NSOLO WA PFUNDZIRO 22
Udziwisi Wakuti Unatiphedza Ntsiku Zonsene
‘Yahova asapasa udziwisi.’—MIS. 2:6.
NYIMBO 89 Bverani Toera Mupaswe Nkhombo
PINAFUNA IFE KUPFUNDZA *
1. Thangwi yanji tonsene tisafunika kukhala na udziwisi unabuluka kwa Mulungu? (Misangani 4:7)
KHALA imwe mwacita kale cisankhulo cakufunika kakamwe, panango imwe mwaphemba udziwisi thangwi mukhadziwa kuti ndi wakufunika. (Tiya. 1:5) Mambo Salomoni alemba: ‘Udziwisi ndi cinthu cakufunika kakamwe.’ (Lerini Misangani 4:7.) Mwandimomwene, Salomoni nee akhalonga udziwisi unabuluka kwa anthu, mbwenye akhalonga udziwisi unabuluka kwa Yahova Mulungu. (Mis. 2:6) Kodi udziwisi unabuluka kwa Mulungu unakwanisa kutiphedza toera kuthimbana na nyatwa ziri na ife lero? Inde, unakwanisa, pontho tinaona pyenepi mu nsolo uno.
2. Ndi cinthu cipi cakuti cinatiphedza toera kukhala na udziwisi wandimomwene?
2 Cinthu cibodzi cakuti cinatiphedza toera kukhala na udziwisi wandimomwene ndi kupfundza na kuphatisira pinthu pidapfundzisa amuna awiri akuti akhali na udziwisi kakamwe. Pakutoma, tinapfundza thangwi ya Salomoni. Bhibhlya isalonga kuti ‘Mulungu apasa Salomoni ndzeru na udziwisi ukulu kakamwe.’ (1 Ama. 4:29) Buluka penepo, tinapfundza thangwi ya Yezu, wakuti akhali na udziwisi kakamwe kupiringana anthu onsene adakhala pa dziko yapantsi. (Mat. 12:42) Bhibhlya ikhadalonga kale thangwi ya Yezu kuti: ‘Nzimu wa Yahova unadzakhala na iye, na thangwi ineyi, iye anadzakhala wandzeru na wakubvesesa pinthu.’—Iza. 11:2.
3. Tinapfundzanji mu nsolo uno?
3 Salomoni na Yezu aphatisira udziwisi udapaswa iwo na Mulungu toera kutipasa uphungu wakufunika kakamwe. Mu nsolo uno, tinapfundza kuti tinaphatisira tani uphungu unoyu m’makhundu matatu: Kufunika kwa kukhala na maonero adidi thangwi ya kobiri, basa na ife ene.
KUKHALA NA MAONERO ADIDI THANGWI YA KOBIRI
4. Kodi umaso wa Salomoni na wa Yezu ukhadasiyana tani?
4 Salomoni akhali wakupfuma kakamwe, pontho akhali na nyumba yakubalika kakamwe. (1 Ama. 10:7, 14, 15) Mbwenye Yezu nee akhali na pinthu pizinji, pontho nee akhali na nyumba yace ene. (Mat. 8:20) Ngakhale tenepo, uwiri wawo akhali na maonero adidi thangwi ya pinthu pyakumanungo thangwi udziwisi wawo ukhabuluka kuna Yahova Mulungu.
5. Ndi maonero api akhali na Salomoni thangwi ya kobiri?
5 Salomoni alonga kuti kobiri ‘isatsidzikiza.’ (Koel. 7:12) Ife tinakwanisa kuphatisira kobiri toera kugula pinthu pyakufunika kuna ife na pinthu pinafuna ife. Maseze iye akhali wakupfuma kakamwe, Salomoni akhadziwa kuti pana pinthu pyakufunika kakamwe kupiringana kobiri. Mwacitsandzo, iye alemba: ‘Mphyadidi kukhala na dzina yadidi peno makhaliro adidi, kupiringana kukhala na mpfuma zizinji.’ (Mis. 22:1) Salomoni alongambo kuti anthu anafuna kakamwe kobiri kazinji kene nee asakhala akutsandzaya na pinthu piri na iwo. (Koel. 5:10, 12) Pontho iye alonga kuti nee tisafunika kunyerezera kuti kobiri ndi cinthu cakufunika kakamwe, thangwi kobiri yonsene iri na ife inakwanisa kuzambazika mwakucimbiza.—Mis. 23:4, 5.
