Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

NSOLO WA PFUNDZIRO 20

Kubalangaza Ale Adakakamizwa Toera Kupita m’Mabonde

Kubalangaza Ale Adakakamizwa Toera Kupita m’Mabonde

“Mulungu wacibalangazo consene . . . asatibalangaza mu nyatwa zathu zonsene.”—2 AKOR. 1:3, 4.

NYIMBO 134 Anapiana Ndi Muoni wa Mulungu

PINAFUNA IFE KUPFUNDZA *

1-2. (a) Ndi citsandzo cipi cinapangiza kuti anthu asafuna kubalangazwa, pontho ali na luso yakubalangaza anango? (b) Ndi cironda cipi cakuti ndi cakunentsa kakamwe toera anapiana aciduwale?

ANTHU onsene asafuna kubalangazwa, pontho ali na luso yakubalangaza anango. Mwacitsandzo, nyerezerani pinacita mwanang’ono angagwa mbaphekeka pa bondo, kazinji kene iye asaenda kuna Mai wace peno Babace mbakalira. Maseze anyakubala nee asakwanisa kuwangisa cironda, mbwenye asam’balangaza. Iwo asankwata mbansembedzera toera amatame, asambvundza pidacitika mbapukuta misozi yace, pontho asaikha ntombwe pa cironda peno kucimanga. Buluka penepo, mwana asamatama mbaenda pontho kasendzeka. Mukupita kwa ndzidzi, cironda cace cisawanga.

2 Mbwenye m’midzidzi inango anapiana asakhala na pironda pyakunentsa kakamwe kupiringana cironda ca pa bondo. Cibodzi mwa ico ndi kukakamizwa toera kupita m’mabonde. Mwana angakakamizwa toera kupita m’mabonde kabodzi peno kazinji kene, pisanen’ntsa kakamwe toera kupiduwala. M’midzidzi inango, adapita m’mabonde na mwana asaphatwa mbatcunyuswa, mbwenye m’midzidzi inango asathawa. Maseze munthu unoyu aphatwe mbatcunyuswa, mbwenye pisanentsa kakamwe kuna munthu kuduwala pyakuipa pidacitirwa iye mu uwana wace.

3. Mwakubverana na 2 Akorinto 1:3, 4, Yahova asafuna kuti atumiki ace atsalakanwe tani, pontho ndi mibvundzo ipi inafuna ife kutawira?

3 Kodi tinacitanji toera kubalangaza Akristu akuti ali akutsukwala thangwi yakukakamizwa toera kupita m’mabonde pikhali iwo anang’ono? (Lerini 2 Akorinto 1:3, 4.) Yahova asafuna kuti atumiki ace atsalakanwe mwaufuni, pontho abalangazwe. Natenepa, mu nsolo uno tinatawira mibvundzo mitatu: (1) Thangwi yanji ale adakakamizwa toera kupita m’mabonde pikhali iwo anang’ono asafuna cibalangazo? (2) Mbani adathema kuabalangaza? (3) Pontho tinaabalangaza tani?

THANGWI YANJI IWO ASAFUNA CIBALANGAZO?

4-5. (a) Thangwi yanji tisafunika kudziwa kuti anapiana ndi akusiyana kakamwe na akulu? (b) Ninji pinacitika kazinji kene mwana angakakamizwa toera kupita m’mabonde?

4 Maseze papite pyaka pizinji, mbwenye ale adadakakamizwa toera kupita m’mabonde pikhali iwo anang’ono asafuna cibalangazo. Thangwi yanji? Pakutoma, tisafunika kudziwa kuti anapiana ndi akusiyana na akulu, thangwi mabvero anakhala na akulu angatsalakanwa mwakuipa ndi akusiyana kakamwe na anang’ono. Tendeni tione pitsandzo pingasi.

5 Anang’ono asafuna kakamwe kunyindira ale anaatsalakana. Pyenepi pisacitisa anapiana kukhala akutsidzikizika mbanyindira ale anapangiza ufuni kuna iwo. (Masal. 22:9) Pyakutsukwalisa ndi pyakuti kazinji kene anapiana azinji asakakamizwa toera kupita m’mabonde na acibale awo peno na anthu anango anadziwana na iwo. Mwana angakakamizwa toera kupita m’mabonde, pisakhala pyakunentsa kwa iye kunyindira anango maseze papite pyaka pizinji.

