Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

‘Mbani Ali Kukhundu ya Yahova?’

‘Mbani Ali Kukhundu ya Yahova?’

‘Ndi Yahova Mulungu wanu anafunika imwe kugopa na kuntumikira na ntima onsene.’—DEUTERONOMYO 10:20.

NYIMBO: 28, 32

1, 2. (a) Thangwi yanji ndi pyandzeru kukhala kukhundu ya Yahova? (b) Tinadinganji mu nsolo uno?

NDI pyandzeru kwa ife kukhala cifupi na Yahova. Nkhabepo munthu unango wamphambvu kakamwe, waudziwisi na waufuni kupiringana iye! Natenepa, ndzidzi onsene tisafunika kukhala akukhulupirika kwa iye mbitikhala kukhundu yace. (Masalmo 96:4-6) Mbwenye atumiki anango a Mulungu acimwana kucita pyenepi.

2 Mu nsolo uno, tinadinga pitsandzo pya anthu angasi akhalonga kuti ali kukhundu ya Yahova, mu ndzidzi ubodzi ene mbacita pinthu pinaida Yahova. Pinafuna kupfundza ife kubulukira mu pitsandzo pyawo pinatiphedza toera kukhala akukhulupirika kwa Yahova.

YAHOVA ASADINGA MITIMA YATHU

3. Thangwi yanji Yahova ayesera kuphedza Kaini, pontho ampanganji?

3 Mwacitsandzo, nyerezerani pya Kaini. Iye nee alambira alungu authambi, ngakhale tenepo Yahova nee atawira ntsembe yace. Thangwi yanji? Yahova akhaona makhaliro akuipa muntima mwace. (1 Jwau 3:12) Yahova acenjeza Kaini: ‘Ungacinja mbucita pyadidi, nee unadzabverwa ntsisi? Ungakhonda kucinja toera kucita pyadidi, madawo ali pansuwo toera kukunda; unakwanisa kuakunda iwe?’ (Genesi 4:6, 7) Yahova akhapangiza pakweca kuti Kaini angatcunyuka mbakhala kukhundu ya Mulungu, Iye mbadakhalambo kukhundu ya Kaini.

4. Kodi Kaini acitanji mu ndzidzi ukhali iye na mwai wakukhala kukhundu ya Yahova?

4 Kaini mbadacinja manyerezero ace, Yahova mbadatawirambo ntsembe yace. Mbwenye Kaini nee abvera Mulungu, natenepa manyerezero ace na pifuno pyace pyakuipa pyantsogolera ku macitiro akuipa. (Tyago 1:14, 15) Pikhali Kaini m’phale, panango nee akhanyerezera kuti mbadakhonda bvera Yahova. Mbwenye iye apwaza cenjezo ya Mulungu, akhonda kubvera Mulungu, mbapha m’bale wace!

5. Ndi ntundu upi wa manyerezero wakuti unaluzisa uxamwali wathu na Yahova?

5 Ninga Kaini, Nkristu lero panango analonga kuti akulambira Yahova, mu ndzidzi ubodzi ene mbacita pinthu pinaida Yahova. (Yuda 11) Panango iye anakhala waphinga mu utumiki na kugumanika pa misonkhano mwakukhonda phonya. Mbwenye mu ndzidzi ubodzi ene, asatawirisa manyerezero aulukwali, manyerezero akufuna pyonsene na bibvu. (1 Jwau 2:15-17; 3:15) Manyerezero anewa anakwanisa kutsogolera munthu kucita madawo. Anthu anango nee anakwanisa kudziwa pinanyerezera ife na pinacita ife, mbwenye Yahova asapidziwa. Iye asadziwa khala ife nee tiri kukhundu yace na ntima onsene.—Lerini Yeremiya 17:9, 10.

6. Yahova asatiphedza tani toera kukunda pifuno pyakuipa?

6 Maseze tidodome, Yahova nee asatisiya mwakucimbiza. Tingatoma kufamba munjira zakuipa, Yahova asatiphemba: ‘Bwererani kuna ine, ine ndinadzabwererambo kuna imwe.’ (Malakiya 3:7) Yahova asadziwa kuti ndife akufewa, pontho tisathimbana na pinthu pyakuipa. Mbwenye iye asafuna kuti tikhale kukhundu yace mbitiida pinthu pyakuipa. (Izaiya 55:7) Tingacita pyenepi, iye apikira kutiphedza na kutipasa mphambvu toera kukunda pifuno pyathu pyakuipa.—Genesi 4:7.

