1, 2. (a) Kodi njira inatsalakana Yahova anthu yasiyana tani na ya atongi a dziko? (b) Tinapfundzanji mu nsolo uno?

ATONGI kazinji kene asaponderera anango peno kuatsalakana mwakuipa. (Mateo 20:25; Koelete 8:9) Yahova cipo asacita pyenepi! Maseze iye ndi Wamphambvu Zonsene, Munthu wamphambvu kakamwe kudzulu na pa dziko yapantsi, iye ndi wacitsalakano kakamwe kuna anthu. Iye ndi wakukoma ntima, pontho asatsalakana mabvero athu na pyakufuna pyathu. Iye asadziwa kuti ndife akusowa ungwiro, pontho asadziwa pinacimwana ife kucita, na thangwi ineyi nee asatiphemba kucita pinthu pinacimwana ife.—Masalmo 103:13, 14.

² M’Bhibhlya, tisapfundza kuti Yahova asatsalakana tani atumiki ace. Tendeni tidinge pitsandzo pitatu: Cakutoma, Yahova aphedza tani m’phale Samweli toera kulonga mphangwa zakutonga kuna Nyantsembe Wankulu Eli. Caciwiri, Yahova akhala tani wakupirira mudalonga Mose kuti nee mbadakwanisa kutsogolera mbumba ya Aizraeli kubuluka ku Ejito. Cacitatu,  Yahova akhala tani wacitsalakano na Aizraeli pikhabuluka iwo ku Ejito. Tinapfundzanji thangwi ya Yahova kubulukira mu pitsandzo pyenepi, pontho tinantowezera tani?

3. Ndi cinthu cipi cacilendo cidacitikira m’phale Samweli pa ntsiku ibodzi namasiku, mphapo pyenepi pisabweresa mbvundzo upi? (Onani cithundzithundzi cakutoma.)

³ Samweli atoma kutumikira pa Tabhernakulu pikhali iye m’phale. (1 Samwele 3:1) Ntsiku inango namasiku, mu ndzidzi ukhagona iye, kwacitika cinthu cacilendo. * (Onani cidzindikiro capantsi.) (Lerini 1 Samwele 3:2-10.) Iye abva munthu mbakacemera dzinace. Samweli anyerezera kuti akhali Nyantsembe Wankulu Eli. Natenepa alamuka mbathamanga kuna Eli mbalonga: ‘Mwandicemera, ndiri pano.’ Mbwenye Eli ampanga: ‘Sidakucemera tayu.’ Pyenepi pyacitika katatu, buluka penepo Eli adzindikira kuti ndi Mulungu akhacemera Samweli. Natenepa Eli apanga Samweli pikhafuna iye kulonga angacemerwa pontho, Samweli abvera. Thangwi yanji Yahova nee apanga Samweli pakutoma pene kuti Ndiye akhancemera? Bhibhlya nee isalonga. Mbwenye panango Yahova acita tenepo thangwi iye akhatsalakana mabvero a Samweli.

4, 5. (a) Ninji pidacita Samweli pidapangwa iye mphangwa na Yahova toera kapanga Eli? (b) Pidacitikira Samweli pisatipfundzisanji thangwi ya Yahova?

⁴ Lerini 1 Samwele 3:11-18. Mwambo wa Yahova ukhapanga ana toera kulemedza akulu, makamaka ale akhali na cidzo. (Eksodo 22:28; Levitiko 19:32) Natenepa m’phale Samweli panango akhalamuka namacibese mbaenda kuna Eli mbalonga mwacipapo mphangwa zakutonga za Mulungu. Bhibhlya isalonga kuti Samweli ‘akhagopa kupanga Eli masomphenya.’ Mbwenye Mulungu adziwisa Eli kuti Ndiye akhacemera Samweli. Natenepa Eli apanga Samweli toera akhonde kubisa cinthu mwa pire pidapangwa iye na Mulungu. Samweli abvera Eli ‘mbampanga pinthu pyonsene.’

