Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

NSOLO WA PFUNDZIRO 2

Imwe Munakwanisa ‘Kubalangaza Kakamwe’ Anango

Imwe Munakwanisa ‘Kubalangaza Kakamwe’ Anango

“Basi ene iwo ndiwo andzanga m’basa ya Umambo wa Mulungu, pontho iwo andibalangaza kakamwe.”—AKOL. 4:11.

NYIMBO 90 Tiwangisane

PINAFUNA IFE KUPFUNDZA *

1. Ndi nyatwa zipi zinathimbana na atumiki akukhulupirika azinji a Yahova?

PA DZIKO yonsene yapantsi, atumiki a Yahova asathimbana na nyatwa zakuti zisaacitisa kukhala akutsukwala. Mwaona kale pyenepi mu mpingo mwanu? Akristu anango asathimbana na utenda wakugoswa peno kuferwa na nyakufunika wawo. Anango ali akutsukwala kakamwe thangwi m’bodzi wa pa banja peno xamwali wawo asiya undimomwene. Anango akuthabuka thangwi ya pidengwa pyacibaliro. Abale na alongo anewa asafuna cibalangazo. Tinaaphedza tani?

2. Thangwi yanji midzidzi inango mpostolo Paulu akhafuna kubalangazwa?

2 Kazinji kene, umaso wa mpostolo Paulu ukhali pangozwi. (2 Akor. 11:23-28) Iye apirirambo “munga m’manungo,” wakuti panango ukhali nyatwa ya ungumi. (2 Akor. 12:7) Iye atsukwala thangwi yakuphatiswa mwala na Dhema, m’bale wakuti kazinji kene akhaphata basa pabodzi na iye. Pyenepi pyacitika “thangwi [Dhema] akhafuna pinthu pya dziko.” (2 Tim. 4:10) Paulu akhali Nkristu wakudzodzwa wacipapo wakuti mwakukoma ntima akhaphedza anango, mbwenye, midzidzi inango iye akhatsukwala.—Aroma 9:1, 2.

3. Mbani adabalangaza na kuwangisa Paulu?

3 Paulu atambira cibalangazo na ciphedzo cikhafuna iye. Munjira ipi? Mwakukhonda penula, Yahova aphatisira nzimu Wace wakucena toera kumpasa mphambvu. (2 Akor. 4:7; Afil. 4:13) Kusiyapo pyenepi, Yahova aphatisirambo Akristu andzace toera kumuwangisa. Paulu alonga kuti anango mwa abale anewa ‘asandibalangaza kakamwe.’ (Akol. 4:11) Mwacitsandzo, iye alonga madzina a abale anango ninga Aristarko, Tikiko na Marko. Iwo awangisa Paulu, pontho am’phedza toera kupirira. Ndi makhaliro api adaphedza abale anewa atatu toera kubalangaza Paulu? Tinatowezera tani citsandzo cawo cadidi pakubalangazana na kuwangisana unango na ndzace?

KHALANI WAKUKHULUPIRIKA NINGA ARISTARKO

Ninga Aristarko, ife tinakwanisa kukhala axamwali akukhulupirika kuna abale na alongo athu “m’midzidzi ya nyatwa” (Onani ndima 4-5) *