6. Thangwi yanji kupita m’mabonde na anang’ono ndi usumankha?

6 Anang’ono nkhabe kwanisa kutsidzikizika. Kupita m’mabonde na anang’ono ndi usumankha, thangwi iwo adzati kukhunganyika toera kucita pyenepi. Pontho kusaacitisa kukhala na maonero akuphonyeka thangwi yakupita m’mabonde, umaso wawo, peno munthu onsene anayesera kuafikira dhuzi.

7. (a) Thangwi yanji kuna anango nkhabe nentsa kunyengerera mwana toera kupita naye m’mabonde, pontho ndi uthambi upi unalonga iwo? (b) Kodi mwana asanyerezeranji thangwi ya uthambi unoyu?

7 Anang’ono nkhabe kwanisa kudzindikira pinthu pyadidi na pyakuipa, kucita pisankhulo na kucalira ngozwi. (1 Akor. 13:11) Natenepa nkhabe nentsa kuanyengerera toera kupita nawo m’mabonde. Ale anapita m’mabonde na anang’ono asaapanga uthambi munjira zizinji. Mwacitsandzo, asaapanga toera akhonde kulonga pidacita iwo, thangwi angalonga kuna anango nkhabe anafuna kuakhulupira peno kuaphedza, pontho angabvundzwa alonge kuti afuna okhene kupita m’mabonde thangwi ndi njira ibodzi yakupangiza ufuni kuna unango na ndzace. M’midzidzi inango pasapita pyaka pizinji toera mwana adzindikire kuti unoyu ukhali uthambi, mbwenye angadzindikira, iye asaona kuti ciripo cidadodomeka kuna iye, mbanyerezera kuti ndi wakusowa basa, pontho nee athema kutsalakanwa mwaufuni nee kubalangazwa.

8. Thangwi yanji tiri na cinyindiro cakuti Yahova anatiphedza mu nyatwa zathu zonsene?

8 Pyenepi pisatiphedza kubvesesa kuti thangwi yanji ale adakakamizwa toera kupita m’mabonde asathabuka mu pyaka pizinji, pontho thangwi yanji unoyu ndi usumankha ukulu. Natenepa, kuthimizirika kwa n’khaliro unoyu wakuipa kusapangiza kuti tikukhala mu ntsiku zakumalisa, ndzidzi wakuti anthu azinji asakhonda “kukhazikisa cibverano na anango,” pontho “anthu akuipa na anyakunyengeza anadzathimiza kucita pinthu pyakuipa kakamwe.” (2 Tim. 3:1-5, 13) Sathani asanyengeza anthu munjira zizinji, pontho ndi pyakutsukwalisa kuona anthu mbakacita pinthu toera kukomeresa Dyabo. Mbwenye Yahova ndi wamphambvu kakamwe kupiringana Sathani na ale anantowerera, pontho iye asadziwa misampha yonsene ya Sathani. Natenepa tinakwanisa kukhala na cinyindiro cakuti Yahova anatiphedza mu nyatwa zathu zonsene. Ife tisakhala na nkhombo thangwi yakutumikira “Mulungu wacibalangazo consene, wakuti asatibalangaza mu nyatwa zathu zonsene, toera na cibalangazo cinatambira ife kuna Mulungu, tikwanisembo kubalangaza ale anathimbana na ntundu onsene wa nyatwa.” (2 Akor. 1:3, 4) Mbani anaphatisira Yahova toera kutibalangaza?

MBANI ADATHEMA KUBALANGAZA ALE ADAKAKAMIZWA TOERA KUPITA M’MABONDE MU UWANA WAWO?

9. Mwakubverana na mafala a Mambo Dhavidhi anagumanika pa Masalmo 27:10, Yahova asacitanji na ale adasiyiwa na acibale awo?

9 Ale adasiyiwa na anyakubalawo na anthu adakakamizwa toera kupita m’mabonde na acibale awo asafuna kakamwe cibalangazo. Mambo Dhavidhi akhadziwa kuti ndzidzi onsene Yahova anatibalangaza. (Lerini Masalmo 27:10.) Dhavidhi akhadziwa kuti mwaufuni Yahova asabalangaza onsene anatsalakanwa mwakuipa na acibale awo. Mphapo Yahova asacita tani pyenepi? Iye asaphatisira atumiki ace akukhulupirika. Natenepa iwo asakhala ninga abale athu a mimba ibodzi ene. Mwacitsandzo, Yezu alonga kuti ale akhalambira na iye Yahova, akhali ninga abale ace acimuna, acikazi na mai wace.—Mat. 12:48-50.

