Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

Udidi—Tinacitanji Toera Kukulisa N’khaliro Unoyu?

Udidi—Tinacitanji Toera Kukulisa N’khaliro Unoyu?

TONSENE tisafuna kudziwika ninga anthu adidi. Mbwenye ndi pyakunentsa kukhala munthu wadidi mu dziko ino. Thangwi anthu azinji lero ‘asakhonda kufuna pinthu pyadidi.’ (2 Tim. 3:3) Iwo asatowezera midida yawo ene yadidi na yakuipa, kwa iwo ‘pyakuipa asapiona ninga pyadidi, pyadidi asapiona ninga pyakuipa.’ (Iza. 5:20) Pontho pisanentsa kucita pinthu pyadidi thangwi ndife anthu akusowa ungwiro. Natenepa, panango tinapibva ninga Anne, * wakuti asatumikira Yahova mu pyaka pizinji. Iye alonga: “Pikhali pyakunentsa kutawira kuti ine mbindidakhala munthu wadidi.”

Pyakutsandzayisa ndi pyakuti tonsene tinakwanisa kukhala anthu adidi. Udidi ndi n’khaliro unabuluka kwa nzimu wakucena wa Mulungu, pontho nzimu unoyu ndi wamphambvu kakamwe kupiringana nyatwa zathu zonsene. Tendeni tione kuti udidi ninji, pontho tinapangiza tani n’khaliro unoyu.

UDIDI NINJI?

Mwacigwagwa, udidi ndi n’khaliro wakucitira anthu pinthu pyadidi. Pontho usaphataniza kukhala na makhaliro adidi mbaticalira pinthu pyakuipa. Ife tisapangiza udidi mu ndzidzi unaphedza ife anango. Anthu adidi ndzidzi onsene asasaka njira toera kuphedza anango mbaacitira pinthu pyadidi.

Panango mwaona kale munthu mbakacita pinthu pyadidi kuna acibale na axamwali ace, mphapo ndi anthu anewa basi anafunika iye kucitira udidi? Mwandimomwene, ife nee tinakwanisa kupangiza n’khaliro unoyu ndzidzi onsene, thangwi Bhibhlya isalonga kuti “pantsi pano nkhabepo munthu wadidi kakamwe mbakhonda kudawa.” (Koel. 7:20) Mpostolo Paulu alonga kuti: “Ine ndisadziwa kuti muna ine, peno m’manungo mwanga, nkhabemo cinthu cadidi.” (Aroma 7:18) Natenepa pyenepi pisapangiza pakweca kuti tisafunika kupfundza kubulukira kwa Yahova toera tikulise n’khaliro unoyu.

‘YAHOVA NDI WADIDI’

Yahova Mulungu akhazikisa midida ya pinthu pyadidi. Bhibhlya isalonga tenepa thangwi ya Yahova: ‘Ndimwe wadidi, pontho mabasa anu ndi adidi, ndipfundziseni matongero anu.’ (Masal. 119:68) Tendeni tione makhaliro mawiri a udidi wa Yahova adalongwa mu vesi ineyi.

Yahova ndi wadidi. Udidi usacita khundu ya makhaliro a Yahova. Nyerezerani pidacitika mu ndzidzi udalonga Yahova na Mose: ‘Ndinadzakupangiza udidi wanga onsene.’ Mu ndzidzi ukhaona Mose mbiri na udidi wa Yahova iye abva mafala awa: ‘Yahova, Yahova, Mulungu wantsisi, wakudembuka kuipirwa na wakudzala na udidi na undimomwene, mbakoya udidi mu pyaka pizinji, mbalekerera madodo na kuswa mwambo na kudawa, mbwenye nkhabe kudzasiya kusandika ale adathema kusandikwa.’ (Eks. 33:19; 34:6, 7) Natenepa, tinakwanisa kubvesesa kuti Yahova asapangiza udidi mu pinthu pyonsene pinacita iye. Maseze Yezu akhali munthu wadidi, iye alonga: “Wadidi ndi Mulungu basi.”—Luka 18:19.

