Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

Kupfulika—Thangwi Yanji Ndi N’khaliro Wakufunika Kwa Ife?

Kupfulika—Thangwi Yanji Ndi N’khaliro Wakufunika Kwa Ife?

Mulongo anacemerwa Sara * alonga: “Ine ndine wamanyadzo, pontho nee ndisanyindira kakamwe pinthu pinacita ine. Na thangwi ineyi, nee ndisakhala wakusudzuka ndingakhala pabodzi na anthu akuti asanyindira kakamwe pinacita iwo na aukali. Mbwenye ndisakhala wakusudzuka ndingakhala pabodzi na munthu wakupfulika na wakucepeseka. Ndisakwanisa kulonga mabvero anga kuna munthu unoyu na kumpanga nyatwa zinathimbana na ine. Axamwali adidi kwa ine ndi anthu akupfulika na akucepeseka.”

Maonero a Sara asapangiza kuti tingakhala akupfulika, anthu anango anakwanisa kucita uxamwali na ife. Pontho anthu akupfulika asatsandzayisa Yahova. Bhibhlya isalonga: “Khalani . . . akupfulika.” (Akol. 3:12) Kodi kupfulika ninji? Kodi Yezu apangiza tani n’khaliro unoyu? Pontho n’khaliro unoyu unatiphedza tani toera kukhala akutsandzaya?

KODI KUPFULIKA NINJI?

Kupfulika ndi n’khaliro wakuti unakwanisa kuoneka kuna munthu anakhazikisa ntendere. Munthu wakupfulika asatsalakana anango mwaufuni mwakukoma ntima, pontho asakhala wakukhurudzika angatsalakanwa mwakuipa na anango.

Maseze anango asalonga kuti anthu akupfulika ndi akufewa, unoyu nee ndi undimomwene. Fala yakuti “kupfulika” mu Cigerego ikhaphatisirwa toera kulonga pya kavalo wakuti akhakwatwa ntsanga toera kufuiwa. Kavalo unoyu asapitiriza kukhala wamphambvu, mbwenye asapfundziswa toera kuphatisira mwadidi mphambvu zace. Munjira ibodzi ene, tingakhala akupfulika, tinakwanisa kukunda cipendamiro cathu cakucita pinthu pyakuipa mbatipitiriza kukhala muntendere na anango.

Panango tinanyerezera kuti ‘ine nee ndine munthu wakupfulika.’ Ife tikukhala mu dziko yakuti anthu ndi aukali na akukhonda kupirira, natenepa, panango pinakhala pyakunentsa kwa ife kupangiza n’khaliro wakupfulika. (Aroma 7:19) Mwandimomwene, tisafunika kuwangisira toera kukhala akupfulika, pontho nzimu wa Yahova unatiphedza toera kukhala na n’khaliro unoyu. (Agal. 5:22, 23) Thangwi yanji tisafunika kuwangisira toera kukhala akupfulika?

Munthu anapangiza n’khaliro wakupfulika asafuniwa na anango. Ninga pidalonga Sara, ife tisafuna kakamwe kukhala na anthu akupfulika. Yezu akhazikisa citsandzo cadidi cakukhala munthu wakupfulika na wakukoma ntima. (2 Akor. 10:1) Maseze anang’ono nee akhadziwa mwadidi Yezu, iwo akhafuna kakamwe kukhala pabodzi na iye.—Marko 10:13-16.

N’khaliro wakupfulika ndi wakufunika kwa ife na kuna anango. Tingakhala akupfulika, nee tinaipirwa mwakucimbiza peno kulonga mwaukali. (Mis. 16:32) Kusiyapo pyenepi, kupfulika kunatiphedza toera kucalira kupasika mulando thangwi yakutsukwalisa anango, makamaka anthu anafuna ife. Pontho kunaphedza anango toera kukhala akutsandzaya.

MUNTHU ADAPANGIZA MWADIDI N’KHALIRO WAKUPFULIKA

Mwakukhonda tsalakana mabasa akhacita iye, Yezu akhali wakupfulika kuna anthu onsene. Anthu azinji mu ntsiku za Yezu akhathabuka kakamwe, pontho akhafuna kubalangazwa. Natenepa, pikhali pyakubalangaza kakamwe kuna iwo kubva mafala a Yezu akuti: “Bwerani kuna ine, . . . thangwi ndine wakupfulika na wakucepeseka.”—Mat. 11:28, 29.