10. Ninji pidalonga Paulu thangwi ya basa yace ninga nkulu wa mpingo?

10 Onani kuti anthu mu mpingo anakhala tani ninga banja ibodzi. Mpostolo Paulu akhali nkulu wa mpingo wakukhulupirika wakuti akhaphata basa mwaphinga mu mpingo. Nakuti iye akhatowezera Kristu, atsogolerwa toera apange anango kuti atowezerembo citsandzo cace cadidi. (1 Akor. 11:1) Onani pidalonga Paulu thangwi ya basa yace ninga nkulu wa mpingo: “Ife takhala akukoma ntima kuna imwe, ninga mama anayamwisa wakuti asatsalakana anace mwaufuni.” (1 Ates. 2:7) Lero akulu a mpingo akukhulupirika asatowezera citsandzo ca Paulu. Angafuna kubalangaza anango asaphatisira Bhibhlya toera kugumana mafala akuthema.

Alongo akukola mwauzimu anakwanisa kubalangaza anango munjira yadidi (Onani ndima 11) *

11. Tisadziwa tani kuti si akulu a mpingo basi tayu anafunika kubalangaza ale anatamba nyatwa?

11 Kodi ndi akulu a mpingo basi anafunika kubalangaza ale adakakamizwa toera kupita m’mabonde? Nkhabe. Ife tonsene tisafunika ‘kubalangazana unango na ndzace.’ (1 Ates. 4:18) Alongo akukola mwauzimu anakwanisa kubalangaza alongo anango. Ndi thangwi yace, Yahova Mulungu alandanisika na mama anabalangaza mwanace. (Iza. 66:13) Bhibhlya iri na pitsandzo pya akazi adabalangaza andzawo akhatamba nyatwa. (Yobe 42:11) Natenepa Yahova asakomerwa angaona akazi Acikristu mbakabalangaza akristu andzawo anathabuka. M’midzidzi inango, nkulu wa mpingo m’bodzi peno awiri anabvundza mulongo wakukola mwauzimu toera kudziwa khala anakwanisa kuenda kabalangaza mulongo adatsukwala thangwi ya nyatwa zinatamba iye. *

TINABALANGAZA TANI ANANGO?

12. Tisafunika kucaliranji pakubalangaza anango?

12 Pakubalangaza Akristu andzathu, ife tisafunika kucalira kuacita mibvundzo yakuti inaacitisa kulonga pinthu pyakuti nee akhafuna kutipanga. (1 Ates. 4:11) Mphapo, tinacitanji toera kubalangaza na kuphedza ale anafuna ciphedzo? Tendeni tione m’Bhibhlya njira zixanu zakuti zinatiphedza toera kubalangaza anango.

13. Mwakubverana na 1 Amambo 19:5-8, anju wa Yahova acitanji kuna Eliya, pontho ife tinatowezera tani citsandzo cace?

13 Citani cinthu toera kuphedza munthu ananentseka. Mu ndzidzi ukhathawa mprofeta Eliya toera akhonde kuphiwa, iye atsukwala kakamwe mbafuna pyace kufa. Toera kubalangaza Eliya, Yahova atuma anju wamphambvu kuti amuwangise. Anju acita cinthu toera kum’phedza. Iye apasa Eliya cakudya, mbansembedzera toera adye. (Lerini 1 Amambo 19:5-8.) Pidacita anju unoyu pisatipfundzisa cinthu cakufunika kakamwe: Anthu asakomerwa kakamwe angaphedzwa ngakhale mu pinthu ping’ono, ninga cakudya, tsamba yacibalangazo, peno kuapasa cinthu cinango. Kucita pinthu ninga pyenepi kusacitisa m’bale peno mulongo adatsukwala kupibva kuti asafuniwa. Anango a ife nkhabe funa kubva mphangwa zakutsukwalisa, ngakhale tenepo tinakwanisa kucita pinthu toera kuphedza anango.

