Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

Towezerani Axamwali Apantima A Yahova

Towezerani Axamwali Apantima A Yahova

‘Yahova ndi xamwali wa onsene anangopa.’—SAL. 25:14.

NYIMBO: 27, 21

1-3. (a) Thangwi yanji tisanyindira kuti tinakwanisa kukhala axamwali a Mulungu? (b) Tinadzadinganji mu nsolo uno?

ABRAHAMU asacemerwa xamwali wa Mulungu m’maulendo matatu m’Bhibhlya. (2 Pya dziko. 20:7; Iza. 41:8; Tgo. 2:23) Ndiye basi anacemerwa mwapakweca m’Bhibhlya kuti ndi xamwali wa Mulungu. Kodi pyenepi pisabveka kuti ndi Abrahamu basi adakhala xamwali wa Mulungu? Nkhabe. Bhibhlya isapangiza kuti tonsene tinakwanisa kukhala axamwali a Mulungu.

2 M’Bhibhlya mwadzala na mbiri za amuna na akazi azinji adabvera Yahova mwakukhulupirika, mbadzakhala axamwali ace apantima. (Lerini Masalmo 25:14.) Iwo asacita khundu ya “nsoka ukulu kakamwe wa amboni,” udalonga Paulu. Anthu anewa onsene akusiyana-siyana akhali axamwali a Mulungu.—Aheb. 12:1.

3 Tendeni tidinge axamwali atatu apantima a Yahova analongwa m’Bhibhlya: (1) Rute, ntsikana wa nzice wakukhulupirika wa ku Moabu; (2) Ezekiya, mambo wakukhulupirika wa ku Yuda; na (3) Mariya, mama wakucepeseka wa Yezu. Kodi tinapfundzanji kubulukira munjira idakulisira m’bodzi na m’bodzi wa iwo uxamwali na Mulungu?

IYE APANGIZA UFUNI WANDIMOMWENE

4, 5. Ndi cisankhulo cipi cakunentsa cidacita Rute? Thangwi yanji cikhali cakunentsa kakamwe? (Onani cithundzithundzi cakutoma.)

4 Naomi pabodzi na akwenya ace, Rute na Orpa akucita ulendo buluka ku Moabu kuenda ku Israele. Tikuona Orpa ali kutali pang’ono thangwi iye atonga kubwerera kunyumba kwace ku Moabu. Mbwenye Naomi atonga kuenda ku dziko yace ku Israele. Mphapo Rute atonga kucitanji? Iye akhafunika kucita cisankhulo cakufunika kakamwe mu umaso wace. Kodi iye mbadabwerera kunyumba kwace ku Moabu toera kukhala na acibale ace, peno mbadakhala na mebzwalace, mbaenda ku Betelehemu?—Rute 1:1-8, 14.

5 Acibale a Rute akhali ku Moabu. Khala abwerera, iwo mbadantsalakana. Pontho Rute akhadziwa cilongero, misambo na anthu a ku Moabu. Naomi nee mbadakwanisa kumpasa pinthu pyenepi ku Betelehemu. Naomi nee akhanyindira kuti mbadakwanisa kunsakira mamuna na nyumba toera kukhala. Na thangwi ineyi, Naomi aphemba Rute toera abwerere ku Moabu. Onani kusiyana kwa Rute na Orpa ‘adabwerera kuna mbumba yace na kuna alungu ace.’ (Rute 1:9-15) Kodi Rute mbadabwererambo kuna alungu apezi a mbumba yace? Nkhabe, iye nee acita pyenepi.

6. (a) Ndi cisankhulo cipi cadidi cidacita Rute? (b) Thangwi yanji Boazi alonga kuti Rute asaka citsidzikizo pantsi pa maphapido a Yahova?

6 Pisaoneka kuti Rute apfundza pya Yahova kubulukira kwa mamunace peno Naomi. Yahova akhali wakusiyana na alungu a ku Moabu. Rute akhadziwa kuti Yahova athema kutambira ufuni wace na ulambiri wace. Mbwenye kudziwa Yahova pidakwana tayu, Rute akhafunika kucita cisankhulo. Kodi iye mbadasankhula Yahova toera kukhala Mulungu wace? Rute acita cisankhulo cadidi. Iye apanga Naomi: ‘Mbumba yako inadzakhala mbumba yanga, Mulungu wako anadzakhalambo Mulungu wanga.’ (Rute 1:16) Mitima yathu isakhuyiwa tinganyerezera pya ufuni wa Rute kuna Naomi, mbwenye iye akhafuna kakamwe Yahova. Pyenepi pyakhuya ntima wa Boazi, wakuti mukupita kwa ndzidzi ansimba thangwi yakusaka citsidzikizo pantsi pa maphapido a Yahova. (Lerini Rute 2:12, Tradução do Novo Mundo.) Panango pyenepi pisatikumbusa mwanapiye anasaka citsidzikizo m’maphapido akuwanga a mai wace. (Sal. 36:7; 91:1-4) Munjira ibodzi ene, Yahova atsidzikiza Rute, mbampasa nkhombo thangwi ya cikhulupiro cace. Rute cipo atsumbikika na cisankhulo cace.