Tinakwanisa tani kukhala akupfulika ninga pidacita Yezu? Tinakwanisa kucita pyenepi tingapfundza Bhibhlya na kuona njira idatsalakana iye anthu na pinthu pidacita iye m’midzidzi ya nyatwa. Natenepa tingathimbana na mikandzo yakuti inayesera n’khaliro wathu wakupfulika, tisafunika kutowezera citsandzo ca Yezu. (1 Ped. 2:21) Onani pinthu pitatu pidaphedza Yezu toera kukhala wakupfulika.

Yezu akhali wakucepeseka. Yezu alonga kuti ndi “wakupfulika na wakucepeseka.” (Mat. 11:29) Bhibhlya isalonga makhaliro anewa mawiri mu ndzidzi ubodzi ene thangwi kupfulika kusabverana na kucepeseka.—Aef. 4:1-3.

Kucepeseka kunatiphedza toera tikhonde kuipirwa mwakucimbiza anango angalonga pinthu pyakuipa thangwi ya ife. Kodi Yezu atsalakana tani anthu akhampambizira kuti ndi “munthu wakudyesa na wakumwa kakamwe vinyu”? Citsandzo cace capangiza pakweca kuti pinthu pikhalonga anthu pikhali pyauthambi, thangwi iye alonga kuti “udziwisi wa munthu usapangizika na mabasa akulungama anacita iye.”—Mat. 11:19.

Khala munthu unango akulongani mwakuipa thangwi ya ntundu wanu, peno thangwi yakukhala mamuna peno nkazi peno makuziro anu, musafunika kuntawira munjira yadidi. Nkulu wa mpingo unango wa ku Afrika do Sul anacemerwa Peter alonga: “Ndingaipirwa thangwi ya mafala a munthu unango, ndisabvundzika: ‘Khala ndi Yezu alongerwa mafala anewa mbadacitanji?’” Iye athimiza: “Ndadzindikira kuti nee ndisafunika kuipirwa mwakucimbiza.”

Yezu akhadziwa kuti anthu ndi akusowa ungwiro. Anyakupfundza a Yezu akhacita pinthu pyadidi, mbwenye thangwi yakusowa ungwiro midzidzi inango iwo akhacimwana kucita pyenepi. Mwacitsandzo, namasiku Yezu mbadzati kufa, Pedhru, Tiyago na Juwau acimwana kukhala maso ninga pikhadaaphemba Yezu. Mbwenye Yezu adzindikira thangwi idaacitisa kuodzira. Iye alonga: “Mwandimomwene ntima usafuna, mbwenye manungo mbakufewa.” (Mat. 26:40, 41) Nakuti Yezu akhadziwa kuti anyakupfundzace akhali akusowa ungwiro, iye nee aipirwa na pinthu pikhacita iwo.

Mulongo unango anacemerwa Mandy akhasumula kakamwe anango, mbwenye cincino iye asayesera kukhala wakupfulika mukutowezera citsandzo ca Yezu. Iye alonga: “Ndisayesera kukumbuka kuti anthu onsene ndi akusowa ungwiro, pontho ndisayesera kuona makhaliro awo adidi ninga pinacita Yahova.” Natenepa, tingadzindikira kuti anango ndi akusowa ungwiro ninga pidacita Yezu, tinakwanisa kuatsalakana munjira yadidi.

Yezu akhanyindira Mulungu. Pikhali Yezu pa dziko yapantsi, iye apirira pinthu pyakuipa pikhacitirwa iye. Mwacitsandzo, iye akhapambizirwa, akhapwazwa, pontho akhathabuswa. Ngakhale tenepo, iye apitiriza kukhala wakupfulika thangwi “akhapereka pyonsene m’manja mwa Ule anatonga mwakulungama.” (1 Ped. 2:23) Yezu akhadziwa kuti Babace wakudzulu mbadam’phedza toera kupirira nyatwa zenezi na kutcunyusa ale akhantsalakana mwakuipa.

Tingacitirwa pinthu pyakuipa nee tisafunika kubwezera pyakuipa. Thangwi Bhibhlya isalonga: “Ukali wa munthu nkhabe kubweresa ulungami wa Mulungu.” (Tiya. 1:20) Maseze tikhale na mathangwi adidi toera kuipirwa, kusowa ungwiro panango kunaticitisa kubwezera pyakuipa pidacitirwa ife.