4. Aristarko apangiza tani kuti akhali xamwali wakukhulupirika wa Paulu?

4 Aristarko akhali xamwali wakukhulupirika wa Paulu, pontho iye akhali wa ku Tesalonika, nzinda wa Masedhonya. Ulendo wakutoma unalongwa Aristarko m’Bhibhlya ndi mu ndzidzi udacedzera Paulu Aefesi paulendo wace wacitatu wa umisionaryo. Pikhaperekera iye Paulu, Aristarko aphatwa na mwinji wa anthu wakuti ukhadaipirwa kakamwe. (Mabasa 19:29) Pidasiiwa iye na mwinji unoyu, iye nee anyerezera pyakubwerera mbwenye apitiriza kuperekera Paulu. Pakupita miyezi mingasi, ku Gresya, Aristarko apitiriza kufamba na Paulu ngakhale anyamalwa akhafuna kupha Paulu. (Mabasa 20:2-4) Cifupi na caka 58 P.K.K. pidatumizwa Paulu ku Roma ninga nyankaidi, Aristarko amperekera paulendo unoyu, pontho uwiri wawo alobzweka na xitima ya m’madzi. (Mabasa 27:1, 2, 41) Pisaoneka kuti pidafika iwo ku Roma, Aristarko akhala pabodzi na Paulu nkaidi mu ndzidzi ungasi. (Akol. 4:10) Mwakukhonda penula, Paulu awangiswa, pontho abalangazwa na xamwali wace unoyu wakukhulupirika!

5. Mwakubverana na Misangani 17:17, tinakhala tani xamwali wakukhulupirika?

5 Ninga Aristarko, ife tinakwanisa kukhala axamwali akukhulupirika kuna abale na alongo athu tayu basi m’midzidzi yadidi, mbwenye ‘m’midzidzi ya nyatwa.’ (Lerini Misangani 17:17.) Abale na alongo athu panango anapitiriza kufuna kubalangazwa ngakhale nyatwa zawo zimale. Onani citsandzo ca Frances, * wakuti aferwa na anyakubalace pakupita miyezi mitatu thangwi ya utenda wa cancer. Iye alonga: “Ndisaona kuti nyatwa zinapitiriza kutikhuya mu ndzidzi uzinji. Ndisapereka takhuta kuna axamwali akukhulupirika anakumbuka kuti ndikupitiriza kutsukwala ngakhale papita ndzidzi uzinji anyakubalanga mbadalowa kale.”

6. Axamwali akukhulupirika asacitanji?

6 Axamwali akukhulupirika asawangisira kakamwe toera kuphedza abale na alongo awo. Mwacitsandzo, m’bale anacemerwa Peter akhali na utenda wakugoswa kakamwe. Nkazace, anacemerwa Kathryn alonga: “Banja ibodzi mu mpingo mwathu yatikwata mpaka kunyumba ya ungumi, kweneko madotoro adzindikira utenda wa Peter. Buluka penepo, banja ineyi yalonga kuti, nee mbidatisiya toera kuthimbana na nyatwa ineyi tekhene, pontho midzidzi yonsene iyo ikhatiphedza.” Mwakukhonda penula, mphyakubalangaza kakamwe kukhala na axamwali adidi akuti anakwanisa kutiphedza m’midzidzi ya nyatwa!

KHALANI AKUNYINDIRIKA NINGA TIKIKO

Ninga Tikiko, tinakwanisa kukhala xamwali wakunyindirika mu ndzidzi wakuti anango akuthimbana na nyatwa (Onani ndima 7-9) *

7-8. Mwakubverana na Akolose 4:7-9, Tikiko apangiza tani kuti akhali xamwali wakunyindirika?

7 Tikiko akhali Nkristu wa ku Roma, nzinda wa Azya, pontho akhali xamwali wakukhulupirika wa Paulu. (Mabasa 20:4) Cifupi na caka 55 P.K.K., Paulu acita masasanyiro akucita pyakupereka toera kuphedza Akristu a ku Yudeya. Pisaoneka kuti Paulu apanga Tikiko toera kutsalakana basa ineyi yakufunika kakamwe. (2 Akor. 8:18-20) Mukupita kwa ndzidzi, pidaikhwa Paulu nkaidi ku Roma paulendo wakutoma, Tikiko atumikira ninga nkwati mphangwa wace. Iye akhatumiza matsamba acibalangazo a Paulu ku mipingo ya ku Azya.—Akol. 4:7-9.