Kodi maonero athu thangwi ya pinthu pyakumanungo asatipingiza kuikha Umambo wa Mulungu pa mbuto yakutoma? (Onani ndima 6-7) *
6. Ndi maonero api akhali na Yezu thangwi ya pinthu pyakumanungo? (Mateu 6:31-33)
6 Yezu akhali na maonero adidi thangwi ya pinthu pyakumanungo. Iye akhadya, pontho akhamwa. (Luka 19:2, 6, 7) Pa ndzidzi unango, iye acinja madzi kudza vinyu wadidi kakamwe, pontho ceneci cikhali cirengo cakutoma cidacita iye. (Juwau 2:10, 11) Pontho pa ntsiku idafa iye, akhadabvala nguwo yakudhula kakamwe. (Juwau 19:23, 24) Mbwenye Yezu nee akhaona pinthu pyakumanungo ninga pinthu pyakufunika kakamwe kuna iye. Iye apanga atowereri ace: “Nkhabe munthu anakwanisa kuphatira basa ambuya awiri . . . Imwe nee munakwanisa kukhala atumiki a Mulungu na a Mpfuma.” (Mat. 6:24) Yezu apfundzisa kuti tingaikha Umambo pa mbuto yakutoma, Yahova anatipasa pinthu pyakufunika kuna ife.—Lerini Mateu 6:31-33.
7. Ndi nkhombo zipi zidakhala na m’bale Daniel thangwi yakukhala na maonero adidi thangwi ya kobiri?
7 Abale na alongo athu azinji aphedzeka thangwi yakuphatisira uphungu wa Yahova unalonga thangwi ya kobiri. Onani citsandzo ca m’bale unango wakukhonda manga banja anacemerwa Daniel. Iye alonga: “Pikhali ine m’phale, ine ndatonga kuti cinthu cakufunika kakamwe mu umaso wanga mbicidakhala kutumikira Yahova.” Thangwi yakukhala na umaso wakukhonda kufuna pizinji, Daniel akwanisa kuphatisira ndzidzi wace na maluso ace toera kuphedzera abale adagwerwa na cidengwa na kutumikira pa Bheteli. Iye athimiza: “Ine ndinakwanisa kulonga na cinyindiro consene kuti nee ndasandikika na cisankhulo cidacita ine. Mwandimomwene, mbidaona kobiri ninga cinthu cakufunika kakamwe mu umaso wanga, ine mbidakhala na kobiri izinji kakamwe. Mbwenye ine nee mbidakhala na axamwali adidi kakamwe ali na ine cincino, pontho nee mbidakhala wakutsandzaya ninga pinatsandzaya ine cincino thangwi yakucita pinthu pizinji m’basa ya Yahova. Iye andipasa nkhombo zizinji kakamwe kupiringana kukhala na kobiri izinji.” Mwandimomwene, ife tinakhala na nkhombo zizinji kakamwe tingaikha manyerezero athu ku pinthu pyauzimu, tayu kufuna kuwina kobiri izinji.
KUKHALA NA MAONERO ADIDI THANGWI YA BASA
8. Tisadziwa tani kuti Salomoni akhali na maonero adidi thangwi ya basa? (Koelete 5:18, 19)
8 Salomoni alonga kuti kutsandzaya kunakhala na ife thangwi ya basa yathu yakuwanga ndi ‘muoni wa Mulungu.’ (Lerini Koelete 5:18, 19.) Iye alemba: ‘Mitundu yonsene ya basa yakuwanga isaphedza.’ (Mis. 14:23) Salomoni akhadziwa kuti mafala anewa akhali andimomwene. Thangwi iye akhaphata basa mwakuwanga. Iye amanga nyumba zizinji, atceka miti ya mauva, pontho akhunganya mbuto zakubalika na mbuto zakukoyera madzi. Kusiyapo pyenepi, iye amanga mizinda. (1 Ama. 9:19; Koel. 2:4-6) Ineyi ikhali basa yakuwanga, mbwenye yancitisa kukhala wakutsandzaya kakamwe. Ngakhale tenepo, Salomoni akhadziwa kuti toera akhale wakutsandzaya mwandimomwene, iye akhafunika kucita pinthu pinango. Natenepa, iye acita pinthu pizinji kuna Yahova. Mwacitsandzo, iye amangisa templo yakubalika kakamwe toera kulambira Yahova, pontho iye acita basa ineyi mu pyaka pinomwe. (1 Ama. 6:38; 9:1) Pakumala kucita mabasa mazinji, Salomoni adzindikira kuti cinthu cakufunika kakamwe ndi kutumikira Yahova. Iye alemba: ‘Pakumala kubvesera pyonsene, cinthu cakufunika kakamwe ndi ici: Gopa Mulungu wandimomwene mbubvera mitemo yace.’—Koel. 12:13.