Ife tisaona udidi wa Yahova mu pinthu pidacita iye

Mabasa a Yahova ndi adidi. Pinthu pyonsene pidacita Yahova ndi pyadidi. Bhibhlya isalonga: ‘Mbuya ndi wadidi kuli anthu onsene, ntsisi zace zisapangizika m’mabasace onsene.’ (Masal. 145:9) Nakuti Yahova ndi wadidi na wakusowa tsankhulo, iye asapasa anthu onsene umaso na pinafuna iwo. (Mabasa 14:17) Udidi wace usapangizikambo mu ndzidzi unatilekerera iye. Nyamasalmo alemba: ‘Yahova ndi wadidi, pontho ali dzololo toera kulekerera.’ (Masal. 86:5) Ife tinakwanisa kukhala na cinyindiro cakuti Yahova ‘nkhabe khondera pinthu pyadidi’ anthu akukhulupirika.—Masal. 84:11.

‘PFUNDZANI KUCITA PINTHU PYADIDI’

Ife tacitwa mwakulandana na Mulungu, natenepa tinakwanisa kukhala anthu adidi na kucita pinthu pyadidi. (Gen. 1:27) Ngakhale tenepo, Mulungu asatipanga toera ‘tipfundze kucita pinthu pyadidi.’ (Iza. 1:17) Mphapo tinacitanji toera tikhale na n’khaliro unoyu? Tendeni tione njira zitatu zakuti zinatiphedza kucita pyenepi.

Njira yakutoma ndi kuphemba nzimu wakucena, wakuti unatiphedza toera kukhala Akristu adidi. (Agal. 5:22) Nzimu wa Mulungu unatiphedza toera kufuna pinthu pyadidi na kuida pyakuipa. (Aroma 12:9) Pontho Bhibhlya isalonga kuti Yahova anakwanisa kutiphedza toera ‘ndzidzi onsene ticite pinthu pyadidi, mbatilonga mafala adidi.’—2 Ates. 2:16, 17.

Yaciwiri, ndi kuleri Mafala a Mulungu. Tingaleri Bhibhlya, Yahova asatipfundzisa ‘njira zonsene zadidi,’ pontho asatikhunganya ‘toera kucita mabasa onsene adidi.’ (Mis. 2:9; 2 Tim. 3:17) Tingaleri na kunyerezera mwadidi pinaleri ife m’Bhibhlya, tinadziwa pinthu pizinji pyadidi thangwi ya Mulungu na cifuniro cace, pontho cidziwiso ceneci cinatiphedza cincino na ntsogolo.—Luka 6:45; Aef. 5:9.

Yacitatu, ndi kuwangisira toera ‘kutowezera ale anacita pinthu pyadidi.’ (3 Juw. 11) M’Bhibhlya muna pitsandzo pizinji pyakuti tinakwanisa kupitowezera. Citsandzo cadidi kakamwe ndi ca Yahova na Yezu. Mbwenye iyo isalongambo pya anthu anango akuti akhadziwika na n’khaliro unoyu wa udidi. Panango tanyerezera pya Tabhita na Bharnabhe. (Mabasa 9:36; 11:22-24) Mungaleri pinalonga Bhibhlya thangwi ya iwo munapfundza pizinji thangwi ya citsandzo cawo cadidi mbamuona kuti iwo acitanji toera kuphedza anango. Buluka penepo, nyerezeranimbo kuti munacitanji toera kuphedza acibale anu na abale na alongo mu mpingo. Pontho nyerezerani nkhombo zidakhala na Tabhita na Bharnabhe thangwi yakucitira anango pinthu pyadidi. Imwe munakwanisambo kukhala na nkhombo zibodzi zene.

Ife tinakwanisambo kunyerezera pya anthu anacita pinthu pyadidi lero. Mwacitsandzo, nyerezerani basa ikulu inacita akulu a mpingo akuti ‘asafuna pinthu pyadidi.’ Pontho lekani kuduwala alongo akukhulupirika akuti kubulukira mu pinacita iwo na pinalonga iwo ‘asapfundzisa pinthu pyadidi.’ (Tito 1:8; 2:3) Mulongo unango anacemerwa Roslyn alonga: “Xamwali wanga asawangisira kakamwe toera kuphedza na kuwangisa anango mu mpingo. Iye asanyerezera nyatwa zinatamba iwo mbaapasa pinthu pinakwanisa iye peno kuaphedza munjira zinango. Kwa ine, iye ndi citsandzo cadidi.”

Yahova asafuna kuti atumiki ace awangisire toera ‘acite pyaulinganiri peno pinthu pyadidi.’ (Amosi 5:14) Kucita pyenepi, kunatiphedza toera kufuna pinafuna Yahova, pontho kunaticitisa kufuna kucitira anango pinthu pyadidi.