7. Ninji cinafuna kuphedza ale ananyinyirika kuperekeka kuna Yahova?

7 Anthu azinji asapfundza pya Yahova, mbwenye nee asasaka citsidzikizo kwa iye. Iwo asanyinyirika toera kukhala atumiki akubatizwa a Yahova. Khala musanyinyirika toera kuperekeka kuna Yahova, bvundzikani kuti thangwi yanji? Munthu onsene ali maso, alipo anatumikira iye. (Yos. 24:15) Cisankhulo cadidi ndi kutumikira Mulungu wandimomwene. Mungaperekeka kwa Yahova, munapangiza kuti musakhulupira kuti iye anadzakutsidzikizani. Pontho, iye anadzakuphedzani toera kupitiriza kuntumikira, mwakukhonda tsalakana nyatwa zinafuna kuthimbana na imwe. Ndi pyenepi pidacita Mulungu kuna Rute.

‘IYE APITIRIZA KUKHALA WAKUKHULUPIRIKA’ KWA YAHOVA

8. Fokotozani pidaona Ezekiya mu uwana wace.

8 Mwakusiyana na Rute, Ezekiya abalwa mu dzindza yakuperekeka kwa Yahova. Mbwenye si Aisraele onsene tayu akakhala maso mwakubverana na kuperekeka kweneku. Baba wa Ezekiya, Mambo Ahazi, akhali munthu wakuipa. Iye atsalakana templo ya Mulungu mwakusowa cilemedzo, mbacitisa anthu kulambira alungu anango. Ahazi afika pa kupisa abale a Ezekiya anango toera kupereka ntsembe kuna mulungu wapezi. Mwandimomwene, uwana wa Ezekiya ukhali wakutsukwalisa kakamwe!—2 Am. 16:2-4, 10-17; 2 Pya dziko. 28:1-3.

9, 10. (a) Thangwi yanji pikhali pyakukhonda nentsa kuti Ezekiya akhale munthu wakuipa? (b) Thangwi yanji nee tisafunika kuipirwa na Mulungu? (c) Thangwi yanji makhaliro a m’banja mwathu nee asatonga makhaliro anafuna ife kupangiza mu umaso wathu?

9 Panango makhaliro akuipa a Ahazi mbadacitisa Ezekiya kukhala munthu wakuipa peno waukali, mbakhonda kufuna Yahova. Lero, anango adapirira nyatwa pang’ono mwakusiyana na Ezekiya, asaona kuti ali na mathangwi adidi toera ‘kuipirwa na Yahova’ peno kuipirwa na gulu yace. (Mis. 19:3) Anango asaona kuti makhaliro akuipa a m’banja mwawo anakwanisa kuakhuya toera kucita pinthu pyakuipa peno kucitambo pyakuipa pidacita anyakubalawo. (Ezek. 18:2, 3) Kodi maonero anewa mbandimomwene?

10 Mbiri ya umaso wa Ezekiya isapangiza kuti nkhabe! Nkhabe thangwi yakubveka toera kuipirwa na Yahova, thangwi siye tayu anacitisa kuti anthu acite pinthu pyakuipa mu dziko ino. (Yobe 34:10) Ndimomwene kuti makhaliro a anyakubala anakwanisa kukhuya anawo toera kucita pinthu pyadidi peno pyakuipa. (Mis. 22:6; Akol. 3:21) Mbwenye nee pisabveka kuti makhaliro a banja ndiwo anatonga makhaliro anafuna kupangiza munthu mu umaso wace. Thangwi yanji? Thangwi Yahova atipasa muoni wakufunika kakamwe—ufulu wakusankhula, wakuti usatiphedza toera kusankhula kucita pinthu pyadidi peno pyakuipa. (Deut. 30:19) Mphapo Ezekiya aphatisira tani muoni unoyu?

