Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

Kulonga Undimomwene

Kulonga Undimomwene

‘Longani undimomwene kuna unango na ndzace.’—ZAKARIYA 8:16.

NYIMBO: 56, 124

1, 2. Kodi Dyabo aphatisiranji toera kuphekesa anthu azinji?

PINTHU pinango pinacitwa na anthu ninga ntokodzi, luju, motokala na geladeira, pisaphedza mu umaso. Pinthu pinango ninga mpfuti, mina, masigaro na mabhomba makulu-makulu pisaikha umaso pangozwi. Mbwenye pana cinthu cinango cinaphekesa anthu kupiringana pyonsene. Ndi cinthu cipi? Uthambi! Uthambi ndi kulonga cinthu cinadziwa ife kuti nee ndi candimomwene toera kunyengeza munthu unango. Mbani adalonga uthambi wakutoma? Ndi Dyabo! Yezu Kristu alonga kuti iye ‘ndi baba wa uthambi.’ (Lerini Jwau 8:44.) Ndi lini pidalonga iye uthambi wakutoma?

2 Iye alonga pyenepi mu pyaka pizinji nduli m’munda wa Edheni. Adhamu na Eva akhali na umaso wakutsandzayisa kakamwe m’Paraizu ikhadaacitira Yahova. Mulungu akhadaapanga kuti ‘angadya nsapo wa muti wakudziwisa pyadidi na pyakuipa,’ mbadadzafa. Maseze Sathani akhadziwa pyenepi, iye aphatisira nyoka toera kupanga Eva: ‘Nkhabe, nee munadzafa.’ Unoyu ukhali uthambi wakutoma. Pontho Sathani alonga: ‘Mulungu asadziwa kuti, ntsiku inadzaudya imwe, maso anu anadzafunguka, pontho munadzakhala sawasawa na Mulungu, mbamudziwa pyadidi na pyakuipa.’—Genesi 2:15-17; 3:1-5.

3. Thangwi yanji uthambi wa Sathani ukhali wakugopswa, pontho ninji pidacitika thangwi ya uthambi unoyu?

3 Uthambi wa Sathani ukhali wakugopswa thangwi iye akhadziwa kuti Eva angambvera mbadya nsapo, mbadafa. Mwandimomwene ndi pyenepi pidacitika. Mukupita kwa ndzidzi Adhamu na Eva afa thangwi yakukhonda bvera matongero a Yahova. (Genesi 3:6; 5:5) Kusiyapo pyenepi, thangwi ya madawo a Adhamu, “kufa kwapita mwa anthu onsene.” Mwandimomwene, ‘kufa kwatonga anthu onsene ninga mambo . . . , maseze iwo nee acitambo madawo ninga adacita Adhamu.’ (Aroma 5:12, 14) Ndi thangwi yace ife nee ndife aungwiro, pontho nee tisakhala kwenda na kwenda ninga pikhafuna Mulungu. M’mbuto mwace, ife tisakhala maso ‘pyaka 70 peno 80 khala tiri na mphambvu,’ pontho umaso wathu ‘wadzala na nyatwa na kutsukwala.’ (Masalmo 90:10) Pyenepi pisacitika thangwi ya uthambi wa Sathani!

4. (a) Ndi mibvundzo ipi isafunika ife kutawira? (b) Mwakubverana na Masalmo 15:1, 2, mbani anakwanisa kukhala xamwali wa Yahova?

4 Yezu alonga thangwi ya Sathani: ‘Iye nkhabe kulonga undimomwene, thangwi iye ndi nyauthambi.’ Sathani nee acinja. Iye akupitiriza ‘kupeusa anthu pa dziko yonsene yapantsi’ na uthambi wace. (Apokalipse 12:9) Mbwenye ife nee tisafuna kupeuswa na Sathani. Natenepa tisafunika kudziwa matawiro a mibvundzo mitatu: Kodi Sathani asapeusa tani anthu lero? Thangwi yanji anthu asalonga uthambi? Pontho tisafunika kucitanji toera kulonga undimomwene ndzidzi onsene mbatikhonda kuluza uxamwali wathu na Yahova, ninga pidacita Adhamu na Eva?—Lerini Masalmo 15:1, 2.

SATHANI ASAPEUSA TANI ANTHU?

5. Kodi Sathani asapeusa tani anthu lero?

5 Ife tinakwanisa kucalira kupeuswa na Sathani. Mpostolo Paulu alonga: ‘Ife tisadziwa misampha inaphatisira iye.’ (2 Akorinto 2:11) Ife tisadziwa kuti dziko yonsene iri m’manja mwa Sathani, kuphatanizambo uphemberi wauthambi, mautongi akuipa na anyamalonda aumbirimi. (1 Jwau 5:19) Natenepa ife tisadziwa mwadidi kuti ndi Sathani pabodzi na mademonyo ace anakulumiza anthu toera ‘kulonga uthambi.’ (1 Timoti 4:1, 2) Mwacitsandzo, anyamalonda anango asalonga uthambi toera kugulisa pinthu pyawo pyakuti nee piri mwadidi, peno asanyengeza anthu toera akwate kobiri yawo.