8 Tikiko apitiriza kukhala xamwali wakunyindirika wa Paulu. (Tito 3:12) Mu ndzidzi unoyu, nee ndi Akristu onsene akhali akunyindirika ninga Tikiko. Cifupi na caka 65 P.K.K., Pidaikhwa Paulu nkaidi paulendo waciwiri, iye alemba kuti Akristu azinji ku provinsya ya Azya asiya kugumanyikana na iye, panango thangwi yakugopa anyakutcinga. (2 Tim. 1:15) Mbwenye iye anyindira Tikiko, pontho ampasa basa inango. (2 Tim. 4:12) Mwakukhonda penula, Paulu akhapereka takhuta thangwi yakukhala na xamwali wadidi kakamwe ninga Tikiko.

9. Tinatowezera tani Tikiko?

9 Ife tinakwanisambo kukhala xamwali wakunyindirika ninga Tikiko. Mwacitsandzo, nee tisafunika kulonga basi kuti tinaphedza abale na alongo athu m’midzidzi inafuna iwo ciphedzo, mbwenye tisafunika kucita pinthu toera kuaphedza. (Mat. 5:37; Luka 16:10) Ale anathimbana na nyatwa asabalangazika kakamwe angadziwa kuti tiri dzololo toera kuaphedza. Mulongo m’bodzi alonga: “Usakhala wakukhurudzika ungadziwa kuti munthu adalonga kuti anakuphedza anacita pidalonga iye.”

10. Mwakubverana na Misangani 18:24, mbani anakwanisa kubalangaza ale anathimbana na nyatwa?

10 Kazinji kene, ale anathimbana na nyatwa asabalangazika angalonga mabvero awo kuna xamwali wakunyindirika. (Lerini Misangani 18:24.) Bijay, m’bale wakuti atsukwala kakamwe pidabuluswa mwanace mu mpingo, alonga: “Ndikhafuna kakamwe kulonga mabvero anga kuna munthu wakunyindirika.” Carlos wakuti acita madawo mbaluza mwai wakutumikira, alonga: “Ndikhafuna kakamwe kulonga na munthu wakuti mbadabvesesa mabvero anga tayu kunditonga.” Carlos alonga na akulu a mpingo akuti am’phedza kukunda nyatwa zace. Kudziwa kuti akulu a mpingo nee mbadapanga anthu anango pidacedza iwo, pyamuwangisa kakamwe.

11. Tisafunika kucitanji toera tikhale xamwali wakunyindirika na wakukoya cibisobiso?

11 Toera tikhale xamwali wakunyindirika na wakukoya cibisobiso tisafunika kukulisa n’khaliro wakupirira. Zhanna, pidathawiwa iye na mamunace, agumana cibalangazo pidalonga iye mabvero ace kuna axamwali ace apantima. Iye alonga: “Iwo andibvesera mwakupirira ngakhale ndikhalonga pinthu pibodzi pyene mwakubwereza-bwereza.” Mungakhala nyakubvesera wadidi, munakhala xamwali wadidi.

KHALANI DZOLOLO TOERA KUTUMIKIRA ANANGO NINGA MARKO

Kukoma ntima kwa Marko kwaphedza Paulu toera kupirira, ifembo tinakwanisa kuphedza abale na alongo athu pangaoneka pidengwa (Onani ndima 12-14) *

12. Marko akhali ani, pontho apangiza tani kuti akhafuna kutumikira anango?

12 Marko akhali Nkristu Waciyuda mu nzinda wa Yerusalemu. M’bale wace akhali misionaryo wakudziwika kakamwe, Bharnabhe. (Akol. 4:10) Pisaoneka kuti banja ya Marko ikhali yakupfuma, mbwenye iye nee akhaikha mpfuma pa mbuto yakutoma mu umaso wace. Mu umaso wace onsene, Marko apangiza kuti akhatsandzaya kutumikira anango. Mwacitsandzo, kazinji kene iye atumikira pabodzi na mpostolo Paulu na mpostolo Pedhru, mbaaphedza kukwanirisa mabasa awo, pontho akhaaphedza mu pinthu pyakumanungo. (Mabasa 13:2-5; 1 Ped. 5:13) Paulu alonga kuti Marko ndi m’bodzi mwa ‘andzace a m’basa ya Umambo wa Mulungu’ wakuti ‘amuwangisa kakamwe.’—Akol. 4:10, 11, cidzindikiro capantsi.