Aphale na atsikana azinji asatawira undimomwene mwakukhonda tsalakana makhaliro a m’banja mwawo (Onani ndima 9 na 10)

11. Ninji pidacitisa Ezekiya kukhala m’bodzi wa amambo adidi kakamwe a ku Yuda?

11 Maseze Ezekiya akhali mwana wa mambo wakuipa kakamwe wa ku Yuda, iye akula mbakhala munthu wadidi kakamwe. (Lerini 2 Amambo 18:5, 6.) Ndimomwene kuti babace akhali wakuipa, mbwenye iye asankhula kutowezera citsandzo ca aprofeta a Yahova ninga Izaiya, Mikeya na Ozeya. Panango tinakwanisa kunyerezera Mambo Ezekiya mbakabvesera mwacidikhodikho mafala akupumirwa kubulukira kwa amuna anewa akukhulupirika, mbatawirisa kuti uphungu wa Yahova na masandikiro ace akhuye kakamwe ntima wace. Natenepa, Ezekiya akwanisa kusasanyira pinthu pyakuipa pikhadacita babace. Iye acenesa templo, aphemba Mulungu toera kulekerera madawo a mbumba na kufudza madzimunthu mu dziko yonsene. (2 Pya dziko. 29:1-11, 18-24; 31:1) Mukupita kwa ndzidzi, pidathimbana iye na cinentso cikulu ca kuthuswa na Senakeribu Mambo wa ku Asirya, Ezekiya apangiza cipapo cikulu na cikhulupiro. Iye anyindira cipulumuso ca Mulungu, mbawangisa mbumba kubulukira ku mafalace na macitiro ace. (2 Pya dziko. 32:7, 8) Mukupita kwa ndzidzi, Ezekiya apangiza makhaliro akudzikuza, mbwenye pidasandikwa iye na Yahova, iye kucepeseka mbatcinyuka. (2 Pya dziko. 32:24-26) Mwandimomwene, Ezekiya nee atawirisa kuti makhaliro akuipa akale afudze makhaliro ace acincino peno kupingiza tsogolo yace. M’mbuto mwace, iye apangiza kuti akhali xamwali wa Yahova, na wacitsandzo cadidi toera kutowezerwa.

12. Ninga Ezekiya, kodi anthu azinji lero asapangiza tani kukhala axamwali a Yahova?

12 Lero tikukhala mu dziko yausumankha na yakusowa ufuni, natenepa ana azinji nee asakuzwa na anyakubala aufuni na acitsalakano. (2 Tim. 3:1-5) Akristu azinji lero, akuzwa m’mabanja akunentsa kakamwe, mbwenye iwo asankhula okhene kukulisa uxamwali na Yahova. Ninga Ezekiya, iwo asapangiza kuti makhaliro a m’banja mwawo nee asatonga ntundu wa makhaliro anafuna kupangiza iwo ntsogolo. Mulungu atipasa muoni wa ufulu wakusankhula, natenepa, tinakwanisa kusankhula kuntumikira, kunsimba na kumpasa mbiri ninga pidacita Ezekiya.

IYE ALONGA: ‘ONANI! NDINE NDZAKAZI WA YAHOVA!’

13, 14. Thangwi yanji basa idapaswa Mariya ikhali yakunentsa kakamwe, mbwenye iye atawira tani mafala a anju Gabryele?

13 Pidapita pyaka pizinji pakumala kwa ntsiku za Ezekiya, ntsikana wakucepeseka wa ku Nazarete anacemerwa Mariya, akulisa uxamwali wakupambulika na Yahova. Nkhabepo munthu unango adatambira mwai unoyu ukulu kakamwe. Iye mbadakhala na pathupi, kubala Mwana wa Mulungu na kunkuza! Nyerezerani cinyindiro cidakhala na Yahova kuna Mariya mwana wa Heli, toera kumpasa basa ineyi yakupambulika kakamwe. Kodi Mariya apibva tani pidapaswa iye basa ineyi?

‘Onani! Ndine ndzakazi wa Yahova!’ (Onani ndima 13 na 14)

14 Mphyakukhonda nentsa kunyerezera basi ene pya mwai ukulu kakamwe wa Mariya, mbatiduwala pinthu pingasi pyakuti panango adzudzumika napyo. Anju Gabryele apanga Mariya kuti mbadakhala na pathupi mwacirengo—mwakukhonda kupita m’mabonde na mamuna. Anju Gabryele nee aperekeka toera kuenda kuna acibale a Mariya na anyakuendekana ace toera kuafokotozera kuti thangwi yanji ali na pathupi. Mphapo anthu anewa mbadanyerezeranji? Panango Mariya adzudzumika thangwi ya Zuze, mamuna akhadikhira iye kumanga naye banja. Mbadaphedza tani Zuze toera kunyindira kuti maseze akhali na pathupi, iye nee akhadapita mabonde? Kusiyapo pyenepi, mbidakhala basa ikulu kakamwe kukuza, kutsalakana na kupfundzisa Mwana wa Mulungu! Ife nee tisadziwa manyerezero onsene adadzudzumika na Mariya pidamala iye kucedza na anju Gabryele. Mbwenye tisadziwa pidatawira iye kuti: ‘Onani! Ndine ndzakazi wa Yahova! Mbapicitike kuna ine ninga mudalongera imwe.’—Luka 1:26-38.