LEKANI KUNYENGEZWA

7. Kodi Salomoni aluza tani uxamwali wace na Yahova?

7 Pikhali Salomoni m’phale, akhali na uxamwali wadidi na Yahova. Mulungu apasa Salomoni udziwisi na basa yakufunika kakamwe yakumanga templo yakubalika mu Yerusalemu. Mbwenye Salomoni aluza uxamwali wace na Yahova. (1 Amambo 3:12; 11:1, 2) Mwambo wa Mulungu ukhali wakuti mambo nee akhafunika ‘kukhala na akazi azinji, thangwi anadzapeusa ntima wace.’ (Deuteronomyo 17:17) Salomoni nee abvera mwambo unoyu. Mukupita kwa ndzidzi, iye akhala na akazi 700 akudziwika na anango apakhundu akukwana 300! (1 Amambo 11:3) Azinji mwa akazi anewa akhali a madziko anango, pontho akhalambira alungu authambi. Natenepa Salomoni nee abvera mwambo wa Mulungu ukhakhondesa kumanga banja na akazi a madziko anango.—Deuteronomyo 7:3, 4.

8. Kodi Salomoni atsukwalisa tani Yahova?

8 Mwapang’ono-pang’ono, Salomoni asiya kufuna mwambo wa Yahova. Pakumalisa, iye akhacita pinthu pyakuipa kakamwe. Iye amangira maguwa alungu authambi, ninga Astarte na Kemoki toera kulambira pabodzi na akazace. Pontho Salomoni amanga maguwa anewa pa phiri, kutsogolo kwa Yerusalemu, kukhadamanga iye templo ya Yahova! (1 Amambo 11:5-8; 2 Amambo 23:13) Panango Salomoni akhanyerezera kuti Yahova mbadapwaza pinthu pyakuipa pidacita iye angapereka ntsembe mu templo.

9. Ninji pidacitika pidakhonda Salomoni kubvera macenjezo a Mulungu?

9 Mbwenye Yahova cipo asapwaza madawo. Bhibhlya isalonga: ‘Yahova aipirwa na Salomoni, thangwi ntima wace ukhali kutali na Yahova.’ Mulungu ayesera kuphedza Salomoni. Yahova ‘aonekera kawiri kuna iye mbancenjeza toera akhonde kulambira alungu anango. Mbwenye iye nee abvera pidampanga Yahova.’ Natenepa, iye aluza uxamwali wace na Mulungu na ciphedzo cace. Yahova nee atawirisa dzindza ya Salomoni kutonga mbumba yonsene ya Izraeli, pontho iwo athimbana na nyatwa mu pyaka pizinji.—1 Amambo 11:9-13.

10. Ninji cinafuna kuticitisa kuluza uxamwali wathu na Yahova?

10 Tingasankhula axamwali akuti nee asalemedza midida ya Mulungu, iwo anakwanisa kuticitisa kuluza uxamwali wathu na Yahova. Panango iwo ndi abale na alongo a mu mpingo, mbwenye nee ali na uxamwali wakuwanga na Yahova. Panango ndi acibale, anyakuendekana, andzathu akubasa peno akuxikola akuti nee asalambira Yahova. Tingamala ndzidzi uzinji na anthu akuti nee asalemedza midida ya Yahova, iwo anakwanisa kuticitisa kuluza uxamwali wathu na Mulungu.

Kodi anthu anacedza na imwe kazinji kene anakhuya tani uxamwali wanu na Yahova? (Onani ndima 11)

11. Ninji cinafuna kutiphedza toera kusankhula axamwali?

11 Lerini 1 Akorinto 15:33. Anthu azinji ali na makhaliro anango adidi. Pontho anthu anewa akuti nee asalambira Yahova, midzidzi inango nee asacita pyakuipa. Panango imwe musadziwa anthu ninga anewa. Pyenepi pisabveka kuti iwo ndi axamwali adidi? Kodi asakhuya tani uxamwali wanu na Yahova? Asakuphedzani toera kukhala cifupi na Mulungu? Ndi pinthu pipi pyakufunika kakamwe kwa iwo? Ninji pinacedza iwo kazinji kene? Kodi iwo asacedza kakamwe pya ntundu upswa wa nguwo, kobiri, mitcini ipswa idabuluka cincino, ubalangazi na pinthu pinango? Kodi kazinji kene iwo asasumula anango? Iwo asacedza makani akupasa manyadzo? Yezu acenjeza: ‘Mulomo usalonga pire pidadzala muntima.’ (Mateo 12:34) Mungadzindikira kuti anthu anacedza na imwe ndzidzi uzinji akuphekesa uxamwali wanu na Yahova, musafunika kucedza nawo mu ndzidzi wakucepa, panango kumalisa uxamwali.—Misangani 13:20.