13. Kodi lemba ya 2 Timoti 4:11 isapangiza tani kuti Paulu akhapasa ntengo basa ya Marko?

13 Marko adzakhala m’bodzi wa axamwali apantima a Paulu. Mwacitsandzo, pikhali Paulu nkaidi paulendo wace wakumalisa ku Roma, cifupi na caka 65 P.K.K., iye alemba tsamba yace yaciwiri kuna Timoti. Mu tsamba ineyi, Paulu aphemba Timoti kuti aende ku Roma toera abwere pabodzi na Marko. (2 Tim. 4:11) Mwakukhonda penula, Paulu akhapasa ntengo basa idacita Marko, ndi thangwi yace Paulu aphemba Marko toera akhale pabodzi na iye pa ndzidzi unoyu wa nyatwa. Marko aphedza Paulu, panango ampasa cakudya peno matsamba toera kulembera na pyakulemba napyo. Ciphedzo na ciwangiso cidapereka Marko caphedza Paulu kupirira mu ntsiku zenezi zakumalisa za umaso wace.

14-15. Lemba ya Mateu 7:12 isapangiza tani kuti tinakwanisa kuphedza anango?

14 Lerini Mateu 7:12. Tingathimbana na nyatwa, mphyadidi kukhala na axamwali akuti anatiphedza. Ryan wakuti mwakukhonda dikhira babace alowa pa cidengwa, alonga: “Ungakhala pa nyatwa, pana pinthu pizinji pyakuti nee unakwanisa kupicita.” Iye athimiza: “Pisabalangaza kakamwe munthu angakuphedza ngakhale na pinthu ping’ono.”

15 Tingaonesesa mwadidi pinthu pinacitika, tinagumana njira zadidi toera kuphedza anango. Mwacitsandzo, mulongo m’bodzi aphedza banja idalongwa pakutoma, Peter na Kathryn toera kuenda m’mbuto zonsene zikhasaka iwo ukondzi. Nakuti Peter na Kathryn nee mbadakwanisa kutekenya motokala, mulongo unoyu aphemba abale azinji toera aakwate na motokala mu ntsiku zakusiyana-siyana. Kathryn atsandzaya kakamwe na ciphedzo ceneci mbalonga: “Pisakhala ninga abulusa ntolo wakulemera pa nsolo pathu!” Ndzidzi onsene kumbukani kuti mungacita pinthu pyakucepa, munakwanisa kubalangaza kakamwe anango.

16. Tisapfundzanji na citsandzo ca Marko thangwi yakubalangaza anango?

16 Nyakupfundza Marko wakuti akhala maso mu ndzidzi wa Yezu akhali munthu wakuphatika kakamwe. Iye acita mabasa mazinji a Yahova, kuphatanizambo kulemba Evanjelyu inadziwika na dzina yace. Ngakhale tenepo, Marko akhali na ndzidzi wakubalangaza Paulu, pontho Paulu akhali wakusudzuka toera kuphemba ciphedzo kuna Marko. Angela, mulongo wakuti yavu wace aphiwa na mapanga, aperekambo takhuta kuna ale adam’balangaza. Iye alonga: “Axamwali akuti mwandimomwene asafuna kuphedza, nee ndi pyakunentsa kulonga nawo. Iwo asapangiza pakweca kuti asafuna kupereka ciphedzo.” Panango tinabvundzika: ‘Kodi abale na alongo asaona kuti ndiri dzololo toera kubalangaza anango?’