14. Tisapfundzanji na pidacitikira Eliya?

14 Citisani munthu adatsukwala toera akhale wakusudzuka na wakutsidzikizika. Pidacitikira Eliya pisatipfundzisa cinthu cinango cakufunika kakamwe. Mwacirengo Yahova apasa mprofeta Eliya pyonsene pikhafuna iye toera afambe nsindzo wakulapha mpaka ku Phiri ya Horebhi. Panango pidafika iye paphiri ineyi pakhadacita Yahova cibverano na Aizraeli pyaka pizinji nduli, Eliya apibva kuti akhali wakutsidzikizika, thangwi iye akhali kutali kakamwe na ale akhafuna kumupha. Tisapfundzanji na pyenepi? Tingafuna kubalangaza ale adakakamizwa toera kupita m’mabonde, cakutoma tisafunika kuacitisa kupibva kuti ali akutsidzikizika. Mwacitsandzo, akulu a mpingo asafunika kukumbuka pyenepi angaenda kaphedza mulongo wakuti ali wakutsukwala. Pontho mulongo anakwanisa kukhala wakusudzuka angacedza nawo panyumba pace, m’mbuto mwa kucedza nawo mu sala B ya Nyumba ya Umambo. Mbwenye alongo anango asakhala akusudzuka kulonga nyatwa zawo panyumba ya Umambo.

Kubvesera mwadidi, kucita phembero na munthu adatsukwala, na kusankhula mafala adidi ndi njira zingasi toera kubalangaza nazo anango (Onani ndima 15-20) *

15-16. Kodi kukhala nyakubvesera wadidi kusaphatanizanji?

15 Khalani nyakubvesera wadidi. Bhibhlya isapereka uphungu uyu: “Munthu onsene asafunika kukhala wakucimbiza kubva, wakudembuka kulonga.” (Tiya. 1:19) Kodi ife tisabvesera mwadidi anango angalonga? Panango tinanyerezera kuti kukhala nyakubvesera wadidi pisabveka kumatama, kuyang’ana munthu mbatikhonda kulonga cinthu. Mbwenye kukhala nyakubvesera wadidi pisaphataniza pizinji. Mwacitsandzo, pidalonga Eliya nyatwa zace zonsene, Yahova ambvesera mwadidi. Yahova adzindikira kuti Eliya akhagopa, pontho akhapibva ninga ali ekha mbanyerezera kuti pyonsene pikhacita iye mphyapezi. Mwaufuni Yahova aphedza Eliya toera kukunda manyerezero ace akuphonyeka. Mwandimomwene Yahova ndi nyakubvesera wadidi kakamwe.—1 Ama. 19:9-11, 15-18.

16 Tinapangiza tani citsalakano na ufuni mu ndzidzi unalonga m’bale peno mulongo? Midzidzi inango, mafala aufuni na acitsalakano anapangiza mabvero athu. Panango ife tinalonga: “Ndatsukwala kakamwe thangwi ya pidakucitikirani. Nkhabe mwana adathema kutsalakanwa munjira ineyi.” Panango imwe munakwanisa kucita mbvundzo ubodzi peno miwiri toera mukhale na cinyindiro cakuti mwabvesesa pidalonga iye. Panango munambvundza: “Munandiphedzambo kubvesesa pikhafuna imwe kulonga?” peno “Kodi imwe mukhafuna kulonga kuti . . . Ndimomwene?” Mafala aufuni ninga na anewa asapangiza kuti tisatsalakana munthu adatsukwala, pontho tisawangisira toera kubvesesa nyatwa zace.—1 Akor. 13:4, 7.

17. Thangwi yanji tisafunika kukhala akupirira na ‘akudembuka kulonga’ pakuphedza munthu?

17 Ife tisafunika kukhala ‘akudembuka kulonga’ na akupirira munthu angalonga, mbitikhonda kun’gwanda mafala toera kumpasa uphungu peno kunsandika. Mu ndzidzi ukhalonga Eliya nyatwa zace kuna Yahova, iye alonga mafala akukhonda thema thangwi yakutsukwala kwace. Ngakhale mu ndzidzi udawangisa Yahova cikhulupiro ca Eliya, iye alonga pontho nyatwa zace mukuphatisira mafala mabodzi ene. (1 Ama. 19:9, 10, 13, 14) Tisapfundzanji? Tisapfundza kuti m’midzidzi inango munthu wakutsukwala asalonga kazinji kene nyatwa zace. Ninga Yahova tisafunika kukhala anyakubvesera adidi. M’mbuto mwakumpanga kuti anamalisa tani nyatwa zace, tisafunika kupangiza kuti tisambvera ntsisi, pontho tisanfuna.—1 Ped. 3:8.