YAHOVA ASAFUNA KUTI TIKHALE AKUKHULUPIRIKA KWA IYE

12. (a) Yahova apanganji Aizraeli pidamala iwo kwene kubuluka mu Ejito? (b) Aizraeli atawira tani pidaaphemba Mulungu toera akhale akukhulupirika kwa iye?

12 Tinakwanisambo kupfundza na pinthu pidacitika pidamala Yahova kubulusa Aizraeli mu Ejito. Pidagumanyikana mbumba pa Phiri ya Sinai, Yahova aonekera kuna iwo munjira yakudzumatirisa! Iwo aona khole yakupswipa, kucetuma na utci, pontho iwo abva kudhima na fala yakugaluza ninga ya tuluka. (Eksodo 19:16-19) Buluka penepo iwo abva Yahova mbakalonga kuti iye ndi ‘Mulungu anafuna kuti anthu alambire iye basi.’ Iye apikira kuti mbadakhala wakukhulupirika kuna ale ananfuna mbabvera matongero ace. (Lerini Eksodo 20:1-6.) Yahova akhafuna Aizraeli adziwe kuti iwo angakhala kukhundu yace, iye mbadakhalambo kukhundu yawo. Imwe mbamudakhala pa mwinji unoyu, mbamudapibva tani kubva mafala a Yahova? Panango imwe mbamudatawira ninga Aizraeli adalonga kuti: ‘Ife tinacita pyonsene pidalonga Yahova.’ (Eksodo 24:3) Mbwenye mwakukhonda dembuka, pacitika cinthu cinango cakuti cayesera kukhulupirika kwa Aizraeli. Ndi cinthu cipi?

13. Ninji pidayesera kukhulupirika kwa Aizraeli?

13 Aizraeli adzumatirwa na mphambvu ya Mulungu, mbwenye Mose aenda pa Phiri ya Sinai mbalonga mafala a mbumba kuna Yahova. (Eksodo 20:18-21) Mbwenye pakhadapita ndzidzi ungasi, Mose mbadzati bwerera kuna mbumba. Pikhaoneka ninga mbumba nee ikhali na ntsogoleri n’thando. Kodi iwo acitanji? Panango Aizraeli akhanyindira kakamwe ntsogoleri wawo Mose. Iwo atoma kudzudzumika mbapanga Aroni: ‘Ticitire mulungu toera atitsogolere, thangwi ife nee tisadziwa pidacitikira Mose, mamuna adatibulusa mu dziko ya Ejito.’—Eksodo 32:1, 2.

14. Kodi Aizraeli anyengezeka tani, pontho Yahova acitanji?

14 Aizraeli akhadziwa kuti pikhali pyakuipa kulambira alungu authambi. (Eksodo 20:3-5) Mbwenye mwakukhonda dembuka, iwo atoma kulambira mwanang’ombe wa ouro! Maseze akhonda kubvera matongero a Yahova, iwo anyengezeka mukunyerezera kuti mbadapitiriza kukhala kukhundu ya Yahova. Aroni acemera ulambiri unoyu ninga ‘phwando ya Yahova’! Kodi Yahova acitanji? Iye apanga Mose kuti mbumba ‘yasiya njira ikhadaapanga ine.’ Yahova aipirwa kakamwe mbanyerezera kufudza dzindza yonsene.—Eksodo 32:5-10.

Yahova apasa mwai Aizraeli toera kusankhula kukhala kukhundu yace

15, 16. Kodi Mose na Aroni apangiza tani pakweca kuti akhali kukhundu ya Yahova? (Onani cithundzithundzi cakutoma.)

15 Mbwenye Yahova ndi Mulungu wantsisi. Iye nee afudza mbumba. M’mbuto mwace, iye apasa mwai Aizraeli toera kusankhula kukhala kukhundu yace. (Eksodo 32:14) Pidaona Mose mbumba mbikakhuwa, kuimba na kubvinira dzimunthu ya ouro, iye aiswa mbainyedza-nyedza. Buluka penepo alonga mwakugaluza: ‘Mbani ali kukhundu ya Yahova? Mbabwere kuna ine!’ Natenepa ‘ana Alevi onsene azungulira’ Mose.—Eksodo 32:17-20, 26.