Ife tisafunika kuwangisira toera tikhale anthu adidi mbiticitira anango pinthu pyadidi

Kucitira anango pinthu pyadidi nee kusabveka basi ene kuapasa miyoni ya ntengo ukulu peno yakuti bwerani mudzaone. Toera kubvesesa, nyerezerani pya nyakupintari. Toera cinthu cinafuna iye kupintari cibalike, kodi iye anakhwaza tinta kabodzi peno kawiri basi? Nkhabe. M’mbuto mwace, iye anakhwaza tinta kazinji kene. Munjira ibodzi ene, anango anationa kuti ndife anthu adidi tingasaka njira zakusiyana-siyana toera kuaphedza.

Bhibhlya isatipanga kuti ‘tikhale akukhunganyika’ toera kucita mabasa adidi. (2 Tim. 2:21; Tito 3:1) Tingadziwa pinacitikira anango, tinaona njira zizinji ‘zakuacitira pinthu pyadidi toera kuaphedza.’ (Aroma 15:2) Pyenepi pisaphataniza kuapasa pinthu. (Mis. 3:27) Ife tinakwanisa kuacemera toera abwere kudzadya kunyumba kwathu peno toera abwere kudzacedza. Tingabva kuti alipo anabva kupha, tinakwanisa kumulembera tsamba, kuenda kamuona peno kum’menyera ntokodzi. Inde, ife tisafunika kusaka miyai yakulonga ‘mafala adidi toera kuwangisa ale anatibvesera, mwakubverana na pinafuna iwo.’—Aef. 4:29.

Ninga Yahova, ife tisawangisira toera kucita pinthu pyadidi kuna anthu onsene. Njira yakufunika kakamwe toera kucita pyenepi ndi kuamwazira mphangwa zadidi za Umambo. Yezu alonga kuti tisafunika kucita pinthu pyadidi ngakhale kwa ale anaona ife ninga anyamalwa athu. (Luka 6:27) “Nkhabepo mwambo unakhondesa” kucitira anthu pinthu pyadidi na kukhala munthu wamakhaliro adidi. (Agal. 5:22, 23) Tingapangiza makhaliro adidi ngakhale m’midzidzi ya mayesero, tinacitisa anango kufuna kupfundza undimomwene mbapasa mbiri Mulungu.—1 Ped. 3:16, 17.

NKHOMBO ZINAKHALA NA IFE THANGWI YAKUPANGIZA UDIDI

‘Munthu wadidi asakhala na nkhombo thangwi ya makhaliro ace.’ (Mis. 14:14) Ndi zipi nkhombo zinango? Tingacitira anango pinthu pyadidi, kazinji kene iwo asakulumizika toera kuticitirambo pyadidi. (Mis. 14:22) Maseze akhonde kuticitira pyadidi, mbwenye tingapitiriza kucita pyadidi, iwo nee anaipirwabve na ife mbatoma kutitsalakana mwadidi.—Aroma 12:20, cidzindikiro capantsi.

Azinji asalonga kuti aphedzeka kakamwe thangwi yakucita pinthu pyadidi mbacalira pyakuipa. Nyerezerani pidacitikira mulongo anacemerwa Nancy. Iye alonga: “Ine ndikhali wakutsukwala kakamwe mu ndzidzi ukhakula ine, thangwi ndikhali na umaso waulukwali. Mbwenye ndatoma kukhala wakutsandzaya pidatoma ine kupfundza thangwi ya midida ya Mulungu ya makhaliro adidi. Cincino anthu asandilemedza pontho umaso wanga uli na cifuniro.”

Thangwi ikulu inaticitisa kukulisa n’khaliro wa udidi ndi yakuti Yahova asakomerwa kakamwe na n’khaliro unoyu. Maseze azinji nkhabe ona pinacita ife, mbwenye Yahova asaona. Iye asaona manyerezero athu na pinthu pyonsene pyadidi pinacita ife. (Aef. 6:7, 8) Ndi nkhombo zipi zinafuna kukhala na ife thangwi yakucita pyenepi? Bhibhlya isalonga: “Munthu wadidi anabverwa ntsisi na Mulungu.” (Mis. 12:2) Natenepa, tendeni tipitirize kucitira anango udidi, thangwi Yahova apikira kuti ‘anadzapasa mbiri, cilemedzo na ntendere kuna anthu onsene anacita pinthu pyadidi.’—Aroma 2:10.

^ ndima 2 Madzina anango acinjwa.