⁵ Mphangwa zenezi nee zikhali zakukhonda dikhira, thangwi pakutoma ‘ntumiki wa Mulungu’ akhadalonga kuna Eli mphangwa zibodzi zene.—1 Samwele 2:27-36. Pidacitikira Samweli, pisatipfundzisa kuti Yahova ndi wacitsalakano na waudziwisi.

6. Tinapfundzanji kubulukira munjira idaphedzwa m’phale Samweli na Mulungu?

⁶ Kodi imwe ndimwe m’phale? Khala ndi tenepo, pidacitikira Samweli pisapangiza kuti Yahova asabvesesa nyatwa zanu na mabvero anu. Panango musakhala na manyadzo kumwazira mphangwa akulu peno musagopa kukhala wakusiyana na anango a thunga yanu. Khalani na cinyindiro cakuti Yahova anakuphedzani. Natenepa citani phembero kuna iye, pontho mpangeni mabvero anu. (Masalmo 62:8) Nyerezerani mwacidikhodikho pitsandzo pya m’Bhibhlya pya aphale ninga Samweli. Pontho cedzani na abale na alongo a thunga yanu peno na ale akugwesera adakunda nyatwa ninga zinathimbana na imwe. Iwo anakupangani  kuti aphedzwa tani na Yahova, panango munjira yakuti iwo nee akhaidikhira.

7, 8. Yahova apangiza tani kuti iye akhatsalakana kakamwe mabvero a Mose?

⁷ Pikhali Mose na pyaka 80 pyakubalwa, Yahova ampasa basa yakunentsa: toera kubulusa mbumba ya Izraeli mu ubitcu ku Ejito. (Eksodo 3:10) Panango basa ineyi ikhali yakunentsa kakamwe kuna Mose, thangwi iye akhali nkumbizi wa mabira m’pyaka 40. Mose alonga: ‘Ndine ani ine, toera ndiende kalonga na Farau, mbandibulusa Aizraeli mu Ejito?’ Yahova apasa Mose cinyindiro: ‘Ine ndinadzakhala na iwe.’ (Eksodo 3:11, 12) Yahova ampangambo kuti akulu a Izraeli ‘mbadambvesera.’ Mbwenye Mose abvundza: ‘Ndiye tani angakhonda kundikhulupira na kundibvera?’ (Eksodo 3:18; 4:1) Pisaoneka ninga Mose akhalonga kuti Yahova akhadaphonyeka! Mbwenye Yahova akhali wakupirira na Mose. Kusiyapo pyenepi, Yahova ampasa mphambvu zakucita pirengo. Mwandimomwene, Mose ndi munthu wakutoma analongwa m’Bhibhlya kuti akhali na mphambvu zenezi.—Eksodo 4:2-9, 21.

⁸ Mwakukhonda tsalakana pyenepi pyonsene, Mose akhali na thangwi inango. Iye alonga kuti nee asakwanisa kulonga mwadidi. Natenepa Mulungu ampanga: ‘Ine ndinadzakhala na iwe ungalonga mbandikupfundzisa pinafuna kulonga iwe.’ Kodi Mose adzatawira? Nkhabe, iye aphemba Mulungu toera atume munthu unango! Penepo pene Yahova aipirwa. Mbwenye iye akhapitiriza kutsalakana mabvero a Mose, natenepa atuma Aroni toera aende kalonge pa mbuto ya Mose.—Eksodo 4:10-16.

9. Kodi kupirira kwa Yahova na kukoma kwace ntima kwaphedza tani Mose toera kukhala ntsogoleri wadidi?

⁹ Kodi pyenepi pisatipfundzisanji thangwi ya Yahova? Nakuti Yahova ndi Wamphambvu Zonsene, iye mbadaphatisira mphambvu  zace toera kugopesa Mose mbancitisa kuti abvere. M’mbuto mwace, Yahova akhali wakupirira na wakukoma ntima, pontho apasa cinyindiro ntumiki wace wakucepeseka kuti mbadakhala na iye. Kodi pyenepi pyaphedza Mose? Inde! Mose adzakhala ntsogoleri wankulu wa mbumba ya Mulungu. Iye awangisira toera kukhala wakupfulika na wacitsalakano kuna anango ninga pidacita Yahova kuna iye.—Numero 12:3.