9. Yezu apangiza tani kuti basa yace nee ikhali cinthu cakufunika kakamwe kuna iye?
9 Yezu akhaphata basa mwakuwanga. Pikhali iye m’phale, iye akhaphata basa yakupala matabwa. (Marko 6:3) Mwakukhonda penula, anyakubalace apereka takhuta thangwi yakuwangisira kwace toera kuphedza banja yawo yakuti ikhali na anthu azinji. Yezu akhali waungwiro, pontho akhakwanisa kucita pinthu pyadidi kakamwe. Natenepa, panango anthu azinji akhafuna pinthu pikhacita iye. Iye akhakomerwa na basa ikhacita iye. Maseze akhali nyabasa waphinga, iye akhakwanisa kugumana ndzidzi toera kulambira Yahova. (Juwau 7:15) Mu ndzidzi ukhamwaza iye mphangwa, Yezu apanga anthu akhambvesera: “Lekani kuphata basa thangwi ya cakudya cakuti cisamala, mbwenye phatani basa thangwi ya cakudya cakukhonda mala cinatsogolera ku umaso wakukhonda mala.” (Juwau 6:27) Pontho mu Nkhani yace ya Paphiri, Yezu alonga: “Koyani mpfuma yanu kudzulu.”—Mat. 6:20.
Tinakwanisa tani kukhala na maonero adidi thangwi ya basa na mabasa athu auzimu? (Onani ndima 10-11) *
10. Ndi pinentso pipi pyakuti panango tinathimbana napyo tingakhala anyabasa adidi?
10 Tingaphatisira udziwisi wa Yahova, ife tinakhala na maonero adidi thangwi ya basa yathu. Ninga Akristu, ife tisapfundziswa toera ‘tiphate basa yadidi mwakuwanga.’ (Aef. 4:28) Mapatrau athu kazinji kene asaona kuti ife ndife anthu a makhaliro adidi, pontho tisaphata basa mwakuwanga. Natenepa, panango iwo anatipanga kuti asakomerwa kakamwe na basa inacita ife. Panango pyenepi pinaticitisa kuphata basa ndzidzi uzinji kakamwe, thangwi tisafuna kuti patrau wathu anyerezere kuti Mboni za Yahova ndi anthu adidi. Mwapang’ono na pang’ono, panango tinatoma kupwaza banja yathu na mabasa auzimu. Ife tisafunika kucinja toera tikhale na ndzidzi wakuikha pa mbuto yakutoma pinthu pyakufunika kakamwe.
11. M’bale unango apfundzanji thangwi yakukhala na maonero adidi thangwi ya basa?
11 M’bale unango anacemerwa William aona kufunika kwa kukhala na maonero adidi thangwi ya basa. Iye alonga tenepa thangwi ya m’bale unango adaphatira iye basa: “M’bale unoyu ali na maonero adidi kakamwe thangwi ya basa. Iye asalongwa mwadidi na anthu anaphatira iye basa thangwi ya basa yadidi inacita iye. Mbwenye angakotoka, iye asasiya basa mbaphatisira ndzidzi wace na mphambvu zace toera kukhala pabodzi na banja yace na kulambira Yahova. Pyenepi pisancitisa kukhala wakutsandzaya kakamwe.” *