6, 7. (a) Thangwi yanji ndi pyakuipa kakamwe atsogoleri auphemberi angalonga uthambi? (b) Ndi uthambi upi udabva imwe kuna atsogoleri auphemberi?

6 Ndi pyakuipa kakamwe atsogoleri auphemberi angalonga uthambi. Thangwi yanji? Thangwi munthu angakhulupira pipfundziso pyawo pyauthambi mbacita pinthu pinaida Mulungu, munthu unoyu analuza mwai wakukhala maso kwenda na kwenda. (Ozeya 4:9) Yezu akhadziwa kuti atsogoleri auphemberi a mu ndzidzi wace akhanyengeza anthu. Iye aapanga mwacipapo: ‘Dzedze kwa imwe apfundzisi a mwambo na Afarisi, ndimwe ampfakafaka! Thangwi imwe musaenda kutali kakamwe toera kucitisa munthu apite mu nsoka mwanu. Iye angapita, musancitisa kukhala wakuthema kakamwe kuponywa n’Djehena,’ yakuti ndi kufudzwa kwa kwenda na kwenda. (Mateo 23:15) Yezu alonga kuti atsogoleri anewa auphemberi wauthambi alandana na babawo Dyabo, wakuti ndi ‘nyakupha anthu.’—Jwau 8:44.

7 Lero, alipombo atsogoleri azinji kakamwe auphemberi. Iwo asacemerwa mapastori, mapadhre, pai mpfundzisi, peno pidzo pinango. Ninga Afarisi, iwo nee asapfundzisa undimomwene wa Mafala a Mulungu, mbwenye ‘iwo acinja undimomwene wa Mulungu na uthambi.’ (Aroma 1:18, 25) Unango mwa uthambi wawo ndi unalonga pya djenje ya moto, anthu ali na umaso wakukhonda kufa, munthu angafa asabalwa pontho ku mbuto inango, Mulungu asatawirisa kupita m’mabonde kwa mamuna na mamuna peno nkazi na nkazi, pontho kumanga banja kwa mamuna na mamuna peno nkazi na nkazi.

8. Ndi uthambi upi wakuti mwakukhonda dembuka atsogoleri andale anaulonga, pontho tisafuna kuona tani mphangwa zenezi?

8 Anyandale asaphatisirambo uthambi toera kupeusa anthu. Uthambi ukulu kakamwe unafuna kulonga iwo mwakukhonda dembuka ndi wakuti ‘anakhazikisa ntendere na citsidzikizo’ pa dziko. Mbwenye ‘penepo pene kufudzwa kwawo kunafika mwakututumusa.’ Natenepa ife nee tisafunika kunyindira atsogoleri andale anewa analonga kuti pinthu piri mwadidi. Undimomwene ndi wakuti ife ‘tisadziwa mwadidi kuti ntsiku ya Yahova inafika ninga mbava namasiku.’—1 Atesalonika 5:1-4.

THANGWI YANJI ANTHU ASALONGA UTHAMBI?

9, 10. (a) Thangwi yanji anthu asalonga uthambi, pontho ninji pisacitika thangwi ya uthambi unoyu? (b) Tisafunika kudziwanji thangwi ya Yahova?

9 Lero, nee ndi anthu apidzo basi analonga uthambi. Bukhu ya nsolo wakuti “Thangwi Yanji Tisalonga Uthambi,” yakubuluswa na Y. Bhattacharjee, yalonga kuti “kulonga uthambi kwadzakhala kwakudziwika kakamwe kuna anthu.” M’mafala anango, anthu asanyerezera kuti ndi pyakutawirika kulonga uthambi. Anthu kazinji kene asalonga uthambi toera kutsidzikizika, panango toera kubisa pyakuipa pidacita iwo. Pontho iwo asalonga uthambi toera kugumana kobiri peno toera kuphedzeka munjira inango. Bukhu ineyi yalongambo kuti anthu anango asaona ninga nee ndi pyakuipa kunyengeza “munthu anakhonda dziwa iwo, andzawo akubasa, axamwali na anyakufunika awo.”