10. Tinaphindula tani tingatsalakana anango ninga munaatsalakana Yahova?

¹⁰ Tisapfundzanji? Khala ndimwe mamuna wakumanga banja, nyakubala, peno nkulu wa mpingo, imwe muli na cidzo cakutsogolera anango. Na thangwi ineyi, ndi pyakufunika kuti mutowezere Yahova mukukhala wacitsalakano, wakukoma ntima na wakupirira kuna nkazanu, ananu na kuna abale na alongo. (Akolose 3:19-21; 1 Pedro 5:1-3) Mungatowezera Yahova Mulungu na Yezu, Mose Wankulu, munaphedza abale na alongo anu toera akwanise kucedza na imwe, pontho munakwanisa kuawangisa. (Mateo 11:28, 29) Munakhalambo citsandzo cadidi kwa iwo.—Ahebere 13:7.

11, 12. Yahova aphedza tani Aizraeli toera kupibva kuti ndi akutsidzikizika pikhabuluka iwo mu Ejito?

¹¹ Panango pakhali Aizraeli akupiringana mamiliyau matatu pidabuluka iwo mu Ejito mu caka 1513 Kristu mbadzati kubalwa. Pa nsoka unoyu pakhali ana, akulu, panango kuphatanizambo ale akuti akhaduwala peno akulamala. Mbumba ineyi yonsene ikhafuna Ntsogoleri wacitsalakano na waufuni. Mwakukhonda penula, Yahova akhapangiza makhaliro anewa kubulukira mwa Mose. Natenepa pyenepi pyaphedza Aizraeli kupibva kuti ali akutsidzikizika mu ndzidzi ukhabuluka iwo n’dziko idakhala iwo pyaka pizinji.—Masalmo 78:52, 53.

¹² Yahova aphedza tani Aizraeli toera kupibva kuti ndi akutsidzikizika? Iye agumanya mbumba ya Izraeli ninga ‘nsoka wa anyankhondo’ pidabuluka iwo mu Ejito. (Eksodo 13:18) Nakuti akhadagumanywa munjira ineyi, iwo akwanisa kuona kuti ndi Mulungu akhaatsogolera. Namasikati Yahova aphatisira khole, namasiku aphatisira ceza ca moto toera kuakumbusa kuti iye akhali na iwo toera kuatsogolera na kuatsidzikiza. (Masalmo 78:14) Mwandimomwene mbumba ya Izraeli ikhafuna citsogolero ceneci thangwi ya pinthu pikhafuna kuacitikira.

13, 14. (a) Kodi Yahova atsalakana tani Aizraeli pa bara Yakufwira? (b) Kodi Yahova apangiza tani kuti akhali wamphambvu kakamwe kupiringana Aejito?

 ¹³ Lerini Eksodo 14:19-22. Nyerezerani kuti muli pabodzi na Aizraeli, pontho mwafungirwa. Anyankhondo Aejito ali nduli mwanu, bara yakufwira iri kutsogolo kwanu. Buluka penepo Mulungu acita pinthu. Khole yakuti ikhali kutsogolo kwanu yacinja mbibwera nduli mwanu, mbigawa imwe na Aejito. Aejito onsene akhala ncidima, mbwenye imwe mwacirengo muli nceza! Buluka penepo mukuona Mose mbathasika djanjace pa bara, mbioneka mphepo ikulu ya kumabulukiro a dzuwa mbifungula njira ikulu pakati pa bara. Natenepa imwe, banjanu, pifuyo pyanu, kuphatanizambo anthu anango, monsene mukufamba pa mataka akuuma a bara. Mukudzumatirwa thangwi mataka auma, nee ali na matope, pontho nee akuphuruza, natenepa musakwanisa kufamba mwadidi. Pontho ale akuti nkhabe famba mwakucimbiza asakwanisambo kufika mwakutsidzikizika kuntunda unango wa bara.