16 Maseze Aroni akhadacita mwanang’ombe wa ouro, iye atcunyuka, mbasankhula kukhala kukhundu ya Yahova pabodzi na Alevi anango. Anthu anewa akukhulupirika apangiza pakweca kuti nee akhali kukhundu ya anyakudawa. Ceneci cikhali cisankhulo candzeru, thangwi azinji adalambira mwanang’ombe wa ouro afa pa ntsiku ineyi. Mbwenye ale akhali kukhundu ya Yahova apulumuka, pontho Mulungu apikira kuapasa nkhombo.—Eksodo 32:27-29.

17. Tisapfundzanji na pidalemba Paulu thangwi ya mwanang’ombe wa ouro?

17 Pyenepi pisatipfundzisanji? Mpostolo Paulu alonga: ‘Pinthu pyenepi pyadzakhala citsandzo kwa ife’ toera ‘tikhonde kulambira madzimunthu.’ Paulu afokotoza kuti pyenepi ‘pyalembwa toera kuticenjeza, toera ife tinakhala mu ndzidzi uno wakumalisa, tipfundze kubulukira mu pinthu pyenepi. Natenepa, ule ananyerezera kuti ali dzololo mbacite mphole-mphole toera akhonde kugwa.’ (1 Akorinto 10:6, 7, 11, 12) Ninga pidalonga Paulu, ngakhale ale analambira Yahova anakwanisa kucita pinthu pyakuipa. Panango iwo ananyerezera kuti aciri na uxamwali wakuwanga na Yahova. Kufuna kukhala xamwali wa Yahova peno kulonga kuti ndiri wakukhulupirika kwa iye, nee pisabveka kuti ndzidzi onsene ali wakutawirika kwa iye.—1 Akorinto 10:1-5.

18. Ninji pinafuna kuticitisa kukhala kutali na Yahova, pontho ndi nyatwa zinji zinafuna kuoneka?

18 Pidadembuka Mose kutcita pa Phiri ya Sinai ninga pikhadikhira Aizraeli, iwo adzudzumika. Makhaliro a dziko ino angadembuka kufudzwa ninga munadikhira ife, panango tinadzudzumikambo. Panango ife tinatoma kunyerezera kuti tsogolo yadidi idapikira Yahova iri kutali kakamwe toera kukwanirisika, mbatitoma kuikha manyerezero athu ku pinthu pinafuna ife, m’mbuto mwa kucita pinafuna Yahova. Tingakhonda kucita mphole-mphole, tinakhala kutali na Yahova mbaticita pinthu pyakuti cipo tikhapinyerezera.

19. Kodi ndzidzi onsene tisafunika kukumbukanji, pontho thangwi yanji?

19 Yahova asafuna kuti tilambire iye basi mbatim’bvera na ntima onsene. (Eksodo 20:5) Thangwi yanji iye asafuna kuti ticite pyenepi? Thangwi iye asatifuna. Tingakhonda kucita pinafuna Yahova, tinacita pinafuna Sathani, pinthu pyakuti pinatiphekesa. Paulu alonga: ‘Imwe munacimwana kumwa pya mu ndiko ya Yahova na pya mu ndiko ya madimonyo; munacimwana kudya pa meza ya Yahova na pa meza ya madimonyo.’—1 Akorinto 10:21.

KHALANI CIFUPI NA YAHOVA

20. Kodi Yahova asatiphedza tani ngakhale mu ndzidzi unacita ife madodo?

20 Kaini, Salomoni na Aizraeli, onsene akhali na mwai wakutcunyuka na kucinja macitiro awo. (Machitiro 3:19) Mwandimomwene, Yahova nee asasiya mwakucimbiza anthu basi ene thangwi yakucita madodo. Nyerezerani njira idalekerera iye Aroni. Lero, Yahova asaticenjeza mwaufuni toera kutitsidzikiza ku pinthu pyakuipa. Iye asaphatisira Bhibhlya, mabukhu athu, kuphatanizambo Akristu andzathu. Tingabvera macenjezo a Yahova, tinakwanisa kukhala na cinyindiro cakuti iye anatibvera ntsisi.

21. Tisafunika kucitanji kukhulupirika kwathu kwa Yahova kungayeserwa?

21 Kukoma ntima kwa Yahova kuli na cifuniro. (2 Akorinto 6:1) Kusatipasa mwai ‘toera tikhonde pinthu pyakuipa na pifuno pya dziko.’ (Lerini Tito 2:11-14.) N’dziko ino, ndzidzi onsene tinathimbana na makhaliro akuti anayesera kukhulupirika kwathu kwa Yahova. Khalani akutonga toera kukhala kukhundu ya Yahova, mbamukumbuka kuti ndi ‘Yahova Mulungu wanu anafunika imwe kugopa na kuntumikira na ntima onsene’!—Deuteronomyo 10:20.