthu. (Lerini Misangani 31:15, 16, 18.) Iye nee ndi bitcu wakuti nkhabe ufulu wakulonga maonero ace. M’mbuto mwace, mamunace asan’nyindira, pontho asabvesera maonero ace. (Lerini Misangani 31:11, 26, 27.) Mamuna angalemedza nkazace munjira ineyi, nkazi anabvera mamunace mwakutsandzaya.

Kodi akazi akumanga banja anapfundzanji na citsandzo ca Yezu thangwi yakubvera Yahova? (Onani ndima 15)

15. Kodi akazi akumanga banja asapfundzanji na citsandzo ca Yezu?

15 Akazi akumanga banja anapfundzanji? Maseze Yezu acita mabasa makulu kakamwe, iye nee asaona ninga akupwazika kubvera utongi wa Yahova. (1 Akor. 15:28; Afil. 2:5, 6) Munjira ibodzi ene, nkazi anatowezera citsandzo ca Yezu, nee anaona ninga akupwazika thangwi yakubvera mamunace. Iye nee anaphedzera pisankhulo pya mamunace basi ene thangwi asanfuna, mbwenye anacita pyenepi thangwi asafuna na kulemedza Yahova.

Abhigaili abweresa cakudya toera kupasa Dhavidhi na anyankhondo ace, Buluka penepo agodama pamaso pa Dhavidhi na anyankhondo ace toera kuphemba kulekererwa thangwi ya pinthu pidacita mamunace (Onani ndima 16)

16. Mwakubverana na 1 Samweli 25:3, 23-28, ndi pinentso pipi pidathimbana na Abhigaili? (Onani foto iri patsamba yakutoma.)

16 Abhigaili akhali nkazi wa Nabhali. Mbwenye Nabhali akhakomerwa na pinafuna iye basi, pontho akhali wakudzikuza na wakukhonda kupereka takhuta. Ngakhale tenepo, Abhigaili nee asaka mathangwi toera kumalisa banja yace. Mbadakhala kuti iye nee akhafunabve mamunace, mbadasiya kuti Dhavidhi na amuna akhali na iye aphe mamunace. M’mbuto mwace, iye acita pyonsene pidakwanisa iye toera kutsidzikiza Nabhali na anthu onsene a pabanja pace. Mwakukhonda penula, Abhigaili akhala na cipapo kakamwe toera kufendedzera anyankhondo 400 mbalonga na Dhavidhi mwacilemedzo. Pontho, iye akhali dzololo toera kuphemba kulekererwa thangwi ya pinthu pidacita mamunace. (Lerini 1 Samweli 25:3, 23-28.) Mwakukhonda dembuka, Dhavidhi adzindikira kuti ndi Yahova aphatisira nkazi unoyu wacipapo toera kumpasa uphungu wakuti wancitisa kucalira kucita madawo makulu.

17. Kodi amuna akumanga banja asapfundzanji na citsandzo ca Dhavidhi na Abhigaili?

17 Amuna akumanga banja anapfundzanji? Abhigaili akhali nkazi wandzeru. Na thangwi ineyi, Dhavidhi abvesera uphungu wace, mbakhonda kupha anthu akusowa mulando. Munjira ibodzi ene, mamuna wandzeru asafunika kunyerezera mwadidi maonero a nkazace mbadzati kucita pisankhulo pyakufunika kakamwe. Panango maonero a nkazace anam’phedza toera kucalira kucita pisankhulo pyakuipa.

18. Kodi akazi akumanga banja asapfundzanji na citsandzo ca Abhigaili?

18 Akazi akumanga banja anapfundzanji? Nkazi wakuti asafuna Yahova na kumulemedza, anakwanisa kucitisa banja yace kukhala yakutsandzaya, maseze mamunace nee asatumikira Yahova peno nee asabvera pinalonga Bhibhlya. Pontho iye nee anasaka mathangwi toera kukhondana na mamunace. Mbwenye angabvera na kulemedza mamunace anancitisa kukhala na cifuno cakupfundza pya Yahova. (1 Ped. 3:1, 2) Maseze mamunace akhonde kutumikira Yahova, Yahova anakomerwa kakamwe angaona kuti nkazi akupitiriza kukhala wakukhulupirika kuna mamunace na kumbvera.

19. Ndi ndzidzi upi wakuti nkazi nee asafunika kubvera mamunace?

19 Maseze mulongo wakumanga banja asabvera mamunace, mbwenye mamunace angam’phemba toera kucita pinthu pyakuti nee pisabverana na matongero peno pinalonga Bhibhlya, iye nee anatawira. Mwacitsandzo, nyerezerani mulongo wakuti ali na mamuna wakuti nee asatumikira Yahova, pontho mamuna unoyu apanga nkazace toera alonge uthambi, abe peno acite pinthu pinango pyakuti nee pisakomeresa Yahova. Ife tisadziwa kuti Akristu onsene, kuphatanizambo alongo akumanga banja, pakutoma asafunika kubvera Yahova Mulungu. Natenepa, mulongo angaphembwa toera kucita pinthu pyakuti nee pisabverana na pinalonga Bhibhlya, iye asafunika kukhonda mbafokotoza mwacilemedzo kuna mamunace mathangwi anancitisa kukhonda kucita pyenepi.—Mabasa 5:29.