Mulongo unango wa ku Alemanya anacemerwa Cathy akhanyerezera kuti angakhonda kutsidzikizika nkhabe munthu anafuna kuntsidzikiza. Mbwenye pidatoma iye kunyindira Yahova, iye acinja manyerezero ace. Iye alonga: “Cincino nee ndisanyerezerabve kutsidzikizika ndekhene. Thangwi ndisadziwa kuti Yahova anadzasasanyira pinthu pyonsene pyakuipa mu dziko ino.” Khala musatsalakanwa mwakusowa ulungami, kutowezera citsandzo ca Yezu kunakuphedzani toera kunyindira Mulungu mbamukhala wakupfulika.

‘ANYAKUTSANDZAYA NDI ANTHU AKUPFULIKA’

Kodi kupfulika kunatiphedza tani m’midzidzi ya nyatwa?

Yezu apangiza pakweca kuti khala tisafuna kukhala akutsandzaya tisafunika kukhala akupfulika. Iye alonga: ‘Anyakutsandzaya ndi anthu akupfulika.’ (Mat. 5:5) Onani kuti kupfulika kusaphedza tani m’makhundu anatowera.

Kupfulika kusaphedza banja toera ikhale yakutsandzaya. M’bale wa ku Australya anacemerwa Robert alonga: “Ine ndikhalonga pinthu pyakuipa kakamwe kuna nkazanga. Mbwenye ungalonga pinthu pyakuipa mu ndzidzi wakuipirwa pisakhala pyakunentsa kupiduwala. Ine ndisatsumbikika kakamwe ndinganyerezera njira idatsukwalisa ine nkazanga.”

Ife “tonsene tisadodoma kazinji kene” pakulonga, pontho mafala aukali anakwanisa kubweresa nyatwa m’banja. (Tiya. 3:2) Pyenepi pingacitika, kupfulika kunatiphedza toera kukhala akukhurudzika mbaticalira kulonga mafala akudzidzida.—Mis. 17:27.

Rubert awangisira kakamwe toera kukhala wakukhurudzika na wakudzitonga. Ndi maphindu api adakhala na iye? Iye alonga: “Lero ine ndingatsukwalisana na nkazanga, ndisayesera kum’bvesera mwadidi, kulonga mwakukhurudzika, pontho ndisawangisira toera ndikhonde kuipirwa mwakucimbiza. Natenepa, ine na nkazanga ndife axamwali a ponda ndipondembo.”

Kupfulika kusatiphedza toera kubverana na anango. Anthu azinji akuti asaipirwa mwakucimbiza nkhabe khala na axamwali azinji. Mbwenye kupfulika kunatiphedza toera ‘kukhala akuphatana muntendere.’ (Aef. 4:2, 3) Cathy adalongwa mu ndima zakutoma alonga: “Kupfulika kusandiphedza toera kukhala akubverana na anango, maseze anthu anango ndi akunentsa kucita nawo uxamwali.”

Kupfulika kusabweresa ntendere wa m’manyerezero. Bhibhlya isalonga kuti “udziwisi wakudzulu” usabverana na kupfulika na ntendere. (Tiya. 3:13, 17) Munthu wakupfulika asakhala na ‘ntima wakukhurudzika.’ (Mis. 14:30) Martin, wakuti awangisira kakamwe kukulisa n’khaliro wakupfulika alonga: “Cincino nee ndisakakamirabve kuti pinthu picitwe ninga munafunira ine, pyenepi pisandiphedza toera kukhala wakutsandzaya kakamwe.”

Mwandimomwene, ife tisafunika kuwangisira kakamwe toera kukhala akupfulika. M’bale unango alonga: “Kulonga mwandimomwene, midzidzi inango ndisaipirwa kakamwe.” Mbwenye Yahova wakuti asatikulumiza toera kukhala akupfulika, anatiphedza toera kukunda n’khaliro unoyu wakuipirwa. (Iza. 41:10; 1 Tim. 6:11) Iye ‘anadzamalisa kutipfundzisa; pontho ‘iye anadzatiwangisa.’ (1 Ped. 5:10) Ninga Paulu, mukupita kwa ndzidzi, ife tinakwanisa kupangiza ‘kupfulika na kukoma ntima kwa Kristu.’—2 Akor. 10:1.

^ ndima 2 Madzina anango acinjwa.