¹⁴ Lerini Eksodo 14:23, 26-30. Mu ndzidzi unacitika pyenepi, Farau, munthu wakudzikuza, pontho waupswiru, asatoma kutowerera imwe, pabodzi na Aizraeli andzanu. Buluka penepo, Mose akuthasika pontho djanjace pa bara, mapfufu mawiri ene a bara akugwa mwakucimbiza. Madzi akufudza Farau na anyankhondo ace. Nee m’bodzi wa iwo apulumuka!—Eksodo 15:8-10.

15. Kodi pidacitikira Aizraeli pisatipfundzisanji thangwi ya Yahova?

¹⁵ Pidacitikira Aizraeli pisatipfundzisa cinthu  cinango thangwi ya Yahova. Iye ndi Mulungu wakucita pinthu munjira yadidi, natenepa makhaliro anewa anatiphedza kupibva kuti tiri akutsidzikizika. (1 Akorinto 14:33) Ninga nkumbizi wakuti asafuna na asatsalakana mabira ace, Yahova asatsalakana atumiki ace munjira yadidi. Iye asaatsidzikiza kuna anyamalwa awo. Pyenepi pisatipasa cinyindiro, pontho pisatiwangisa kakamwe mu ndzidzi unafendedzera ife kumala kwa dziko ino.—Misangani 1:33.

16. Tinaphindula tani tingakumbuka njira idapulumusa Yahova Aizraeli?

¹⁶ Lero, Yahova asapitiriza kutsalakana atumiki ace ninga nsoka. Iye asaaphedza toera akhale na uxamwali wadidi na iye mbaatsidzikiza kuna anyamalwa awo. Pontho iye anadzapitiriza kucita pyenepi pa nyatwa ikulu yakuti iri dhuzi kakamwe. (Apokalipse 7:9, 10) Natenepa mwakukhonda tsalakana khala ndi aphale na atsikana peno akugwesera, aungumi wadidi peno akulamala, atumiki a Mulungu nee anadzadzudzumika peno kugopa pa nyatwa ikulu. * (Onani cidzindikiro capantsi.) Mbwenye, iwo anadzacita pinthu pyakusiyana! Iwo anadzakumbuka mafala a Yezu: ‘Khalani dzololo mbamulamusa misolo yanu, thangwi cipulumuso canu ciri cifupi.’ (Luka 21:28) Maseze apomokerwe na Goge, kuphatana kwa madzindza akuti ndi amphambvu kakamwe kupiringana Farau, atumiki a Mulungu anakhala na cinyindiro cakuti Yahova anadzaatsidzikiza. (Ezekyele 38:2, 14-16) Thangwi yanji? Thangwi iwo asadziwa kuti Yahova nkhabe cinja. Iye anadzapangiza kuti ndi Mpulumusi waufuni na wacitsalakano kuna atumiki ace.—Izaiya 26:3, 20.

17. (a) Tinaphindula tani tingapfundza pitsandzo pya m’Bhibhlya thangwi ya njira inatsalakana Yahova atumiki ace? (b) Tinapfundzanji mu nsolo unatowera?

¹⁷ Mu nsolo uno, taona pitsandzo pingasi pidapangiza kuti Yahova ndi wacitsalakano na wakukoma ntima, pakutsogolera na pakupulumusa atumiki ace. Munganyerezera mwacidikhodikho pitsandzo ninga pyenepi, yeserani kupfundza cinthu cipswa thangwi ya Yahova, pontho sakani unyomonyomo wakuti nee mukhaudziwa. Munapfundza imwe pya makhaliro a Yahova, ufuni wanu kwa iye na cikhulupiro canu pinadzakhala pyakuwanga. Mu nsolo unatowera, tinadzapfundza njira zakuti tinakwanisa kutowezera Yahova mukukhala acitsalakano kuna anthu a m’banja mwathu, mu mpingo na mu utumiki.