KUKHALA NA MAONERO ADIDI THANGWI YA IFE ENE
12. Salomoni apangiza tani kuti akhali na maonero adidi, mbwenye ninji pidacita iye?
12 Mu ndzidzi ukhalambira iye Yahova mwakukhulupirika, Salomoni akhali na maonero adidi thangwi ya iye ene. Pikhali iye m’phale, iye aphemba citsogolero ca Yahova thangwi yakudzindikira pinthu pikhacimwana iye kucita. (1 Ama. 3:7-9) Mu ndzidzi udatoma iye kutonga, Salomoni adzindikirambo ngozwi yakukhala munthu wakudzikuza. Na thangwi ineyi, iye alemba: ‘Kugaya kusatsogolera munthu toera kufudzwa, ntima wakudzikuza usatsogolera munthu toera kugwa.’ (Mis. 16:18) Mwakutsukwalisa, mukupita kwa ndzidzi Salomoni acimwana kuphatisira uphungu wace. Mu ndzidzi ukhatonga iye, iye akhala wakudzikuza mbatoma kupwaza matongero a Mulungu. Mwacitsandzo, mwambo ukhalonga kuti mambo Wacihebheri nee akhafunika ‘kusemba akazi azinji toera ntima wace ukhonde kupeuswa.’ (Deut. 17:17) Salomoni nee abvera mwambo unoyu mbasemba akazi akukwana 700 na akazi anango apakhundu akukwana 300, pontho azinji a iwo nee akhalambira Yahova. (1 Ama. 11:1-3) Panango Salomoni akhanyerezera kuti pyenepi nee mbapidam’bweresera nyatwa. Mbwenye mukupita kwa ndzidzi, Salomoni athimbana na nyatwa thangwi yakukhonda bvera Yahova.—1 Ama. 11:9-13.
13. Tinapfundzanji tinganyerezera kucepeseka kwa Yezu?
13 Yezu apitiriza kukhala wakucepeseka, pontho akhali na maonero adidi thangwi ya iye ene. Mbadzati kubwera pa dziko yapantsi, Yezu acita pinthu pizinji pyadidi mu ndzidzi ukhaphata iye basa pabodzi na Yahova. Kubulukira mwa Yezu “pyacitwa pinthu pyonsene kudzulu na pa dziko yapantsi.” (Akol. 1:16) Pisaoneka kuti mu ndzidzi udabatizwa iye, Yezu akumbuka pinthu pidacita iye pabodzi na Babace. (Mat. 3:16; Juwau 17:5) Mbwenye pinthu pyenepi nee pyacitisa Yezu kukhala wakudzikuza. M’mbuto mwace, Yezu cipo anyerezera kuti akhali wakufunika kakamwe kupiringana anango. Iye apanga anyakupfundzace kuti nee abwera pa dziko yapantsi “toera kutumikirwa, mbwenye toera kutumikira na kupereka umaso wace ninga ciomboli toera kuombola anthu azinji.” (Mat. 20:28) Kusiyapo pyenepi, iye alongambo kuti nee asacita pinthu ninga munafunira iye. (Juwau 5:19) Iye akhali wakucepeseka kakamwe. Natenepa, Yezu akhazikisa citsandzo cadidi kakamwe kuna ife toera kuntowezera.
14. Tisapfundzanji na mafala adalonga Yezu thangwi ya kukhala na maonero adidi thangwi ya ife ene?
14 Yezu apfundzisa atowereri ace toera akhale na maonero adidi thangwi ya iwo ene. Ntsiku inango, iye aapanga: ‘Tsisi yonsene ya munsolo mwanu yalengeswa.’ (Mat. 10:30) Mafala anewa ndi akuwangisa kakamwe kuna ife, makamaka khala tiri na maonero akuphonyeka thangwi ya ife ene. Pyenepi pisapangiza kuti Babathu wakudzulu asatitsalakana kakamwe, pontho ife ndife akufunika kuna iye. Natenepa ife nee tisafunika kunyerezera kuti nee tathema kukhala alambiri a Yahova na kukhala m’maso kwenda na kwenda mu dziko ipswa.
Ninji pinafuna kucitika kuna ife tingakhonda kukhala na maonero adidi thangwi ya ife ene? (Onani ndima 15) *
15. (a) Ncenjezi unango walonga kuti tisafunika kukhala na maonero api thangwi ya ife ene? (b) Ninga pinapangizwa m’mafoto anagumanika pa tsamba 24, ninji pinafuna ife kuluza tinganyerezera kakamwe pya ife ene?