Anthu angalonga uthambi, asakwanisa kunyengeza andzawo, mbwenye nee anakwanisa kunyengeza Yahova

10 Ninji pisacitika thangwi ya uthambi unoyu? Anthu nee asanyindirana unango na ndzace, pontho uxamwali usamala. Mwacitsandzo, nyerezerani kuti mamuna wakukhulupirika anapibva tani angadzindikira kuti nkazace acita cinthu, mbwenye alonga uthambi kuna mamunace toera kubisa pidacita iye. Peno nyerezerani mamuna wakuti asabvuya nkazace na anace panyumba, mbwenye mwaciphamaso asaafuna na kuatsalakana mwadidi pamaso pa anthu. Anthu anewa anakwanisa kubisira anthu, mbwenye ife tisafunika kukumbuka kuti nee tinakwanisa kubisira Yahova. Bhibhlya isalonga kuti ‘pinthu pyonsene piri pakweca’ kuna iye.—Ahebere 4:13.

11. Kodi citsandzo cakuipa ca Ananiya na Safira cisatipfundzisanji? (Onani cithundzithundzi cakutoma.)

11 M’Bhibhlya, muli na citsandzo cibodzi ca banja Yacikristu idakulumizwa na Sathani toera kunyengeza Mulungu. Ananiya na Safira ayesera kunyengeza apostolo. Iwo agulisa munda wawo mbapereka basi ene kobiri inango kuna apostolo. Ananiya na Safira akhafuna kutundusa anango mu mpingo, natenepa iwo apanga apostolo kuti akupereka kobiri yawo yonsene. Mbwenye Yahova adziwa kuti iwo akhalonga uthambi, mbaatcunyusa.—Machitiro 5:1-10.

12. Ninji pinafuna kudzacitika kuna anthu analonga uthambi wakugopswa mbakhonda kutcunyuka, pontho thangwi yanji?

12 Kodi Yahova asapibva tani thangwi ya anthu analonga uthambi? Anthu onsene analonga uthambi wakugopswa mbakhonda kutcunyuka anadzaponywa mu ‘thawala yakugaka moto,’ ninga pinafuna kucitwa Sathani. M’mafala anango, iwo anadzafudzwa kwenda na kwenda. (Apokalipse 20:10; 21:8; Masalmo 5:6) Thangwi yanji? Thangwi Yahova asaona uthambi unoyu sawasawa ninga munaona iye ale anacita pinthu pyakunyanyasa pamaso pace.—Apokalipse 22:15.

13. Ninji pinadziwa ife thangwi ya Yahova, pontho pyenepi pisatikulumiza toera kucitanji?

13 Ife tisadziwa kuti Yahova ‘nee ndi munthu toera alonge uthambi,’ pontho ‘nkhabe kwanisika kuti Mulungu alonge pyauthambi.’ (Numero 23:19; Ahebere 6:18) ‘Yahova asaida lirimi yauthambi.’ (Misangani 6:16, 17) Tingafuna kunkomeresa, tisafunika kulonga undimomwene. Natenepa ife ‘nee tinanyengeza anango.’—Akolose 3:9.

IFE ‘TISALONGA UNDIMOMWENE’

14. (a) Ninji cinacitisa Akristu andimomwene kusiyana na anthu a mauphemberi authambi? (b) Fokotozani n’dida unagumanika pa Luka 6:45.

14 Ndi munjira ipi Akristu andimomwene ndi akusiyana na anthu a mauphemberi authambi? Ife ‘tisalonga undimomwene.’ (Lerini Zakariya 8:16, 17.) Paulu alonga: ‘Ife tisapangiza kuti ndife atumiki a Mulungu, . . . mukulonga undimomwene.’ (2 Akorinto 6:4, 7) Pontho Yezu alonga kuti anthu asalonga ‘pinadzala muntima.’ (Luka 6:45) Pyenepi pisabveka kuti munthu wakuona ntima asalonga undimomwene. Iye asalonga undimomwene kuna munthu anakhonda iye kudziwa, ndzace wakubasa na nyakufunika wace. Tendeni tidinge pitsandzo pingasi pyakuti tinapangiza tani kuti ndife akuona ntima mu pinthu pyonsene.

Musakwanisa kuona nkandzo mu umaso wa mulongo unoyu? (Onani ndima 15, 16)

15. (a) Thangwi yanji ndi pyakuipa kukhala na umaso uwiri? (b) Ninji pinafuna kuphedza aphale na atsikana toera kucalira mikakamizo ya andzawo?