Onani ndima 20 *

20. Tisadziwa tani kuti Mariya akhali na uxamwali wakuwanga na Yahova?

20 Mariya akhali na uxamwali wakuwanga na Yahova. Mwakukhonda penula, iye akhadziwa mwadidi Malemba. Mwacitsandzo, ndzidzi ukhacedza iye na Elizabheti, mai wace Juwau M’batizi, Mariya aphatisira Malemba Acihebheri m’maulendo akupiringana 20. (Luka 1:46-55) Pontho nyerezerani ipi: Maseze Mariya akhabanyirana na Zuze, mbwenye anju wa Yahova nee aonekera pakutoma kuna Zuze. M’mbuto mwace, anju alonga na Mariya mbandziwisa kuti iye anadzabala Mwana wa Mulungu. (Luka 1:26-33) Yahova akhadziwa mwadidi Mariya, pontho akhali na cinyindiro cakuti iye mbadafuna Yezu na kuntsalakana mwadidi. Kusiyapo pyenepi, Mariya apitiriza kukhala na uxamwali wakuwanga na Yahova ngakhale mu ndzidzi udafa Yezu mbalamuswa toera kuenda kudzulu.—Mabasa 1:14.

21. Amuna akumanga banja asapfundzanji na pinalonga Bhibhlya thangwi ya Mariya?

21 Amuna akumanga banja anapfundzanji? Mamuna wandzeru asakomerwa angaona kuti nkazace asadziwa mwadidi Malemba. Pontho iye nkhabe kuipirwa na nkazace thangwi ya pyenepi peno kunyerezera kuti nkazace asafuna kukhala nsolo wa banja. Iye asadziwa kuti nkazi angabvesesa mwadidi Bhibhlya na pinalonga iyo anakwanisa kuphedza kakamwe banja yace. Kusiyapo pyenepi, ngakhale nkazi apfundze kakamwe kupiringana mamunace, iye nee asatawiriswa kutsogolera kulambira kwa banja na mabasa anango auzimu.—Aef. 6:4.

Kodi akazi akumanga banja anatowezera tani citsandzo ca Mariya, thangwi yakupfundza Bhibhlya na kunyerezera mwacidikhodikho pinapfundza iwo? (Onani ndima 22) *

22. Akazi akumanga banja asapfundzanji na citsandzo ca Mariya?

22 Akazi akumanga banja anapfundzanji? Maseze nkazi asafunika kulemedza na kubvera mamunace, iye asafunika kupitiriza kuwangisa cikhulupiro cace. (Agal. 6:5) Toera kucita pyenepi, iye asafunika kukhala na ndzidzi wakucita pfundziro ya munthu paekha na kunyerezera mwacidikhodikho pinapfundza iye. Pyenepi pinam’phedza toera apitirize kufuna na kulemedza Yahova, pontho pinam’phedza kubvera mamunace mwakutsandzaya.

23. Thangwi yanji akazi asafunika kubvera amunawo?

23 Akazi akuti asapitiriza kubvera amunawo thangwi yakufuna Yahova asakhala akutsandzaya kakamwe kupiringana ale anapwaza masasanyiro a Yahova thangwi yakulemedza nsolo wa banja. Iwo asapangizambo citsandzo cadidi kuna aphale na atsikana. Kusiyapo pyenepi, iwo asaphedzerambo mpingo toera ukhale wakutsandzaya. (Tito 2:3-5) Lero, atumiki azinji akukhulupirika a Yahova ndi akazi. (Masal. 68:11) Natenepa, mwakukhonda tsalakana khala ndife mamuna peno nkazi, tonsene tinakwanisa kuphedzera mpingo toera ukhale wakutsandzaya. Mu nsolo unatowera, tinapfundza kuti m’bodzi na m’bodzi wa ife anacita tani pyenepi.

NYIMBO 131 ‘Pidamanga Mulungu’

^ ndima 5 Yahova asafuna kuti nkazi wakumanga banja alemedze na kubvera mamunace. Kodi pyenepi pisaphatanizanji? Abale na alongo akumanga banja anakwanisa kupfundza pizinji na citsandzo ca Yezu na ca akazi anango analongwa m’Bhibhlya.

^ ndima 68 FOTO TSAMBA: Mu ndzidzi ukhacedza Mariya na Elizabheti, mai wace Juwau M’batizi, Mariya akhaphatisira Malemba Acihebheri.

^ ndima 70 FOTO TSAMBA: Munjira ibodzi ene, toera mulongo wakumanga banja akhale na cikhulupiro cakuwanga, asafunika kukhala na ndzidzi wakupfundza Bhibhlya.