15 Mu pyaka 15 nduli, revista ya Ncenjezi yalonga tenepa thangwi ya kukhala na maonero adidi thangwi ya ife ene: “Ife nee tisafunika kunyerezera kakamwe thangwi ya ife ene, thangwi pyenepi pinaticitisa kukhala akudzikuza. Pontho ife nee tisafunika kunyerezera kuti nee ndife akufunika kakamwe, thangwi pyenepi pinaticitisa kukhala akutsukwala. M’mbuto mwace, tisafunika kuwangisira toera kukhala na maonero adidi thangwi ya ife ene. Pyenepi pisabveka kuti tisafunika kukumbuka pinthu pinakwanisa ife kucita na pinthu pinacimwana ife kucita. Mulongo unango alonga tenepa: ‘Ine nee ndine munthu wakuipa, pontho nee ndine munthu wadidi kakamwe. Pana pinthu pyakuti ndisakwanisa kupicita, pontho pana pinthu pyakuti nee ndisakwanisa kupicita, ninga pinacitika na anthu onsene.’” * Pyenepi pisapangiza kuti ndi pyakufunika kakamwe kukhala na maonero adidi thangwi ya ife ene.
16. Thangwi yanji Yahova asatitsogolera mwaudziwisi?
16 Yahova asaphatisira Mafalace toera kutitsogolera mwaudziwisi. Iye asatifuna, pontho asafuna kuti tikhale akutsandzaya. (Iza. 48:17, 18) Cisankhulo cadidi kakamwe cakuti tinakwanisa kucicita, pontho cakuti cinatitsandzayisa kakamwe ndi kucita pinthu pinakomeresa Yahova. Tingacita pyenepi, tinacalira nyatwa zizinji zinathimbana na anthu akuti ali na maonero akuipa thangwi ya kobiri, basa peno iwo ene. Natenepa, tendeni tipitirize kukhala audziwisi mbatitsandzayisa ntima wa Yahova!—Mis. 23:15.
NYIMBO 94 Tisapereka Takhuta Thangwi ya Bhibhlya
^ Salomoni na Yezu akhali na udziwisi kakamwe. Adaapasa udziwisi unoyu ndi Yahova Mulungu. Mu nsolo uno, ife tinaona kuti tinapfundzanji na uphungu wa Salomoni na Yezu, wakuti unatiphedza toera tikhale na maonero adidi thangwi ya kobiri, basa, pontho thangwi ya ife ene. Kusiyapo pyenepi, ife tinaona kuti abale na alongo athu aphedzeka tani thangwi yakuphatisira uphungu wa Bhibhlya m’makhundu anewa.
^ Onani nsolo wakuti “Munatsandzaya Tani na Basa Yakuwanga” mu Ncenjezi wa 1 ya Fevereiro ya 2015.
^ Onani nsolo wakuti “A Bíblia pode ajudá-lo a encontrar alegria” mu A Sentinela ya 1.° de Agosto de 2005.
^ FOTO TSAMBA: John na Tom ndi abale a mpingo ubodzi ene. John asamala ndzidzi uzinji mbakatsalakana karu yace. Tom asaphatisira karu yace toera kuphedza anango m’basa yakumwaza mphangwa na kugumanika pa misonkhano ya mpingo.
^ FOTO TSAMBA: John ali kuphata basa ora extra. Iye nee asafuna kutsukwalisa patrau wace. Natenepa, ndzidzi onsene unaphembwa iye na patrau wace toera aphate basa, iye asatawira. Ntsiku ineyi namaulo, Tom wakuti ndi ntumiki wakutumikira ali pabodzi na nkulu wa mpingo, pontho iwo akucedzera mulongo. Mbadzati kutoma phata basa, Tom akhadapanga patrau wace kuti ntsiku zinango nee anagumanika pa basa thangwi yakulambira Yahova.
^ FOTO TSAMBA: John asanyerezera basi ene thangwi ya iye ene. Tom asaikha Yahova pa mbuto yakutoma mu umaso wace, pontho ali na axamwali apswa mu ndzidzi unaphedzera iye kusasanyira papswa Nyumba Inacitirwa Misonkhano.