15 Khala ndimwe m’phale peno ntsikana, panango musafuna kukomeresa andzanu. Na thangwi ineyi, aphale na atsikana anango asakhala na umaso uwiri. Iwo asapangiza makhaliro adidi angakhala na acibale awo peno mu mpingo, mbwenye asapangiza makhaliro akusiyana kakamwe angaphatisira interneti peno angakhala na anthu akuti nee asatumikira Yahova. Panango iwo asalonga mwakutikana, kubvala nguwo zakukhonda thema, asabvesera nyimbo zinalonga pinthu pyakukhonda thema, kuledzera, kuphatisira mitombwe yakuledzeresa, kubanyirana mwacibisobiso, peno kucita pinthu pinango pyakuipa. Iwo asanyengeza anyakubalawo, abale na alongo, kuphatanizambo Yahova. (Masalmo 26:4, 5) Mbwenye Yahova asaona tingalonga kuti tisamulemedza, mu ndzidzi ubodzi ene mbaticita pinaida iye. (Marko 7:6) Ndi pyakufunika kakamwe kucita pinalonga misangani kuti: ‘Leka kukhala na bibvu na anyakudawa, mbwenye gopa Yahova ntsiku zonsene.’—Misangani 23:17. * (Onani cidzindikiro capantsi.)

16. Tisafunika kutawira tani mibvundzo inagumanika pa petisau ya basa ya ndzidzi onsene?

16 Khala musafuna kutumikira ninga mpainiya wa ndzidzi onsene peno kupita m’basa ya ndzidzi onsene, ninga kutumikira ku Bheteli, musafunika kulemba petisau. Ndi pyakufunika kakamwe kutawira mwakuona ntima mibvundzo inalonga pya ungumi wanu, ntundu wa ubalangazi na makhaliro anu. (Ahebere 13:18) Mphapo ndiye tani khala mwacita pinthu pinaida Yahova peno pyakuti pisadzudzumisa cikumbuntima canu, pontho nee mwalonga pyenepi kuna akulu a mpingo? Phembani ciphedzo kuna iwo toera mukwanise kutumikira Yahova na cikumbuntima cakucena.—Aroma 9:1; Agalata 6:1.

17. Tisafunika kucitanji atongi angaticita mibvundzo thangwi ya abale athu?

17 Mbamudacitanji khala basa yathu isakhondeswa n’dziko mwanu, pontho mwamangwa na atongi mbamucitwa mibvundzo thangwi ya abale anu? Munaapanga pyonsene pinadziwa imwe? Kodi Yezu acitanji pikhacitwa iye mibvundzo na ntongi wa ku Roma? Yezu aphatisira n’dida wa Bhibhlya unalonga kuti “ulipo ndzidzi wakumatama na ndzidzi wakulonga.” Pontho midzidzi inango iye nee akhalonga cinthu! (Koelete 3:1, 7; Mateo 27:11-14) Khala tiri m’makhaliro mabodzi ene, tisafunika kukhala andzeru na akucenjera toera tikhonde kuikha pangozwi abale athu.—Misangani 10:19; 11:12.

Munasankhula tani ndzidzi wakumatama na wakulonga undimomwene onsene? (Onani ndima 17, 18)

18. Tisafunika kucitanji akulu a mpingo angaticita mibvundzo thangwi ya abale athu?

18 Ndiye tani khala munthu mu mpingo acita madawo makulu, imwe mbamudziwa pyenepi? Akulu a mpingo ali na basa yakucenesa mpingo, natenepa panango anakubvundzani thangwi ya pinadziwa imwe. Munacitanji, makamaka khala munthu adacita madawo ndi xamwali peno wacibale wanu? Bhibhlya isalonga: ‘Mboni wakukhulupirika asalonga undimomwene.’ (Misangani 12:17; 21:28) Natenepa imwe musafunika kulonga kuna akulu a mpingo pyonsene pidacitika mbamukhonda kubisa cinthu. Akulu a mpingo athema kudziwa undimomwene toera akwanise kuphedza mwadidi munthu adacita madawo toera akhale pontho na uxamwali na Yahova.—Tyago 5:14, 15.

19. Tinadzadinganji mu nsolo unatowera?

19 Dhavidhi aphembera kuna Yahova: ‘Musakomerwa na undimomwene wakubuluka pantsi pa ntima.’ (Masalmo 51:6) Dhavidhi akhadziwa kuti cakufunika kakamwe ndi uunthu wathu wankati. Ndzidzi onsene, Akristu andimomwene ‘asalonga undimomwene kuna unango na ndzace.’ Njira inango toera kupangiza kuti ndife akusiyana na anthu a mauphemberi authambi ndi kupfundzisa undimomwene unagumanika m’Bhibhlya. Mu nsolo unatowera, tinadzadinga kuti tinakwanisa tani kucita pyenepi mu utumiki wathu.

^ ndima 15 Onani kapitulu 15, Como posso resistir à pressão dos colegas?,” na kapitulu 16, Alguém precisa saber que levo vida dupla?,” m’bukhu ya Os Jovens Perguntam — Respostas Práticas, Volume 2.