KHALANI DZOLOLO TOERA KUBALANGAZA ANANGO

17. Kunyerezera mwadidi 2 Akorinto 1:3, 4 kunatikulumiza tani toera kubalangaza anango?

17 Nee ndi pyakunentsa kugumana abale na alongo akuti asafuna kubalangazwa. Panango tinakwanisa kuwangisa anango mukuphatisira cibalangazo cibodzi cene cidatambira ife. Nina, mulongo wakuti athabuka kakamwe pidalowa yavu wace, alonga: “Yahova anakwanisa kutiphatisira toera kubalangaza anango, mbwenye ife tisafunika kutawirisa kuti iye atiphatisire.” (Lerini 2 Akorinto 1:3, 4.) Frances adalongwa pakutoma, alonga: “Pinalongwa pa 2 Akorinto 1:4 ndi undimomwene. Tinakwanisa kubalangaza anango kubulukira mu cibalangazo cinatambira ife.”

18. (a) Thangwi yanji anango asagopa kupereka cibalangazo? (b) Ninji pinafuna kutiphedza toera kubalangaza anango? Perekani citsandzo.

18 Khala tisagopa kubalangaza anango, tisafunika kusaka njira zakuaphedza. Paulu, nkulu wa mpingo wakuti babace alowa, alonga: “Ndikhaona kuti abale nee akhali akusudzuka toera kucedza na ine. Iwo nee akhadziwa kuti analonganji. Ndisapereka takhuta na kuwangisira kwawo toera kundiphedza na kundibalangaza.” Pinthu pibodzi pyene pyacitikirambo Tajon pidamala iye kugwerwa na citeketeke cikulu. Iye alonga: “Kulonga undimomwene, nee ndisakumbuka mphangwa zonsene zidanditumizira abale pidamala citeketeke. Mbwenye ndisakumbuka kuti iwo adzudzumika kakamwe, pontho asaka kudziwa khala ine ndikhali mwadidi peno nkhabe.” Munjira ibodzi ene, tingapangiza kuna abale kuti tisaafuna, pinakhala pyakukhonda nentsa kuabalangaza.

19. Thangwi yanji musafunika “kubalangaza kakamwe” anango?

19 Nakuti tiri cifupi na kumala kwa makhaliro ano a dziko, pinthu pinapitiriza kutekera, pontho umaso unakhala wakunentsa kakamwe. (2 Tim. 3:13) Ife tinapitiriza kufuna cibalangazo thangwi ndife akusowa ungwiro, pontho tisadodoma. Thangwi ya cibalangazo cidatambira iye kuna Akristu andzace, mpostolo Paulu apitiriza kukhala wakukhulupirika mpaka kufa kwace. Natenepa, tisafunika kukhala akukhulupirika ninga Aristarko, akunyindirika ninga Tikiko, pontho tikhale dzololo toera kutumikira anango ninga Marko. Munjira ineyi, tinakwanisa kuphedza abale na alongo athu toera kupitiriza kutumikira Yahova mwakukhulupirika.—1 Ates. 3:2, 3.

^ ndima 5 Mpostolo Paulu athimbana na nyatwa zizinji mu umaso wace. Mbwenye m’midzidzi ineyi yakunentsa, abale anango Acikristu am’balangaza kakamwe. Natenepa tinaona pinthu pitatu pidacitisa abale anewa kubalangaza anango. Pontho tinaona kuti tinatowezera tani citsandzo cawo.

^ ndima 5 Madzina anango mu nsolo uno acinjwa.

NYIMBO 111 Tiri na Mathangwi Toera Kutsandzaya

^ ndima 56 FOTO TSAMBA: Aristarko na Paulu alobzweka na xitima ya m’madzi.

^ ndima 58 FOTO TSAMBA: Tikiko akupaswa basa yakupereka matsamba a Paulu ku mipingo.

^ ndima 60 FOTO TSAMBA: Marko akupasa Paulu cakudya.