15. Thangwi yanji cikhulupiro ca Mariya ndi cakupambulika?

15 Cikhulupiro ca Mariya ndi cakudzumatirisa kakamwe! Iye akhali dzololo toera kucita pyonsene pidaphembwa iye ninga ndzakazi wa Mulungu. Natenepa, Mariya anyindira kuti Yahova mbadantsalakana na kuntsidzikiza. Iye akhafuna kutumikira Yahova munjira yonsene yakuthema. Kodi Mariya akwanisa tani kukhala na cikhulupiro cakuwanga? Munthu nkhabe kubalwa na cikhulupiro. Mbwenye tinakwanisa kukhala na cikhulupiro tingacikulisa na kuphemba Yahova toera kupasa nkhombo kuwangisira kwathu. (Agal. 5:22; Aef. 2:8) Mariya aphata basa mwakuwanga toera kuwangisa cikhulupiro cace. Tisadziwa tani pyenepi? Tendeni tidinge kuti iye abvesera tani, pontho alonga tani.

16. Ninji pinapangiza kuti Mariya akhali nyakubvesera wadidi?

16 Kodi Mariya abvesera tani? Bhibhlya isaticenjeza toera tikhale ‘akucimbiza kubvesera na akudembuka kulonga.’ (Tgo. 1:19) Kodi Mariya akhali nyakubvesera wadidi? Inde. Evanjelyu ya Luka isapangiza kuti m’maulendo mawiri Mariya abvesera mwacidikhodikho mafala akhabva iye, makamaka pinthu pidapfundza iye thangwi ya Yahova. Citsandzo cibodzi ndi pakumala kubalwa kwa Yezu pa ndzidzi udalonga akumbizi mphangwa za anju kuna Mariya. Mukupita kwa ndzidzi, pikhali Yezu na pyaka 12 pyakubalwa, iye alonga cinthu cakuti cadzudzumisa kakamwe Mariya. M’maulendo mawiri ene, Mariya abvesera, akoya, mbanyerezera mwacidikhodikho pinthu pidabva iye.—Lerini Luka 2:16-19, 51.

17. Tinapfundzanji kubulukira munjira idalongera Mariya?

17 Kodi Mariya alonga tani? Bhibhlya nkhabe kulonga pizinji thangwi ya mafala adalonga Mariya. Mafala mazinji adalonga iye asagumanika pa Luka 1:46-55. Mafala anewa asapangiza kuti Mariya akhadziwa mwadidi Mafala a Mulungu. Mafalace alandana na mafala adalonga Yana, mai wa mprofeta Samwele mu phembero yace. (1 Sam. 2:1-10) Pisaoneka kuti Mariya aphatisira Malemba akukwana 20. Mwandimomwene, iye akhali nkazi wakuti akhalonga pinthu pyauzimu mwakusudzuka. Mariya akhakomerwa kulonga pya undimomwene udapfundza iye kubulukira kwa Xamwali wace wankulu kakamwe, Yahova Mulungu.

18. Tinakwanisa tani kutowezera cikhulupiro ca Mariya?

18 Ninga Mariya, midzidzi inango panango tinaona ninga basa idapaswa ife na Yahova ndi yakunentsa. Tendeni titowezere citsandzo ca Mariya mukutawira mwakucepeseka mabasa, mbatinyindira kuti Yahova anadzatiphedza. Tinakwanisa kutowezera cikhulupiro ca Mariya tingabvesera pinatipfundzisa Yahova na pifuniro pyace, kunyerezera mwacidikhodikho undimomwene wauzimu, buluka penepo mbatipanga anango mwakutsandzaya pidapfundza ife.—Sal. 77:11, 12; Luka 8:18; Arom. 10:15.

19. Tinakwanisa kukhala na cinyindiro cipi tingatowezera pitsandzo pya anthu akukhulupirika analongwa m’Bhibhlya?

19 Nkhabe munthu anafuna kupenula kuti Rute, Ezekiya na Mariya akhali axamwali a Yahova, ninga Abrahamu. Iwo pabodzi na ale anacita khundu ya “nsoka ukulu kakamwe wa amboni,” na anyakukhulupirika anango azinji, akhala na mwai wakucita uxamwali na Mulungu. Tendeni tipitirize kutowezera cikhulupiro ca m’bodzi na m’bodzi wa iwo. (Aheb. 6:11, 12) Tingacita tenepo, tinakwanisa kukhala na cinyindiro cakutambira nkhombo ikulu yakukhala xamwali wa pantima wa Yahova kwenda na kwenda!