18. Thangwi yanji maphembero athu anakwanisa kuphedza ale adatsukwala?

18 Citani phembero na munthu adatsukwala. M’midzidzi inango munthu wakutsukwala nkhabe kwanisa kucita phembero ekhene, pontho asapibva ninga nee athema kulonga na Yahova. Tingafuna kubalangaza munthu ninga unoyu, tisafunika kucita phembero na iye mbitilongambo dzina yace mu phembero. Tinakwanisa kulonga kuna Yahova kuti ife pabodzi na mpingo tisanfuna kakamwe munthu unoyu adatsukwala. Tinakwanisambo kuphemba Yahova toera abalangaze bira yace. Maphembero ninga anewa asaphedza kakamwe toera kubalangaza ale adatsukwala.—Tiya. 5:16.

19. Ninji pinafuna kutiphedza toera kugumana mafala adidi toera kubalangaza nawo anango?

19 Sankhulani mafala akuwangisa na acibalangazo. Nyerezerani mbamudzati kulonga. Mafala adidi asawangisa, akuipa asafudza makhaliro adidi. (Mis. 12:18) Natenepa, phembani Yahova toera akuphedzeni kugumana mafala adidi, akuwangisa na acibalangazo. Pontho lekani kuduwala kuti mafala adidi kakamwe toera kubalangaza nawo anango asagumanika m’Bhibhlya.—Aheb. 4:12.

20. Kodi ale adakakamizwa toera kupita m’mabonde midzidzi inango asanyerezeranji, mbwenye tisafunika kuakumbusanji?

20 Ale adakakamizwa toera kupita m’mabonde midzidzi inango asanyerezera kuti ndi akusowa basa, nee asafuniwa, pontho nee athema kufuniwa. Mbwenye unoyu si undimomwene tayu. Natenepa phatisirani Bhibhlya toera kuakumbusa kuti Yahova asaafuna kakamwe. (Onani bokosi “ Phatisirani Bhibhlya Toera Kubalangaza Anango.”) Mu ndzidzi ukhadatsukwala mprofeta Dhanyeli, anju abwera mbam’balangaza. Yahova akhafuna kuti Dhanyeli adziwe kuti ndi wakufunika kwa iye. (Dan. 10:2, 11, 19) Munjira ibodzi ene, abale na alongo athu adatsukwala ndi akufunika kakamwe kuna Yahova.

21. Ninji pinafuna kucitikira anthu adadawa mbakhonda kutcunyuka, pontho munadikhira ife ndzidzi unoyu tisafunika kucitanji?

21 Pakubalangaza anango tisafunika kuakumbusa kuti Yahova ndi waufuni. Pontho nee tisafunika kuduwala kuti iye ndi Mulungu waulungami. Yahova asadziwa nyatwa zonsene zinatamba ife. Iye asaona pyonsene, pontho anadzatonga onsene adadawa mbakhonda kutcunyuka. (Num. 14:18) Munadikhira ife ndzidzi unoyu, tisafunika kucita pyonsene pinakwanisa ife toera kupangiza ufuni kuna ale adakakamizwa toera kupita m’mabonde. Ndi pyakutsandzayisa kakamwe kudziwa kuti thimize pano Yahova anadzamalisa nyatwa zonsene zinacitika mu dziko ino ya Sathani. Mwakukhonda dembuka, pinthu pyonsene pyakale pinadzaduwalikiratu.—Iza. 65:17.

NYIMBO 109 Tifunane na Ntima Onsene

^ ndima 5 Ale akuti mu uwana wawo akakamizwa toera kupita m’mabonde, m’midzidzi inango asathabuka mu pyaka pizinji thangwi ya pidaacitikira. Nsolo uno unatiphedza kubvesesa kuti thangwi yanji pyenepi pisacitika. Pontho tinapfundza kuti mbani adathema kuabalangaza. Buluka penepo tinapfundza njira zingasi zakuti zinatiphedza toera kubalangaza anango.

^ ndima 11 Munthu adakakamizwa toera kupita m’mabonde angafuna ciphedzo ca madotoro, nkhabe anafuna kun’khondesa kucita pyenepi.

^ ndima 76 PITHUNDZITHUNDZI: Mulongo wakukola mwauzimu akubalangaza mulongo unango.

^ ndima 78 PITHUNDZITHUNDZI: Akulu a mpingo awiri akucedza na mulongo wakutsukwala. Iye acemera mulongo unango wakukola mwauzimu toera agumanikembo penepo.